Bà Merle Ratner: Một người bạn Mỹ trọn tình với Việt Nam

Hà Phương
Nhà hoạt động cánh tả người Mỹ, người bạn thân thiết của Việt Nam Merle Ratner ra đi đột ngột để lại niềm tiếc thương vô hạn trong nhiều người dân Việt Nam. Là người Mỹ nhưng suốt cuộc đời bà dành trọn tình yêu và lý tưởng cho đất nước và con người Việt Nam.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Tất cả những gì bà Merle Ratner nghĩ, bà Merle Ratner làm và hướng tới chỉ xoay quanh một điều duy nhất - Việt Nam. (Ảnh: MG)
Tất cả những gì bà Merle Ratner nghĩ, bà Merle Ratner làm và hướng tới chỉ xoay quanh một điều duy nhất - Việt Nam. (Ảnh: MG)

Vừa qua, tại Hải Phòng, các cơ quan, đoàn thể cùng gia đình và bạn bè đã tổ chức trọng thể Lễ rải tro cốt bà Merle Ratner về với biển cả Việt Nam. Chúng tôi có cơ hội gặp Giáo sư Ngô Thanh Nhàn (chồng bà Merle Ratner) khi ông vừa hoàn thành tâm nguyện đưa bà về yên nghỉ trong lòng đất nước bà hằng yêu mến, bắt đầu một câu chuyện tưởng như bất tận về “Merle”.

Người bạn Mỹ Merle Ratner giờ đây đã hòa mình vào đất và gió Việt Nam, trọn vẹn như lòng bà ước nguyện. Có lẽ, không thể tả hết thành lời tình yêu Việt Nam trong trái tim bà, một tình yêu đã nhen nhóm từ thời niên thiếu với hành động đi vào lòng người “treo khẩu hiệu phản chiến lên tượng Nữ thần Tự do” ở nước Mỹ. Là người bạn đời, có lẽ ông hiểu hơn ai hết tình yêu bỏng cháy và thiêng liêng ấy?

Merle yêu Việt Nam từ lúc 13 tuổi, khi Việt Nam còn đang chìm trong cuộc chiến tranh khốc liệt. Thông qua nhiều phương tiện, Merle thấy được cuộc sống của người dân Việt Nam và cảm nhận được tình người sâu sắc. Chính điều đó đã lay động Merle ngay từ khi còn nhỏ.

Merle đã viết nhiều bài về Việt Nam. Mặc dù giáo viên thấy rằng không thể viết về Việt Nam theo cách đó được, Việt Nam là đất nước của những người cộng sản, nhưng họ đánh giá cao ở cách Merle lập luận cũng như chuẩn bị kỹ lưỡng nên vẫn cho điểm A. Đến tận bây giờ tôi vẫn giữ nhiều bài Merle viết về Việt Nam năm 12, 13 tuổi.

Merle có người cha rất khắc nghiệt, vì thế, cô ấy bỏ nhà khi 13 tuổi và gặp những người chống chiến tranh Việt Nam. Merle từng bị bỏ tù vì tham gia chống chiến tranh và ở cùng họ. Tình yêu đối với Việt Nam lớn thêm qua những năm tháng đó.

Tôi gặp Merle vào dịp Việt Nam gia nhập Liên hợp quốc năm 1977. Khi đó, Merle xung phong tình nguyện giúp đỡ phái đoàn Việt Nam tại Liên hợp quốc vốn còn nhiều bỡ ngỡ và khó khăn ở Mỹ. Merle có cơ hội gặp những người Việt Nam, những nhà cách mạng Việt Nam rất giỏi và chân tình, khiến Merle vô cùng cảm động.

Năm 1985, tôi dẫn Merle về Việt Nam gặp bố mẹ và họ nhận Merle là con dâu, yêu thương như con ruột. Chúng tôi quyết định kết hôn và đăng ký ở quận Ba Đình vào ngày 22/1/1986, khi đó Ban Việt kiều đại diện cho nhà trai và Bộ Ngoại giao đại diện cho nhà gái.

Tôi có đưa Merle đi gặp nhiều người Việt Nam. Họ hỏi rằng, có phải vì Merle yêu tôi nên mới yêu đất nước Việt Nam đến vậy hay không? Merle trả lời ngay rằng Merle yêu Việt Nam trước khi gặp tôi và chính tình cảm đối với người Việt Nam đã làm Merle rung động. Cả đời tôi vẫn nghĩ Merle yêu Việt Nam hơn tôi! Một Việt Nam ân tình, một Việt Nam của tình người và anh hùng.

Merle tổ chức nhiều đoàn Mỹ sang thăm Việt Nam trong thời kỳ cấm vận, trong đó có đoàn cựu chiến binh Mỹ từng tham chiến ở mặt trận miền Nam Việt Nam. Khi đoàn cựu chiến binh Mỹ gặp những cựu chiến binh Việt Nam, hai bên đều rất giận nhưng sau khi nói chuyện, họ nhận ra rằng, là hai nửa của chiến tuyến, họ đều phải chịu những mất mát, thương đau nên cuối cùng cần dành cho nhau những cái ôm làm dịu đi tất cả.

Merle cho rằng, khi cựu chiến binh hai nước có thể “hòa” với nhau thì không lý nào nước Mỹ không thể hòa thuận với Việt Nam.

“Tất cả những người Việt đã từng biết Merle Ratner đều không bao giờ có thể quên được chị. Sự ra đi của chị là mất mát rất lớn đối với Việt Nam, với phong trào cánh tả ở Mỹ và những người đấu tranh vì hoà bình trên toàn thế giới”. Đại sứ Nguyễn Phương Nga, Nguyên Thứ trưởng Ngoại giao, Nguyên Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam.

Cuộc đời bà Merle Ratner là những năm tháng hoạt động sôi nổi, nhiệt huyết, chứng kiến những phép màu diệu kỳ trong quan hệ Việt - Mỹ. Đâu là mong mỏi lớn nhất của bà và liệu còn điều gì dang dở?

Khi Merle mất đi, tôi mới được một người bạn của Merle chia sẻ lại rằng, chính chuyến đi về Việt Nam cùng tôi, Merle được bố mẹ tôi nhận làm con, cảm nhận tình cảm gia đình một cách chân thực nhất và gặp những người Việt Nam nhân ái, nghĩa tình khiến cô ấy “phải lòng” Việt Nam và chỉ đau đáu có thể đóng góp điều gì cho Việt Nam. Sau đó, tất cả những gì Merle nghĩ, Merle làm và hướng tới chỉ xoay quanh một điều duy nhất - Việt Nam. Từ khi học trung học, đại học và sau này là thạc sĩ về công đoàn lao động, cô ấy đều mong mỏi có thể làm gì tốt cho Việt Nam.

Vì chiến tranh, Việt Nam đã mất đi quá nhiều, nguồn lực về phát triển và con người, ảnh hưởng của chất độc màu da cam… Những mất mát về văn hóa cũng rất lớn, không kém gì so với mất mát về của cải và con người. Do vậy, điều Merle đau đáu nhất là hòa giải giữa hai dân tộc để người dân hai nước vượt qua những hiểu lầm.

Merle có một niềm tin mãnh liệt vào vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Đảng là nhân tố quyết định mọi thành tựu, mọi thắng lợi, kiên định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, đấu tranh cho các giá trị của chủ nghĩa xã hội trên toàn thế giới. Việt Nam chắc chắn sẽ thành công trên con đường đã chọn. Merle yêu thiết tha lý tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam, một lý tưởng mà trong đó trọng yếu tố con người và tình người.

Vì sao bà Merle Ratner là người con của nước Mỹ nhưng lại lựa chọn “sống mãi” với Việt Nam?

Tôi nghĩ rằng, vì với Việt Nam, Merle tìm được gia đình yêu thương mình, bù đắp cho Merle những tổn thương sâu thẳm trong lòng. Gia đình đó không chỉ là gia đình của tôi mà là gia đình Việt Nam, những người mà cô ấy biết, gặp gỡ và coi như anh, chị của mình. Gia đình Việt Nam là thứ quý giá và điều lớn nhất với Merle.

Chiến tranh kết thúc năm 1975 và hòa bình được lâp lại. Đã gần 50 năm sau chiến tranh, Merle nghĩ đó là một nửa thế kỷ của hòa bình. Hai chữ hòa bình quan trọng và thiêng liêng.

Lịch sử Việt Nam từng có thời kỳ cứ chưa đầy 100 năm lại có một cuộc chiến tranh, vì vậy, mất mát và đau thương rất lớn. Dù thắng hay bại thì hậu quả là đất nước bị dày xéo, người dân nghèo khổ. Lần lại những giá trị văn hóa cổ xưa của Việt Nam cũng rất khó vì những tác động của chiến tranh. Do vậy, hòa bình là vô giá và phải trả cái giá rất lớn.

Lý tưởng, cuộc đời hoạt động và những cống hiến của bà Merle Ratner đã trở thành di sản quý báu, là nguồn cảm hứng, động viên để rất nhiều bạn bè, đồng chí noi theo và tiếp tục phát huy. Đại sứ Việt Nam tại Mỹ Nguyễn Quốc Dũng

Nạn nhân da cam Việt Nam là nỗi niềm đau đáu trong ông và bà Merle Ratner. Hành trình khỏa lấp những thương đau ấy sẽ được viết tiếp thế nào đây, thưa ông?

Tôi chống chiến tranh Việt Nam là vì tôi có xem được chương trình về các vũ khí dùng ở Việt Nam, có chất độc da cam, của NARMIC năm 1970. Từ đó, tôi quyết định bỏ học, tham gia phong trào chống chiến tranh Việt Nam và đặc biệt quan tâm tới vấn đề chất độc da cam.

Vợ chồng tôi tìm hiểu nhiều về vấn đề chất độc da cam để xem có thể làm gì giúp Việt Nam nhưng trong nhiều năm chưa “gặp thời” cho đến khi Hội nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam quyết định kiện các công ty hóa chất Mỹ để tìm lại công lý cho các nạn nhân da cam vào năm 2004. Khi đó, chúng tôi nhận thấy đây chính là cơ hội để giúp Việt Nam.

Merle bắt đầu tổ chức các cuộc vận động, trước tiên từ những người địa phương ủng hộ Việt Nam. Cô ấy nghĩ rằng cần phải tập trung nhất vào đối tượng là cựu chiến binh, trong đó có những người chống chiến tranh Việt Nam.

“Chiến dịch cứu trợ và trách nhiệm với nạn nhân chất độc da cam Việt Nam - VAORRC” được Hội cựu chiến binh vì hòa bình thành lập. Trong nhiều năm, Merle và cộng sự đã thu thập được hàng chục triệu chữ ký để giúp các nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam khởi kiện.

Merle là người trực tiếp tổ chức các chuyến đi cho các nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam đến Mỹ, cùng các cộng sự tổ chức nhiều hoạt động giáo dục, thực hiện nhiều chiến dịch truyền thông, chia sẻ thông tin cho cộng đồng, tại các trường học ở Mỹ để có những đóng góp hiệu quả cho nạn nhân chất độc da cam/dioxin.

Tôi giữ máy tính và đọc nhiều thứ trong đó, biết về những thứ Merle định sẽ làm và để có thể tiếp tục những gì mà Merle mong muốn. Tôi đã hoàn thành nhiệm vụ đặc biệt trong chuyến trở về Việt Nam lần này, đưa vợ tôi về nơi an nghỉ cuối cùng, để Merle trở về bên những điều cô ấy yêu thương nhất. Tôi đưa tro cốt của Merle về gia đình ở Việt Nam để mỗi lần nghĩ tới cha mẹ tôi là tôi cũng sẽ nghĩ tới Merle. Đó cũng là những tâm sự lớn nhất của tôi.

Bà Merle Evelyn Ratner, sinh năm 1956 tại thành phố New York, Mỹ từng xuống đường biểu tình chống chiến tranh Việt Nam khi mới 13 tuổi và nổi tiếng với hành động treo khẩu hiệu phản chiến lên tượng Nữ thần Tự do.
Chuyện đời một người bạn Mỹ của Việt Nam: Merle Ratner… 'đưa em trở về đúng nghĩa trái tim' (kỳ I)

Chuyện đời một người bạn Mỹ của Việt Nam: Merle Ratner… 'đưa em trở về đúng nghĩa trái tim' (kỳ I)

"Câu chuyện về Merle" nhẹ nhàng như ngày hôm qua, thanh thản như hành trình "đưa em trở về đúng nghĩa trái tim" với "một ...

Chuyện đời một người bạn Mỹ của Việt Nam: 'Sống như Mơ' - Merle Ratner (kỳ II)

Chuyện đời một người bạn Mỹ của Việt Nam: 'Sống như Mơ' - Merle Ratner (kỳ II)

Với Giáo sư Ngô Thanh Nhàn, những câu chuyện về người vợ Merle Ratner và tình yêu của bà với Việt Nam là vô tận...

Việt Nam tri ân người bạn Mỹ thủy chung Merle Ratner

Việt Nam tri ân người bạn Mỹ thủy chung Merle Ratner

Đại sứ Nguyễn Quốc Dũng khẳng định, đất nước và nhân dân Việt Nam luôn ghi nhớ, trân trọng tình cảm, cống hiến của bà ...

Tiễn đưa di hài người bạn Mỹ Merle Ratner về Việt Nam

Tiễn đưa di hài người bạn Mỹ Merle Ratner về Việt Nam

Ngày 6/8, tại New York (Mỹ), Phái đoàn đại diện thường trực Việt Nam tại Liên hợp quốc cùng người thân và bạn bè đã ...

Đại sứ Nguyễn Phương Nga: 'Tất cả những người Việt đã từng biết Merle Ratner đều không bao giờ có thể quên được chị'

Đại sứ Nguyễn Phương Nga: 'Tất cả những người Việt đã từng biết Merle Ratner đều không bao giờ có thể quên được chị'

Bàng hoàng trước sự ra đi của nhà hoạt động cánh tả người Mỹ Merle Ratner – một người bạn thuỷ chung của Việt Nam, ...

Hà Phương (thực hiện)

Xem nhiều

Đọc thêm

Lãnh đạo Ủy ban Biên giới quốc gia thăm và chúc mừng các đơn vị Bộ Quốc phòng

Lãnh đạo Ủy ban Biên giới quốc gia thăm và chúc mừng các đơn vị Bộ Quốc phòng

Trong các ngày 20-21/12, đoàn công tác Uỷ ban Biên giới quốc gia đến thăm, chúc mừng các đơn vị trực thuộc Bộ Quốc phòng.
Kinh tế thế giới 2024 ‘vượt ngàn chông gai’

Kinh tế thế giới 2024 ‘vượt ngàn chông gai’

Năm 2024, nền kinh tế thế giới chưa hoàn toàn hồi phục sau đại dịch Covid-19 và các xung đột liên tiếp xảy ra trên toàn cầu.
Bán kết ASEAN Cup: Cháy vé trận tuyển Việt Nam gặp Singapore

Bán kết ASEAN Cup: Cháy vé trận tuyển Việt Nam gặp Singapore

Toàn bộ vé trận tuyển Việt Nam đấu với Singapore tại bán kết ASEAN Cup 2024 (AFF Cup) được VFF thông báo đã bán hết.
Iceland lập chính phủ liên minh ba đảng, có nữ Thủ tướng trẻ nhất trong lịch sử

Iceland lập chính phủ liên minh ba đảng, có nữ Thủ tướng trẻ nhất trong lịch sử

Iceland ngày 21/12 đã thành lập chính phủ liên minh ba đảng.
Cận cảnh siêu xe thể thao Praga Bohema trị giá 1,43 triệu USD vừa được bàn giao

Cận cảnh siêu xe thể thao Praga Bohema trị giá 1,43 triệu USD vừa được bàn giao

Praga Bohema là mẫu siêu xe thể thao đặc biệt được chế tác thủ công tỉ mỉ với số lượng giới hạn chỉ 20 chiếc và có giá bán lên ...
BYD sắp trình làng xe thể thao chạy điện mới, cạnh tranh với Porsche 911

BYD sắp trình làng xe thể thao chạy điện mới, cạnh tranh với Porsche 911

Xe thể thao điện Denza (thương hiệu con của BYD) dự kiến được ra mắt tại Triển lãm Ô tô Thượng Hải 2025 với mức giá khoảng 300.000 Nhân dân ...
Lãnh đạo Ủy ban Biên giới quốc gia thăm và chúc mừng các đơn vị Bộ Quốc phòng

Lãnh đạo Ủy ban Biên giới quốc gia thăm và chúc mừng các đơn vị Bộ Quốc phòng

Trong các ngày 20-21/12, đoàn công tác Uỷ ban Biên giới quốc gia đến thăm, chúc mừng các đơn vị trực thuộc Bộ Quốc phòng.
Giao lưu bóng đá kết nối người Việt ở Saudi Arabia

Giao lưu bóng đá kết nối người Việt ở Saudi Arabia

Đại sứ quán Việt Nam tại Saudi Arabia tổ chức chương trình giao lưu bóng đá tăng cường kết nối người Việt đang sinh sống, làm việc tại Riyadh.
Thống đốc tỉnh Niigata, Nhật Bản nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ

Thống đốc tỉnh Niigata, Nhật Bản nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ

Thống đốc tỉnh Niigata Hanazumi Hideyo nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ vì đã có nhiều đóng góp cho quan hệ hợp tác hữu nghị Việt Nam-Nhật Bản
Đoàn kiểm tra của Ban Bí thư làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Ngoại giao về thực hiện Kết luận 21 của Ban Chấp hành Trung ương

Đoàn kiểm tra của Ban Bí thư làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Ngoại giao về thực hiện Kết luận 21 của Ban Chấp hành Trung ương

Sáng 21/12, tại Trụ sở Bộ Ngoại giao, Đoàn kiểm tra số 1477 của Ban Bí thư do đồng chí Lê Minh Hưng, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban ...
Biểu dương con đoàn viên Bộ Ngoại giao chinh phục các kỳ thi quốc gia và quốc tế

Biểu dương con đoàn viên Bộ Ngoại giao chinh phục các kỳ thi quốc gia và quốc tế

Sáng 21/12, Công đoàn Bộ Ngoại giao tổ chức Lễ trao thưởng cho con đoàn viên đạt thành tích cao trong các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia và quốc tế.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng: Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài đóng vai trò quan trọng trong lan tỏa giá trị văn hóa Việt Nam

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng: Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài đóng vai trò quan trọng trong lan tỏa giá trị văn hóa Việt Nam

Chiều 20/12, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng đã làm việc với Đoàn Trưởng cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài nhiệm kỳ 2024-2027
Singapore đã bắt giữ và xét xử kẻ sát hại công dân người Việt

Singapore đã bắt giữ và xét xử kẻ sát hại công dân người Việt

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao cập nhật một số thông tin liên quan đến vụ việc công dân người Việt bị sát hại tại Singapore.
Đại sứ quán Việt Nam sẵn sàng hỗ trợ bảo hộ công dân tại Syria trong trường hợp khẩn cấp

Đại sứ quán Việt Nam sẵn sàng hỗ trợ bảo hộ công dân tại Syria trong trường hợp khẩn cấp

Đại sứ quán Việt Nam tại Iran kiêm nhiệm Syria sáng 8/12 cảnh báo công dân Việt Nam không nên đến Syria vào thời điểm này.
Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023: Để chính sách song hành với thực tiễn bảo đảm quyền của người di cư

Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023: Để chính sách song hành với thực tiễn bảo đảm quyền của người di cư

Theo Phó Cục trưởng Cục Lãnh sự, Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023 cho thấy những kết quả đạt được trong xây dựng hoàn thiện chính sách liên quan đến di cư.
Đại diện Phái đoàn IOM: Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023 phản ánh nỗ lực thúc đẩy di cư an toàn

Đại diện Phái đoàn IOM: Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023 phản ánh nỗ lực thúc đẩy di cư an toàn

Theo Quyền Trưởng đại diện Phái đoàn IOM, Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023 đã góp phần củng cố vị thế quốc gia đi đầu trong việc triển khai Thỏa thuận GCM.
Công bố Hồ sơ Di cư Việt Nam với nhiều nội dung mới lần đầu tiên được cập nhật

Công bố Hồ sơ Di cư Việt Nam với nhiều nội dung mới lần đầu tiên được cập nhật

Sáng ngày 29/10, tại Hà Nội, Bộ Ngoại giao Việt Nam phối hợp với Tổ chức Di cư quốc tế (IOM) tổ chức Hội thảo công bố Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023.
Công dân Việt Nam tại Trung Đông cần chủ động tìm nơi trú ẩn

Công dân Việt Nam tại Trung Đông cần chủ động tìm nơi trú ẩn

Theo thông tin mới nhất từ cơ quan đại diện Việt Nam tại khu vực Trung Đông, các công dân Việt Nam hiện vẫn đang an toàn.
Tìm hiểu các nguyên tắc trong việc lựa chọn thực đơn chiêu đãi đối ngoại

Tìm hiểu các nguyên tắc trong việc lựa chọn thực đơn chiêu đãi đối ngoại

Chiều 22/3, đã diễn ra sinh hoạt chuyên đề với chủ đề 'Các nguyên tắc trong việc lựa chọn thực đơn chiêu đãi đối ngoại'.
Khám phá văn hóa giao tiếp của đất nước vạn đảo Indonesia (Phần 2)

Khám phá văn hóa giao tiếp của đất nước vạn đảo Indonesia (Phần 2)

Là một quốc gia Đông Nam Á, Indonesia gần gũi với Việt Nam, nhưng nước này có 86% dân số theo Hồi giáo tạo nên khác biệt trong văn hoá giao tiếp.
Khám phá văn hóa giao tiếp của đất nước vạn đảo Indonesia (Phần 1)

Khám phá văn hóa giao tiếp của đất nước vạn đảo Indonesia (Phần 1)

Là quốc gia Đông Nam Á nên Indonesia gần gũi với Việt Nam, nhưng 86% dân số nước này theo Hồi giáo tạo nên khác biệt trong văn hoá giao tiếp.
Những điều cần biết để không bỡ ngỡ khi đến xứ sở hoa tulip Hà Lan

Những điều cần biết để không bỡ ngỡ khi đến xứ sở hoa tulip Hà Lan

Khi gặp một người Hà Lan bất kì, thật khó để nhận xét về địa vị hay khả năng tài chính của họ thông qua vẻ bề ngoài...
Đôi điều cần biết về văn hóa giao tiếp ở Bỉ - 'trái tim của châu Âu'

Đôi điều cần biết về văn hóa giao tiếp ở Bỉ - 'trái tim của châu Âu'

Cùng khám phá đôi nét về văn hóa giao tiếp và con người Bỉ để hiểu rõ hơn về đất nước được coi là 'trái tim châu Âu' qua bài viết dưới đây!
Những nước nào có Ngày Quốc khánh trong tháng 12?

Những nước nào có Ngày Quốc khánh trong tháng 12?

Trong tháng 12 có 12 quốc gia kỷ niệm Ngày Quốc khánh, bao gồm Romania, Lào, UAE, Thái Lan, Phần Lan, Burkina Faso, Kenya, Bhutan, Niger, Qatar...
Phiên bản di động