Bảo hộ công dân là nhiệm vụ rất quan trọng trong công tác đối ngoại

Hải Yến
Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài đóng vai trò then chốt trong việc thực hiện hoạt động bảo hộ công dân.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao cập nhật tình hình di cư và bảo hộ công dân trong đại dịch Covid-19
Lao động Việt Nam làm thủ tục nhập cảnh tại sân bay quốc tế Incheon, Hàn Quốc. (Nguồn: TTXVN)

Cùng với quá trình hội nhập quốc tế của Việt Nam, số người di cư ra nước ngoài ngày càng tăng. Tuy nhiên, kể từ khi dịch bệnh Covid-19 xuất hiện vào đầu năm 2020, số công dân Việt Nam thuộc 4 nhóm đối tượng di cư ra nước ngoài đã giảm mạnh.

Thực trạng di cư qua những con số

Theo số liệu thống kê của Cục Quản lý Xuất nhập cảnh, Bộ Công an, số công dân Việt Nam di cư ra nước ngoài năm 2007 đạt 1,9 triệu người, trong khi số liệu của năm 2017 và năm 2019 lần lượt là 9,2 triệu người và 12,7 triệu người.

Về di cư lao động, kể từ khi Việt Nam thực hiện chủ trương đưa người lao động đi làm việc tại nước ngoài, số lượng lao động di cư ngày càng tăng.

Tính đến trước thời điểm xảy ra dịch Covid-19, theo thống kê có 650.000 lao động Việt Nam làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng tại hơn 40 quốc gia và vùng lãnh thổ, chủ yếu trong 30 lĩnh vực, ngành nghề khác nhau, bao gồm: sản xuất, xây dựng, điều dưỡng-chăm sóc sức khoẻ, nông nghiệp, may mặc, dệt may.

Trong số đó, lao động nữ chiếm 30%, mỗi năm lượng tiền gửi của lao động chiếm khoảng 2-2,5 tỷ USD.

Các thị trường đông lao động Việt Nam có thể kể đến Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Malaysia, và rải rác ở một số nước châu Phi, Trung Đông và châu Âu.

Năm 2019, dẫn đầu là thị trường Nhật Bản với hơn 82.000 lao động Việt Nam, tiếp theo là Đài Loan (Trung Quốc) và Hàn Quốc.

Tuy nhiên, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, số lượng lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng đã sụt giảm. Năm 2020 chỉ còn hơn 78.000 lao động và 7 tháng đầu năm 2021 là hơn 41.000 người.

Về di cư du học, trước khi đại dịch Covid-19 bùng phát, theo thống kê chưa đầy đủ của Bộ Giáo dục và Đào tạo, có hơn 130.000 du học sinh đang học tập tại hơn 50 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.

Ước tính chi phí của du học sinh Việt Nam đi du học nước ngoài vào khoảng 3 tỷ USD/năm, và 90% trong số đó là du học sinh đi học tự túc, 10% còn lại là du học sinh theo diện ngân sách nhà nước hoặc theo các chương trình hợp tác giữa Việt Nam và các nước.

Trong số đó, có khoảng 60-70% du học sinh Việt Nam tự túc chọn ở lại hoặc tiếp tục học tập các chương trình cao hơn, trong khi một số du học sinh theo diện nhà nước cử đi cũng quyết định không quay trở lại Việt Nam sau khi kết thúc chương trình học.

Các quốc gia được chọn làm điểm đến lý tưởng của du học sinh Việt Nam bao gồm Australia, Mỹ, Canada, Anh, Nhật Bản, Hàn Quốc.

Về di cư kết hôn có yếu tố nước ngoài, hằng năm có hàng chục nghìn trường hợp công dân Việt Nam kết hôn với người nước ngoài, phần lớn các trường hợp kết hôn là phụ nữ, chiếm đến 92%.

Theo thống kê, công dân Việt Nam chủ yếu kết hôn với công dân các nước và vùng lãnh thổ như Đài Loan (Trung Quốc) (trên 100.000 người), Hàn Quốc (trên 50.000 người), Mỹ (khoảng 40.000 người).

Phần lớn công dân Việt Nam kết hôn với người nước ngoài vì mục đích kinh tế, tuy nhiên tỷ lệ ly hôn cao do phần lớn kết hôn thông qua môi giới.

Về di cư cho nhận con nuôi Việt Nam qua nước ngoài, trên thực tế, việc hợp tác trong lĩnh vực nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài được thực hiện trên cơ sở Công ước La Hay năm 1993, các điều ước quốc tế và thoả thuận quốc tế Việt Nam đã ký với các nước.

Từ năm 2012 đến năm 2016, có hơn 2.312 trẻ em Việt Nam được nhận nuôi thông qua các thoả thuận nhận con nuôi song phương, trong đó, số trẻ em gái được nhận nuôi chiếm 53%.

Theo số liệu của Bộ Tư pháp, năm 2018 có 430 trẻ em Việt Nam được nhận làm con nuôi của người nước ngoài, còn con số thống kê của năm 2019 và năm 2020 lần lượt là 359 và 246 người.

Tuy nhiên, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, số lượng trẻ em Việt Nam được nhận thời gian gần đây đã giảm mạnh.

Phần lớn trẻ em được nhận làm con nuôi tại các nước châu Âu và châu Mỹ như Italy, Pháp, Tây Ban Nha, Canada, Ireland, Thuỵ Điển, Đức, Đan Mạch...

Bên cạnh 4 loại hình di cư hợp pháp nói trên, vẫn còn tồn tại hình thức di cư bất hợp pháp vì mục đích kinh tế là chủ đạo.

Nhiều công dân Việt Nam đã thông qua các hình thức di cư trái phép để tìm kiếm cơ hội làm việc ở nước ngoài. Những năm gần đây đã ghi nhận xu hướng di cư trái phép gia tăng, phần lớn xảy ra tại các nước châu Âu.

Ngoài ra, hoạt động mua bán người vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp.

Giai đoạn từ năm 2008 đến năm 2016 đã có 8,336 người là nạn nhân của nạn mua bán người. Năm 2019 có 309 nạn nhân, năm 2020 có 121 nạn nhân, phần lớn là phụ nữ và trẻ em. Tuy nhiên, hiện nay các đối tượng của nạn mua bán người đã mở rộng sang cả nam giới, học sinh-sinh viên, thậm chí là cả mua bán cơ thể người, mua bán bào thai.

Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao cập nhật tình hình di cư và bảo hộ công dân trong đại dịch Covid-19
Công dân Việt Nam ở Brazil mắc kẹt do đại dịch Covid-19 chuẩn bị lên máy bay về nước. (Nguồn: Đại sứ quán Việt Nam tại Brazil)

Nỗ lực bảo hộ công dân

Trước tình hình di cư của công dân Việt Nam ra nước ngoài ngày càng gia tăng và phức tạp, việc bảo hộ kịp thời quyền và lợi ích chính đáng của công dân Việt Nam được coi là nhiệm vụ rất quan trọng trong công tác đối ngoại.

Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao là đơn vị chuyên trách thực hiện chức năng bảo hộ quyền và lợi ích chính đáng của công dân Việt Nam ở nước ngoài.

Trong đại dịch Covid-19 vừa qua, công tác bảo hộ công dân đã gặp rất nhiều thách thức và khó khăn. Kể từ đầu năm 2020 đến nay, Bộ Ngoại giao đã chủ trì và phối hợp với các cơ quan liên quan, Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, đưa về nước hơn 150.000 công dân.

Nhìn chung, công tác bảo hộ công dân Việt Nam ở nước ngoài trên thực tế đã hình thành một cơ chế phối hợp chặt chẽ, hiệu quả, trong đó Bộ Ngoại giao giữ vai trò trung tâm.

Bên cạnh đó, các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, bao gồm Đại sứ quán, Tổng Lãnh sự quán, Lãnh sự danh dự Việt Nam ở nước ngoài, đều đóng vai trò then chốt trong việc thực hiện hoạt động bảo hộ công dân.

Thông qua kết nối với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, Tổng đài bảo hộ công dân, đường dây nóng bảo hộ công dân của các Cơ quan đại diện đã hoạt động 24/7, đặc biệt, nhiều Lãnh sự danh dự đã hỗ trợ hiệu quả công tác bảo hộ công dân, nhất là trong thời kỳ đại dịch Covid-19.

Để tạo khuôn khổ pháp lý vững chắc cho công tác bảo hộ công dân, Việt Nam đã tăng cường ký kết các hiệp định hợp tác với các nước cũng tham gia các cam kết đa phương, mà mới đây là Thỏa thuận toàn cầu về di cư hợp pháp, an toàn và trật tự, Việt Nam đã thông qua năm 2018 và có Kế hoạch triển khai Thỏa thuận này được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào ngày 20/3/2020.

Từ tổng quan về tình hình di cư của công dân Việt Nam ra nước ngoài cũng như thực tiễn công tác bảo hộ công dân, có thể nhận thấy, trên thực tế có rất nhiều các khó khăn thách thức, trong đó nổi lên là nguy cơ mua bán người, đưa người Việt Nam di cư trái phép ra nước ngoài ngay cả khi tình hình Covid-19 phức tạp.Để khắc phục những khó khăn này, Việt Nam cần tạo khuôn khổ pháp lý vững chắc cho công tác bảo hộ công dân, tăng cường ký kết các hiệp định hợp tác với các nước trong các lĩnh vực có liên quan như tiếp nhận trở lại công dân, hợp tác lãnh sự, tham gia cam kết đa phương, qua đó kịp thời bảo hộ quyền quyền và lợi ích chính đáng của công dân Việt Nam, cũng như chắp cánh cho đối ngoại Việt Nam hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ mà Đại hội Đảng lần thứ XIII đã đề ra.

(theo Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao)

Đọc thêm

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Chạy đua vũ khí hạt nhân, Mỹ đánh cược vào tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel?

Những rắc rối trong chương trình tên lửa đạn đạo xuyên lục địa Sentinel đang khiến cho Mỹ khó tiếp cận mục tiêu răn đe hạt nhân của mình.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/3: Euro, Bảng Anh 'ngược chiều' USD, thị trường tự do đã hạ nhiệt

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/3: Euro, Bảng Anh 'ngược chiều' USD, thị trường tự do đã hạ nhiệt

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/3 ghi nhận đồng USD tăng trước một loạt cuộc họp của các ngân hàng trung ương trong tuần này.
Ngày quốc tế hạnh phúc: Hạnh phúc của người dân đến từ đâu?

Ngày quốc tế hạnh phúc: Hạnh phúc của người dân đến từ đâu?

Mỗi người sẽ có các tiêu chuẩn khác nhau về hạnh phúc. Tiêu chuẩn này dựa trên sự thoải mái, hài lòng của người đó với chính tiêu chí của ...
Bất động sản mới nhất: Chung tay phá ‘cục máu đông’, nhà giá rẻ đang ‘tuyệt chủng’, giá đất ven Hà Nội tăng theo dự án vành đai 4

Bất động sản mới nhất: Chung tay phá ‘cục máu đông’, nhà giá rẻ đang ‘tuyệt chủng’, giá đất ven Hà Nội tăng theo dự án vành đai 4

Nỗ lực lấy lại niềm tin vào thị trường; nguồn cung khan hiếm, giá nhà tăng cao… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Mức phạt vi phạm nồng độ cồn đối với xe đạp là bao nhiêu?

Mức phạt vi phạm nồng độ cồn đối với xe đạp là bao nhiêu?

Xin hỏi đi xe đạp vi phạm nồng độ cồn có bị xử phạt không? Mức xử phạt vi phạm nồng độ cồn đối với xe đạp là bao nhiêu? ...
Chuyển nhượng cầu thủ: MU dự tính chiêu mộ tiền đạo Newcastle Bruno Guimaraes

Chuyển nhượng cầu thủ: MU dự tính chiêu mộ tiền đạo Newcastle Bruno Guimaraes

MU sẵn sàng trả mức phí cao cho tiền vệ Bruno Guimaraes trong kỳ chuyển nhượng mùa Hè nhằm tăng cường sức mạnh hướng đến cuộc đua danh hiệu.
Nâng cao sức khỏe và dinh dưỡng học đường cho trẻ em Việt Nam

Nâng cao sức khỏe và dinh dưỡng học đường cho trẻ em Việt Nam

Từ ngày 14-15/3 đã diễn ra Hội thảo chia sẻ về công tác y tế trường học và tổng kết Dự án 'Sức khỏe và dinh dưỡng học đường'.
Đại hội đồng LHQ thông qua Nghị quyết chống bài Hồi giáo do Pakistan đệ trình

Đại hội đồng LHQ thông qua Nghị quyết chống bài Hồi giáo do Pakistan đệ trình

Nghị quyết đặc biệt lên án việc kích động phân biệt đối xử, thù địch hoặc bạo lực chống lại người Hồi giáo.
Việt Nam phát biểu thay mặt Nhóm nòng cốt Nghị quyết về quyền con người và biến đổi khí hậu tại Khóa họp 55 Hội đồng Nhân quyền

Việt Nam phát biểu thay mặt Nhóm nòng cốt Nghị quyết về quyền con người và biến đổi khí hậu tại Khóa họp 55 Hội đồng Nhân quyền

Biến đổi khí hậu ngày càng gây khó khăn cho việc sản xuất và tiếp cận lương thực, đặc biệt là ở những khu vực dễ bị tổn thương...
Mang 'Xuân ấm biên cương' đến với phụ nữ, trẻ em biên giới tỉnh Điện Biên

Mang 'Xuân ấm biên cương' đến với phụ nữ, trẻ em biên giới tỉnh Điện Biên

Baoquocte.vn. Chương trình 'Xuân ấm biên cương' với nhiều phần quà ý nghĩa đã được cho phụ nữ, trẻ em và người dân xã biên giới Na Sang (huyện Mường Chà, tỉnh Điện Biên).
Đẩy mạnh hợp tác giữa Việt Nam và Ireland trong lĩnh vực bình đẳng giới, khắc phục hậu quả bom mìn

Đẩy mạnh hợp tác giữa Việt Nam và Ireland trong lĩnh vực bình đẳng giới, khắc phục hậu quả bom mìn

Đại diện Chính phủ Ireland đã có chuyến thăm các chương trình hợp tác giữa Đại sứ quán Ireland với tỉnh Quảng Trị và Tổ chức Plan International Việt Nam.
Việt Nam thăng hạng vượt bậc về chỉ số phát triển con người

Việt Nam thăng hạng vượt bậc về chỉ số phát triển con người

Trong bảng xếp hạng HDI mới nhất, Việt Nam tăng 8 bậc từ vị trí 115 lên vị trí 107, tiếp tục nằm trong số các nước đang phát triển có chỉ số HDI
Mở rộng mặt trận công luận quốc tế ủng hộ Việt Nam về nhân quyền

Mở rộng mặt trận công luận quốc tế ủng hộ Việt Nam về nhân quyền

Công tác thông tin tuyên truyền về nhân quyền đã thực sự tạo ra mặt trận thông tin thống nhất, sáng tạo với nhiều hình thức thông tin mới.
Kon Tum: Xã biên giới Ia Đal lãnh đạo phát triển kinh tế, tạo 'đòn bẩy' xây dựng nông thôn mới

Kon Tum: Xã biên giới Ia Đal lãnh đạo phát triển kinh tế, tạo 'đòn bẩy' xây dựng nông thôn mới

Cùng với nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng, Đảng bộ xã Ia Đal, huyện Ia H’Drai, tỉnh Kon Tum chú trọng lãnh đạo thực hiện mục tiêu phát ...
Từ bục xanh đá cẩm thạch, thắp sáng hy vọng bình đẳng giới

Từ bục xanh đá cẩm thạch, thắp sáng hy vọng bình đẳng giới

Bình đẳng giới và bảo đảm quyền của phụ nữ luôn là vấn đề Việt Nam coi trọng và tích cực tham gia không chỉ ở cấp độ quốc gia mà cả ở cấp độ ...
Tháng Ramadan - Tháng yêu thương của đồng bào dân tộc Chăm An Giang

Tháng Ramadan - Tháng yêu thương của đồng bào dân tộc Chăm An Giang

Tháng Ramadan, đối với người Chăm tại An Giang có ý nghĩa rất quan trọng, là một trong những lễ lớn nhất trong năm...
Phụ nữ Việt với tinh thần hội nhập quốc tế

Phụ nữ Việt với tinh thần hội nhập quốc tế

Trong quá trình hội nhập chung của đất nước, hoạt động hội nhập quốc tế của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam liên tục được tăng cường, đổi mới...
‘Lời hứa’ phụ nữ vì hoà bình

‘Lời hứa’ phụ nữ vì hoà bình

Phó Tổng thư ký LHQ phụ trách vấn đề gìn giữ hoà bình từng đánh giá rằng: 'Có càng nhiều nữ quân nhân gìn giữ hòa bình thì càng có nhiều hòa bình'.
Đại sứ Đặng Hoàng Giang: Việt Nam cam kết ở cấp cao đối với bảo đảm bình đẳng giới

Đại sứ Đặng Hoàng Giang: Việt Nam cam kết ở cấp cao đối với bảo đảm bình đẳng giới

Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân đã chia sẻ với cộng đồng quốc tế 4 đề xuất nhằm đẩy nhanh mục tiêu bình đẳng giới và các quyền của phụ nữ.
Tôn giáo Việt Nam tham gia bảo vệ môi trường

Tôn giáo Việt Nam tham gia bảo vệ môi trường

Bảo vệ môi trường đòi hỏi có sự chung tay của các quốc gia, các địa phương, các giai tầng xã hội, trong đó có đồng bào và các tổ chức tôn giáo.
UN Women - ‘Bạn đồng hành’ cùng Việt Nam kiến tạo đổi thay

UN Women - ‘Bạn đồng hành’ cùng Việt Nam kiến tạo đổi thay

Với phương pháp tiếp cận đa chiều, UN Women nhấn mạnh cam kết trong việc tạo ra một xã hội Việt Nam bình đẳng và bao trùm hơn.
Hướng tới bình đẳng giới: Nâng cao vị thế phụ nữ trong khu vực công

Hướng tới bình đẳng giới: Nâng cao vị thế phụ nữ trong khu vực công

Ngày quốc tế Phụ nữ là dịp để nhìn lại những thành tựu và các rào cản trên chặng đường bình đẳng giới, đặc biệt trong lĩnh vực hành chính công.
Sửa luật phòng, chống mua bán người: Từ góc nhìn bình đẳng giới

Sửa luật phòng, chống mua bán người: Từ góc nhìn bình đẳng giới

Mua bán người là tội phạm xâm hại nghiêm trọng quyền con người, xâm hại danh dự, nhân phẩm, tự do của con người.
Khóa họp lần thứ 55 Hội đồng Nhân quyền LHQ: Không bao giờ được phép thất bại trước các nỗ lực vì quyền con người

Khóa họp lần thứ 55 Hội đồng Nhân quyền LHQ: Không bao giờ được phép thất bại trước các nỗ lực vì quyền con người

Tổng thư ký LHQ cho rằng, cần phải có nỗ lực hành động toàn cầu để bảo vệ quyền con người trong bối cảnh địa chính trị phức tạp.
Nước nào đứng đầu về tỷ lệ phụ nữ làm lãnh đạo?

Nước nào đứng đầu về tỷ lệ phụ nữ làm lãnh đạo?

Philippines đứng đầu trong số 28 quốc gia ở các châu lục trong bảng xếp hạng về tỷ lệ phụ nữ nắm giữ vị trí quản lý cấp cao.
Quốc gia châu Phi này có tỷ lệ đại diện nữ trong Quốc hội cao nhất thế giới

Quốc gia châu Phi này có tỷ lệ đại diện nữ trong Quốc hội cao nhất thế giới

Theo bảng xếp hạng IPU, Rwanda có tỷ lệ đại diện nữ trong Quốc hội cao nhất thế giới, chiếm 61%.
Australia nỗ lực khẳng định tên tuổi của thể thao nữ

Australia nỗ lực khẳng định tên tuổi của thể thao nữ

Sự phát triển của thể thao nữ không chỉ góp phần đẩy mạnh phát triển kinh tế quốc gia, mà còn giúp tạo dựng vị thế đất nước trên trường quốc tế.
Rồng trong tâm thức người Việt

Rồng trong tâm thức người Việt

Trong 12 con giáp, Rồng là con vật duy nhất không có trong đời thực mà được hình thành bởi trí tưởng tượng của con người.
Tây Ban Nha: Chính phủ mới hướng về nữ quyền

Tây Ban Nha: Chính phủ mới hướng về nữ quyền

Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez nhấn mạnh điều đó trong phát biểu tại họp báo công bố nội các mới ngày 20/11.
Mỹ 'thay đổi căn bản' cách tiếp cận và tài trợ cho nghiên cứu sức khỏe phụ nữ

Mỹ 'thay đổi căn bản' cách tiếp cận và tài trợ cho nghiên cứu sức khỏe phụ nữ

Mặc dù chiếm số lượng đông, nhưng phụ nữ Mỹ vẫn chưa được quan tâm đúng mức và không có nhiều các nghiên cứu về sức khỏe trong thời gian dài.
Phiên bản di động