| Bà Nikki Haley và cựu Tổng thống Donald Trump, ngày 9/10/2018. (Nguồn: Reuters) |
Trong một bài đăng trên mạng xã hội Truth Social hôm 11/5, ông Trump viết: “Nikki Haley không được tính đến cho vị trí Phó Tổng thống, nhưng tôi chúc bà ấy mọi sự tốt đẹp!”.
Động thái trên của ông chủ thứ 45 của Nhà Trắng được đưa ra sau khi trang tin Axios trích nguồn tin thân cận thông báo rằng ban vận động tranh cử của ông Trump đang nhắm tới đối thủ cũ trong cuộc bầu cử sơ bộ vừa qua của đảng Cộng hòa là bà Haley làm ứng cử viên Phó Tổng thống cho ông. Trang Axios mô tả mối quan hệ giữa Trump và Haley là “lạnh lùng”, nhưng cho rằng cựu Tổng thống Trump có thể chọn cựu Thống đốc bang Nam Carolina để nhỡ khi ông bị kết tội, “bà ấy sẽ giúp ông thắng cử”.
Bà Haley là ứng cử viên cuối cùng đối đầu với ông Trump trong bầu cử sơ bộ trước khi bỏ cuộc hồi tháng 3 vừa qua. Cho đến nay, bà Haley chưa chính thức ủng hộ ông Trump tranh cử Tổng thống. Sau khi chấm dứt tranh cử, bà Haley gia nhập Viện nghiên cứu bảo thủ Hudson với vai trò Viện trưởng kế nhiệm.
Hiện ông Trump đang chọn người làm "Phó tướng" trong liên danh tranh cử của đảng Cộng hòa, bao gồm các Thượng nghị sĩ Tim Scott (bang Nam Carolina), Marco Rubio (Florida), JD Vance (Ohio), Thống đốc Doug Burgum (bang Bắc Dakota), Hạ nghị sĩ Elise Stefanik (New York) và một số người khác.
Trong những tuần qua, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump nhiều lần cáo buộc phe Dân chủ và các đối thủ khác trên chính trường “lạm dụng nghiêm trọng hệ thống tư pháp bang New York” để đưa ông vào tù.
Trả lời phỏng vấn báo chí sau phiên tòa chiều 10/5 với cáo buộc chi tiền bịt miệng, cựu Tổng thống Trump thừa nhận ông có thể bị bỏ tù “bất cứ lúc nào và tôi sẽ rất tự hào nếu đi tù vì đã bảo vệ Hiến pháp”. Theo các chuyên gia phân tích của một số trang tin như USA Today và The Hill, những phát ngôn của ông Trump không đơn thuần là một “màn kịch mùi mẫn” để kích động sự ủng hộ của nhóm cử tri gốc. Trên thực tế, ông Trump và đội ngũ vận động tranh cử đã bắt đầu “dọn đường dư luận” để chuẩn bị cho kịch bản ông bị kết án và bị tuyên y án sau khi kháng cáo.
Cựu Tổng thống Trump đang đối mặt 88 cáo buộc trong 4 vụ án hình sự, trong đó có 34 cáo buộc liên quan đến việc ông Trump làm giả hồ sơ kinh doanh và chi tiền để che giấu thông tin về quan hệ ngoài hôn nhân với nữ diễn viên phim người lớn Stormy Daniels. Ngoài ra, ông Trump có nguy cơ bị phạt tù vì coi thường lệnh tòa, trong đó có lệnh cấm phát ngôn mà Thẩm phán Tòa án tối cao New York đã đưa ra với ông Trump cuối tháng 3. Chỉ vài tháng trước, đội ngũ cố vấn pháp lý của ông Trump còn khá lạc quan về triển vọng của 4 vụ án hình sự nói trên, cho rằng ngay cả trong kịch bản hy hữu ông Trump bị kết án, án lệnh này cũng sẽ bị đảo ngược khi phe ông Trump kháng cáo.
Tuy nhiên, diễn biến của vụ án tại New York dường như đã khiến phe ông Trump phải điều chỉnh các tính toán của mình. Điều đáng chú ý là đa số cử tri Mỹ (65%, theo kết quả thăm dò dư luận công bố ngày 3/5 vừa qua của Đại học Suffolk/báo USA Today), trong đó có quá nửa bộ phận cử tri gốc của ông chủ thứ 45 của Nhà Trắng, tin rằng ông Trump sẽ bị Tòa án tối cao New York kết án vi phạm ít nhất một trong 34 cáo buộc hình sự.
Các chuyên gia nhận định những phát ngôn vừa qua của cựu Tổng thống Trump không nhắm tới bộ phận cử tri gốc, vì số này sẽ không “quay lưng” với ông Trump ngay cả khi ông bị kết án với những tội danh nặng nhất. Nhóm đối tượng mà phe ông Trump tập trung lôi kéo chính là bộ phận cử tri độc lập và ôn hòa, đặc biệt là số cử tri đang tạm thời “mất phương hướng” sau khi cựu Đại sứ tại Liên hợp quốc Nikki Haley rút lui khỏi cuộc đua vào Nhà Trắng.
Trong một diễn biến khác, tờ New York Times và tổ chức phi lợi nhuận ProPublica hôm 11/5 tiết lộ kết quả điều tra nhiều năm của Cơ quan Thuế vụ (IRS) về những khoản khai lỗ khổng lồ cho tòa cao ốc của ông Trump ở Chicago, bang Illinois, cho thấy cựu Tổng thống Trump có thể còn nợ thuế hơn 100 triệu USD. Cụ thể, ông Trump đã 2 lần khai lỗ nặng, lần đầu tiên là vào năm 2008, khi ông khai tòa nhà này đang ngập trong nợ nần, “không có giá trị” và lần thứ hai là sau năm 2010, khi ông chuyển quyền sở hữu tòa nhà này sang công ty mới cũng do ông kiểm soát.
Năm 2008, ông Trump khai lỗ tới 651 triệu USD và không có dấu hiệu nào cho thấy IRS thắc mắc về vấn đề này. Rồi năm 2010, luật sư của ông giúp khai lỗ tiếp bằng cách chuyển quyền sở hữu tòa cao ốc Chicago cho công ty khác là DJT Holdings LLC. Những năm sau đó, các doanh nghiệp khác của ông Trump, như sân golf, cũng được chuyển sang DJT Holdings LLC, vốn được luật sư của ông lấy làm cơ sở để khai thêm lỗ từ tòa cao ốc Chicago. Vụ đó đã khiến IRS bắt tay vào điều tra. Trong 10 năm kế tiếp, những khoản lỗ đó lên tới 168 triệu USD.
Trong thông báo gửi New York Times và ProPublica, ông Eric Trump, con trai cựu Tổng thống Trump và là Phó Chủ tịch tập đoàn Trump Organization, khẳng định: “Vấn đề này được giải quyết xong cách đây mấy năm rồi, nó chỉ bị khui lại khi cha tôi tranh cử tổng thống. Chúng tôi tin tưởng vào quan điểm của chúng tôi, vì đã được nhiều chuyên gia thuế viết thư ủng hộ, trong đó có cựu cố vấn chính của IRS”.
Trong bối cảnh hiện nay, thông điệp nhất quán của phe ông Trump dường như đã có tác dụng nhất định: Kết quả các cuộc thăm dò dư luận gần đây của công ty YouGov/báo Economist, kênh truyền hình CNN, Đại học Suffolk/báo USA Today cho thấy một tỷ lệ ngày càng lớn cử tri tin rằng ông Trump đang bị Tòa án tối cao New York đối xử không công bằng (44% vào đầu tháng 5, so với 31% vào ngày 15/4 - thời điểm Tòa án tối cao New York chính thức bắt đầu xét xử ông Trump.