| Các chiến thuật “vùng xám” của Trung Quốc vẫn tiếp tục diễn ra. (Ảnh: QT) |
Giáo sư Michael Heazle cho rằng, kể từ tháng 7/2016, khi Tòa trọng tài quốc tế bác bỏ yêu sách chủ quyền của Trung Quốc đối với gần như toàn bộ Biển Đông, trật tự hàng hải quốc tế ở Đông Á rõ ràng vẫn đang gặp khó khăn.
Trung Quốc tiếp tục gia tăng các hoạt động xâm phạm các vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) được công nhận của hầu hết các quốc gia ven Biển Đông.
Giáo sư Michael Heazle khẳng định, trật tự hàng hải của khu vực theo Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982 là trọng tâm của trật tự dựa trên luật lệ mà Australia, Ấn Độ, Nhật Bản, Mỹ và các quốc gia có cùng chí hướng khác đã xác định là yếu tố chủ chốt của an ninh và thịnh vượng của khu vực. Tuy nhiên, các chiến thuật “vùng xám” của Trung Quốc vẫn tiếp tục diễn ra. Trung Quốc tiếp tục đơn phương áp đặt luật hàng hải của mình, thúc đẩy các quốc gia khác nỗ lực hơn trong việc đảm bảo các quyền và lợi ích của tất cả các nước ven Biển Đông được quy định bởi UNCLOS.
Trước các hành vi hung hăng của Bắc Kinh, các quốc gia ven biển bắt đầu phát tín hiệu sẵn sàng hợp tác nhiều hơn trong việc thực thi pháp luật hàng hải. Năm 2014, chính phủ hai nước Indonesia và Philippines đã đạt thỏa thuận về EEZ chồng lấn ở Biển Celebes.
Về việc Trung Quốc triển khai các tàu dân quân tham gia đánh bắt hải sản khiến nước này bị nghi ngờ tiến hành đánh bắt cá bất hợp pháp, Giáo sư Michael Heazle cho rằng, việc đề cập vấn đề đánh bắt cá bất hợp pháp, không được báo cáo và không được kiểm soát ở Biển Đông có thể là cơ hội để các quốc gia ở Biển Đông cùng nhau dựa trên UNCLOS để đẩy lùi các tuyên bố chủ quyền phi pháp và chiến thuật “vùng xám” của Trung Quốc.
Giáo sư Michael Heazle nhận định, nhóm Bộ tứ (Quad) bao gồm Nhật Bản, Mỹ, Australia và Ấn Độ cũng có vai trò trong việc hỗ trợ các quốc gia ở Biển Đông trong việc nâng cao năng lực pháp lý, đề cao vai trò của UNCLOS, đồng thời buộc Trung Quốc chịu trách nhiệm cho bất kỳ sự leo thang quân sự nào tại Biển Đông. Nhóm Bộ tứ có thể gián tiếp đẩy lùi chiến thuật “vùng xám” của Trung Quốc, đồng thời giúp các quốc gia ven biển quản lý tốt hơn mối đe dọa an ninh trên biển.