Biển Đông: Vùng biển tốn nhiều giấy mực nghiên cứu trong lịch sử

PGS.TS. Đinh Quang Hải
Nguyên Viện trưởng Viện Sử học, Tổng Biên tập Tạp chí Nghiên cứu lịch sử
Hiện nay, khu vực Biển Đông là một trong những vùng biển đang diễn ra các tranh chấp chủ quyền về đảo, quần đảo, tranh chấp chủ quyền, quyền tài phán về các vùng biển chồng lấn dưới nhiều hình thức.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Làn nước xanh trong âu tầu
Làn nước xanh trong âu tàu ở xã đảo Sinh Tồn, huyện đảo Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa. (Ảnh: Phạm Anh Tuấn)

Đối với vấn đề chủ quyền trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, Việt Nam có đầy đủ cơ sở và căn cứ pháp lý, chứng cứ lịch sử để chứng minh rằng Việt Nam đã khai thác, xác lập và thực thi chủ quyền thật sự hai quần đảo này, ít nhất từ thế kỷ XVII, khi chưa thuộc chủ quyền của bất kỳ quốc gia nào.

Vấn đề được nghiên cứu nhiều và nhất quán

Cho đến nay, đã có nhiều tài liệu, thư tịch cổ, bản đồ cổ được tìm thấy tại các kho lưu trữ và thư viện ở trong và ngoài nước, cho thấy đầy đủ cơ sở về lịch sử và pháp lý để khẳng định một cách chắc chắn về chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo.

Đã có hàng trăm công trình nghiên cứu, sách, báo, bài viết được công bố, khẳng định quá trình khai thác, xác lập và thực thi chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo. Quá trình đó diễn ra từ rất sớm, ít nhất cũng từ thế kỷ XVII và liên tục cho đến mãi sau này.

Tin liên quan
Đảo Sinh Tồn, dập dìu sóng biếc Đảo Sinh Tồn, dập dìu sóng biếc

Nghiên cứu về Hoàng Sa, Trường Sa và vấn đề Biển Đông là những công việc rất to lớn và có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Từ trước đến nay, ở Việt Nam và nước ngoài, đã có nhiều nhà sử học, chính trị, quân sự, ngoại giao, văn hóa… dành nhiều thời gian và công sức tập trung sưu tầm, khảo cứu, khai thác, đánh giá các nguồn tư liệu và cho công bố kết quả khẳng định hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam.

Số lượng các công trình nghiên cứu, các sách viết về chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa và vấn đề Biển Đông lại càng nhiều, nhất quán khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa; khẳng định chủ quyền của Việt Nam trong vùng đặc quyền kinh tế theo quy định của luật pháp quốc tế.

Chủ trương của Việt Nam

Vị trí chiến lược quan trọng về các phương diện kinh tế, chính trị, quân sự và những vấn đề do lịch sử để lại đã tạo nên các tranh chấp giữa các quốc gia có chung quyền lợi ở khu vực này.

Đặc biệt, những đòi hỏi phi lý của Trung Quốc về chủ quyền ở Biển Đông, với “đường lưỡi bò” (đường 9 đoạn) và tốc độ gia tăng quân sự hóa các đảo, đá chiếm đóng trái phép ở Biển Đông đã làm cho tình hình an ninh trên Biển Đông ngày càng trở nên căng thẳng và phức tạp hơn.

Trong bối cảnh tình hình Biển Đông như vậy và trong xu thế hội nhập quốc tế về biển, đảo của khu vực và thế giới hiện nay, các quy định của Luật Biển quốc tế chính là cơ sở pháp lý quan trọng nhất để các quốc gia hữu quan vận dụng trong quá trình đàm phán và giải quyết vấn đề tranh chấp chủ quyền biển, đảo.

Mặc dù có nhiều tranh cãi nhưng lập trường trước sau như một của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là rõ ràng và nhất quán. Việt Nam là nhà nước đầu tiên và duy nhất thực hiện quyền làm chủ của mình đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa một cách hoà bình, ổn định và liên tục.

Theo dòng lịch sử, trên bình diện song phương và đa phương, Việt Nam có đầy đủ bằng chứng lịch sử và cơ sở pháp lý để khẳng định chủ quyền của mình đối với hai quần đảo. Mặt khác, Việt Nam chủ trương giải quyết mọi tranh chấp ở Biển Đông bằng các biện pháp hòa bình, trên cơ sở tôn trọng Luật pháp và thực tiễn quốc tế, đặc biệt là Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982 và trên tinh thần của Tuyên bố về cách ứng xử của các bên trên Biển Đông năm 2002.

Ứng xử với các bên

Đối với Trung Quốc, hai bên đều khẳng định giải quyết mọi bất đồng thông qua đàm phán hòa bình, hữu nghị, cùng tôn trọng, quan tâm tới lợi ích chính đáng của nhau, căn cứ những nhận thức chung đã đạt được giữa lãnh đạo cấp cao hai nước và Thỏa thuận các nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển, trên cơ sở luật pháp quốc tế, nhất là Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982, tinh thần Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC), hướng tới xây dựng Bộ quy tắc về ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC).

Biển Đông: Vùng biển tốn nhiều giấy mực nghiên cứu trong lịch sử
Toàn cảnh làng chài trên vịnh Bái Tử Long. (Nguồn: Vietnamplus)

Đối với các nước khác trong ASEAN có chung quyền lợi ở Biển Đông như Thái Lan, Brunei Darussalam, Malaysia, Malaysia, Indonesia… Việt Nam và các bên đều thống nhất chủ trương bảo đảm hoà bình, ổn định, an ninh an toàn, tự do hàng hải ở Biển Đông, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, tuân thủ luật pháp quốc tế, nhất là UNCLOS 1982 và DOC, hướng tới xây dựng COC; nhất trí phối hợp cùng các nước trong khu vực xây dựng Cộng đồng ASEAN đoàn kết, vững mạnh vào năm 2013; hợp tác để cùng các nước ASEAN xây dựng cộng đồng ASEAN đoàn kết và vững mạnh vào năm 2015.

Đồng thời, Việt Nam chủ động phối hợp với các thành viên khác để đưa Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đáp ứng lợi ích phát triển của tất cả các thành viên, góp phần thúc đẩy tăng trưởng, thịnh vượng của các nước và ở khu vực.

Công khai hóa, minh bạch hóa vấn đề tranh chấp Biển Đông; đấu tranh kiên quyết bác bỏ yêu sách “đường lưỡi bò” của Trung Quốc ở Biển Đông. Việt Nam cùng với Trung Quốc và các quốc gia trong ASEAN kiên quyết phấn đấu xây dựng Biển Đông thành vùng biển hòa bình, ổn định và phát triển trên thế giới.

UNCLOS 1982: Thiết lập và củng cố trật tự pháp lý trên biển, hợp tác biển vì hòa bình và phát triển bền vững (Kỳ II)

UNCLOS 1982: Thiết lập và củng cố trật tự pháp lý trên biển, hợp tác biển vì hòa bình và phát triển bền vững (Kỳ II)

Để bảo đảm thực thi Công ước đầy đủ và nhất quán trên thực tế, UNCLOS thành lập các cơ quan, cơ chế với vai ...

UNCLOS 1982: Thiết lập và củng cố trật tự pháp lý trên biển, hợp tác biển vì hòa bình và phát triển bền vững (Kỳ I)

UNCLOS 1982: Thiết lập và củng cố trật tự pháp lý trên biển, hợp tác biển vì hòa bình và phát triển bền vững (Kỳ I)

Ngay tại Lời nói đầu của UNCLOS 1982, các quốc gia đã khẳng định mong muốn "giải quyết mọi vấn đề liên quan đến luật ...

Đa dạng nguồn tài nguyên biển Việt Nam và những vấn đề đặt ra

Đa dạng nguồn tài nguyên biển Việt Nam và những vấn đề đặt ra

Biển Đông được đánh giá là một trong 10 trung tâm đa dạng sinh học biển của thế giới, với nguồn tài nguyên biển phong ...

Đảo Sinh Tồn, dập dìu sóng biếc

Đảo Sinh Tồn, dập dìu sóng biếc

Nằm trên thềm san hô trong quần đảo Trường Sa, Sinh Tồn là một trong ba xã, thị trấn của huyện đảo Trường Sa, tỉnh ...

Vượt sóng vào An Bang

Vượt sóng vào An Bang

Câu hát Một màu xanh Sinh Tồn, Song Tử/ Đẹp dịu dàng Tiên nữ An Bang vang lên đâu đó khiến tôi nhớ về chuyến ...

Bài viết cùng chủ đề

Biển Đông

Đọc thêm

Giá vàng hôm nay 1/1/2026 neo ngưỡng hỗ trợ sau 'cú lượn cao tốc', quỹ đạo của vàng năm 2026? Giá bạc mới ở giai đoạn đầu của chu kỳ tăng dài hạn?

Giá vàng hôm nay 1/1/2026 neo ngưỡng hỗ trợ sau 'cú lượn cao tốc', quỹ đạo của vàng năm 2026? Giá bạc mới ở giai đoạn đầu của chu kỳ tăng dài hạn?

Giá vàng hôm nay 1/1/2026 neo ngưỡng hỗ trợ sau 'cú lượn cao tốc', quỹ đạo của vàng năm 2026? Giá bạc mới ở giai đoạn đầu của chu kỳ ...
Giao thừa muôn sắc

Giao thừa muôn sắc

Dù năm mới được đón chờ trên khắp thế giới, mỗi quốc gia, mỗi cộng đồng lại chào đón thời khắc ấy theo những văn hóa và phong tục rất ...
Bộ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung tiếp Đại sứ Saudi Arabia

Bộ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung tiếp Đại sứ Saudi Arabia

Bộ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung tiếp Đại sứ Saudi Arabia tại Việt Nam Mohammed Ismaeil A.Dahlwy đến chào nhân dịp kết thúc nhiệm kỳ công tác.
EU tài trợ hơn 50 triệu EUR giúp Việt Nam hiện đại hóa hệ thống đào tạo nghề, phát triển nguồn nhân lực có kỹ năng

EU tài trợ hơn 50 triệu EUR giúp Việt Nam hiện đại hóa hệ thống đào tạo nghề, phát triển nguồn nhân lực có kỹ năng

Chương trình VETVET sẽ góp phần hiện đại hóa hệ thống đào tạo nghề, phát triển nguồn nhân lực có kỹ năng, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững ...
Campuchia-Thái Lan xác nhận một động thái quan trọng

Campuchia-Thái Lan xác nhận một động thái quan trọng

Thái Lan đã trả tự do cho 18 binh sĩ Campuchia bị giam giữ từ tháng 7, trong khuôn khổ lệnh ngừng bắn mới mà hai nước láng giềng Đông ...
Guinea: Lãnh đạo chính quyền quân sự đắc cử tổng thống

Guinea: Lãnh đạo chính quyền quân sự đắc cử tổng thống

Tướng Mamady Doumbouya, đã đắc cử Tổng thống Guinea sau khi Ủy ban bầu cử quốc gia công bố ông giành được đa số áp đảo phiếu bầu.
Những thông điệp chiến lược từ Điện Kremlin

Những thông điệp chiến lược từ Điện Kremlin

Thông điệp Tổng thống Vladimir Putin chuyển tải trong cuộc gặp gỡ cuối năm cho thấy cách Moscow đánh giá cục diện toàn cầu và hàm ý chính sách của Moscow.
Tiêu điểm nỗ lực tạo dựng niềm tin

Tiêu điểm nỗ lực tạo dựng niềm tin

Diễn đàn quốc tế về hòa bình và niềm tin, diễn ra tại thủ đô ở Ashgabat của Turkmenistan vào ngày 12/12 kỳ vọng góp phần thúc đẩy hòa bình và phát triển.
Phép thử với G20

Phép thử với G20

Lần này tại Johannesburg, bất bình đẳng trong phát triển sẽ là phép thử với nỗ lực của G20.
Tổng thống Kazakhstan thăm Nga: Tìm thế đứng cân bằng

Tổng thống Kazakhstan thăm Nga: Tìm thế đứng cân bằng

Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev thăm Nga từ 11-12/11 nhằm củng cố quan hệ với láng giềng thân thiết, đồng thời là đồng minh chiến lược.
Hội nghị cấp cao ASEAN 47: Tạo dấu mốc với ASEAN

Hội nghị cấp cao ASEAN 47: Tạo dấu mốc với ASEAN

Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 47 được kỳ vọng tạo dấu mốc phát triển mới cho khu vực.
Đau đầu với cam kết

Đau đầu với cam kết

Chi tiêu quốc phòng là các chủ đề chính tại Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng khối quân sự NATO đang diễn ra tại Brussels.
Kinh tế Mỹ năm 2026: 10 yếu tố vĩ mô và thị trường quan trọng cần xem xét

Kinh tế Mỹ năm 2026: 10 yếu tố vĩ mô và thị trường quan trọng cần xem xét

J.P Morgan mới đây đã đưa ra dự báo về triển vọng kinh tế Mỹ năm 2026 với 10 xu hướng lớn đáng lưu tâm.
Triển vọng Trung Đông năm 2026: Thử thách sức bền của những thành tựu mong manh, xuất hiện phép màu hay vực sâu tiếp nối?

Triển vọng Trung Đông năm 2026: Thử thách sức bền của những thành tựu mong manh, xuất hiện phép màu hay vực sâu tiếp nối?

Các lệnh ngừng bắn mong manh trong khu vực và những cuộc xung đột chưa được giải quyết sẽ tiếp tục định hình bức tranh chính trị Trung Đông trong năm 2026.
Báo Tây Ban Nha nhận định Mỹ đã chấm dứt liên minh kéo dài 80 năm với châu Âu

Báo Tây Ban Nha nhận định Mỹ đã chấm dứt liên minh kéo dài 80 năm với châu Âu

El Pais cho rằng chỉ một thông tin cũng đủ để trở thành biểu tượng của thời đại hiện nay: “Năm 2025, Mỹ đã chấm dứt liên minh kéo dài 80 năm với châu Âu”.
Thấy gì qua chính sách năng lượng xanh của Uzbekistan?

Thấy gì qua chính sách năng lượng xanh của Uzbekistan?

Uzbekistan đang nỗ lực để trở thành quốc gia dẫn đầu trong khu vực Trung Á trong việc thực hiện các mục tiêu xanh hoá.
Kinh tế không gian mới: Một mặt trận cạnh tranh đang nóng lên?

Kinh tế không gian mới: Một mặt trận cạnh tranh đang nóng lên?

Theo học giả He Yan trên Modern Diplomacy, “nền kinh tế không gian mới” đã trở thành một mặt trận cạnh tranh đang nóng lên giữa các quốc gia.
Nhìn lại thế giới 2025: 12 tháng gian nan đầy thử thách, lực đẩy xung đột như 'ngựa bất kham', hòa bình mờ lối

Nhìn lại thế giới 2025: 12 tháng gian nan đầy thử thách, lực đẩy xung đột như 'ngựa bất kham', hòa bình mờ lối

Năm 2025 thế giới chứng kiến những đổi thay đầy bất định và khó lường.
Phiên bản di động