Bộ GD&ĐT sẽ siết chặt hơn khâu thực nghiệm sách giáo khoa, nâng tiêu chuẩn người biên soạn?

Bộ GD&ĐT định sửa hàng loạt quy trình, tiêu chuẩn biên soạn Sách giáo khoa

Bộ GD&ĐT sẽ nâng tiêu chuẩn người biên soạn và thẩm định sách giáo khoa.

Đó là một trong những điểm mới ở dự thảo Thông tư Sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy định về tiêu chuẩn, quy trình biên soạn, chỉnh sửa sách giáo khoa (SGK); tiêu chuẩn tổ chức, cá nhân biên soạn SGK; tổ chức và hoạt động của Hội đồng quốc gia thẩm định SGK mà Bộ GD&ĐT vừa giới thiệu để xin góp ý.

Siết chặt hơn khâu thực nghiệm SGK

So với Thông tư 33/2017/TT-BGDĐT, dự thảo này có khá nhiều điểm mới trong công tác biên soạn, thẩm định SGK.

Ở Điều 9 về quy trình biên soạn, chỉnh sửa SGK, dự thảo mới này bổ sung thêm các yêu cầu và quy trình đối với việc thực nghiệm sách. Những điều này không có trong thông tư trước đây.

Cụ thể, khoản 3 mới được bổ sung vào Điều 9 nêu rõ yêu cầu và quy trình thực nghiệm SGK như sau:

“Các bài dạy thực nghiệm được lựa chọn đối với mỗi bản mẫu SGK phải bảo đảm tính đại diện các bài học trong sách, thể hiện rõ điểm mới về nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học đối với các mạch nội dung trong chương trình môn học, hoạt động giáo dục.

Trường được lựa chọn để tổ chức dạy thực nghiệm bảo đảm tính đại diện vùng, miền; tổ chức thực nghiệm ít nhất 10% tổng số tiết đối với các môn học, hoạt động giáo dục có từ 105 tiết/năm học trở lên, ít nhất 15% tổng số tiết đối với các môn học, hoạt động giáo dục có từ 70 tiết/năm học đến dưới 105 tiết/năm học, ít nhất 20% tổng số tiết đối với các môn học, hoạt động giáo dục còn lại; mỗi bài học được dạy thực nghiệm ít nhất 2 lần, sau lần dạy thực nghiệm lần 1, tổ chức rút kinh nghiệm, chỉnh sửa bài dạy thực nghiệm và dạy thực nghiệm lần 2.

Bài dạy thực nghiệm được thực hiện đối với tất cả học sinh của lớp tham gia học tập; giáo viên dạy học và giáo viên dự giờ bài thực nghiệm là những người đang trực tiếp giảng dạy tại các trường phổ thông; một bài dạy thực nghiệm bảo đảm có ít nhất 3 giáo viên dự giờ.

Bài dạy thực nghiệm được đánh giá về nội dung, phương pháp giáo dục, đánh giá kết quả giáo dục, ngôn ngữ sử dụng và hình thức trình bày của SGK theo các quy định”.

Không nhất thiết phải qua nhà xuất bản

Dự thảo cũng sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 10 về tiêu chuẩn của tổ chức biên soạn SGK.

Theo đó, tiêu chuẩn “được một nhà xuất bản đáp ứng điều kiện quy định đảm nhận tổ chức biên tập, hoàn thành bản mẫu SGK; phối hợp tổ chức thực nghiệm và đề nghị thẩm định SGK”, được thay bằng “Có đội ngũ biên tập viên đáp ứng tiêu chuẩn quy định tại Luật xuất bản hoặc được một nhà xuất bản thành lập theo quy định của pháp luật, trong đó việc tổ chức xuất bản SGK phải được ghi trong giấy phép thành lập nhà xuất bản đảm nhận tổ chức biên tập, hoàn thành bản mẫu; phối hợp tổ chức thực nghiệm và đề nghị thẩm định sách”.

Kéo theo đó, việc đề nghị thẩm định sách giáo khoa cũng không nhất thiết phải thông qua nhà xuất bản. Thay vào đó, dự thảo sửa đổi, bổ sung Điều 18 thành: “Đơn vị đề nghị thẩm định SGK là tổ chức, cá nhân biên soạn sách đáp ứng tiêu chuẩn quy định; có bản mẫu SGK được tổ chức biên soạn, chỉnh sửa theo quy định; hằng năm đăng kí số lượng, tên bản mẫu SGK đề nghị thẩm định về Bộ GD-ĐT trước ngày 1/11 năm trước năm thẩm định”.

Nâng tiêu chuẩn cá nhân biên soạn và thẩm định SGK

Dự thảo đã siết chặt hơn ở tiêu chuẩn cá nhân biên soạn SGK (về thời gian trực tiếp giảng dạy, nghiên cứu về chuyên môn phù hợp với SGK môn học).

Cụ thể, sửa đổi, bổ sung điểm a khoản 1 Điều 11 thành: “Có trình độ được đào tạo từ đại học trở lên với chuyên môn phù hợp; am hiểu về khoa học giáo dục; có ít nhất 3 năm trực tiếp giảng dạy, nghiên cứu về chuyên môn phù hợp với SGK môn học, hoạt động giáo dục được biên soạn. Riêng SGK các môn học tiếng dân tộc thiểu số, người biên soạn sách có trình độ từ trung cấp trở lên, am hiểu về tiếng dân tộc thiểu số của sách được biên soạn”.

Cùng đó, tiêu chuẩn thành viên hội đồng quốc gia thẩm định SGK cũng được nâng lên. Cụ thể, khoản 2, khoản 3 Điều 13 sửa đổi, bổ sung như sau:

2. Có trình độ từ đại học trở lên, am hiểu về khoa học giáo dục, có chuyên môn phù hợp với SGK được thẩm định. Riêng đối với SGK tiếng dân tộc thiểu số, thành viên Hội đồng có trình độ từ trung cấp trở lên.

3. Đã từng tham gia một trong các công việc sau: xây dựng chương trình giáo dục phổ thông, thẩm định chương trình giáo dục phổ thông, biên soạn, thẩm định SGK, có ít nhất 3 năm trực tiếp giảng dạy, nghiên cứu tại các cơ sở đào tạo giáo viên phù hợp với môn học và hoạt động giáo dục có SGK được thẩm định hoặc có ít nhất 3 năm trực tiếp dạy môn học có nội dung phù hợp với môn học, hoạt động giáo dục có sách được thẩm định”.

Hồ sơ đề nghị thẩm định SGK cũng được yêu cầu chặt chẽ hơn.

Cụ thể, việc thuyết minh về bản mẫu SGK đề nghị thẩm định không chỉ gồm tên SGK; tên tác giả, chủ biên, tổng chủ biên (nếu có); mục đích biên soạn, đối tượng và phạm vi sử dụng; cấu trúc, nội dung; quá trình, kết quả thực nghiệm như ở điểm c khoản 1 Điều 17 thông tư trước đây; dự thảo lần này có yêu cầu có thêm việc “tiếp thu các ý kiến nhận xét, đánh giá bản mẫu SGK của các nhà khoa học, nhà giáo dục, giáo viên; các thông tin liên quan khác (nếu có)”.

Ngoài ra, theo dự thảo này, đơn vị tổ chức thẩm định sách giáo khoa sẽ không còn mặc định là Vụ Giáo dục Tiểu học và Vụ Giáo dục Trung học (Bộ GD&ĐT) mà được điều chỉnh thành “là đơn vị thuộc Bộ GD&ĐT và do Bộ trưởng phân công”.

Bộ GD&ĐT lấy ý kiến góp ý của dư luận cho dự thảo này đến hết ngày 2/10/2021.