Bộ trưởng Hoàng Minh Giám - Người con của thế hệ vàng

Hạnh Hằng
TGVN. Dù đã qua nhiều cương vị khác nhau, bất kỳ đâu ông cũng cố gắng làm hết sức mình để xứng đáng với lòng tin yêu của của Bác Hồ. Đó là cố Bộ trưởng Ngoại giao Hoàng Minh Giám!
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
bo truong hoang minh giam nguoi con cua the he vang Chân dung 5 cố Bộ trưởng Ngoại giao
bo truong hoang minh giam nguoi con cua the he vang Đàm phán Ngoại giao ngay trên hè phố
bo truong hoang minh giam nguoi con cua the he vang
Lễ ký Hiệp định sơ bộ Việt Nam - Pháp ngày 6/3/1946 tại ngôi nhà 38 Lý Thái Tổ, Hà Nội. Từ trái qua phải: Chủ tịch Hồ Chí Minh, Thứ trưởng Nội vụ Hoàng Minh Giám, Jean Sainteny - Ủy viên Cộng hòa Pháp tại Bắc Việt Nam, Leon Pignon - Cố vấn Chính trị của Cao ủy Pháp ở Đông Dương và Luis Caput - đại diện Đảng Xã hội Pháp ở Việt Nam.

Những ngày cuối tháng Mười, sắp đến dịp kỷ niệm 115 năm Ngày sinh cố Bộ trưởng Hoàng Minh Giám (4/11/1904 - 4/11/2019), bên tách trà nóng và những cuốn sách viết về “người con của thế hệ vàng”, chúng tôi có cơ hội được mạn đàm cùng ông Hoàng Vĩnh Thành, nguyên Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Việt Nam tại Australia, con trai cố Bộ trưởng Hoàng Minh Giám.

Trợ thủ tin cậy của Bác Hồ

“Ba tôi luôn điềm đạm. Tôi chưa thấy ai hiền như ông, chẳng bao giờ thấy ông tức giận! Có lẽ chính vì vậy, trong những hoạt động đối ngoại khó khăn, phải gặp, tiếp xúc, giải thích lập trường của ta với quốc tế, Bác Hồ và Trung ương đều cử ba tôi. Ba tôi am hiểu văn hóa, văn học Pháp và có thể sử dụng tiếng Pháp một cách tinh tế. Tôi nghĩ rằng đó là những đức tính vô cùng quan trọng của một người làm đối ngoại”, Đại sứ Hoàng Vĩnh Thành chia sẻ.

Sau khi Cách mạng tháng Tám thành công năm 1945, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập, lúc chưa họp Quốc hội khóa I, Bác Hồ là Chủ tịch Chính phủ lâm thời kiêm luôn chức Bộ trưởng Ngoại giao. Văn phòng của Bác Hồ thiếu một người giúp việc phụ trách về quan hệ với Pháp, vì vậy, ông Võ Nguyên Giáp (khi đó là Bộ trưởng Bộ Nội vụ) tiến cử ông Hoàng Minh Giám. Và Sắc lệnh đầu tiên mang số 01 do đồng chí Võ Nguyên Giáp thừa lệnh Chủ tịch Chính phủ lâm thời ký ngày 30/8/1945 là bổ nhiệm ông Hoàng Minh Giám làm Đổng lý Văn phòng Bộ Nội vụ.

"Ở bất kỳ cương vị nào, đồng chí cũng tận tâm, tận lực phụng sự Tổ quốc và đồng bào, hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao phó, lúc thuận lợi cũng như lúc khó khăn. Đối với bạn bè, đồng chí, đồng nghiệp và cấp dưới, đầy tình cảm vị tha. Trong cuộc sống hằng ngày, đồng chí luôn luôn giản dị, khiêm tốn, đồng chí được bạn bè, đồng nghiệp và bằng hữu quốc tế quý mến kính trọng".

(Trích Điếu văn do Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Lê Quang Đạo đọc trong lễ truy điệu đồng chí Hoàng Minh Giám, ngày 16/1/1995)

Đại sứ Hoàng Vĩnh Thành “bật mí” thêm, không phải ngẫu nhiên Bác Hồ tin dùng ông Hoàng Minh Giám trong giai đoạn “nước sôi lửa bỏng” của đất nước, ngay sau khi được ông Võ Nguyên Giáp giới thiệu. Trước đó, Bác Hồ đã biết về cụ Cao Xuân Dục (1843–1923), ông ngoại ông Hoàng Minh Giám. Thượng thư Bộ Học Cao Xuân Dục, Tổng tài Quốc sử quán, từng có những giúp đỡ rất ý nghĩa đối với cụ Nguyễn Sinh Sắc (1862–1929), thân sinh của Bác Hồ. Cụ Cao Xuân Dục vốn biết đến tài đức, trí tuệ của cụ Nguyễn Sinh Sắc; khi làm Chánh chủ khảo trong khoa thi năm Đinh Sửu (1901) không thấy tên của cụ Nguyễn Sinh Sắc trên bảng vàng nên khéo léo đề nghị Hội đồng Giám khảo, Bộ Lễ và Vua Thành Thái xét lại kết quả và cụ Nguyễn Sinh Sắc đã đỗ Phó Bảng...

Tuy chưa chính thức đảm nhiệm một chức vụ về ngoại giao nhưng trong những tháng ngày giúp việc Hồ Chủ tịch tại Văn phòng, ông Hoàng Minh Giám đã nhiều lần làm công tác “đối ngoại”. 16 giờ 30 phút ngày 6/3/1946, tại ngôi nhà 38 Lý Thái Tổ, Hà Nội, Hiệp định sơ bộ được ký kết. Ông Hoàng Minh Giám là người tham gia việc tổ chức và đọc dự thảo bản Hiệp định bằng tiếp Pháp trước khi Hồ Chủ tịch và ông Jean Sainteny, Ủy viên Cộng hòa Pháp ký. Đây là điều ước quốc tế đầu tiên của Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã giúp cho Việt Nam tạm hòa hoãn với Pháp để quét sạch quân Tưởng và tay sai về nước, dành thời gian củng cố lực lượng, chuẩn bị toàn quốc kháng chiến.

Những câu chuyện về ứng xử ngoại giao của ông Hoàng Minh Giám trong quá trình đàm phán trực tiếp với Jean Sainteny cho đến nay vẫn là những bài học quý giá. Theo chỉ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ông nhiều lần tới nhà riêng của Sainteny ở góc giữa hai phố Lý Thường Kiệt và Quang Trung. Một lần, ông Hoàng Minh Giám đến nhà của Sainteny và thấy gói tiền to trong ngăn kéo mà Sainteny cố tình để hở... Sainteny trắng trợn nói: “Anh cần tiền thì tôi cho vay tạm một ít. Những người của Quốc dân Đảng ở đây mới ra tôi cũng cho một ít tiền”.

Với lòng tự trọng, ông rất giận nhưng đã kiềm chế và trả lời: “Anh hãy cất tiền đi, tôi không cần. Nếu anh có nhiều tiền thì anh hãy trực tiếp nói với cụ Hồ Chí Minh với tư cách là Nhà nước Pháp cho Chính phủ Hồ Chí Minh vay...”.

Việc mua chuộc ông Hoàng Minh Giám đã không thành. Sau khi nghe ông báo cáo lại sự việc, Bác Hồ bảo: “Chú không cáu kỉnh thế là tốt. Trong ngoại giao, mình phải khéo léo. Vấn đề nó định dùng tiền mua chuộc, chú nói một câu như thế là nó hiểu rồi”.

Ngày 10/9/1946, Hội nghị Fontainebleau kết thúc trong bế tắc do lập trường ngoan cố của phía Pháp. Trước khi lên đường về nước, Bác Hồ đã cử ông Hoàng Minh Giám cùng hai ông Dương Bạch Mai và Trần Ngọc Danh tiếp tục ở lại Pháp. Thời gian này, ông Hoàng Minh Giám cũng đã có nhiều hoạt động ngoại giao quan trọng, tranh thủ sự ủng hộ của Đảng Xã hội Pháp, đại diện cho Đảng Xã hội Việt Nam đặt quan hệ với Công đảng Anh. Để làm nhiệm vụ do Bác Hồ giao, ông có một số thuận lợi, lúc đó ở Pháp nhiều người biết ông là Thứ trưởng Bộ Nội vụ và được Bác Hồ tín nhiệm. Trong hồi ký của mình, Sainteny đã ví ông Giám là “cái bóng” của Bác Hồ.

Đi trọn chặng đường lịch sử

Sau khi thành lập Chính phủ mới, tháng 11/1946, Bác Hồ là Chủ tịch nước và lần thứ hai kiêm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao. Hồ Chủ tịch cử ông Hoàng Minh Giám làm Thứ trưởng Bộ Ngoại giao. Kháng chiến toàn quốc bùng nổ, tháng 3/1947, trên đường đi chiến khu Việt Bắc, ông Hoàng Minh Giám nhận được tin làm Bộ trưởng Ngoại giao thay Hồ Chí Minh qua báo Cứu quốc.

Các cơ quan bộ ở Việt Bắc lúc đó cũng rất ít người. Bộ Ngoại giao chỉ có vỏn vẹn 7 cán bộ, đông nhất là Văn phòng của Phó Thủ tướng Phạm Văn Đồng, khoảng 30 đến 40 người. Phần lớn các bộ đóng trụ ở A.T.K Sơn Dương, cũng có một số bộ phận khác đóng rải rác ở các tỉnh xung quanh. Trụ sở Bộ Ngoại giao lúc đó đóng gần một làng hẻo lánh cách huyện lỵ Sơn Dương khoảng 11km. Từ Bộ Ngoại giao đi tiếp quãng nữa thì tới con suối Lê, qua suối Lê đi tiếp một đoạn nữa thì tới xã Tân Trào, nơi có đình Tân Trào – địa điểm Bác và Trung ương Đảng triệu tập họp Quốc dân đại hội và ra Lệnh Tổng khởi nghĩa tháng 8/1945.

Hạ tuần tháng 4/1947, Việt Nam gửi cho Pháp một thông điệp đề nghị ngừng bắn. Đáp lại, phía Pháp đề nghị Hồ Chủ tịch tiếp Paul Mus, đặc phái viên của Cao ủy Emile Bollart, người mới sang thay D’Argenlieu. Đêm 11/5/1947, ông Giám đã phối hợp sắp xếp để Bác Hồ gặp Paul Mus tại thị xã Thái Nguyên. Sau khi nghe Paul Mus đọc thuộc lòng thông điệp của Bollaert nêu bốn điều kiện láo xược đòi quân dân ta đầu hàng Pháp vô điều kiện, Hồ Chủ tịch với nét mặt nghiêm nghị nhưng vẫn bình tĩnh với giọng nói ôn tồn: “Phải là một con người hèn mạt, mới chấp nhận những điều kiện đó. Nếu tôi chấp nhận, tôi là kẻ hèn mạt. Và tôi nghĩ rằng trong Liên hiệp Pháp không có chỗ cho những kẻ hèn mạt”.

Sáng 12/5/1947, Hồ Chủ tịch về Sơn Dương, theo Đại sứ Hoàng Vĩnh Thành, đây chính là chuyến thăm đầu tiên của Bác Hồ tới căn cứ của Bộ Ngoại giao tại chiến khu Việt Bắc.

Những hoạt động đối ngoại của Bộ trưởng Hoàng Minh Giám ở núi rừng chiến khu có lẽ cũng là những trang sử đầy ý nghĩa của ngành Ngoại giao trong những năm tháng khó khăn của đất nước. Bộ trưởng đã từng tiếp ông Léo Figuère, đại diện Trung ương Đảng Cộng sản Pháp sang thăm khu căn cứ kháng chiến Việt Bắc ngày 15/5/1950. Bộ trưởng Hoàng Minh Giám đã góp phần tích cực xây dựng tổ chức ban đầu Bộ Ngoại giao trên an toàn khu Việt Bắc.

Trên cương vị Bộ trưởng Ngoại giao, dưới sự chỉ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ông Hoàng Minh Giám đã chỉ đạo ngành Ngoại giao làm tốt chức năng tham mưu, hoàn thành xuất sắc việc thiết lập những mối quan hệ ngoại giao đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa với thế giới, thiết lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc và Liên Xô tháng 1/1950…

Ông đã tháp tùng Hồ Chủ tịch đi thăm nhiều nước ở Đông Nam Á và ở các châu lục Á – Âu, tham dự nhiều hội nghị quốc tế, qua đó đóng góp tích cực vào việc tăng cường quan hệ hữu nghị và hợp tác quốc tế giữa nước ta và các nước bạn bè, anh em.

Bộ trưởng Hoàng Minh Giám đã tỏ rõ tài năng đức độ của ông trong lĩnh vực đối ngoại, không chỉ trong thời gian giữ trọng trách Bộ trưởng Ngoại giao mà cả sau này khi ông làm Bộ trưởng Bộ Văn hóa, ông đã tiếp tục phát huy hiểu biết và kinh nghiệm đối ngoại qua nhiều hoạt động ngoại giao nhân dân.

Tưởng nhớ về cố Bộ trưởng Hoàng Minh Giám và công lao của ông đối với ngành Ngoại giao, xin trích một câu nói của Đại tướng Võ Nguyên Giáp để kết lại: “Hoàng Minh Giám là một trí thức yêu nước tiêu biểu, có học vấn uyên bác, một nhà giáo mẫu mực, một người cộng sản chân chính, một nhà ngoại giao lão luyện luôn đi theo tư tưởng Hồ Chí Minh”.

“Nhớ anh Hoàng Minh Giám, chúng ta nhớ lại con người vốn có duyên với ngoại giao và có khả năng trời phú cho trong hoạt động ngoại giao nên đã sớm được con mắt tinh tường sáng suốt của Bác Hồ phát hiện và đưa anh trực tiếp giúp Bác thực hiện thắng lợi chủ trương, sách lược đúng đắn… Hoàng Minh Giám đã luôn phát huy phong thái bẩm sinh đôn hậu, điềm đạm, ân cần, chu đáo và phương pháp làm việc tận tụy của một nhà giáo tài năng và dày kinh nghiệm để xây dựng Bộ Ngoại giao về mặt tổ chức và đào tạo đội ngũ cán bộ cũng như về nội dung các mặt hoạt động của Bộ Ngoại giao từ ít đến nhiều, từ đơn giản đến phức tạp và đa dạng, đa phương, làm cơ sở tốt và thuận lợi cho sự trưởng thành của Bộ Ngoại giao trong giai đoạn chiến tranh kết thúc và hòa bình lập lại ở Việt Nam sau tháng 7/1954”.

Lê Kim Chung, nguyên Vụ trưởng Bộ Ngoại giao, Đại sứ, Phó Trưởng phái đoàn đại diện thường trực Việt Nam tại Liên hợp quốc.

bo truong hoang minh giam nguoi con cua the he vang Trí thức Hoàng Minh Giám: Yêu nước bằng tình yêu không do dự

Những câu chuyện cứ lồng trong câu chuyện. Dường như ông có thể kể mãi về GS. Hoàng Minh Giám...

bo truong hoang minh giam nguoi con cua the he vang Lãnh đạo Bộ Ngoại giao thăm gia đình cố Bộ trưởng Hoàng Minh Giám

Sáng 4/11, Thứ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn và đoàn cán bộ Bộ Ngoại giao đã đến thắp hương tưởng niệm cố Bộ trưởng ...

bo truong hoang minh giam nguoi con cua the he vang Hoàng Minh Giám: Nhà ngoại giao nhân dân xuất sắc

Ngoài công tác ngoại giao nhà nước, Hoàng Minh Giám còn là một nhà ngoại giao nhân dân có nhiều đóng góp xuất sắc. Với ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Thủ tướng: Phát huy không gian sáng tạo, nâng cao chất lượng dạy và học

Thủ tướng: Phát huy không gian sáng tạo, nâng cao chất lượng dạy và học

Chiều 2/11, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính - Chủ tịch Ủy ban quốc gia Đổi mới giáo dục và đào tạo chủ trì Phiên họp ...
Khai trương trụ sở Học viện Đào tạo & Tư vấn MindTalk Talent: Nơi phát triển trí tuệ Việt - Dấu ấn 7 năm thành lập

Khai trương trụ sở Học viện Đào tạo & Tư vấn MindTalk Talent: Nơi phát triển trí tuệ Việt - Dấu ấn 7 năm thành lập

Ngày 1/11/ 2024, Học viện Đào tạo & Tư vấn MindTalk Talent chính thức khai trương trụ sở mới tại 86/42 Phổ Quang, Phường 2, Quận Tân Bình, TP. HCM. ...
Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Nga lên tiếng về việc Ukraine thử nghiệm thành công tên lửa mới

Người đứng đầu cơ quan lập pháp Crimea Vladimir Konstantinov ngày 2/11 cáo buộc phương Tây đang bí mật cung cấp vũ khí tầm xa cho Ukraine bằng nhiều chiêu ...
Doanh nhân Mai Phương: Đam mê, tâm huyết cùng Đông trùng hạ thảo

Doanh nhân Mai Phương: Đam mê, tâm huyết cùng Đông trùng hạ thảo

Thời điểm đại dịch Covid -19 bùng phát từ năm 2020 cũng là doanh nhân Nguyễn Thị Mai Phương nhận ra tiềm năng to lớn của thị trường các sản ...
Nguy cơ nạn đói đang gia tăng, Nam Sudan cần hơn 400 triệu USD

Nguy cơ nạn đói đang gia tăng, Nam Sudan cần hơn 400 triệu USD

Liên hợp quốc kêu gọi khẩn cấp quyên góp 404 triệu USD nhằm hỗ trợ các hoạt động viện trợ nhân đạo tại Nam Sudan trong năm tới trong bối ...
Ông Nghiêm Xuân Thành giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa

Ông Nghiêm Xuân Thành giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa

Chiều 2/11, tại thành phố Nha Trang, Tỉnh ủy Khánh Hòa tổ chức hội nghị công bố quyết định của Bộ Chính trị về công tác cán bộ.
Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel-Iran: Trả đũa trong tính toán

Israel tiến hành tập kích đường không vào nhiều mục tiêu ở Iran. Đợt tấn công trả đũa của Israel có những điểm đáng chú ý và đặt ra nhiều vấn đề.
Phần Lan-Trung Quốc: Van giảm áp

Phần Lan-Trung Quốc: Van giảm áp

Không chỉ thúc đẩy quan hệ song phương, chuyến thăm Trung Quốc của Tổng thống Phần Lan còn góp phần ổn định quan hệ Trung Quốc EU...
Bán đảo Triều Tiên nóng ran, căng thẳng leo thang, 'gọi tên' bờ vực chiến tranh

Bán đảo Triều Tiên nóng ran, căng thẳng leo thang, 'gọi tên' bờ vực chiến tranh

Bán đảo Triều Tiên bất ngờ trở nên nóng bỏng nhất trong 70 năm qua, đến mức nhiều chuyên gia nhận định tình thế bên miệng hố chiến tranh...
Hội nghị thượng đỉnh BRICS và công cụ nâng tầm tự chủ

Hội nghị thượng đỉnh BRICS và công cụ nâng tầm tự chủ

Tăng cường quyền tự chủ và chủ quyền tài chính, giảm phụ thuộc vào hệ thống do phương Tây chi phối là một trong những trọng tâm của Hội nghị BRICS...
Tổng thống Mỹ đến Đức: Chuyến chia tay không nhẹ nhàng!

Tổng thống Mỹ đến Đức: Chuyến chia tay không nhẹ nhàng!

Không còn đua tiếp vào Nhà Trắng khiến việc đến Đức lần này của ông Joe Biden trở thành chuyến đi tạm biệt châu Âu trên cương vị Tổng thống Mỹ.
ASEAN tiếp tục khẳng định vai trò trung tâm

ASEAN tiếp tục khẳng định vai trò trung tâm

Không chỉ thảo luận vấn đề nội bộ, Hội nghị cấp cao ASEAN và các hội nghị liên quan còn là cơ hội để Hiệp hội khẳng định vai trò trung tâm của mình.
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

'Ván cờ' Nga-Ukraine trước ngã rẽ bầu cử Mỹ

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 sẽ có ảnh hưởng lớn đến cục diện xung đột Nga-Ukraine.
Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Quan hệ Mỹ-Ấn đi về đâu sau khi Nhà Trắng đổi chủ?

Bất kể ai giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, chính quyền Washington mới cần tiếp tục xây dựng quan hệ hợp tác tốt đẹp với Ấn Độ.
Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Gia tăng 'sức nóng', BRICS được định vị là nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai

Sức ảnh hưởng toàn cầu đang gia tăng của BRICS định vị nhóm này sẽ là một nhân tố chủ chốt trong quản trị toàn cầu tương lai.
Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Chiến lược số hóa và người cao tuổi - Nhìn từ kinh nghiệm Nhật Bản

Theo Will Fee - nhà nghiên cứu của Tập đoàn Yuri có trụ sở tại Tokyo và là tác giả bài viết trên tờ Nikkei Asia có tiêu đề 'các nhà tuyển dụng Nhật Bản ...
Phiên bản di động