| Bộ trưởng Xuân Thủy trả lời phỏng vấn báo chí bên lề Hội nghị Paris về Việt Nam. |
Sự lựa chọn tinh tường
Chủ tịch Hồ Chí Minh cử Bộ trưởng Xuân Thủy làm Trưởng đoàn dự Hội nghị Paris về Việt Nam là có cơ sở vững chắc. Ngay sau Cách mạng Tháng Tám 1945, ông Xuân Thủy đã đi theo cụ Hồ đàm phán với các tướng của Tưởng Giới Thạch và được cử đi thương lượng với các Đảng để họ tham gia Chính phủ. Ông đảm nhiệm xuất sắc công tác đối ngoại nhân dân trong nhiều năm. Về ngoại giao Nhà nước, ông cũng từng làm Phó Đoàn Việt Nam dự Hội nghị Geneva về Lào và Bộ trưởng Ngoại giao trong những năm mâu thuẫn Xô-Trung gay gắt tác động vào đường lối đối ngoại của Việt Nam.
Trưởng đoàn hoàn hảo
Tại Hội nghị Paris, ông là linh hồn của đoàn đại biểu Chính phủ Việt Nam. Với phong thái chững chạc, phát biểu mạch lạc, đối đáp sắc sảo, nụ cười tươi tắn, ông là hình ảnh của các sứ thần Việt Nam xưa, đầy đủ bản lĩnh đối phó và đề cao tự tôn dân tộc. Ông có gốc Nho học thâm thúy, nhưng lại tiếp thu nhanh nhạy văn hóa phương Tây. Tại Paris, ngay những ngày đầu tiên qua các cuộc họp báo và tiếp xúc với các đoàn, các tổ chức chính trị của Pháp và thế giới, ông đã chinh phục được thiện cảm của họ. Trong Hội nghị chính thức, ông nêu lập trường chính nghĩa của nhân dân Việt Nam, ủng hộ đề nghị hợp tình hợp lý của Mặt trận Dân tộc Giải phóng Miền Nam Việt Nam, phê phán quan điểm sai trái của đối phương. Sau những bài phát biểu chính thức lần lượt của bốn đoàn, sang phần phát biểu thêm, ông luôn luôn tỏa sáng với cách đối đáp sắc sảo và ý nhị của mình, có lúc làm đối phương phải tán thưởng và khâm phục.
Trong sinh hoạt nội bộ đoàn, ông là người anh Cả được mọi người thán phục và quý mến. Ông làm gương trong công tác đối ngoại, chặt chẽ về đường lối, linh hoạt trong biện pháp, góp ý thân tình về những sai sót, khiếm khuyết của cán bộ. Tuy bệnh hen luôn hành hạ, nhưng ông vẫn dự đều các phiên họp kéo dài suốt ngày và tới đêm khuya, vẫn tươi tỉnh để tiếp khách và bạn bè. Ông Xuân Thủy luôn hòa nhập cùng nhân viên Việt Nam và Pháp, đánh cờ, trò chuyện, chơi boule (bi sắt). Ông đặc biệt quan tâm giúp đỡ đoàn miền Nam và những người có hoàn cảnh gia đình khó khăn. Ông thực sự chinh phục được trái tim và khối óc của mọi người. Ông xứng đáng là học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Phạm Ngạc *
* Tác giả là thành viên Phái đoàn VNDCCH tại Hội nghị Paris.