ChatGPT ra đời, người thầy không thể 'ru ngủ' học sinh bằng bài giảng từ nhiều thập kỷ trước

Thạc sĩ tâm lý Đinh Văn Thịnh, giảng viên kỹ năng mềm, Giám đốc Trung tâm giáo dục trải nghiệm và đào tạo kỹ năng ANGEL: Giáo dục truyền thống phải thay đổi để thích ứng

Thạc sĩ tâm lý Đinh Văn Thịnh. (Ảnh: NVCC)

ChatGPT mang lại nhiều lợi ích cho con người trong việc tìm kiếm thông tin, tổng hợp kiến thức và làm luận văn, viết bài báo, tư vấn… Nó dự báo sẽ làm ảnh hưởng một số ngành nghề trong tương lai, trong đó có ngành giáo dục.

Nhưng ChatGPT có thể sẽ làm ảnh hưởng ngành giáo dục ở một số phương diện như người học sẽ bị lệ thuộc vào công nghệ, lười suy nghĩ, lười nghiên cứu và đọc sách, tự tìm đến ChatGPT như một công cụ làm thay, học thay.

Đồng thời, tương tác xã hội giảm. Người học thay vì tìm đến thầy cô, bạn bè để trò chuyện, chia sẻ, thì từ nay ChatGPT sẽ làm điều đó. Điều này làm ảnh hưởng đến việc hình thành những kỹ năng giao tiếp, cảm xúc, phát triển các mối quan hệ trong học tập, làm việc bị hạn chế. ChatGPT có thể viết luận văn, soạn một bài báo, giải bài tập, điều này sẽ làm cho giáo dục phải suy tư và thay đổi phương thức kiểm tra đánh giá.

Tôi cho rằng, trí tuệ nhân tạo sẽ tạo ra một cuộc cách mạng giáo dục và mô hình giáo dục truyền thống sẽ phải thay đổi để thích ứng với thời đại công nghệ. Mô hình giáo dục truyền thống thích ứng trong việc sử dụng công nghệ để chấm điểm, đánh giá người học.

Đồng thời, vận dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo trong việc phát triển các nhóm học trực tuyến, trao đổi thông qua các nhóm chat tiện lợi, tiết kiệm thời gian di chuyển. Mô hình giáo dục truyền thống cần thích ứng trong việc chia sẻ những tài liệu tham khảo, tìm kiếm thông tin dựa trên các nền tảng của công nghệ. Sử dụng công nghệ để hỗ trợ nhắc nhở, tư vấn cho người học là điều mà các mô hình giáo dục truyền thống cần suy tính và đưa vào hoạt động.

Người thầy truyền thống cũng cần am hiểu và trang bị khi sử dụng các thiết bị công nghệ trong quá trình dạy học. Người thầy truyền thống cần tập trung phát triển những thế mạnh mà “người thầy AI” không có như tình yêu thương, cảm xúc, sự quan tâm, chia sẻ và tạo động lực bằng hành vi và hành động.

Trong giáo dục, giáo viên cần truyền cảm hứng về tình yêu thương cho học trò. Qua đó khiến người học cảm thấy được hạnh phúc và giá trị ý nghĩa trong cuộc đời. Người thầy cần thay đổi mình để trở thành một tấm gương sống động của người học trong nhân cách và lối sống.

Do ChatGPT vẫn còn hạn chế trong việc cung cấp thông tin và tư vấn, không thể chia sẻ những trải nghiệm về cảm xúc, kinh nghiệm làm việc hay sự cảm thông, vì vậy, người thầy cần phải phát huy và phát triển những yếu tố đó.

Trước sự phát triển như vũ bão của công nghệ, phương diện giáo dục cần phải thay đổi và quản lý chặt chẽ trong việc kiểm tra đánh giá. Ngoài ra, cần phát triển khung chương trình dạy học có nhiều hoạt động trải nghiệm thực tế cho người học, giúp học có cảm giác "va chạm" vào cuộc sống, vào ngành nghề.

Đặc biệt, cho người học không chỉ nắm bắt kiến thức lý thuyết mà tạo sân chơi thực tế, để họ vận dụng phát triển, thẩm thấu kiến thức. Trải nghiệm, kinh nghiệm, phát triển kỹ năng, tương tác xã hội là những yếu tố quan trọng góp phần vào sự thành công của người học.

Bên cạnh đó, cần mở rộng các hình thức kiểm tra đánh giá đối với người học. Ngoài đánh giá mức độ nắm kiến thức lý thuyết, cần xem xét phương án đánh giá kiểm tra thông qua việc hoàn thành một dự án, mức độ trải nghiệm trong môn học, những lợi ích và thu hoạch từ những trải nghiệm thực tiễn, tạo ra sản phẩm môn học.

Không chỉ lý thuyết môn học, sản phẩm của môn học mà còn mở rộng đánh giá mức độ tương tác làm việc nhóm, sự chia sẻ kiến thức, cảm xúc… Muốn làm điều này, nhà giáo dục cần thiêt kế giáo án và hoạt động dạy học phong phú và thu hút.

Gia đình cũng cần thích ứng trong việc giáo dục con trong thời đại bùng nổ của công nghệ. Phụ huynh cần làm gương sáng trong việc sử dụng công nghệ, sử dụng hợp lý, tránh việc sử dụng để giải trí quá mức, điều này sẽ làm con em bắt chước.

Đồng thời, phụ huynh tạo điều kiện cho phép con sử dụng công nghệ để học tập và giải trí, giao tiếp trong khung thời gian quy định. Một phần của sự cho phép này giúp con cập nhật với thời đại, một phần là cũng không thể nào cấm cản vì các con sẽ cảm giác tò mò và tìm đến bạn bè, thậm chí đi các tiệm internet.

Ngoài ra, các bậc cha mẹ cũng cần dành thời gian cho các con, tạo ra các hoạt động vui chơi, học tập từ chính trong gia đình, trò chuyện và cập nhật tình hình của xã hội, thế giới cho các con nghe. Gia đình cùng xem tivi với nhau, trò chuyện sau những bữa cơm tối cũng là một cách giúp con tránh việc sử dụng công nghệ.

Tạo cơ hội để các con trải nghiệm thực tế cũng là một yếu tố quan trọng. Gia đình cần đồng hành với các con trong những chuyến đi trải nghiệm thực tế về du lịch, hoạt động từ thiện, tiếp xúc những nơi thiếu thốn về vật chất. Điều này sẽ giúp các con phát triển cảm xúc, sự quan sát, sự tử tế, khiến các con có động lực sống phát triển tốt đẹp, biết cách học tập và làm việc nhiều hơn để giúp đỡ, yêu thương người khác.