Chính sách của Mỹ đối với Trung Quốc: Bình mới, rượu cũ?

SƠN TRÀ
Nhà nghiên cứu Ryan Hass cho rằng dù có một số thay đổi nhưng chính sách của chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden với Trung Quốc chưa khác nhiều so với trước.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Nhà nghiên cứu Ryan Hass cho rằng quan hệ Mỹ-Trung về cơ bản là cạnh tranh
Nhà nghiên cứu Ryan Hass cho rằng quan hệ Mỹ-Trung về cơ bản là cạnh tranh. (Nguồn: Japan Times)

Tại buổi thảo luận "Hướng tới chiến lược tốt hơn đối với Trung Quốc" do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (CSIS) của Mỹ tổ chức ngày 6/4, Ryan Hass - chuyên viên nghiên cứu cấp cao và là chủ tịch chương trình đối ngoại tại Viện Brookings, viện nghiên cứu chiến lược hàng đầu của Mỹ - nhận định rằng Mỹ chỉ có thể cạnh tranh để giữ ưu thế chứ không thể triệt tiêu được sức mạnh của Trung Quốc.

Cạnh tranh là dòng chảy chính

Theo nhà nghiên cứu Ryan Hass, Trung Quốc hiện giờ đã sẵn sàng đối đầu với Mỹ với sự tự tin ngày càng cao.

Hiện còn sớm để đánh giá chính sách của chính quyền tân Tổng thống Mỹ Joe Biden đối với Trung Quốc vì những nhân vật nắm giữ các vị trí then chốt vẫn chưa nhận nhiệm sở. Tuy nhiên, thái độ và giọng điệu của Mỹ nhìn chung vẫn như trước, mặc dù "có một số thay đổi tinh tế".

Quan hệ Mỹ-Trung xấu đến mức như hiện nay là kết quả của những căng thẳng tích tụ trong một thời gian dài. Bầu không khí căng thẳng trong cuộc gặp cấp cao ở Alaska cho thấy quan hệ song phương mang tính đấu tranh rất cao. Cả hai nước đều tin rằng chế độ của họ là ưu việt và hiệu quả nhất. Cả hai nước đều cho rằng họ xứng đáng nắm quyền lãnh đạo trên trường quốc tế.

Quan hệ Mỹ-Trung về cơ bản là cạnh tranh. Hai nước có chế độ chính trị khác biệt, có tham vọng đối chọi nhau với những lợi ích khác biệt không thể dung hòa, chẳng hạn như sự cân bằng giữa tự do cá nhân và ổn định xã hội, vai trò của kinh tế nhà nước, cán cân quyền lực trong hệ thống quốc tế, vấn đề Hong Kong, Tân Cương, Tây Tạng, Đài Loan... Rất khó để nước này áp đặt ý chí của mình lên nước kia, và cũng rất khó để Mỹ hay Trung Quốc chấp nhận vai trò thứ yếu.

Củng cố đồng minh

Trong hoàn cảnh đó, theo ông Hass, con đường để đấu tranh hiệu quả với Trung Quốc là Mỹ "nên thu hẹp khoảng cách với các nước đồng minh thay vì mở rộng nó (như dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump) bởi vì chỉ như vậy Mỹ mới tăng được sức mạnh trước Trung Quốc để có thể ảnh hưởng đến hành vi của họ".

Ông Ryan Hass đề xuất: “Chúng ta (Mỹ) không thể quyết định thể chế chính trị của Trung Quốc cho dù chúng ta muốn hay không. Chúng ta không thể quyết định quy mô nền kinh tế Trung Quốc cho dù chúng ta rất muốn. Tuy nhiên, chúng ta có thể gây ảnh hưởng đến những quyết định của Bắc Kinh trong những vấn đề quan trọng đối với Mỹ nếu như chúng ta có thể làm việc cùng các đồng minh và đối tác cùng chung chính nghĩa. Khi đó, chúng ta có thể củng cố lợi thế cạnh tranh của mình trước Trung Quốc, đó là hệ thống đồng minh, đó là uy tín quốc tế (những điều đã bị phá hủy dưới thời Trump)”.

Ngoài ra, nhà nghiên cứu này kêu gọi chính quyền Biden hành động để "khiến Trung Quốc phải trả giá đắt hơn cho cách hành xử của họ".

Trước hết, Mỹ cần phải "làm tấm gương về các giá trị" để gây sức ép với giới lãnh đạo Trung Quốc.

Thứ hai là lên tiếng rõ ràng và nhất quán với Bắc Kinh ở mọi cấp về sự quan ngại của Mỹ mà nếu Trung Quốc không sửa chữa thì quan hệ song phương sẽ không trở lại như cũ.

Thứ ba là có những biện pháp trừng phạt như cấm nhập khẩu hàng hóa sử dụng lao động cưỡng bức ở Tân Cương.

Trong hoàn cảnh hiện nay, theo ông Hass, Mỹ khó trông chờ Bắc Kinh sẽ xuống nước vì nước này đã sẵn sàng chơi rắn dựa trên những nhận định chủ quan của giới lãnh đạo nước họ về tương quan sức mạnh Mỹ-Trung.

Trong hơn 40 năm qua, kể từ trước thời Tập Cận Bình, công thức giúp Trung Quốc có bước phát triển nhảy vọt là "dựa vào mối quan hệ ổn định với Mỹ, giữ vùng ngoại vi hiền hòa và tránh nhận gánh nặng trên trường quốc tế. Tuy nhiên, hiện nay, Bắc Kinh cho rằng họ không thể dựa vào mối quan hệ ổn định với Mỹ được nữa.

Các nhà lãnh đạo Trung Quốc cho rằng Mỹ đang cảm thấy bất an và lo lắng trước sự vươn lên của Trung Quốc, và sự xấu đi trong quan hệ song phương là kết quả của sự thành công của Trung Quốc, chứ không phải do cách hành xử của chính họ. Do đó, theo ông Hass, cách tiếp cận của Bắc Kinh là "không cần phải làm giảm căng thẳng với Mỹ mà phải củng cố sức mạnh để đối đầu với Mỹ".

Đó là lý do Trung Quốc đang thay đổi mô hình kinh tế để tập trung vào nhu cầu nội địa thay vì xuất khẩu sang Mỹ. Sau hội nghị Alaska, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đã đi đến các nước Trung Đông vốn bất mãn với Mỹ "để tìm kiếm thêm đồng minh" trong cuộc đối đầu Mỹ-Trung.

Đối đầu nhưng không lơ… hợp tác

Tuy nhiên, ông Hass cũng lưu ý việc Tổng thống Joe Biden dù nhấn mạnh "cạnh tranh quyết liệt với Trung Quốc nhưng vẫn rạch ròi giữa cạnh tranh và đối đầu".

Coi Trung Quốc là đối thủ, Mỹ cần phải cạnh tranh để vượt lên chứ không cần phải triệt hạ như trong trường hợp coi Trung Quốc là kẻ thù. Nếu Mỹ coi Trung Quốc là kẻ thù, Mỹ sẽ phải tập trung rất nhiều vào việc tìm cách làm hao mòn hay ngăn chặn Trung Quốc và "điều này khiến Mỹ phải trả cái giá rất đắt”.

Mỹ và Trung Quốc gắn bó chặt chẽ về mặt kinh tế, với giao thương hàng năm đạt hơn 700 tỷ USD. Các công ty Mỹ hoạt động ở thị trường Trung Quốc có doanh thu hàng trăm tỷ USD mỗi năm. Đối mặt với các thách thức toàn cầu, rất khó để tìm ra con đường tiến về phía trước trừ phi cả Mỹ và Trung Quốc đều đi về cùng một hướng, cho dù đó là kinh tế toàn cầu, xây dựng cơ sở hạ tầng y tế toàn cầu, biến đổi khí hậu, Iran, Triều Tiên, Myanmar...”.

Lãnh đạo hai nước đã nhìn nhận rằng sự hợp tác là cần thiết ở một số lĩnh vực. Ông Hass dẫn chứng tại cuộc gặp ở Alaska, sau những màn đối đầu nảy lửa giữa phái đoàn hai nước trước ống kính truyền hình, hai bên đã có cuộc thảo luận kín kéo dài 8 giờ đồng hồ "về mọi vấn đề tác động đến hai nước trên trường quốc tế, từ biến đổi khí hậu, Iran cho đến Myanmar và Triều Tiên”.

TIN LIÊN QUAN
Doanh nghiệp Israel 'qua mặt' chính phủ, bí mật hợp tác với công ty Trung Quốc bị Mỹ liệt vào danh sách đen
Mỹ đối thoại 2+2 với Nhật nhưng lại 'nhòm' Trung Quốc
Xiaomi của Trung Quốc tạm thoát khỏi ‘danh sách đen’ của Mỹ
Sự phát triển trong chính sách đối ngoại của Việt Nam sau Đại hội lần thứ XIII của Đảng
Biển Đông sẽ là ưu tiên trong chính sách của tân Chính quyền Mỹ
(Theo TNHK)

Bài viết cùng chủ đề

Cạnh tranh Mỹ-Trung Quốc

Xem nhiều

Đọc thêm

Trừng phạt Nga hay cuộc 'chiến tranh kinh tế' tổng lực của phương Tây trên khắp thế giới

Trừng phạt Nga hay cuộc 'chiến tranh kinh tế' tổng lực của phương Tây trên khắp thế giới

Các vòng trừng phạt Nga, có thể ít tác động tới chủ thể, nhưng một cuộc 'chiến tranh kinh tế' tổng lực của phương Tây đã khiến toàn thế giới ...
Tăng cường nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội Nhà báo Việt Nam

Tăng cường nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội Nhà báo Việt Nam

Nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội Nhà báo Việt Nam, Thường trực Hội đã có nhiều cách làm sáng tạo đem lại hiệu quả thiết ...
Dự án y tế AI giảm gánh nặng chữa bệnh cho cư dân bản địa Australia

Dự án y tế AI giảm gánh nặng chữa bệnh cho cư dân bản địa Australia

Dự án y tế Healthy Connections nhằm giải quyết những thách thức trong việc tiếp cận dịch vụ y tế cơ bản của cư dân vùng hẻo lánh ở phía ...
Trung Quốc 'ra đòn' mới, căng thẳng với EU đã tiến đến sản phẩm sữa

Trung Quốc 'ra đòn' mới, căng thẳng với EU đã tiến đến sản phẩm sữa

Ngày 22/11, Trung Quốc thông báo mở rộng cuộc điều tra chống trợ cấp đối với các sản phẩm sữa nhập khẩu từ Liên minh châu Âu (EU).
Mê mẩn khung cảnh của cung đường bao biển đẹp nhất Việt Nam ở Quảng Ninh

Mê mẩn khung cảnh của cung đường bao biển đẹp nhất Việt Nam ở Quảng Ninh

Tuyến đường bao biển nối Hạ Long và Cẩm Phả (Quảng Ninh) được đánh giá là một tuyến đường ven biển đẹp nhất Việt Nam bởi có sự kết hợp ...
Bắt đầu hành trình phát triển đầy cơ hội và thành công của doanh nghiệp Thái Lan tại Bình Định

Bắt đầu hành trình phát triển đầy cơ hội và thành công của doanh nghiệp Thái Lan tại Bình Định

Sáng 22/11, UBND tỉnh Bình Định tổ chức Hội nghị Gặp gỡ các doanh nghiệp Thái Lan tại Bình Định.
Thủ tướng Hungary tuyên bố 'ngó lơ' lệnh bắt giữ quốc tế với Thủ tướng Israel

Thủ tướng Hungary tuyên bố 'ngó lơ' lệnh bắt giữ quốc tế với Thủ tướng Israel

Thủ tướng Hungary Viktor Orbán ngày 22/11 lên tiếng chỉ trích Tòa án hình sự quốc tế (ICC) về việc phát lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.
Nga đẩy nhanh tốc độ tiến quân ở Ukraine, Hạ viện vung mạnh tiền cho quốc phòng

Nga đẩy nhanh tốc độ tiến quân ở Ukraine, Hạ viện vung mạnh tiền cho quốc phòng

Nga chuẩn bị đối phó với bất kỳ diễn biến nào liên quan tình hình xung đột Ukraine, dù luôn ưu tiên và đã sẵn sàng cho các biện pháp hòa bình.
Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un: Thế giới đang chứng kiến sự hỗn loạn và bạo lực nhất kể từ Thế chiến II

Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un: Thế giới đang chứng kiến sự hỗn loạn và bạo lực nhất kể từ Thế chiến II

Chủ tịch Triều Tiên cho rằng, các mối quan hệ quốc tế đã vượt quá điểm bùng nổ nguy hiểm và biến thành những cuộc xung đột vô cùng thảm khốc.
Ukraine báo động tấn công tên lửa tại nhiều tỉnh, Nga kêu gọi IAEA giám sát Kiev trong lĩnh vực hạt nhân

Ukraine báo động tấn công tên lửa tại nhiều tỉnh, Nga kêu gọi IAEA giám sát Kiev trong lĩnh vực hạt nhân

Rạng sáng ngày 22/11, nhiều tỉnh của Ukraine đã đồng loạt phát báo động phòng không kéo dài nhiều giờ liên quan đến khả năng bị tấn công bằng tên lửa đạn đạo.
Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Bị IAEA ra nghị quyết 'sửa lưng', Iran lấy hạt nhân ra dọa

Iran tuyên bố sẽ khởi động một loạt máy ly tâm mới và tiên tiến để đáp trả việc IAEA ra nghị quyết yêu cầu Tehran cải thiện hợp tác.
Báo động từ HĐBA LHQ: 70% dân số Syria cần viện trợ nhân đạo

Báo động từ HĐBA LHQ: 70% dân số Syria cần viện trợ nhân đạo

Phó đặc phái viên LHQ Najat Rochdi cho biết 2024 'sẽ là năm đẫm máu nhất' tại Syria trong vòng 4 năm qua.
Mỹ cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga: ‘Đèn xanh’ nháy chậm?

Mỹ cho phép Ukraine tấn công sâu vào lãnh thổ Nga: ‘Đèn xanh’ nháy chậm?

Việc Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa của Mỹ tấn công quân sự trên đất Nga có thể chuyển xung đột sang giai đoạn quyết liệt hơn.
Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Hội nghị thượng đỉnh G20: Cam kết, xu thế và động lực

Trong bối cảnh địa chính trị phân hóa sâu sắc, xung đột leo thang và biến đổi khí hậu, Thượng đỉnh G20 rất được trông đợi.
Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Chuyến thăm đa mục đích của Tổng thống Indonesia

Tân Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto có chuyến công du nước ngoài đầu tiên kéo dài nhiều ngày với quy mô lớn.
Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị thượng đỉnh bất thường các nước Arab và Hồi giáo: Nỗ lực ngăn xung đột lan rộng

Hội nghị đã thể hiện rõ ý chí và cam kết của nhiều quốc gia trong việc ủng hộ người Palestine và tìm kiếm các giải pháp lâu dài.
Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác

Những thay đổi dưới thời Trump 2.0 sẽ tác động nhiều mặt tới nước Mỹ và thế giới.
Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Malaysia phản ánh mong muốn tăng cường quan hệ song phương toàn diện, đặc biệt là kinh tế và thương mại.
Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Hợp tác Mekong - Mỹ sẽ ra sao khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Donald Trump mang nhiều hàm ý cho nước Mỹ và thế giới. Châu Á – Thái Bình Dương trong đó có tiểu vùng Mekong cũng không nằm ...
‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

‘Cú nổ’ chấn động lịch sử, từ bạn hóa thù giữa Mỹ và Iran

Quan hệ giữa Mỹ và Iran, từng là đồng minh thân cận thời đầu Chiến tranh Lạnh, đã biến thành đối đầu kéo dài hàng thập kỷ.
Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Ông Donald Trump: Hành trình ‘vượt ngàn chông gai’, đeo đuổi khát vọng trở lại Nhà Trắng

Cuộc đua vào Nhà Trắng giữa hai ứng cử viên Kamala Harris của đảng Dân chủ và Donald Trump của đảng Cộng hòa sẽ 'ngã ngũ' trong ngày 5/11 (giờ Mỹ).
Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Nhà Trắng và những điều đặc biệt về các Tổng thống Mỹ

Còn 2 ngày nữa Nhà Trắng sẽ xác định được chủ nhân mới thay thế đương kim Tổng thống Joe Biden. Đó sẽ là ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris hoặc chủ cũ, ông ...
Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Điều đặc biệt của bầu cử Mỹ

Các cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ luôn mang nhiều yếu tố bất ngờ, kịch tính, thậm chí có khả năng thay đổi cục diện vào phút chót.
Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Bầu cử Mỹ 2024: Quyền lực và giới hạn của Tổng thống Mỹ

Theo Hiến pháp Mỹ, ứng cử viên Tổng thống phải nhiều hơn 35 tuổi, đã sinh sống tại Mỹ liên tục trên 14 năm, được sinh ra tại Mỹ và là công dân Mỹ.
Phiên bản di động