Các chuyên gia Czech cho rằng Liên minh châu Âu (EU) ngày càng quan tâm và thúc đẩy giải quyết hòa bình vấn đề Biển Đông trên cơ sở luật pháp quốc tế nhằm góp phần đảm bảo an ninh, an toàn và tự do hàng hải vì hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực và trên thế giới.
Tiến sỹ Takashi Hosoda, chuyên gia nghiên cứu an ninh châu Á-Thái Bình Dương, Đại học Tổng hợp Charles cho rằng Trung Quốc không có cơ sở pháp lý đòi hỏi chủ quyền đối với hầu hết Biển Đông theo yêu sách "đường lưỡi bò".
Bởi vì năm 2016, Tòa trọng tài thường trực Liên hợp quốc (PCA) đã ra phán quyết về vụ kiện Trung Quốc của Philippines, trong đó khẳng định tuyên bố chủ quyền lịch sử của Trung Quốc đối với Biển Đông là trái với luật pháp quốc tế.
| Khía cạnh quan trọng nhất mà EU quan tâm trong vấn đề Biển Đông là cần phải đảm bảo tính thượng tôn pháp luật. |
Ông Hosoda ủng hộ việc Anh, Pháp và Đức (E3) mới đây gửi công hàm tới Liên hợp quốc (LHQ) thể hiện quan điểm chung về vấn đề Biển Đông phù hợp với luật pháp quốc tế, nhất là Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS), trong đó nhắc lại phán quyết của PCA.
Trước đó, E3 đã có sự phối hợp lập trường trong vấn đề Biển Đông thông qua việc đưa ra một tuyên bố chung bày tỏ quan ngại về tình hình căng thẳng trên Biển Đông vào năm 2019.
Theo ông Hosoda, đây là dấu hiệu cho thấy EU ngày càng quan tâm và thúc đẩy giải quyết vấn đề Biển Đông dưới góc độ đảm bảo việc tuân thủ luật pháp quốc tế và đảm bảo an ninh, an toàn và tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông. Cả Đức và Pháp là hai quốc gia có vai trò quan trọng định hình chính sách chung của EU.
| Giới chính trị gia cũng như giới nghiên cứu tại EU ngày càng quan ngại tham vọng gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc trên phạm vi toàn cầu đe dọa lợi ích của EU. (Tiến sỹ Takashi Hosoda, Đại học Tổng hợp Charles, Czech) |
Đáng chú ý, mới đây Đức đã công bố định hướng chiến lược đối với khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, trong khi trước đó Pháp đã công bố chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, trong đó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo an ninh hàng hải ở khu vực.
Trong khi đó, một học giả khác là Tiến sỹ Jan Hornat, chuyên gia nghiên cứu về khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, Đại học Tổng hợp Charles cho rằng Biển Đông có ý nghĩa quan trọng đối với EU không chỉ khía cạnh an ninh và kinh tế mà còn về khía cạnh “vùng biển rộng mở và tự do".
Khía cạnh quan trọng nhất mà EU quan tâm trong vấn đề Biển Đông là cần phải đảm bảo tính thượng tôn pháp luật vì EU không muốn Trung Quốc đơn phương tạo ra luật chơi và thống trị luật chơi.
Theo ông Hornat, việc E3 gửi công hàm tới LHQ thể hiện sự phối hợp lập trường chung mạnh mẽ hơn trong vấn đề Biển Đông nhằm gia tăng sức ép với Trung Quốc cũng như phản ứng trước việc Ngoại trưởng Mỹ mới đây nhắc lại việc tuân thủ phán quyết PCA.
Việc Đức và Pháp - hai quốc gia có vai trò quan trọng định hình chính sách chung của EU thể hiện sự quan tâm "chiến lược" đối với khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương là minh chứng rõ ràng cho thấy EU ngày càng nhận thức việc cần phải đóng vai trò trong khu vực. Đây là tín hiệu tích cực, góp phần cân bằng cán cân quyền lực ở Biển Đông.
Ông Vaclav Kopecky, chuyên gia nghiên cứu về an ninh châu Á, Hiệp hội các vấn đề quốc tế (AMO) cho rằng việc E3 gửi công hàm thể hiện lập trường chung trong vấn đề Biển Đông cho thấy E3 nói riêng và EU nói chung quan ngại về tình hình Biển Đông, cũng như các hoạt động quân sự hóa trên Biển Đông và mong muốn góp phần đảm bảo an ninh hàng hải ở Biển Đông vì hòa bình, ổn định và phát triển trong khu vực và trên thế giới.