Chuyến thăm châu Âu nhiều ý nghĩa của Tổng Bí thư

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Theo ông Nguyễn Ngọc Bình, Vụ trưởng Vụ Châu Âu (Bộ Ngoại giao), đây là chuyến thăm Tây Âu đầu tiên của Tổng Bí thư trong nhiều năm qua và là sự kiện chính trị quan trọng, mở màn một loạt các hoạt động phong phú kỷ niệm 40 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa VN với Anh, Italy và Bỉ (1973-2013). "Chuyến đi của Tổng Bí thư sẽ là dấu mốc quan trọng, tạo xung lực mới thúc đẩy đà quan hệ chính trị phát triển tốt đẹp giữa VN với các nước Tây Âu, tăng cường hợp tác nhiều mặt và hiểu biết lẫn nhau giữa VN với các đối tác quan trọng hàng đầu trong EU. Chuyến thăm cũng là dịp để tăng cường quan hệ, tiếp xúc giữa Đảng ta với một số đảng cầm quyền, có vị thế tại Bỉ, Italy và Anh, tạo cơ sở chính trị vững chắc, lâu dài cho quan hệ với các nước Tây Âu", ông Nguyễn Ngọc Bình nhận định.

Việt - Bỉ: Nâng cấp quan hệ

Đối với Bỉ, chuyến thăm của Tổng Bí thư VN có ý nghĩa quan trọng khi hai bên sẽ xem xét khả năng nâng cấp quan hệ song phương trên một số lĩnh vực thích hợp trong tương lai.

VN và Bỉ thiết lập quan hệ Ngoại giao từ tháng 3/1973. Tháng 6/1976, Bỉ cử Đại sứ thường trú tại Hà Nội. Đến tháng 1/1991, VN mở Đại sứ quán tại Bruxelles và kể từ đó, quan hệ giữa hai nước được thúc đẩy mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Theo số liệu của Tổng cục hải quan, kim ngạch xuất nhập khẩu Việt - Bỉ đã phát triển nhanh chóng, đạt mức hơn 1,5 tỷ USD trong năm 2011, tăng gấp đôi so với thập kỷ trước. Bỉ đứng thứ 5 trong tổng số 27 nước thành viên EU trong quan hệ thương mại với VN. Tuy nhiên, quan hệ đầu tư giữa hai nước chỉ ở mức vài chục triệu USD.

Nằm ở trung tâm châu Âu, Bỉ nổi tiếng với các sản vật làm nên các thương hiệu hút khách du lịch như chocolate, bánh quế, bia và kim cương. Đất nước này còn là nơi đóng trụ sở của khoảng 1.100 đại diện tổ chức quốc tế (trong đó có NATO và 6 cơ quan của EU), 600 hãng tin quốc tế, 400 cơ quan đại diện bên cạnh Bỉ, Cộng đồng châu Âu…

Thúc đẩy quan hệ ASEAN - EU

Chuyến thăm EU lần này của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng không chỉ mang thông điệp về sự coi trọng của VN đối với việc thúc đẩy quan hệ với EU mà còn là dịp để VN phát huy vai trò nước điều phối quan hệ ASEAN-EU. Trong chuyến thăm, hai bên cũng trao đổi những biện pháp tháo gỡ các vấn đề còn tồn tại và đẩy mạnh triển khai hiệu quả một số chương trình, dự án mà các đối tác quan tâm mà VN có lợi ích thiết thực.

EU là đối tác thương mại, nhà đầu tư và viện trợ ODA hàng đầu của VN. Kim ngạch thương mại hai chiều đã tăng gần 6 lần, từ mức 4 tỷ USD năm 2000 lên 24 tỷ USD năm 2011. Tính đến tháng 8/2012, đã có 20 trong tổng số 27 nước EU đầu tư vào VN với khoảng 1.200 dự án còn hiệu lực với tổng vốn đăng ký trên 18 tỷ USD. Từ năm 1993- 2011, cam kết ODA của Ủy ban Châu Âu (EC) và các nước thành viên EU cho VN đạt khoảng 13 tỷ USD, chiếm 20% tổng cam kết của cộng đồng tài trợ quốc tế cho VN, trong đó viện trợ không hoàn lại của EU đạt trên 1 tỷ USD. Việc hai bên ký chính thức Hiệp định Đối tác và Hợp tác toàn diện vào tháng 6/2012 và kết thúc vòng một Hiệp định Thương mại Tự do đã tạo khuôn khổ mới rất vững chắc cho quan hệ giữa VN với EU và các nước thành viên.

Đất nước Italy đón tiếp Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng với hình thức cao nhất dành cho Nguyên thủ quốc gia nước ngoài thăm Italy - cấp Nhà nước. Điều này thể hiện sự coi trọng và đánh giá cao của Tổng thống và Nhà nước Italy đối với người đứng đầu Đảng Cộng sản VN. Bộ trưởng Ngoại giao Italia Giulio Terzidi Sant'Agata cho rằng chuyến thăm sẽ mở ra một "chân trời mới với nhiều cơ hội hợp tác mới giữa hai nước". Dự kiến, hai bên sẽ ký kết nhiều hiệp định, văn kiện hợp tác quan trọng trong lĩnh vực chính trị - ngoại giao, kinh tế - thương mại, văn hóa - giáo dục... Đặc biệt, hai nước sẽ ký Tuyên bố chung thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược, đưa hợp tác song phương sang trang phát triển mới.

Một điểm nổi bật trong quan hệ VN - Italy là tình cảm, sự gắn bó và tình đoàn kết mà nhân dân hai nước dành cho nhau trong nhiều năm qua. Đã có một "thế hệ VN" ở Italy xuống đường tuần hành, hô vang khẩu hiệu ủng hộ Chủ tịch Hồ Chí Minh, ủng hộ VN thống nhất, hòa bình. Với nhiều người VN, đất nước "hình chiếc ủng" rất thân quen và gần gũi, là quê hương của nhiều danh nhân như Dante, Leonardo Da Vinci, Michelangelo..., là địa điểm du lịch hấp dẫn với tháp nghiêng Pisa, đấu trường Colosseum, hay Venice lãng mạn.

Italy là nước đi đầu trong khu vực Tây Âu giúp VN gỡ bỏ bao vây, cấm vận và là một trong những đối tác kinh tế quan trọng của VN trong EU. Kim ngạch thương mại hai chiều không ngừng tăng trong những năm gần đây và đạt hơn 2,7 tỷ USD trong năm 2012. Từ năm 2008, Chính phủ Italy đã đưa VN vào danh sách ưu tiên hợp tác về thương mại, đầu tư và là điểm đến cho các doanh nghiệp Italy đến năm 2020.

Một đặc trưng quan trọng trong quan hệ hai nước là hợp tác giữa các địa phương. Nhiều địa phương của Italy có quan hệ kết nghĩa với VN như Hà Nội với Rome, TP. Hồ Chí Minh với Milan, Hải Phòng với Genoa, Huế với Venice... Nhờ đó, VN có một mạng lưới những người bạn Italy tham gia thúc đẩy hợp tác giữa các địa phương cũng như góp phần làm phong phú và đa dạng hơn bức tranh hợp tác song phương chung.

Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland (gọi tắt là Anh) là chặng dừng chân cuối cùng của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong chuyến thăm châu Âu lần này. Đây là lần đầu tiên Chính phủ Anh mời Tổng Bí thư của một đảng chính trị nước ngoài đến thăm chính thức Anh. Với vị thế của Anh trong EU và trên thế giới, chuyến thăm của Tổng Bí thư sẽ thúc đẩy quan hệ chính trị và tăng cường tin cậy và hiểu biết lẫn nhau giữa VN và Anh, hiện thực hóa nội hàm quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước.

Năm 2013 có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với quan hệ Việt - Anh khi hai nước kỷ niệm 40 năm ngoại giao và 3 năm thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược. Đặc biệt, năm nay cũng tròn 100 năm ngày người thanh niên sau này trở thành Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt chân đến London. Những năm trai trẻ của Chủ tịch Hồ Chí Minh ở London ấy đã đặt cơ sở lâu dài cho tình hữu nghị giữa hai nước. Cùng với thời gian, quan hệ song phương ngày càng được tăng cường trên nhiều lĩnh vực. Đại sứ Anh tại VN Antony Stokes cho biết Anh đánh giá cao quan hệ với VN trên mọi cấp độ và hiểu rằng với nền tảng văn hóa và lịch sử khác nhau, cũng có đôi lúc hai bên không đồng nhất ý kiến, nhưng "chúng ta luôn thể hiện sự không thống nhất đó với tinh thần hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau".

“Xứ sở sương mù” cũng là một trong những đối tác thương mại hàng đầu của VN trong EU. Hai bên phấn đấu đạt mục tiêu kim ngạch thương mại hai chiều 4 tỷ USD và FDI đạt 3 tỷ USD trong năm 2013. Bên cạnh đó, Anh còn là nhà tài trợ không hoàn lại lớn nhất cho VN trong EU, nhà tài trợ song phương đầu tiên trên thế giới cam kết ODA cho VN đến năm 2016. Những thành tựu đáng tự hào kể trên, như lời Đại sứ Antony Stokes là cơ sở để Việt - Anh "cùng hướng tới một tương lai đầy hoài bão".

Nhất Lam