Chuyện về những người lính cầm cọ trên chiến trường Nam Lào

Minh Hòa
TGVN. Thời gian tham gia Chiến dịch đường 9 - Nam Lào tuy ngắn ngủi nhưng lại là khoảng thời gian đáng nhớ của họa sỹ Phạm Lực và Đại tá - họa sỹ Bằng Lâm bên những người bạn Lào anh em.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
chuyen ve nhung nguoi linh cam co tren chien truong nam lao Bức tranh Việt Nam được treo trong "chốn thiên đường" của gia đình Hillary Clinton
chuyen ve nhung nguoi linh cam co tren chien truong nam lao Lễ kỷ niệm 40 năm Ngày chiến thắng chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam của Tổ quốc và cùng quân dân Campuchia chiến thắng chế độ diệt chủng

“Búi tóc buộc cao thế này, anh thấy cô nhà báo này có giống cô gái Lào ko?” - họa sỹ Phạm Lực nói với người bạn đồng niên - họa sỹ Bằng Lâm, ngay trong cuộc gặp gỡ đầu tiên với chúng tôi. Anh Bằng Lâm gật đầu: “Ừ giống! Lại sắp kỷ niệm Ngày ký Hiệp ước Hữu nghị và hợp tác Việt Nam – Lào, bạn làm mình càng nhớ các bạn Lào rồi đấy! Thấm thoắt đã 42 năm trôi qua...”. Và cứ thế, tôi đã may mắn được nghe những câu chuyện của hai họa sỹ nổi tiếng kể về một thời hoa lửa của các anh, cầm bút vẽ giữa cuộc chiến khốc liệt.

“Ăn cơm Bắc - đánh giặc Nam - ở đất Lào”

Khi nhắc đến Chiến dịch Đường 9, những câu chuyện còn in đậm trong trái tim hai họa sỹ về một thời “Đông Dương là một chiến trường”, “chung chiến hào đánh Mỹ” sánh vai với các bạn Lào, thấm đẫm tình hữu nghị.

chuyen ve nhung nguoi linh cam co tren chien truong nam lao
Họa sỹ Phạm Lực bên một tác phẩm của mình. (Ảnh :MH)

Họa sỹ Phạm Lực nhớ lại: “Bộ đội Việt Nam đi đến đâu người Lào chiều lắm. Cơm nếp nương người Lào lúc nào cũng có. Chiều đi vẽ về bà con thường để sẵn thức ăn cho rồi. Nhớ lại cái thời đó, càng thấm câu: “Ăn cơm Bắc - đánh giặc Nam - ở đất Lào. Tình nghĩa Việt - Lào nhờ đó mà càng trở nên bền chặt”.

“Khi ấy, trên chiến trường Lào, quân đội Việt Nam đã cùng với lực lượng vũ trang Lào đẩy mạnh hoạt động tác chiến, thực hành tiến công, tiêu diệt nhiều sinh lực địch; giải phóng được một số vùng thuộc phía Đông Cao nguyên Bolaven, Bắc Luang Prabang và ở Cánh Đồng Chum. Đáng nhớ là quân đội hai nước đã đánh bại hoàn toàn cuộc “Hành quân Lam Sơn 719” sang khu vực Đường 9 - Nam Lào. Các lực lượng cách mạng trên ba chiến trường Nam Việt Nam, Lào và Campuchia đã phối hợp chặt chẽ với nhau trong mọi hoạt động, tạo điều kiện cho nhau và cùng nhau giành thắng lợi to lớn” - họa sỹ, đại tá Bằng Lâm kể lại với giọng hân hoan.

“Đặc biệt Chiến dịch phản công Đường 9 - Nam Lào cho thấy sự phối hợp chiến đấu nhịp nhàng, chặt chẽ, hiệu quả giữa các đơn vị bộ đội Việt Nam với các đơn vị bộ đội Pathet Lào thuộc Quân khu Nam Lào. Ta và bạn đã sát cánh chiến đấu, bẻ gãy nhiều đợt tiến công của địch hòng chiếm Sê Pôn - mục tiêu then chốt của cuộc “Hành quân Lam Sơn 719”. Thắng lợi trên chiến trường Đường 9 - Nam Lào là chiến công chung, thấm đẫm tình đoàn kết chiến đấu keo sơn của quân và dân hai nước Việt Nam – Lào”. Khi đó chúng tôi đi đến đâu là phác họa sự kiện và chân dung đến đó, như là cách chúng tôi viết nhật ký cho riêng mình, họa sỹ Phạm Lực kể.

Tất cả còn nhớ cái ngày ở Đường 9 - Nam Lào, tháng 2/1971, bằng trận tiến công hiệp đồng binh chủng, bắt sống Đại tá Nguyễn Văn Thọ và toàn bộ Ban tham mưu lữ đoàn của quân đội Việt Nam Cộng hòa. Cả chiến dịch vui như Tết! Sau chiến dịch Đường 9 Nam Lào, hai họa sỹ Phạm Lực và Bằng Lâm được cử xuống quân khu dạy vẽ cho các chiến sỹ yêu hội họa ở quân khu IV và tình bạn thân thiết giữa hai anh bền chặt từ đó đến giờ.

Sắc màu của Lào qua nét cọ họa sỹ Việt

Họa sỹ Bằng Lâm sinh năm 1944, tại Thái Lan, trong một gia đình có truyền thống cách mạng, từng được vinh dự đón Bác Hồ đến ở và làm việc. Ngay sau khi Tốt nghiệp trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam vào năm 1965, Bằng Lâm đã nhập ngũ. Anh tham gia chiến đấu ở Tiểu đoàn 7, Trung đoàn 102 thuộc Sư đoàn 308 nổi tiếng trong chiến trường Đường 9 - Khe Sanh. Tiếp đó ông là họa sỹ Tổng cục Chính trị, Đoàn 559, rồi Trợ lý Tuyên huấn Cục Chính trị Bộ Tư lệnh Hải quân. Mang quân hàm Đại tá, họa sỹ Bằng Lâm còn là nguyên Phó Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam, hiện ông là Ủy viên Ban thường vụ Trung ương Hội Hữu nghị Việt Nam - Lào.

Trong bộ quân phục hải quân trắng, nếu họa sỹ Phạm Lực không nói, tôi hẳn không thể hình dung họa sỹ Bằng Lâm không chỉ một chiến sỹ kiên cường trên chiến trường miền Nam thân yêu mà còn là một nghệ sỹ tài hoa trên chiến trường nước bạn Lào hoa lửa.

chuyen ve nhung nguoi linh cam co tren chien truong nam lao
Họa sỹ - Đại tá Bằng Lâm (trái) và họa sỹ Phạm Lực chia sẻ kỉ niệm về bức phác họa về người dân quân Lào . (Ảnh: MH)

"Anh Bằng Lâm là tay vẽ cừ. Chỉ vài nét chì hay bút sắt giản lược và chắc khỏe, anh ấy đã phác họa được hơi thở của cuộc chiến, những cảnh hành quân giữa thiên nhiên rộng lớn... Anh múa cọ chút là đã khái quát được toàn cảnh, dựng cảnh, dựng người đâu ra đấy. Những bức tranh thuốc nước, bột màu của anh đẹp và gợi cảm. Từ miền Nam, anh gửi ra Bắc nhiều tác phẩm ký họa, thuốc nước, được trưng bày trong các triển lãm và giới thiệu trên các báo Văn nghệ, Văn nghệ Quân đội như Tù binh ngụy trên đồi không tên, Dũng sỹ diệt Mỹ Bình - Trị Thiên..." - họa sỹ Phạm Lực cho biết. Đặc biệt, số những tác phẩm của họa sỹ Bằng Lâm, anh mê nhất bức Xe tăng 555 của Quân đội giải phóng nhân dân Lào chuẩn bị xuất kích.

Dường như nghe người bạn thân lâu năm nói quá nhiều về mình, họa sỹ Bằng Lâm quay sang bảo: “Cậu có phải là tay vừa đâu!?”. Rồi ông kể: “Không phải bỗng dưng người ta mệnh danh họa sỹ Phạm Lực là "Van Gogh của Việt Nam". Cậu ấy vẽ tranh từ khi lên 5 tuổi, vẽ khỏe và hăng say lao động nghệ thuật”.

Sinh cùng năm với họa sỹ Bằng Lâm, họa sỹ Phạm Lực học trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam (khóa 1960 - 1965). Sau khi ra trường, ông nhập ngũ và vào chiến trường miền Nam. Phạm Lực trở lại học tập và tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật Việt Nam năm 1977. Ông gia nhập quân ngũ suốt 35 năm, chiến đấu ở Hàm Rồng (Thanh Hóa), rồi đi khắp các chiến trường Tây Nguyên, Tây Nam Bộ, Nam Lào...

Là một trong nhưng họa sỹ nổi tiếng của Việt Nam, những triển lãm của của họa sỹ Phạm Lực nhiều không đếm xuể. Ông cũng từng mở triển lãm cá nhân ở nhiều nước trên thế giới. Nói về Phạm Lực, họa sỹ Bằng Lâm chia sẻ: “Ở cậu ấy, người ta dường như thấy có một sức hút và sự lan tỏa cảm xúc về cái đẹp một cách mãnh liệt. Chơi và vẽ với nhau, nên nhiều đôi khi với những phá cách của cậu ấy, chủ yếu để phục vụ "nghệ thuật ý niệm", “lây” sang mình. Cậu ấy cũng là người truyền cảm hứng cho một nhà sư Bua-ngân Phi-ma-chắc của Lào, sau này trở thành họa sỹ và hiện đang giữ cương vị là Cục phó Cục Mỹ thuật (Bộ Thông tin Văn hóa Lào).

Thấy tôi chăm chú ngắm nghía bức phác thảo về anh dân quân Lào ở Savannakhet đang ngồi tựa bên khẩu AK, họa sỹ Bằng Lâm giải thích: “Những bức phác họa sống động này ai mà biết được lại được vẽ bằng bút tự chế mà đẹp hơn cả bút dạ bây giờ. Hồi đó chúng tôi toàn lấy ống tiêm thú y, cắt đầu đi, mua thuốc nhuộm đen rót vào để vẽ ký họa!”

Đặc biệt, những tác phẩm 'đóng đinh' thương hiệu Phạm Lực trong làng hội hoạ Việt Nam là những bức ký hoạ chân thực trong cuộc chiến tranh chống Mỹ trên chất liệu bao tải đựng lương thực được làm bằng sợi đay hoặc sợi dù. Đó là những tác phẩm về những tán rừng Trường Sơn, trận chiến Hàm Rồng hay những vẻ đẹp thuần khiết, mạnh mẽ của các chiến sỹ qua bản Lào đến những tâm trạng, số phận mất mát sau cuộc chiến… Những tác phẩm này hiện được các bảo tàng và nhiều nhà sưu tập lưu giữ. Bên cạnh đó, ít người biết có những tác phẩm của họa sỹ Phạm Lực, tuy không còn được lưu giữ nhưng đã trở thành dấu son trong lòng những họa sỹ, và những bạn bè Việt – Lào.

Bên tách trà sen tại xưởng vẽ Nghi Tàm (Hà Nội) của họa sỹ Phạm Lực, nhìn cái cách các họa sỹ khiêm tốn, trân trọng nhau và tấm lòng luôn rộng mở với tình hữu nghị sâu sắc dành cho nước bạn Lào anh em, tôi thầm cảm ơn các anh - những tấm gương sáng cho thế hệ chúng tôi noi theo. Trong làn gió Hồ Tây mát lành giữa mùa Hạ, hương trà sen đang tỏa bay...

chuyen ve nhung nguoi linh cam co tren chien truong nam lao

Giao lưu tăng cường tình đoàn kết đặc biệt Việt - Lào tại Hoa Kỳ

TGVN. Ngày 22/6, nhận lời mời của Đại sứ Lào tại Hoa Kỳ Khamphan Anlavan, Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ Hà Kim Ngọc ...

chuyen ve nhung nguoi linh cam co tren chien truong nam lao

Mãi mãi giữ gìn, vun đắp phát triển mối quan hệ đặc biệt Việt - Lào

Tối 24/2, tại Phủ Chủ tịch, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Bounnhang Vorachith chủ trì chiêu đãi trọng thể chào mừng Tổng Bí ...

chuyen ve nhung nguoi linh cam co tren chien truong nam lao

Những dấu chân của tình cảm đặc biệt Việt - Lào

Đến Việt Nam vào những ngày cuối năm, Đoàn cán bộ Trung ương Hội hữu nghị Lào - Việt Nam và cán bộ Bảo tàng ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Tổng thống Putin gọi sự 'khai sinh' một vũ khí Nga là lịch sử, 'siêu thủy quái' sắp sửa sung quân

Tổng thống Putin gọi sự 'khai sinh' một vũ khí Nga là lịch sử, 'siêu thủy quái' sắp sửa sung quân

Nền công nghiệp quốc phòng Nga đang phát triển mạnh mẽ với việc chế tạo ra các loại vũ khí cực kỳ nguy hiểm, như tên lửa đạn đạo hay ...
Giải pháp đột phá cho ngành du lịch trong thời đại số

Giải pháp đột phá cho ngành du lịch trong thời đại số

Khi công nghệ đóng vai trò trung tâm trong cuộc sống, việc ra mắt mạng xã hội Xintel mang lại sự tiện lợi trong trải nghiệm du lịch văn hóa ...
Ảnh ấn tượng: Tổng thống Nga nêu điều kiện đàm phán hòa bình với Ukraine, sẵn sàng gặp ông Trump, Kiev muốn phương Tây triển khai quân

Ảnh ấn tượng: Tổng thống Nga nêu điều kiện đàm phán hòa bình với Ukraine, sẵn sàng gặp ông Trump, Kiev muốn phương Tây triển khai quân

Nga khẳng định điều kiện đàm phán hòa bình với Ukraine, ông Zelensky muốn phương Tây triển khai quân… là những ảnh ấn tượng trong tuần.
Dự báo áp thấp nhiệt đới: Trên khu vực quần đảo Trường Sa, có khả năng sẽ mạnh thành bão

Dự báo áp thấp nhiệt đới: Trên khu vực quần đảo Trường Sa, có khả năng sẽ mạnh thành bão

Hồi 1h ngày 23/12, vị trí tâm áp thấp nhiệt đới ở vào khoảng 10,9 độ vĩ Bắc; 113,6 độ kinh Đông, trên khu vực quần đảo Trường Sa.
Lý Nhã Kỳ lộng lẫy, đẳng cấp với trang sức kim cương sải bước trên thảm đỏ

Lý Nhã Kỳ lộng lẫy, đẳng cấp với trang sức kim cương sải bước trên thảm đỏ

Lý Nhã Kỳ một lần nữa khẳng định đẳng cấp thời trang của mình khi xuất hiện tại sự kiện Ngôi sao của năm với bộ trang sức kim cương.
Houthi tuyên bố bắn hạ máy bay chiến đấu của Mỹ trên Biển Đỏ

Houthi tuyên bố bắn hạ máy bay chiến đấu của Mỹ trên Biển Đỏ

Giữa lúc Mỹ thông báo về một vụ 'bắn nhầm' máy bay chiến đấu trên Biển Đỏ vào rạng sáng 22/12, Houthi lại ra tuyên bố khác về tình hình ...
Việt Nam lọt top 40 quốc gia đẹp nhất thế giới, nổi bật với đồ ăn ngon

Việt Nam lọt top 40 quốc gia đẹp nhất thế giới, nổi bật với đồ ăn ngon

Danh sách mới công bố của tạp chí Mỹ US News & World Report cho thấy, Việt Nam là một trong 40 quốc gia đẹp nhất thế giới năm 2024.
Indonesia ưu tiên đón du khách nước ngoài

Indonesia ưu tiên đón du khách nước ngoài

Indonesia đặt mục tiêu đạt 1,08 tỷ lượt khách du lịch nội địa năm 2025, thấp hơn so với mục tiêu năm 2023 và 2024.
Nhà tù Hỏa Lò: Một địa chỉ đỏ của Thủ đô Hà Nội

Nhà tù Hỏa Lò: Một địa chỉ đỏ của Thủ đô Hà Nội

Nhà tù Hỏa Lò, nơi từng giam giữ các chiến sĩ cách mạng giờ đây truyền cảm hứng sâu sắc về giá trị của tự do và hòa bình.
Top 10 điểm đến du lịch được ‘truy tìm’ nhiều nhất trên Google

Top 10 điểm đến du lịch được ‘truy tìm’ nhiều nhất trên Google

Trong danh sách 10 điểm đến du lịch được tìm kiếm nhiều nhất trên Google năm 2024, châu Âu chiếm phần lớn với 6 đại diện, châu Phi 3 địa điểm.
Khám phá chợ miền Tây 'chồm hổm' độc, lạ ở Hậu Giang

Khám phá chợ miền Tây 'chồm hổm' độc, lạ ở Hậu Giang

Nổi tiếng là ‘khu chợ OCD’ nhất Việt Nam, những quầy hàng ở chợ ‘chổm hổm’ (Hậu Giang) được bố trí đều tăm tắp với màu sắc rực rỡ từ các loại nông sản.
Du lịch Việt Nam: Top 5 thành phố ‘hút’ du khách nước ngoài dịp Tết Dương lịch 2025

Du lịch Việt Nam: Top 5 thành phố ‘hút’ du khách nước ngoài dịp Tết Dương lịch 2025

TP. Hồ Chí Minh, Phú Quốc, Đà Nẵng, Hà Nội và Nha Trang là 5 điểm đến hấp dẫn du khách quốc tế trong dịp Tết Dương lịch 2025.
Nhà nghiên cứu 104 tuổi và cuốn sách giải A Giải thưởng Sách quốc gia năm 2024

Nhà nghiên cứu 104 tuổi và cuốn sách giải A Giải thưởng Sách quốc gia năm 2024

Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư tự ví cuốn sách của mình như một tập cẩm nang khi muốn tìm kiếm một vấn đề gì liên quan đến TP. Hồ Chí Minh...
Ra mắt sách về Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân

Ra mắt sách về Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân

Cuốn sách 'Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân' được viết rõ ràng, khoa học, khúc chiết, giản dị và xúc động, không chỉ phù hợp với độc giả trẻ.
Cá kho làng Vũ Đại - Đặc sản nức tiếng gần xa của Hà Nam

Cá kho làng Vũ Đại - Đặc sản nức tiếng gần xa của Hà Nam

Xuất phát từ vùng quê dân dã, qua công đoạn chế biến cầu kỳ, cá kho làng Vũ Đại (Hà Nam) có hương vị đặc trưng, thơm mà không tanh, ngậy mà không béo.
Liên hoan phim Nhật Bản tại Việt Nam: Khán giả Việt hào hứng với phim chuyển thể từ truyện tranh

Liên hoan phim Nhật Bản tại Việt Nam: Khán giả Việt hào hứng với phim chuyển thể từ truyện tranh

Hai bộ phim của Nhật Bản là ‘Đi karaoke đi’ và ‘Haikyuu!! Trận chiến bãi phế liệu’ được khán giả đón nhận nhiệt tình khi chiếu tại Việt Nam.
Wigilia: Truyền thống ăn 12 món đêm Giáng sinh của Ba Lan

Wigilia: Truyền thống ăn 12 món đêm Giáng sinh của Ba Lan

Wigilia, đêm Giáng sinh truyền thống của người Ba Lan, không chỉ là một bữa tiệc gia đình mà còn là biểu tượng văn hóa nhiều ý nghĩa.
Cuộc cách mạng kiến trúc của Việt Nam: Không gian nhỏ, tác động lớn

Cuộc cách mạng kiến trúc của Việt Nam: Không gian nhỏ, tác động lớn

Theo Tiến sĩ Rachel Jahja từ Đại học RMIT Việt Nam, kiến trúc quy mô nhỏ ở Việt Nam là sự đối thoại sâu sắc giữa không gian, môi trường và di sản văn hóa.
Ký ức lịch sử tôn vinh những hy sinh của thế hệ đi trước

Ký ức lịch sử tôn vinh những hy sinh của thế hệ đi trước

Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam phối hợp với Câu lạc bộ 'Mãi mãi tuổi 20' tổ chức sự kiện 'Ký ức và niềm tin' nhân dịp Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt ...
Lễ hội Mừng lúa mới - phong tục lâu đời của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên

Lễ hội Mừng lúa mới - phong tục lâu đời của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên

Sáng 15/12, tại Làng truyền thống dân tộc K’Ho, thôn Klong Trao 1 (xã Gung Ré, huyện Di Linh, Lâm Đồng) đã diễn ra Lễ Mừng lúa mới của dân tộc K'ho S'Rê.
Bảo tồn và phát huy giá trị độc đáo của múa cổ truyền Thăng Long - Hà Nội

Bảo tồn và phát huy giá trị độc đáo của múa cổ truyền Thăng Long - Hà Nội

Trải qua hàng nghìn năm lịch sử, nghệ thuật múa cổ truyền đã hòa quyện vào dòng chảy văn hóa của Thăng Long - Hà Nội, tạo nên mạch nguồn văn hóa đặc trưng.
Vịnh Hạ Long là cầu nối quan trọng giữa Việt Nam với bạn bè, đối tác quốc tế

Vịnh Hạ Long là cầu nối quan trọng giữa Việt Nam với bạn bè, đối tác quốc tế

Vịnh Hạ Long đã đóng góp vào sự phát triển của Quảng Ninh, góp phần quan trọng đưa du lịch trở thành một trụ cột phát triển kinh tế của tỉnh.
Tỉnh Quảng Bình có thêm 3 Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Tỉnh Quảng Bình có thêm 3 Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Bộ trưởng Bộ Văn hoá, Thể thao và du lịch Nguyễn Văn Hùng vừa ký quyết định công nhận 3 di sản của Quảng Bình là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam được UNESCO vinh danh: Nhân thêm niềm vui di sản

Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam được UNESCO vinh danh: Nhân thêm niềm vui di sản

Được công nhận là Di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại, Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam mang lại dấu ấn mới...
Phiên bản di động