Đây là lần thứ 11 liên tiếp sự kiện bình chọn được tổ chức. Mười sự kiện KHCN nổi bật năm 2016 là kết quả bình chọn của 40 nhà báo chuyên viết về lĩnh vực KHCN của gần 20 cơ quan truyền thông đại chúng của trung ương và địa phương.
10 sự kiện khoa học và công nghệ nổi bật năm 2016 được bình chọn tập trung vào các lĩnh vực cơ chế chính sách, khoa học tự nhiên, khoa học xã hội và nhân văn, nghiên cứu ứng dụng, tôn vinh nhà khoa học, gồm:
Ban hành hai Nghị quyết liên quan hoạt động khoa học và công nghệ
Nghị quyết số 05 – NQ/TW về một số chủ trương, chính sách lớn nhằm tiếp tục đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao chất lượng tăng trưởng, năng suất lao động, sức cạnh tranh của nền kinh tế.
| Hai nghị quyết góp phần nâng cao năng suất lao động, thực hiện hiệu quả chính sách, pháp luật về KH-CN. (Nguồn: GD-TĐ) |
Nghị quyết số 297/NQ-UBTV QH14 về nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển khoa học, công nghệ nhằm thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa giai đoạn 2015-2020, trong đó chú trọng đẩy mạnh công nghiệp hỗ trợ và cơ khí chế tạo.
Phê duyệt Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025”
Ngày 18/5/2016, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 844/QĐ-TTg về việc Phê duyệt Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia”. Mục tiêu của đề án nhằm tạo lập môi trường thuận lợi để thúc đẩy, hỗ trợ quá trình hình thành và phát triển loại hình doanh nghiệp có khả năng tăng trưởng nhanh dựa trên khai thác tài sản trí tuệ, công nghệ, mô hình kinh doanh mới. Đồng thời, hoàn thiện hệ thống pháp lý hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, thiết lập được Cổng thông tin khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia…
| Đề án phấn đấu đến năm 2025, hỗ trợ phát triển 2.000 dự án khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. (Nguồn: VSV) |
Đền án phấn đấu đến năm 2025, hỗ trợ phát triển 2.000 dự án khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, hỗ trợ phát triển 600 doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, 100 doanh nghiệp tham gia Đề án gọi được vốn đầu tư từ các nhà đầu tư mạo hiểm, thực hiện mua sắm và sáp nhập, với tổng giá trị ước tính khoảng 2.000 tỷ đồng.
Lần đầu tiên trao tặng “Giải thưởng Trần Đại Nghĩa”
Giải thưởng Trần Đại Nghĩa được Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam trao tặng mỗi năm một lần nhằm tôn vinh tác giả của các công trình nghiên cứu có giá trị khoa học xuất sắc và đã triển khai ứng dụng, đóng góp vào sự phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm an ninh, quốc phòng của đất nước.
Giải thưởng Trần Đại Nghĩa không chỉ tôn vinh nhà khoa học, công trình nghiên cứu mà còn khơi dậy tinh thần khoa học trong giới trẻ để nhiều nhà khoa học trẻ tiếp tục dấn thân trên con đường nghiên cứu khoa học.
| Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam trao Giải thưởng Trần Đại Nghĩa và chụp ảnh lưu niệm với các nhà khoa học. (Nguồn: Dân Trí) |
Năm nay, Ban tổ chức đã nhận được 15 công trình tham gia Giải thưởng thuộc ba lĩnh vực: Khoa học thông tin và Khoa học máy tính, Hóa học, Khoa học sự sống.
Tổ chức thành công Hội thảo quốc tế Việt Nam học lần thứ 5
Từ ngày 15 đến 16/12, tại Hà Nội đã diễn ra hội thảo khoa học Quốc tế Việt Nam học lần thứ 5,với chủ đề “Phát triển bền vững trong bối cảnh biến đổi toàn cầu”, do Đại học Quốc gia Hà Nội phối hợp các bộ, ngành và trung tâm nghiên cứu lớn tại Việt Nam tổ chức.
Hội thảo tập trung vào sáu nhóm lĩnh vực chuyên môn về các vấn đề: ngoại giao, hợp tác và hội nhập quốc tế, nguồn lực văn hóa, giáo dục và phát triển nguồn nhân lực, chuyển giao tri thức và công nghệ, kinh tế và sinh kế, biến đổi khí hậu.
| Hội thảo quốc tế Việt Nam học lần thứ 5 tại Hà Nội. (Nguồn: VNU) |
lần này đã giúp Việt Nam hiểu rõ hơn về chính mình, qua đó sẽ có những đóng góp trực tiếp đến việc hoạch định ra các chủ trương, chính sách cho các cấp lãnh đạo, quản lý của Việt Nam.
Phát hiện di tích thời đại Đá cũ ở An Khê - Gia Lai
Đây là bằng chứng khẳng định vùng đồi gò, thung lũng bồn địa An Khê ở thượng du sông Ba thuộc dạng hình chuyển tiếp từ cao nguyên xuống vùng đồng bằng và từ rất sớm đã là địa bàn sinh sống của người vượn đứng thẳng.
| Các vật dụng đồ đá cũ được trưng bày tại Bảo tàng Quang Trung (thị xã An Khê, Gia Lai). (Nguồn: TTVH) |
Việc phát hiện hệ thống các di tích sơ kỳ Đá cũ ở thị xã An Khê còn góp phần khẳng định dấu tích sớm nhất của loài người không chỉ ở Việt Nam mà còn ở cả khu vực Đông Nam Á. Đồng thời, đây cũng là những tư liệu quý giá cho công cuộc nghiên cứu, biên soạn lịch sử thời kỳ tối cổ nói chung.
Các chương trình khoa học và công nghệ trọng điểm cấp nhà nước trong giai đoạn 2011 - 2015 đang góp phần tích cực cho sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Hệ thống 15 chương trình KH-CN trọng điểm cấp nhà nước được triển khai trong giai đoạn 2011 - 2015 bao gồm 10 chương trình thuộc lĩnh vực khoa học công nghệ (chương trình KC) và năm chương trình thuộc lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn (chương trình KX).
| Sau 5 năm triển khai, các chương trình đã đạt được những thành tựu đáng kể. (Nguồn: Dân Trí) |
Sau 5 năm triển khai, các chương trình đã đạt được những thành tựu đáng kể, không chỉ góp phần nâng cao tiềm lực KH-CN quốc gia, mà còn đóng góp thiết thực cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội đất nước.
Việt Nam sản xuất thành công vaccine sởi – rubella
Tháng 11/2016, Bộ Y tế công bố kết quả thử nghiệm lâm sàng cho vaccine phối hợp sởi - rubella (MR) do Trung tâm Nghiên cứu, Sản xuất vaccine và Sinh phẩm Y tế (POLYVAC), đơn vị trực thuộc Bộ Y tế sản xuất. Đây là vaccine MR đầu tiên được chuyển giao công nghệ sản xuất thành công tại Việt Nam.
| Đây là vaccine MR đầu tiên được chuyển giao công nghệ sản xuất thành công tại Việt Nam. (Nguồn: Giaoduc.net) |
Việt Nam hoàn toàn có thể tự hào là một trong 25 quốc gia sản xuất được vaccine trên thế giới và là nước thứ tư tại châu Á có thể sản xuất vaccine MR sau Nhật Bản, Ấn Độ và Trung Quốc.
Bản đồ công nghệ, lộ trình công nghệ và đổi mới công nghệ áp dụng cho ngành chọn tạo giống lúa, sản xuất lúa gạo tại Việt Nam.
Chương trình Đổi mới công nghệ quốc gia đến năm 2020 đã chủ động lựa chọn đã giao cho các đơn vị tiến hành xây dựng một chuỗi các nhiệm vụ liên quan từ việc hoàn thiện quy trình, phương pháp xây dựng bản đồ công nghệ, lộ trình đổi mới công nghệ, tổ chức triển khai xây dựng cho một số ngành, lĩnh vực sản xuất quan trọng, trong đó có lĩnh vực chọn tạo giống lúa và sản xuất lúa gạo.
| Bản đồ công nghệ đã được áp dụng cho ngành lai tạo giống lúa. (Nguồn: KTNT) |
Việc xây dựng bản đồ công nghệ là một cách tiếp cận phù hợp trong việc đánh giá toàn diện và khách quan hiện trạng, năng lực công nghệ trong các ngành, lĩnh vực sản xuất, cụ thể ở đây là chọn tạo và sản xuất giống lúa trong nông nghiệp.
Sản xuất thành công máy Plasma lạnh
Sau bốn năm nghiên cứu và thử nghiệm, TS. Đỗ Hoàng Tùng cùng các cộng sự đã sáng chế thành công máy phát tia plasma lạnh có tên PlasmaMed ứng dụng công nghệ hồ quang trượt (Gliding arc plasma - GAP).
Sau khi đã được kiểm nghiệm và thử nghiệm lâm sàng tại nhiều bệnh viện lớn, máy PlasmaMed của nhóm nghiên cứu đã được Bộ Y tế cấp giấy chứng nhận đăng ký lưu hành sản phẩm trang thiết bị y tế.
| TS. Đỗ Hoàng Tùng và TS. Nguyễn Thế Anh bên chiếc máy PlasmaMed. (Nguồn: Vietnamnet) |
Hiện nay, có khoảng 11 máy PlasmaMed đang được đặt ở nhiều bệnh viện lớn như Bệnh viện Phụ sản Trung ương, Viện Bỏng Quốc gia, Bệnh viện Nhi Trung ương, Bệnh viện Trung ương Huế, Bệnh viện Chợ Rẫy, Đại học Y dược TP. Hồ Chí Minh, Bệnh viện Trưng Vương và Bệnh viện Nhân dân Gia Định.
Năm người Việt Nam thuộc nhóm các nhà khoa học ảnh hưởng nhất thế giới
Theo công bố của Thomson Reuters - tổ chức hàng đầu thế giới về thông tin tri thức, năm 2016 có 5 người Việt lọt vào top 3.000 nhà khoa học có ảnh hưởng nhất thế giới. Trong đó, PGS. TS. Nguyễn Xuân Hùng cùng với GS. TS. Nguyễn Sơn Bình là hai nhà khoa học người Việt ba năm liên tiếp lọt vào top các nhà khoa học có ảnh hưởng nhất thế giới.
| PGS-TS Nguyễn Xuân Hùng (giữa), người duy nhất của Việt Nam được 3 năm liên tiếp có tên trong danh sách hơn 3.000 nhà khoa học thế giới có ảnh hưởng. (Nguồn: Báo Bình Định) |
Ba nhà khoa học Việt Nam còn lại cùng đứng tên trong danh sách là GS. TS. Nguyễn Thục Quyên, GS. TS. Võ Văn Ánh và TS. Trần Phan Lam Sơn.