Công tác người Việt Nam ở nước ngoài giai đoạn mới: ‘Sự nghiệp làm nên bởi chữ đồng’

Đại biểu tham dự Hội nghị quán triệt và triển khai Kết luận 12 và Nghị quyết 169 về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài. (Ảnh: Quang Hòa)

Hội nghị do Ban cán sự đảng Bộ Ngoại giao phối hợp với Ban Dân vận Trung ương, Ban Tuyên giáo Trung ương và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đồng chủ trì, có sự tham dự của hơn 500 đại biểu thuộc các ban, bộ ngành, cơ quan trung ương; đại diện các cơ quan, tổ chức trong nước; một số hội doanh nhân, trí thức kiều bào; các cơ quan thông tấn báo chí tại Hà Nội.

Được kết nối trực tuyến tới gần 200 điểm cầu bao gồm 63 điểm, Hội nghị còn có sự tham dự của đại diện Tỉnh ủy, Thành ủy; đại diện các ban, sở ngành, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, cơ quan báo chí các tỉnh, thành phố trong cả nước; đại diện các Hội thân nhân kiều bào và gần 100 cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài và đại diện hội đoàn, doanh nhân, trí thức kiều bào.

Nhận thức rõ kết quả và mặt tồn tại

Báo cáo đề dẫn tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về NVNONN Phạm Quang Hiệu đã nêu một số kết quả, tồn tại, hạn chế trong công tác NVNONN thời gian qua và một số điểm đáng chú ý trong Kết luận 12 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 169 của Chính phủ.

Thứ trưởng Phạm Quang Hiệu cho biết, trong Báo cáo tổng kết 16 năm thực hiện Nghị quyết 36 và sơ kết 5 năm thực hiện Chỉ thị 45 trình Bộ Chính trị, Ban cán sự đảng Bộ Ngoại giao đã nêu rõ: với sự quan tâm sâu sắc của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, sự triển khai quyết liệt, đồng bộ của cả hệ thống chính trị và mọi người dân, trong đó có cộng đồng NVNONN, công tác NVNONN đã đạt được nhiều tiến bộ và kết quả quan trọng.

Theo đó, nhận thức của các ban, bộ, ngành ở trung ương, địa phương, các tổ chức chính trị - xã hội và các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài về vai trò của cộng đồng NVNONN và công tác đối với NVNONN ngày càng được nâng cao; công tác tham mưu, kiến nghị, xây dựng chính sách liên quan đến người Việt Nam ở nước ngoài được triển khai tương đối toàn diện; công tác đại đoàn kết, vận động NVNONN hướng về quê hương đã đạt được những bước đột phá quan trọng; công tác hỗ trợ NVNONN ngày càng được chú trọng hơn, công tác giữ gìn tiếng Việt, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, thông tin đối với NVNONN tiếp tục được đổi mới.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài Phạm Quang Hiệu báo cáo đề dẫn tại Hội nghị. (Ảnh: Quang Hòa)

Tuy nhiên, bên cạnh những mặt thuận, Thứ trưởng Phạm Quang Hiệu nhấn mạnh, vẫn còn tồn tại một số khó khăn, vướng mắc. Đó là cuộc sống của một bộ phận bà con tại một số địa bàn còn khó khăn, địa vị pháp lý chưa vững chắc; tình trạng vi phạm pháp luật của người Việt Nam tại một số địa bàn có xu hướng tăng về số lượng cũng như tính chất nghiêm trọng; một bộ phận nhỏ kiều bào còn định kiến về một số vấn đề của đất nước, cá biệt một số người còn có những hành động không phù hợp với lợi ích quốc gia - dân tộc.

Ngoài ra, công tác NVNONN còn một số hạn chế như: có nơi, có lúc công tác này chưa được các cơ quan, tổ chức quan tâm đúng mức. Công tác nắm tình hình cộng đồng, tham mưu, kiến nghị và phối hợp triển khai chủ trương, chính sách chưa sâu sát, chặt chẽ và kịp thời, cũng nhu chưa phát huy được tiềm năng, thế mạnh của đồng bào ta ở nước ngoài.

Về 6 nhiệm vụ, giải pháp nêu trong Kết luận 12-KL/TW, Thứ trưởng Phạm Quang Hiệu nhấn mạnh, công tác đại đoàn kết tiếp tục nâng cao nhận thức và ý thức trách nhiệm trong thực hiện chủ trương đại đoàn kết toàn dân tộc của Đảng, Nhà nước đối với đồng bào NVNONN. Nghị quyết 36-NQ/TW, Chỉ thị 45-CT/TW chỉ rõ: công tác NVNONN nói chung và công tác đại đoàn kết đối với NVNONN ngày càng được ban, bộ, ngành, địa phương, tổ chức chính trị-xã hội quan tâm và chú trọng triển khai.

Vấn đề trọng tâm giai đoạn tới

Tại Hội nghị, các đại biểu đã được nghe tham luận của một số bộ, ban, ngành, địa phương về những vấn đề trọng tâm được nêu trong Kết luận 12, Nghị quyết 169 và kế hoạch triển khai thời gian tới.

Thượng tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an phát biểu tại Hội nghị. (Ảnh: Quang Hòa)

Đáng chú ý, Thượng tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an đã có bài tham luận nêu ra thực trạng và giải pháp đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng người Việt Nam vi phạm pháp luật ở nước ngoài. Hay Ban cán sự đảng Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa ra biện pháp đổi mới, năng cao hiệu quả, phương thức tổ chức dạy và học tiếng Việt đối với NVNONN.

Tại Hội nghị, ông Phùng Khánh Tài, Phó Chủ tịch Ủy ban Trương ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cũng khẳng định các mục tiêu do Đại hội XIII của Đảng đề ra, phấn đấu đến năm 2030 Việt Nam là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và vào năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao, việc phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, nhân lên khát vọng và ý chí, tiềm năng của người Việt Nam ở trong và ngoài nước có ý nghĩa quan trọng, quyết định.

Trong hành trình vinh quang và đầy trách nhiệm đó, với vai trò, sứ mệnh của mình, Mặt trận sẽ tiếp tục góp phần củng cố và phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, trong đó có công tác về NVNONN, nhằm phát huy vai trò của bộ phận không tách rời của cộng đồng dân tộc Việt Nam, là một phần máu thịt gắn bó với cội nguồn dân tộc, là nguồn lực quan trọng đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Phùng Khánh Tài phát biểu tại Hội nghị. (Ảnh: Quang Hòa)

Trong tham luận của mình, ông Lê Hải Bình, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương cho rằng công tác thông tin đối ngoại đã chú trọng nâng cao nhận thức và cung cấp thông tin, khuyến khích NVNONN nêu cao tinh thần tự trọng, tự hào dân tộc, giữ gìn bản sắc văn hóa và truyền thống dân tộc Việt Nam, đoàn kết thương yêu, giúp đỡ lẫn nhau, giữ mối quan hệ gắn bó với gia đình và quê hương, cảnh giác trước mọi âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch.

Cộng đồng NVNONN ngày càng lớn mạnh về số lượng và mở rộng hơn về địa bàn. Vai trò, vị thế và uy tín của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài ngày càng được nâng cao. Trong điều kiện đó, công tác thông tin đối ngoại tới cộng đồng NVNONN cần sự chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện và sâu sắc hơn.

Trong đó, cần tập trung vào đổi mới nội dung, phương thức và tư duy, như: nội dung thông tin đối ngoại đối toàn diện và đổi mới theo hướng chủ động, đa dạng, thuyết phục hơn, cơ bản đảm bảo được mục tiêu mà Kết luận 16-KL/TW đề ra, đa dạng hóa phương thức, phương tiện thông tin, tranh thủ tối đa các lực lượng thông tin, truyền thông, thành tựu khoa học, công nghệ trong hoạt động thông tin đối ngoại; tăng cường thông tin bằng tiếng nước ngoài.

Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Lê Hải Bình tại Hội nghị. (Ảnh: Quang Hòa)

Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương nhấn mạnh: "Trong thời gian tới, với việc Bộ Chính trị đã thông qua Kết luận số 12- KL/TW ngày 12-8-2021 và sự ra đời của “Chiến lược công tác thông tin đối ngoại đến năm 2030, tầm nhìn 2045” tới đây, công tác thông tin đối ngoại tới cộng đồng NVNONN chắc chắn sẽ được triển khai toàn diện, mạnh mẽ và thu được nhiều kết quả thực chất hơn nữa, góp phần thực hiện thắng lợi những mục tiêu mà Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII đã đề ra".

Đại diện cho địa phương, ông Phùng Công Dũng, Chủ nhiệm Ủy ban người Việt Nam ở nước ngoài TP. Hồ Chí Minh, cho biết thời gian qua, công tác NVNONN Thành phố đạt được nhiều kết quả tích cực trên nhiều lĩnh vực. Hiện nay, có khoảng hơn 3.000 doanh nghiệp do kiều bào đầu tư với số vốn hơn 45 nghìn tỷ đồng, thu hút hơn 400 trí thức kiều bào về làm việc dài hạn, gần 200 trí thức tham gia hợp tác nghiên cứu.

UBND Thành phố đã chỉ đạo các sở ngành rà soát, sửa đổi, bổ sung hoặc xây dựng mới các chính sách thu hút, đãi ngộ, trọng dụng chuyên gia, trí thức kiều bào tham gia các hoạt động khoa học và công nghệ; có chính sách tiền lương, phụ cấp tương xứng khi ký kết hợp đồng lao động với các cơ quan nghiên cứu khoa học; hướng dẫn quy trình, thủ tục tuyển chọn, bố trí, bổ nhiệm chức danh, tạo điều kiện thuận lợi để chuyên gia, trí thức kiều bào làm việc.

Phát huy những kết quả đạt được, TP. Hồ Chí Minh nhận định công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài cần có sự chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện và sâu sắc hơn nữa, tiếp tục đổi mới phương thức, nâng cao chất lượng hoạt động, trong đó tập trung hoàn thiện cơ chế tiếp nhận, xử lý, phản hồi, vận dụng và phát huy hiệu quả các sáng kiến, ý kiến đóng góp của kiều bào.

Trong thời gian tới, TP. Hồ Chí Minh sẽ chủ động hơn nữa trong công tác vận động NVNONN. Đặc biệt là vận dụng khoa học công nghệ tiến bộ, chuyển đổi số trong thời đại Cách mạng công nghiệp 4.0 nhằm đẩy mạnh, thắt chặt sự gắn kết giữa chính quyền và vận động ngày càng nhiều người Việt Nam ở nước ngoài hướng về quê hương, đất nước, đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Quang cảnh Hội nghị quán triệt và triển khai Kết luận 12 và Nghị quyết 169 về công tác NVNONN. (Ảnh: Quang Hòa)

Sức mạnh của sự đồng lòng

Phát biểu kết luận Hội nghị, thay mặt Ban cán sự đảng Bộ Ngoại giao, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã cảm ơn các đại biểu đến tham dự, chia sẻ và đóng góp ý kiến quý báu tại Hội nghị quán triệt và triển khai Kết luận 12 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 169 của Chính phủ về công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới.

Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn trân trọng cảm ơn Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ban Dân vận Trung ương và Ban Tuyên giáo Trung ương đã tích cực ủng hộ, phối hợp chặt chẽ và hiệu quả với Bộ Ngoại giao trong suốt quá trình chuẩn bị và tổ chức Hội nghị rất quan trọng này.

Bộ trưởng nhấn mạnh: "Chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước là người Việt Nam ở nước ngoài là bộ phận không tách rời của cộng đồng dân tộc Việt Nam cần được thấm nhuần trong nhận thức, vận dụng linh hoạt trong các cấp, các ngành, các địa phương.

Theo đó, mỗi ngành, mỗi địa phương cần quan tâm đến bộ phận người dân là người Việt Nam ở nước ngoài trong xây dựng và triển khai các chính sách, quy định của ngành, địa phương mình, nhất là đánh giá các chính sách, quy định đó mang lại lợi ích, tạo thuận lợi gì hay gây khó khăn gì đối với bà con".

Khẳng định Kết luận 12 tiếp tục khẳng định chủ trương khuyến khích và tạo điều kiện để đồng bào Việt Nam ở nước ngoài đóng góp tích cực cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Bộ trưởng mong muốn nhận được sự phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành và các địa phương để triển khai hiệu quả Kết luận 12 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 169 của Chính phủ.

Ủyviên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn phát biểu kết luận Hội nghị. (Ảnh: Quang Hòa)

Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn cũng đề nghị các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, những chiến sĩ “tiền phương” trên mặt trận đối ngoại, tiếp tục tổ chức quán triệt sâu rộng Kết luận 12 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 169 của Chính phủ trong đơn vị, cơ quan mình phù hợp với đặc thù của từng địa bàn, cụ thể hóa bằng kế hoạch, đề án, chương trình và vận dụng đúng đắn, sáng tạo trong thực hiện công tác NVNONN tại địa bàn, góp phần thiết thực vào thực hiện thắng lợi các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.

Theo đó, mỗi cơ quan đại diện phải luôn xứng đáng là mái nhà chung cho đồng bào ta ở nước ngoài, thấm đượm tình nghĩa đồng bào, “con Hồng, cháu Lạc, phải thương nhau cùng”.

Dẫn lời Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn “Sự nghiệp làm nên bởi chữ đồng”, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn tin tưởng, dưới sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, sự quản lý thống nhất và hiệu quả của Nhà nước, sự đồng thuận và vào cuộc tích cực của cả hệ thống chính trị, sự đồng sức, đồng lòng của đồng bào ta ở trong và ngoài nước, việc triển khai Kết luận 12 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 169 của Chính phủ sẽ đạt được nhiều thành tựu to lớn hơn, đóng góp quan trọng vào thực hiện khát vọng, tầm nhìn và mục tiêu phát triển đất nước mà Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã đề ra.

Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn và các đại biểu tham quan triển lãm ảnh về công tác người Việt Nam ở nước ngoài. (Ảnh: Quang Hòa)

Trên cơ sở ý kiến trao đổi của các đại biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn chia sẻ một số vấn đề trong quán triệt tinh thần, chủ trương, định hướng lớn của Kết luận 12 và Nghị quyết 169 như sau:

Một là, tiếp tục đẩy mạnh quán triệt sâu rộng ở các cấp, các ngành, các địa phương, các tổ chức đoàn thể về chủ trương, quan điểm, phương châm và các định hướng lớn đã đề ra trong Nghị quyết 36, Chỉ thị 45 và Kết luận 12 của Bộ Chính trị cũng như các nhiệm vụ Chính phủ đã giao trong Nghị quyết 169.

Muốn thực hiện đúng đường lối, chủ trương, trước hết cần thống nhất nhận thức, bởi từ nhận thức đúng đắn mới chuyển hóa thành hành động đúng đắn. Do đó, công tác tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về NVNONN cần tiếp tục triển khai sâu rộng, thường xuyên, sáng tạo và hiệu quả để cán bộ, đảng viên, các tầng lớp nhân dân và kiều bào ta ở nước ngoài nhận thức đầy đủ, đúng đắn chủ trương, quan điểm, định hướng và chính sách của Đảng và Nhà nước đối với NVNONN trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.

Hai là, đẩy mạnh chuyển hóa chủ trương thành hành động thực tiễn để các chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước về NVNONN mang lại kết quả cụ thể và thiết thực cho đất nước và kiều bào ta. Quán triệt sâu sắc chủ trương rồi, nhưng phải vận dụng linh hoạt, không rập khuôn, cứng nhắc bởi mỗi ngành, mỗi địa phương và mỗi địa bàn có tính chất, đặc thù khác nhau.

Ba là, công tác NVNONN là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân và cả hệ thống chính trị. Do vậy, việc tăng cường phối hợp chặt chẽ, đồng bộ và nhịp nhàng giữa các cấp, các ngành, các địa phương và tổ chức đoàn thể có vai trò rất quan trọng để triển khai hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về NVNONN.

Cần tiếp tục phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ban Dân vận Trung ương và Bộ Ngoại giao (thông qua Ủy ban Nhà nước về NVNONN) và các ngành trong nghiên cứu, tham mưu, điều phối, hướng dẫn và đôn đốc việc triển khai các chủ trương, chính sách đối với NVNONN. Hiện nay, một số tỉnh, thành phố đã lập bộ phận hoặc cử cán bộ chuyên trách về công tác NVNONN. Đây là cách làm phù hợp, cần tiếp tục phát huy ở các địa phương.

Bốn là, công tác NVNONN là một nhiệm vụ quan trọng của công tác đối ngoại. Việc quán triệt, thực hiện hiệu quả các chủ trương, chính sách đúng đắn của Đảng và Nhà nước là một trong những nhân tố quyết định mọi thắng lợi của công tác NVNONN trong ngành ngoại giao. Vì vậy, các cán bộ, đảng viên trong ngành ngoại giao cần nghiêm túc học tập, nghiên cứu để nắm vững các quan điểm, nội dung cốt lõi, nhất là các chủ trương, định hướng và nhiệm vụ mới mà Đảng và Nhà nước đặt ra đối với công tác NVNONN trong tình hình mới.