 |
| Những cuộc chiến mang màu sắc như chiếc “kính vạn hoa” phản ánh đời sống chính trị ở Thái Lan. |
Bangkok những ngày này rợp bóng áo vàng, áo đỏ. Điểm xuyết đây đó trong làn sóng người biểu tình đổ về thủ đô là những màu áo xanh, trắng, hồng hay đen. Có lẽ vì sự đa dạng về màu sắc của mỗi phe phái chính trị ở đất nước này mà tạp chí Time của Mỹ đã gọi những cuộc khủng hoảng chính trị ở Thái Lan là "những cuộc chiến màu sắc Thái" (Thai Color Wars). Hãy cùng TG&VN tìm hiểu ý nghĩa của những sắc màu trên “đất nước nụ cười”.
Áo Vàng
Phe Áo Vàng (Yellow Shirt) là những người thuộc Liên minh Dân chủ vì Nhân dân (PAD) và nay là Ủy ban Cải cách dân chủ nhân dân chống chính phủ (PDRC) tại Thái Lan. Họ mặc áo màu vàng nên gọi là phe Áo Vàng.
Đây là phe bảo hoàng, đặc biệt trung thành với Vua Bhumibol Adulyadej. Họ là những người có khuynh hướng dân tộc chủ nghĩa và tầng lớp trung lưu đô thị trở lên. Họ thân với Hoàng gia, giới doanh nghiệp lớn và chống chính quyền Thaksin Shinawatra, chống luôn chính phủ của Thủ tướng Yingluck Shinawatra. Phe Áo Vàng chiếm ưu thế ở Bangkok và miền nam Thái Lan.
Làn sóng biểu tình rầm rộ của phe Áo Vàng lần này không phải là lần đầu. Những người này từng tràn ra đường phố năm 2005 phản đối việc ông Thaksin đắc cử Thủ tướng lần hai và cho rằng kết quả bầu cử là biểu hiện lũng đoạn và bất trung với nhà Vua. Chính các cuộc biểu tình của phe Áo Vàng đã dẫn đến cuộc đảo chính không đổ máu, lật đổ ông Thaksin năm 2006. Và cũng chính phe này, hai năm sau, đã tiếp tục xuống đường gây sức ép, thậm chí chiếm giữ các tòa nhà chính phủ suốt 193 ngày năm 2008, buộc chính phủ thân Thaksin từ chức và đưa tới việc Quốc hội Thái Lan chỉ định ông Abhisit Vejjajiva làm Thủ tướng.
Áo Đỏ
Phe Áo Đỏ (Red Shirt) thuộc Mặt trận Thống nhất vì Dân chủ chống Độc tài (UDD) là những người ủng hộ chính quyền của Thủ tướng lâm thời Yingluck và anh trai của bà là cựu Thủ tướng Thaksin đang sống lưu vong.
Những người này mặc áo màu đỏ, nên gọi là phe Áo Đỏ. Có nhiều cách lý giải tại sao họ chọn màu áo đỏ: Đỏ nghĩa là dừng lại, chấm dứt phe áo vàng; màu đỏ cũng là màu của sự hy sinh hay tượng trưng cho dân tộc trong lá cờ ba màu của Thái…
Đây là phe tự nhận đại diện cho nông dân và tầng lớp lao động thành thị, những người phẫn nộ khi chính trị bị can thiệp bởi những tầng lớp quyền lực như tòa án, doanh nghiệp lớn và tướng lĩnh trong quân đội. Cũng có một số ít thành viên là sinh viên, nhà hoạt động cánh tả và một số nhà doanh nghiệp coi mưu toan kiểm soát nền chính trị Thái Lan của giới cao cấp trong quân đội như mối đe dọa đối với nền dân chủ của nước này.
Đây cũng là phe của những người ủng hộ việc giảm bớt vị thế độc tôn của thủ đô để dành nhiều sự quan tâm và ưu đãi hơn cho các vùng nông thôn xa xôi. Phe Áo Đỏ chiếm ưu thế ở các khu vực miền bắc và đông bắc Thái Lan.
Trước làn sóng biểu tình rầm rộ của phe Áo Vàng, bắt đầu từ tuần này, những người Áo Đỏ đã đổ ra đường để ủng hộ chính quyền của bà Yingluck. Họ là lực lượng từng xuống đường biểu tình năm 2009 khiến Hội nghị thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo ASEAN+6 bị hủy, đóng cửa các trụ sở của chính phủ và hai lần va chạm với quân đội. Phe Áo Đỏ từng biểu tình phản đối chính phủ của Thủ tướng Abhisit là không hợp pháp vì nhờ quân đội dàn xếp số ghế trong Quốc hội hồi tháng 12/2008.
Mặc dù các cuộc biểu tình của phe Áo Đỏ khá yên bình, song cũng đủ gây gián đoạn cho hầu hết sinh hoạt tại trung tâm Bangkok hồi tháng 4/2010.
Áo Hồng
Song chính trường Thái Lan không chỉ có hai màu áo Vàng và Đỏ. Hồi năm 2010, người ta lại chứng kiến những đám đông người biểu tình mặc áo màu hồng, gọi là phe Áo Hồng (Pink Shirt). Đây là những người dân Bangkok cảm thấy những cuộc biểu tình liên miên của phe Áo Đỏ gây nhiều phiền nhiễu cho cuộc sống thường ngày của họ.
Mặc dù những người này không tự nhận mình là phe Áo Vàng, nhưng giới bình luận quốc tế đều cho rằng họ thực chất thuộc về phe Áo Vàng. Họ là doanh nhân, tiểu thương, công chức sinh sống tại thủ đô và ủng hộ hoàng gia. Tuy nhiên, họ không manh động mà chỉ xuống đường biểu tình hòa bình, kêu gọi phe Áo Đỏ về nhà.
Bản thân sự ra đời của chiếc áo hồng cũng nói lên điều đó. Vào năm 2006, để kỷ niệm 60 năm ngày nhà Vua đăng quang, nhiều người Thái đã mặc áo màu vàng (màu biểu tượng của Phật giáo) vào mỗi thứ Hai hàng tuần để tỏ lòng tôn kính nhà Vua. Nhưng vào năm 2007, giới chiêm tinh học phán rằng màu hồng mới là màu tốt đẹp, hưng thịnh cho năm 80 tuổi của nhà Vua. Thế nên, vào ngày xuất viện sau hơn ba tuần chữa trị bệnh nhiễm trùng ruột, nhà Vua bất ngờ xuất hiện mặc chiếc áo màu hồng. Vậy là từ đó, người Thái bắt đầu mặc áo hồng để tỏ lòng tôn kính nhà Vua.
Áo Xanh
Đó là màu áo của giới dân quân và những kẻ khiêu khích thân phe Áo Vàng. Lần đầu tiên phe Áo Xanh (Blue Shirt) xuất hiện là hồi đầu tháng 4/2009 tại Pattaya trong thời gian diễn ra cuộc gặp thượng đỉnh ASEAN+6. Khoảng 150 người mặc áo xanh vũ trang gậy gộc tuyên bố là lực lượng bảo vệ hoàng gia đã đương đầu với khoảng 1.000 thành viên áo đỏ đang biểu tình chống chính phủ. Hậu quả là cuộc họp ASEAN+6 dự định tổ chức tại khu vực này đã bị hủy bỏ.
Nhận định về lực lượng Áo Xanh, nhiều nhà phân tích cho rằng phe này xuất phát từ quân đội Thái Lan. Từng tiến hành 18 cuộc đảo chính trong gần 80 năm qua, quân đội Thái Lan đóng vai trò rất lớn và chưa bao giờ tách rời khỏi chính trị. Hơn nữa, những vị tướng chỉ huy cấp cao trong quân đội chủ yếu nghiêng về phe Áo Vàng, thân với hoàng gia, không muốn đứng ra nhận trách nhiệm trong nhiều trường hợp, nên thường thành lập những đội dân quân được huấn luyện khá kỹ càng để xung trận khi cần. Họ chính là phe Áo Xanh.
Áo Đen
Rất bí ẩn, trong làn sóng biểu tình của phe Áo Vàng chống chính phủ của bà Yingluck bùng nổ tại Bangkok từ tháng 11 năm ngoái đến nay, người ta thường thấy xuất hiện những kẻ mặc áo đen (Black Shirt) chuyên tấn công những người biểu tình. Chính phủ Thái cũng như quân đội đều bác bỏ việc họ có liên quan đến phe Áo Đen và cái chết của những người biểu tình. Chính phủ đã gọi đó là những "kẻ khủng bố".
Tất nhiên, đây cũng không phải lần đầu xuất hiện phe Áo Đen. Hồi tháng 4/2010, những tay súng xuất hiện trong đám đông biểu tình cũng bị cho là đã giết chết 25 người và làm bị thương hơn 800 người trong cuộc biểu tình của phe Áo Đỏ.
Áo Trắng
Bên cạnh đó, còn có nhóm "không màu", tức là những người mặc áo trắng (White Shirt) mà báo chí Thái Lan coi đó là đại diện cho các tổ chức thuộc xã hội dân sự. Nói chung, đây là những người Thái không theo đảng phái chính trị nào, họ mặc áo trắng để diễu hành kêu gọi hòa bình. Tuy nhiên, gần đây có thông tin cho rằng phe Áo Đỏ đang kêu gọi các thành viên chuyển sang mặc áo trắng xuống đường biểu tình để không gây bất lợi cho chính phủ của Thủ tướng Yingluck.
Nói chung, mỗi phe phái chính trị ở Thái Lan đều mang một màu sắc khác nhau. Chính tờ The Nation của Thái Lan cũng đã ví von những cuộc chiến mang màu sắc như chiếc "kính vạn hoa" phản ánh các phe phái chính trị đang tồn tại ở đất nước này.
Hoàng Minh (tổng hợp)
