Cho dù trong thực chất thì không giống nhưng biểu hiện ra bên ngoài thì dường như giữa một số đối tác nhất định trên thế giới đang dần định hình cuộc chiến tranh lạnh như đã từng thấy trong thế kỷ trước. Bây giờ là giữa Mỹ với Nga và Trung Quốc.
Bây giờ, cả trên nhiều phương diện khác nữa chứ không chỉ có về ý thức hệ, chính trị quân sự và an ninh. Bây giờ, cuộc đối địch không chỉ có giữa Mỹ với Nga và Trung Quốc mà còn giữa những tập hợp lực lượng mà hai phe gây dựng được với nhau, giữa liên minh đồng minh và đối tác mà Mỹ gây dựng với liên thủ giữa Trung Quốc và Nga cùng một số bên khác nữa. Bây giờ, liên thủ đấu liên minh bởi Trung Quốc và Nga chỉ liên thủ chứ không liên minh như Mỹ liên minh với những đồng minh và đối tác của Mỹ.
Câu hỏi cũ, cuộc đấu mới
| Vẫn câu hỏi ấy nhưng bây giờ trên phương diện "Ai hơn ai" về sức mạnh và tiềm lực kinh tế và tài chính, thương mại và khoa học công nghệ, quân sự và an ninh mà thực chất là ai có đủ năng lực thực tế để lãnh đạo và dẫn dắt thế giới, để chi phối và quyết định trật tự chính trị thế giới, là giá trị, hệ thống chính trị và ý thức hệ của bên nào ưu việt hơn. |
Xung khắc và đối đầu giữa Mỹ với Nga và Trung Quốc đặc trưng cho chính trị thế giới và quan hệ quốc tế hiện tại cũng như trong thời gian tới.
Vẫn là câu hỏi "Ai thắng ai" như khi xưa nhưng không còn trên phương diện ai có thể đánh bại ai về quân sự, tức là hai bên sẽ không để xảy ra chiến tranh với nhau, thậm chí không để xảy ra đụng độ quân sự trực tiếp với nhau, cho dù bên nào cũng vẫn còn dùng tăng ngân sách quốc phòng, hiện đại hoá quân đội và tăng cường chạy đua vũ trang cũng như duy trì răn đe hạt nhân để kiềm chế lẫn nhau.
Vẫn câu hỏi ấy nhưng bây giờ trên phương diện "Ai hơn ai" về sức mạnh và tiềm lực kinh tế và tài chính, thương mại và khoa học công nghệ, quân sự và an ninh mà thực chất là ai có đủ năng lực thực tế để lãnh đạo và dẫn dắt thế giới, để chi phối và quyết định trật tự chính trị thế giới, là giá trị, hệ thống chính trị và ý thức hệ của bên nào ưu việt hơn.
Chính quyền mới ở Mỹ theo đuổi ý định gây dựng liên minh cùng đối phó Nga và Trung Quốc bởi cho rằng chỉ với liên minh như thế mới có thể thành công trong việc giành về phần thắng trước hai đối thủ kia và bởi Mỹ có đủ tiền đề thuận lợi cần thiết để thành lập liên minh ấy.
Trong khi đó, Trung Quốc và Nga chỉ liên thủ để cùng đối phó Mỹ vì không có ý định gây dựng liên minh và không thể gây dựng nổi liên minh cùng đối địch Mỹ.
Ba tiền đề quan trọng
Những tiền đề thuận lợi ấy của Mỹ biểu lộ trước hết ở những khía cạnh sau.
Thứ nhất, gần như hầu hết mọi đối tác kinh tế và thương mại quan trọng nhất của Trung Quốc và Nga trong hợp tác luôn nghi ngại sâu sắc và không thật sự tin cậy Trung Quốc và Nga, luôn cảm nhận bị thách thức về an ninh cho dù không phải bị đe doạ về quân sự. Các đối tác này bị yếu thế trước Trung Quốc và Nga nếu đứng riêng lẻ, lại không ai có đủ năng lực thực tế để triệu tập quần hùng, vì thế dễ dàng để Mỹ tập hợp thành liên minh.
Thứ hai, các đồng minh và đối tác của Mỹ có cùng quan điểm với Mỹ về ý thức hệ và hệ giá trị dân chủ, nhân quyền và nhà nước pháp quyền. Tất cả đều cảm nhận thấy bị Trung Quốc và Nga thách thức quyết liệt trên những phương diện ấy và vì thế dễ dàng trở nên cùng hội cùng thuyền với nhau để cùng ganh đua và đối phó Trung Quốc và Nga.
Thứ ba, những đồng minh và đối tác này của Mỹ đều thà chấp nhận Mỹ chứ không chấp nhận Trung Quốc hay Nga giành về vai trò và ảnh hưởng lãnh đạo, chi phối và dẫn dắt thế giới.
Thức thời trong đối phó
| Trung Quốc và Nga không có mẫu số lợi ích chung như giữa Mỹ với đồng minh và đối tác trong liên minh của họ nên chỉ có thể liên thủ để cùng đối phó Mỹ. |
Tân tổng thống Mỹ Joe Biden và cộng sự đã tận dụng thiên thời, địa lợi và nhân hoà hiện có ở Mỹ cũng như ở các đồng minh và đối tác để gây dựng liên minh cùng đối phó Trung Quốc và Nga, đồng thời cũng rất thức thời khi đối đầu Trung Quốc và Nga thật đấy nhưng vẫn duy trì hợp tác trên những lĩnh vực có thể hợp tác được và vào những thời điểm cần phải hợp tác với Trung Quốc và Nga, bằng cách ấy giúp các đồng minh và đối tác kia cũng không bị đổ vỡ hoàn toàn quan hệ hợp tác song phương của họ với Trung Quốc và Nga.
Trung Quốc và Nga không có mẫu số lợi ích chung như giữa Mỹ với đồng minh và đối tác trong liên minh của họ nên chỉ có thể liên thủ để cùng đối phó Mỹ. Hai nước này cũng còn không thể liên minh với nhau vì không bên nào nổi trội tuyệt đối để có thể lãnh đạo và dẫn dắt liên minh nếu như thành lập liên minh với nhau. Trung Quốc và Nga cạnh tranh chiến lược với Mỹ không trên cùng lĩnh vực. Chỉ liên thủ thôi mới giúp họ trong bối cảnh tình hình hiện tại trên thế giới dễ dàng tập hợp lực lượng cùng đối phó Mỹ và phân rẽ Mỹ với các đồng minh và đối tác của Mỹ.
Cuộc đấu giữa liên minh và liên thủ đã bắt đầu nhưng hiện nào có ai biết mèo nào sẽ cắn mỉu nào.