| Cố Tổng thống Pháp Jacques Chirac. (Nguồn: Getty Images) |
Là một trong các chính trị gia có sự nghiệp dài nhất châu Âu với 18 năm làm Thị trưởng thành phố Paris, 2 nhiệm kỳ Thủ tướng và 2 nhiệm kỳ Tổng thống, ông Chirac đã không phụ lòng mong mỏi của người dân khi để lại nhiều thành tựu đáng ngưỡng mộ.
Ông được nhớ đến với tiếng nói đanh thép chống lại Chiến tranh Iraq do Mỹ dẫn dắt, khả năng lèo lái đất nước vượt qua những khác biệt giữa phe cánh tả và cánh hữu cùng sự ủng hộ hết mình cho Liên minh châu Âu (EU). Năm 2000, ông từng khẳng định sẽ “không vì một Hợp chúng quốc Hoa Kỳ tại châu Âu, mà vì một Hợp chúng quốc châu Âu”. Sợi chỉ đỏ xuyên suốt sự nghiệp chính trị của nhà lãnh đạo đã được các đời Tổng thống Pháp sau đó tiếp nối tới ngày hôm nay.
Chirac nhà chính trị
Trong 18 năm làm Thị trưởng thành phố Paris, ông Jacques Chirac đã chứng minh tài năng chính trị khi khéo léo xây dựng mối quan hệ với nhiều lãnh đạo quốc gia nổi tiếng, từ Tổng thống Iraq Saddam Hussein, nhà lãnh đạo Trung Quốc Đặng Tiểu Bình, Giáo hoàng John Paul II tới Tổng thống Mỹ Ronald Reagan và Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô Mikhail Gorbachev, với những bữa tiệc tại Tòa Thị chính.
“Vốn liếng” này, cùng khả năng thích ứng nhanh với mọi hoàn cảnh, đã giúp ông chiến thắng người bạn cũ Edouard Balladur trên con đường trở thành Tổng thống năm 1995, bắt đầu hành trình cải thiện hình ảnh và vai trò của nước Pháp với vị thế cường quốc.
Ngay trong nhiệm kỳ đầu, ông đã không ngần ngại kêu gọi Anh và Mỹ gửi quân đến Bosnia nhằm chấm dứt xung đột, song cũng nhấn mạnh rằng “Pháp chưa bao giờ lo ngại về một nước Mỹ hùng mạnh. Trong thế giới ngày hôm nay, đó là điều cần thiết. Tôi không thích ý tưởng coi châu Âu và Mỹ là đối thủ cạnh tranh. Chúng tôi là đối tác”.
Chứng minh cho điều đó, ngay sau khi nhậm chức, ông Chirac đã sát nhập lực lượng của Quân đội Pháp vào Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), dự án mà Mỹ đã nhiều lần mong muốn kể từ khi cố Tổng thống Charles De Gaulles đóng cửa trụ sở NATO tại Pháp năm 1966.
Tuy nhiên, 10 năm sau, ông đã làm người Mỹ nóng mặt khi kiên quyết từ chối tham dự Liên quân tấn công Iraq: “Cuộc phiêu lưu này đã khiến sự chia rẽ giữa các cộng đồng trở nên trầm trọng hơn, đe dọa sự toàn vẹn của Iraq. Nó gây tổn hại đến sự ổn định của khu vực, nơi các nước giờ đây quan ngại về tình hình an ninh và độc lập của mình. Nó tạo cho bọn khủng bố một khu vực mới để mở rộng”.
12 năm sau quyết định đó, Iraq vẫn đang chìm trong vòng xoáy bất ổn không hồi kết và Mỹ chưa thực sự “chiến thắng” tại Iraq. Bởi vậy, không đưa Pháp tham chiến là một trong những quyết định đúng đắn nhất trong sự nghiệp của ông Chirac.
Thêm vào đó, dù có quan điểm chính trị khác biệt, song ông Jacques Chirac lại thừa kế từ người tiền nhiệm Francois Mitterrand tư tưởng ủng hộ EU. Điều này thể hiện rõ nhất vào năm 1997, khi ông cắt giảm phúc lợi xã hội để đáp ứng những tiêu chuẩn chung của EU về tham gia hệ thống đồng tiền chung Euro, bất chấp các cuộc biểu tình kéo dài hàng tuần liền và thậm chí góp phần khiến ông gặp bất lợi trong bầu cử sớm cùng năm.
Di sản chính trị khác đáng chú ý khác của ông Chirac là chấm dứt chế độ quân dịch bắt buộc và cắt giảm nhiệm kỳ Tổng thống từ 7 năm xuống còn 5 năm.
Chirac một con người
Song bên cạnh Chirac nhà chính trị, còn đó một Chirac rất “con người”. Ông là lãnh đạo Pháp đầu tiên thừa nhận rằng nước Pháp cũng cần chịu trách nhiệm cho việc buộc 75.000 người Do Thái tới trại tập trung của Đức Quốc xã trong Thế chiến II. Trước đó, năm 1995, lãnh đạo Pháp cho rằng chỉ lực lượng Đức Quốc xã chiếm đóng phải chịu trách nhiệm về hành động này.
Cuối cùng, ông Chirac cho thấy Tổng thống, như bất kỳ ai khác, đều là con người khi thường xuyên chạy bộ, đôi lần vi vu trên chiếc Vespa, nồng nhiệt và hết mình trong mọi hoạt động, dù đó là thăm trang trại, bắt tay ông nông dân lấm lem bùn đất hay giao thiệp với một Chính phủ, hôn tay Thủ tướng Đức Angela Merkel. Ông cũng nổi tiếng với nhiều hoạt động từ thiện cùng những câu đùa tai hại “điều duy nhất người Anh đã từng làm cho châu Âu là cung cấp bò điên”!
Chính phong thái thân thiện dễ gần, cùng tài năng chính trị thiên bẩm, linh hoạt song không ngại cứng rắn khi cần thiết đã biến ông Chirac trở thành một trong những Tổng thống được người Pháp ưa thích nhất.
Dưới sự lãnh đạo của ông, Paris một lần nữa cảm nhận được vị thế của một cường quốc, thứ tưởng chừng đã lùi vào dĩ vãng sau Napoleon Bonaparte và Charles De Gaulle.
Năm 2000, trả lời phỏng vấn, ông Chirac từng nói rằng: “Tôi đã có một cuộc đời thú vị, đầy ắp những sự kiện và tôi hạnh phúc với nó”. Những hạnh phúc đó giờ đây đã theo ông vào giấc ngủ ngàn thu, chỉ còn niềm thương nhớ ở lại với người dân Pháp và cộng đồng quốc tế.