Thực hiện Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 16/01/2017 của Bộ Chính trị về “Phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn là định hướng chiến lược quan trọng để phát triển đất nước, tạo động lực thúc đẩy sự phát triển của các ngành, lĩnh vực khác”, tỉnh đã nỗ lực khai thác đặc trưng văn hoá, con người Bình Phước và đề ra những định hướng phát triển đáng kỳ vọng.
| Ông Vũ Xuân Trường, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Phước. |
Mang nhiều cơ hội lớn về du lịch văn hóa
Với đặc thù điều kiện tự nhiên thuận lợi, Bình Phước là nơi hội tụ và sinh sống của 41 dân tộc anh em, trong đó dân tộc S’tiêng, M’nông, Khmer... là những cư dân đã có lịch sử cư trú lâu đời. Để tồn tại, thích nghi và phát triển, những cư dân sinh sống trên vùng đất Bình Phước đã cải tạo những yếu tố tự nhiên, tạo lập nên đời sống văn hóa, tập quán lao động, sinh hoạt, kiến tạo nên những di sản văn hóa phi vật thể đa dạng, đặc sắc.
Nổi bật là các loại hình di sản văn hóa phi vật thể như: Kho tàng văn học dân gian của người S’tiêng, M’nông; nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ, trình diễn cồng, chiêng, nhạc cụ truyền thống; các lễ hội truyền thống: Lễ hội cầu bông của người Kinh, Lễ hội Miếu Bà Rá Phước Long, Lễ cầu mưa, lễ hội mừng lúa mới của người S’tiêng, M’nông, Lễ xuống đồng, Lễ hội phá bàu của người Khmer… Nghề thủ công truyền thống và tri thức dân gian: như nghề chế biến rượu cần, đan lát, dệt thổ cẩm…
Ngoài các di sản văn hóa phi vật thể gắn với cư dân cu trú lâu đời, các loại hình di sản văn hóa của các cộng đồng các dân tộc cũng được hình thành và phát triển, như các câu lạc bộ Đàn tính - Hát then tại các địa phương như Bù Đốp, Phú Riềng, Đồng Xoài; Câu lạc bộ hát Quan họ ở Đồng Phú… hay các Lễ hội truyền thống như Lễ hội Lồng Tồng của người Tày, Nùng ở Đồng Phú… đã tạo nên sức hấp dẫn cho du lịch văn hóa.
Bên cạnh đó, tỉnh Bình Phước có 47 di tích đã được xếp hạng, trong đó có các di tích tiêu biểu như: Căn cứ Bộ Chỉ huy Quân giải phóng miền Nam Việt Nam (Căn cứ Tà Thiết), Núi Bà Rá - Thác Mơ, Phú Riềng Đỏ… là những địa danh minh chứng sống động về lịch sử đấu tranh của dân tộc và là điểm nhấn cho các tour du lịch về nguồn.
| Du khách trải nghiệm sinh hoạt văn hóa truyền thống của đồng bào S'tiêng tại Khu Bảo tồn Văn hóa dân tộc S'tiêng Sóc Bom Bo. |
Cùng với hệ sinh thái đa dạng, Bình Phước sở hữu nhiều điểm đến hấp dẫn như Vườn Quốc gia Bù Gia Mập, Hồ Suối Lam, Trảng cỏ Bù Lạch, các khu vực này không chỉ có giá trị cảnh quan mà còn mang đến trải nghiệm văn hóa độc đáo thông qua các hoạt động gắn liền với đời sống của người S’tiêng và M’nông. Ngoài ra, tỉnh còn có tiềm năng khảo cổ học với những phát hiện quan trọng như di tích thành đất hình tròn, các hiện vật đàn đá, trống đồng, góp phần làm giàu sản phẩm văn hóa…
Với những lợi thế trên, những năm qua, để du lịch “cất cánh”, tỉnh Bình Phước đã đẩy mạnh phát triển du lịch dựa trên các thế mạnh về văn hóa - Một hướng đi bền vững cho ngành công nghiệp văn hóa trên địa bàn tỉnh Bình Phước.
Ông Vũ Xuân Trường, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Phước chia sẻ: “Thời gian qua, Bình Phước đã triển khai nhiều giải pháp khơi dậy tiềm năng, lợi thế phát triển du lịch, qua đó góp phần thiết thực nâng cao đời sống nhân dân, thực hiện tốt công tác bảo tồn giá trị văn hóa đồng bào dân tộc thiểu số và thiên nhiên đa dạng sinh học trên địa bàn”.
| Thác Đăk Mai, Danh lam thắng cảnh đẹp của tỉnh Bình Phước. |
Theo đó, du lịch văn hóa là loại hình du lịch khai thác các tiềm năng, thế mạnh, các giá trị văn hóa tạo thành sản phẩm du lịch nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du khách, mang lại lợi ích kinh tế - xã hội cho địa phương, dân tộc; đồng thời góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị của di sản văn hóa trong thời kỳ hội nhập.
Cùng với tinh thần chủ động phát huy những lợi thế đang có, tỉnh đã và đang chủ động, sáng tạo, nỗ lực bứt phá, tập trung chủ yếu vào 3 lĩnh vực chính: Xúc tiến đầu tư phát triển hạ tầng du lịch; xúc tiến đầu tư phát triển sản phẩm du lịch; xúc tiến xây dựng và phát triển các tour, tuyến du lịch trong tỉnh, kết nối với các địa phương trong nước và quốc tế.
Nghị quyết số 14-NQ/TU ngày 20/11/2023 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Bình Phước về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Bình Phước đến năm 2030, định hướng đến 2045 đã được địa phương triển khai nghiêm túc, đồng bộ. Sau 1 năm thực hiện, các nhóm chỉ tiêu của Nghị quyết đã được triển khai thực hiện, bước đầu đạt kết quả tích cực.
Trong đó công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, nhất là văn hóa phi vật thể được triển khai rộng khắp, mang lại những tín hiệu lạc quan. Chất lượng hoạt động văn hóa, nghệ thuật phục vụ nhiệm vụ chính trị và đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa của nhân dân từng bước được nâng cao. Phong trào văn hóa, văn nghệ ở cơ sở có bước phát triển, các câu lạc bộ, đội nhóm về văn hóa văn nghệ được quan tâm thành lập. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” đã phát huy được những truyền thống tốt đẹp của mỗi gia đình và cộng đồng dân cư; giữ vững tình hình an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân từng bước được nâng lên.
“Thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục tham mưu UBND tỉnh triển khai có hiệu quả Nghị quyết số 14-NQ/TU của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh; nâng cao hơn nữa vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp.
Sớm bổ sung quy hoạch, bố trí quỹ đất, đầu tư xây dựng, hoàn thiện các thiết chế văn hóa còn thiếu ở cấp tỉnh như: Bảo tàng, Thư viện, Quảng trường tỉnh và các trung tâm văn hóa cấp huyện chưa được đầu tư xây dựng; trung tâm văn hóa - thể thao cấp xã; nhà văn hóa - khu thể thao thôn, ấp đạt chuẩn theo quy định…. Hướng đến xây dựng con người Bình Phước phát triển toàn diện, có đủ phẩm chất, trí lực, đáp ứng yêu cầu bước vào “Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”, ông Vũ Xuân Trường nói.
Phát huy giá trị để phát triển bền vững
Dù sở hữu tiềm năng du lịch lớn, ngành du lịch Bình Phước cũng còn nhiều khó khăn, chưa phát triển tương xứng. Tỉnh đang trong quá trình cải thiện khả năng cạnh tranh, đặc biệt thông qua việc ứng dụng công nghệ 4.0 trong quản lý và khai thác di sản văn hóa. Các sáng kiến như xây dựng phần mềm số hóa di sản, cổng thông tin du lịch và ứng dụng thông minh đã được triển khai để nâng cao chất lượng dịch vụ và quảng bá điểm đến.
Trong năm 2025, tỉnh phấn đấu đón khoảng 1,7 triệu lượt khách, trong đó duy trì tỷ trọng khách quốc tế chiếm khoảng 3,21% đến 4% tổng số lượt khách, doanh thu đạt khoảng 1.560 tỷ đồng, tạo việc làm cho khoảng 8.500 lao động (trong đó lao động trực tiếp khoảng 3.000 người), tăng mức chi tiêu của khách du lịch từ khoảng 700.000 đồng/ngày/khách lên đến 800.000 đồng/ngày/khách và tăng thời gian lưu trú từ1,07 ngày/khách lên 1,15 ngày/khách.
Để thực hiện hiệu quả các mục tiêu trên, tỉnh xác định cần thực hiện đồng bộ các giải pháp hiệu quả, trong đó đặc biệt đề cao xây dựng và nâng cao hình ảnh vùng đất, con người Bình Phước, là điểm đến “An toàn - Thân thiện - Nghĩa tình - Hấp dẫn”.
Đầu tư hạ tầng du lịch thông qua Quy hoạch các cụm du lịch và tuyến tham quan chất lượng cao; hỗ trợ các khu, điểm du lịch trọng điểm. Phát triển sản phẩm du lịch thông qua đa dạng hóa các loại hình du lịch văn hóa với sản phẩm độc đáo, phù hợp thị trường; triển khai mô hình hợp tác công - tư để vận hành các khu du lịch và công trình văn hóa.
Đặc biệt là đào tạo đội ngũ cán bộ quản lý và nhân viên chuyên nghiệp, đảm bảo chất lượng; thúc đẩy xã hội hóa, khuyến khích doanh nghiệp và chuyên gia tham gia vào công tác đào tạo. Đi đôi với thực hiện quản lý và chuyển đổi số nhằm tăng cường quản lý chất lượng dịch vụ du lịch, xây dựng môi trường văn minh và thân thiện; đẩy mạnh số hóa các điểm đến và áp dụng công nghệ hiện đại trong khai thác, quảng bá du lịch.
Với những giải pháp này, Bình Phước đang nỗ lực đưa du lịch văn hóa trở thành ngành kinh tế dịch vụ quan trọng, quảng bá hiệu quả hình ảnh con người, thiên nhiên và văn hóa độc đáo, từng bước xây dựng thương hiệu du lịch bền vững trên bản đồ quốc gia và quốc tế.