Xe đạp và đi xe đạp là chủ đề thú vị và làm nên nét đặc trưng của người dân xứ sở Tulip. Tại quốc gia có tới 16/17 triệu người dân thường xuyên đi xe đạp này, trẻ em sử dụng xe đạp từ khi còn bé cho tới khi trưởng thành.
| Một số người Việt Nam, trong đó có Đại sứ Việt Nam tại Hà Lan Ngô Thị Hòa (thứ hai từ trái) tham dự chương trình Đạp xe cho khách nước ngoài do thành phố La Hay tổ chức. (Ảnh: Hồng Hạnh) |
Người Hà Lan sử dụng xe đạp cho các hoạt động hàng ngày, từ mua sắm, đi học, làm việc, gặp gỡ người thân và bạn bè, tới rạp chiếu phim, nhà hát... Trung bình một ngày, có năm triệu người đi xe đạp, và đạt 14 triệu lượt đạp xe. Họ thường đi bộ nếu điểm đến dưới một km, và sử dụng xe đạp trong khoảng từ 1-4 km, còn hơn thế, họ sẽ dùng ô tô.
Theo Fietsersbond, Hà Lan có tới 22,3 triệu xe đạp, tức là mỗi người Hà Lan đều sở hữu ít nhất một chiếc. Riêng năm 2016, có 928.000 xe đạp mới đã được bán ra, với tổng giá trị 1 tỷ Euro (xe đạp chất lượng tốt ở đây thường có giá là 1.000 Euro/chiếc trở lên).
Điều thú vị là đi xe đạp ở Hà Lan không chỉ tốt cho sức khỏe, môi trường mà còn có lợi ích về tài chính. Nếu sử dụng xe đạp để thực hiện việc công, bạn có thể xin hoàn lại cho mình 19 cent/km tiền thuế cá nhân. Thậm chí, có công ty còn cấp cho nhân viên xe đạp để đi làm.
Có quan điểm cho rằng đi xe đạp ở Hà Lan là an toàn nhất thế giới nhờ vào mạng lưới đường rộng khắp và lối xe đạp được tách khỏi các tuyến đường khác. Mạng lưới đường dành cho xe đạp của Hà Lan trải dài gần 35.000 km và tốn khoảng 400 triệu Euro. Công đoàn xe đạp Hà Lan còn thiết kế cả ứng dụng lộ trình xe đạp để người dân có thể tận dụng tối đa các tuyến đường.
Tuy nhiên, theo thống kê của nước này, 1/4 số người chết vì tai nạn giao thông hàng năm là người đi xe đạp. Ở Hà Lan, những người trên 80 tuổi chỉ chiếm 3,5% số người sử dụng xe đạp, nhưng chiếm 30% số người thiệt mạng (năm 2011). Nếu bạn nghĩ rằng có thể lao vun vút trên xe đạp sau khi uống chất cồn ở Hà Lan, bạn đã sai, bởi đây cũng là một hành vi phạm tội, và thậm chí giới hạn nồng độ cồn trong máu đối với người đi xe đạp là dưới 0,5 - giống như đối với lái xe cơ giới.
Tôi tự hỏi có phải một phần lý do là vì người Hà Lan không đội mũ bảo hiểm khi đạp xe? Nếu thấy người đạp xe đội mũ bảo hiểm ở Hà Lan, đó có thể là một đứa trẻ chưa bị bạn bè chế giễu đến mức phải "bỏ mũ", hoặc một người đạp xe chuyên nghiệp, hoặc khách du lịch. Theo Hiệp hội người đi xe đạp Hà Lan, mũ bảo hiểm tạo ra cảm giác sai về tính an toàn của đạp xe và việc bắt buộc phải mang mũ bảo hiểm sẽ khiến ít người sử dụng xe đạp hơn. Hơn nữa, xe đạp cũng dễ bị trộm, nhất là khi bạn ra ngoài mua sắm. Theo Cục thống kê quốc gia Hà Lan, đã có 96.507 trường hợp bị mất xe vào năm 2016.
Mặt khác, ở các thành phố lớn, việc tìm chỗ để xe ngày càng trở nên khó khăn hơn khi lượng xe đạp tăng lên đến 3% mỗi năm, dù các nhà ga có tới 320.000 trạm đỗ xe đạp chính thức. Tại Amsterdam – nơi có khoảng 880.000 xe đạp và việc sử dụng phương tiện này đã tăng 44% kể từ năm 1990, hội đồng thành phố khuyến khích sử dụng các bãi đỗ xe đạp ngầm dưới đất còn nhiều chỗ trống.