Điểm danh những loại tàu quét mìn hiện đại trong biên chế hải quân Nga

Một tàu quét mìn của Hải quân Nga. (Nguồn: Sputnik)

Tàu quét mìn là một loại tàu chiến phổ biến trong các lực lượng hải quân trên thế giới.

Gần đây, kênh truyền hình quân đội Zvezda của Nga đã giới thiệu những tàu quét mìn mới, được trang bị cho hải quân Nga. Cụ thể:

Tàu quét mìn thế kỷ 21

Vào tháng 12/2016, tàu Alexander Obukhov, con tàu đầu tiên của đội tàu thuộc dự án 12700 được phát triển bởi Cục thiết kế hàng hải trung ương Almaz (St.Petersburg) đã được bàn giao cho hải quân Nga. Đây là tàu quét mìn thế hệ mới, được thiết kế để dò và phá thủy lôi ở khoảng cách an toàn cho cả cảng biển và căn cứ hải quân cũng như vùng biển lân cận.

Chiếc tàu đầu tiên của đội tàu này đã được đưa vào biên chế của Hạm đội Baltic - hạm đội lâu đời nhất của Hải quân Nga. Vấn đề là ở chỗ, trong thời gian Thế chiến thứ II, vùng Baltic, đặc biệt là Vịnh Phần Lan đã bị gài vô số thủy lôi và bom mìn. Cho đến nay, những quả mìn cũ vẫn là mối đe dọa nguy hiểm ở vùng biển này. Các thủy thủ của Hạm đội Baltic làm công việc nguy hiểm là phát hiện và vô hiệu hóa "di sản chết người" của Thế chiến II. Do đó, chiếc tàu hiện đại có khả năng thực hiện công việc này một cách hiệu quả và với rủi ro tối thiểu đối với chính nó là rất cần thiết ở đây.

Hai tàu quét mìn khác thuộc dự án này - tàu Ivan Antonov và tàu Vladimir Emelyanov - được xây dựng vào năm 2019 đang phục vụ trong Hạm đội Biển Đen.

Tàu Ivan Antonov đã thực hiện các nhiệm vụ ngoài khơi Syria, tham gia cuộc tập trận chung của Nga và Syria, giáng trả cuộc tấn công của những kẻ phá hoại và phá gỡ thủy lôi, bom mìn.

Tàu Ivan Antonov. (Nguồn: Sputnik)

Các tàu thuộc dự án 12700 có kích thước nhỏ, chiều dài gần 60 mét, rộng 10 mét và mớn nước từ 2,6-3,1 mét. Theo số liệu từ các nguồn mở, tàu có lượng giãn nước 900 tấn, tốc độ tối đa 16 hải lý, tầm hoạt động 1.500 dặm, dự trữ hành trình 10 ngày, thủy thủ đoàn 45 người.

Đặc trưng của tàu quét mìn mới - thân tàu bằng vật liệu phi kim loại. Trong cuộc nói chuyện với các nhà báo, kỹ sư trưởng của dự án 12700 Alexander Kalinin đã lưu ý: “Tính độc đáo của tàu quét mìn loại này là ở chỗ, đây là con tàu lớn nhất thế giới được làm bằng sợi thủy tinh. Với vật liệu này từ trường thân tàu là rất thấp”.

Nói cách khác, thân tàu bằng sợi thủy tinh không tác động đến các thiết bị tìm kiếm trên tàu cũng như đến những quả ngư lôi và mìn với cầu chì được kích hoạt bằng âm học hoặc bằng từ trường. Hơn nữa, thân tàu được làm bằng loại sợi thủy tinh đặc biệt, nhiều lớp có độ bền không thua kém thép hoặc titan. Và, tất nhiên, nó hoàn toàn trung tính với nước biển về mặt hóa học.

Phát hiện và vô hiệu hóa

Một trong những bộ phận quan trọng nhất trong các loại thiết bị được trang bị cho tàu quét mìn thuộc dự án 12700 là hệ thống thiết bị sonar Alexandrit độc đáo để tìm kiếm và vô hiệu hóa thủy lôi và bom mìn, đây là “đôi mắt và đôi tai” của tàu. Cấu trúc của nó, ngoài các khối trung tâm, bao gồm:

- Mô-đun ăng ten thủy âm bố trí dưới sống đáy tàu,

- Trạm thủy âm kéo,

- Thiết bị tự hành dưới nước điều khiển từ xa,

- Thuyền tìm kiếm và dò quét không người lái điều khiển từ xa.

Thiết bị sonar Alexandrit nổi bật ở sức quan sát nhạy bén. Trong quá trình thử nghiệm một trong những tàu quét mìn mới thuộc dự án 12700, thiết bị này đã phát hiện ra một vật thể dưới đáy biển ngay sau khi “bật” chế độ làm việc. Cuộc kiểm tra chính xác hơn bằng phương tiện dưới nước cho thấy rằng, đây là... chiếc tàu khu trục đã chìm ít nhất 200 năm trước. Nhờ thiết bị này, các sĩ quan hải quân Nga thế kỷ 21 vô tình phát hiện một bí mật của biển sâu.

Những chiếc thuyền không người lái được trang bị cho tàu quét mìn không phải là robot. Chúng được điều khiển từ xa và có thể được gửi đến những điểm nguy hiểm nhất của bãi mìn ngầm dưới mặt nước để vô hiệu hóa ngư lôi và bom mìn. Người điều khiển đưa chiếc thuyền đến sát gần nơi đáng ngờ, với sự trợ giúp của trạm thủy âm và thiết bị sonar cỡ nhỏ, rất nhanh chóng xác định đó là cái gì - một quả ngư lôi hay là cái thùng bị chìm.

Thuyền có thể hoạt động suốt 1,5 ngày cho mỗi lần nạp đầy nhiên liệu, có tốc độ lên tới 35 hải lý (gần 65 km/h), vượt qua các bãi mìn với rủi ro thiệt hại tối thiểu.

Những chiếc tàu đầu tiên thuộc dự án 12700 đã được trang bị thuyền không người lái do Pháp sản xuất. Và hịên nay, tất cả các tàu quét mìn được trang bị thuyền Skanda của Nga có khả năng thực hiện thành công các chức năng tương tự. Sau khi xác định chính xác vị trí của quả mìn, chiếc thuyền tự hành dưới nước trên tàu quét mìn được gửi đến nơi này. Chiếc thuyền đặt thiết bị nổ và trở về tàu. Một tiếng nổ vang lên, và khu vực đã gỡ bỏ mìn hoàn toàn. Nếu quả mìn không phát nổ mà nổi lên mặt nước, nó bị phá hủy theo cách cũ - bằng vũ khí trên tàu quét mìn: súng máy hạng nặng (trên tàu có ba súng máy) hoặc pháo cỡ nòng 30 mm.

Các thiết bị không người lái dưới nước trên chiến trường hiện đại

"Kẻ thù tiềm năng" đang sở hữu những phương tiện không người lái thực hiện trinh sát dưới biển. Đây là những cỗ máy “thông minh” có thể di chuyển ở độ sâu khác nhau, vượt qua hàng ngàn dặm mà không bị phát hiện bằng thiết bị sonar truyền thống, đôi khi có hình dáng như một con cá. Hơn nữa, chúng có thể chủ động tự vệ trước sự phát hiện, nhanh chóng thay đổi độ sâu, hướng đi và tốc độ.

Vài tháng trước, Mỹ và Đức đã thử nghiệm một phương tiện không người lái như thế ở vùng biển Baltic. Tuy nhiên, Nga có cách "đáp trả đối xứng" - ông Alexander Kalinin nói.

Các kỹ sư đã phát triển robot dưới nước có thể được lắp đặt trên tổ hợp Alexandrit của tàu quét mìn thuộc dự án 12700. Robot có hình dáng giống như ngư lôi cỡ nhỏ. Thiết bị này hoạt động dưới nước và không bị ảnh hưởng bởi dòng chảy sâu dưới đáy biển, nhiệt độ nước biển, cũng như mức độ đục và độ mặn.

Thiết bị này sẽ hoàn thành nhiệm vụ trong bất kỳ điều kiện nào. Nhiệm vụ chính của nó là hoạt động trinh sát (tìm kiếm phương tiện không người lái dưới nước của đối phương và dò mìn), nhưng nó có thể được sử dụng cho các nhiệm vụ công binh (gài mìn), có thể đóng vai trò tay súng bắn tỉa dưới nước (được trang bị súng bắn dưới nước có khả năng xuyên thủng vỏ mìn hoặc vỏ phương tiện không người lái của đối phương).

Và chỉ trong trường hợp khẩn cấp, thiết bị này đóng vai trò "phương tiện chống mìn tự hành" (mang theo chất nổ và có thể phát nổ quả mìn hoặc phương tiện không người lái).