| Ảnh minh họa. (Nguồn: Skoll) |
Công trình do các nhà khoa học đến từ Đại học Harvard và MIT của Mỹ công bố trên tạp chí Science Translational Medicine số ra ngày 27/11.
Nghiên cứu bắt đầu được thực hiện sau khi các nhà khoa học phát hiện một số trường hợp các trẻ sơ sinh nhiễm HIV/AIDS được tin rằng đã có kết quả tích cực sau khi trải qua quá trình điều trị bằng thuốc kháng virus HIV (ART) trong những tuần đầu tiên sau khi chào đời.
Trường hợp đầu tiên là một trẻ sơ sinh tại Mississippi, Mỹ, sinh năm 2010 khi em này được điều trị bằng ART trong 30 giờ đầu tiên sau khi sinh. Kết quả là cơ thể của em có khả năng kiểm soát virus HIV trong nhiều tháng sau khi dừng điều trị.
Dựa vào phát hiện trên, các nhà khoa học đã tiến hành thử nghiệm điều trị sớm đối với một nhóm gồm 40 trẻ sơ sinh nhiễm HIV/AIDStại Botswana, nơi có tới 24% phụ nữ mang thai bị nhiễm virus gây bệnh AIDS. Sau đó, các nhà khoa học đã chọn ngẫu nhiên 10 em trong số này để điều trị bằng ART trong những ngày đầu tiên sau khi chào đời và 10 em khác được tiếp nhận cách điều trị này 4 tháng sau sinh.
Sau đó, họ so sánh kết quả điều trị 20 trẻ trên với 54 trẻ sơ sinh khác không nhiễm HIV. Sau 96 tuần, các nhà khoa học thông báo kết quả cho thấy những trẻ được điều trị ngay sau khi chào đời có lượng virus HIV thấp hơn so với nhóm được bắt đầu điều trị sau khi chào đời 4 tháng. Trẻ sơ sinh trong nhóm được điều trị ART sớm cũng có hệ miễn dịch khỏe hơn, thậm chí kể cả so với những trẻ không nhiễm HIV.
Hướng dẫn hiện nay của Tổ chức Y tế Thế giới khuyến nghị trẻ bị nhiễm HIV nên được điều trị bằng ART ngay trong những tuần đầu tiên sau khi chào đời để ngăn chặn HIV phá hủy hệ miễn dịch.
Theo Tiến sĩ Roger Shapiro, giảng dạy tại trường Sức khỏe cộng đồng T.H. Chan của Đại học Harvard, đồng tác giả nghiên cứu trên, cho rằng nếu không được điều trị tích cực, 50% trẻ nhiễm virus HIV sẽ không có cơ hội sống sót trong vòng 2 năm. Ông nhận định việc điều trị sớm cho trẻ sơ sinh bằng ART không chữa được dứt điểm bệnh AIDS nhưng có thể kết hợp với các biện pháp can thiệp khác để tìm ra một phương pháp điều trị hiệu quả cho bệnh nhân HIV.
Nhóm nhiên cứu cho biết một số trẻ sơ sinh trong chương trình nghiên cứu trên có thể được tham gia thử nghiệm sử dụng loại kháng thể bảo vệ đặc biệt được sáng chế để vô hiệu hóa HIV nhằm đánh giá xem liệu phương pháp điều trị này có thể giúp các trẻ sơ sinh đó kiểm soát được bệnh AIDS mà không cần để các biện pháp điều trị suốt đời. Dự kiến, chương trình thử nghiệm này sẽ được khởi động vào năm 2020.
Tình trạng lây nhiễm virus HIV từ mẹ sang con đang đặt ra gánh nặng về sức khỏe tại các nước đang phát triển. Một nghiên cứu ước tính có khoảng 300 - 500 trẻ sơ sinh tại các nước Nam sa mạc Sahara bị nhiễm virus này mỗi ngày.
Theo Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), trong năm 2018, trung bình một ngày đã có khoảng 320 trẻ em và trẻ vị thành niên tử vong vì các nguyên nhân liên quan đến đại dịch HIV/AIDS. Năm 2018 ghi nhận thêm 160.000 trẻ em trong độ tuổi từ 0 - 9 tuổi bị phát hiện nhiễm HIV, nâng tổng số bệnh nhân trong nhóm tuổi này lên tới 1,1 triệu người.