Đổi mới giáo dục luôn khó khăn?

Trong suốt hai thập kỷ qua, chúng ta chứng kiến nhiều đổi mới giáo dục. Bên cạnh những thành công cũng còn nhiều kết quả không được như ý muốn và câu hỏi được đặt ra là: “Tại sao đổi mới giáo dục ở Việt Nam luôn gặp khó?”. 
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
doi moi giao duc luon kho khan Năm vấn đề bức xúc, nổi cộm của ngành giáo dục
doi moi giao duc luon kho khan 2018 là năm đột phá về giáo dục nghề nghiệp

Chưa từng có quốc gia nào xem đổi mới hay cải cách giáo dục là dễ dàng. Giáo dục liên quan, đụng chạm đến hàng triệu con người và hàng vạn gia đình, thường mỗi người sẽ có những ý kiến theo nhận thức, niềm tin, học vấn và văn hóa riêng.

Một cái khó của đổi mới là mỗi người nhìn nhận những vấn đề về giáo dục cũng theo nhãn quan của mình và đều có thể trở thành “bình luận viên”. Đổi mới đòi hỏi phải có một quá trình thay đổi nhận thức, niềm tin, văn hóa và thói quen tư duy.

Nếu không hình thành được sự đồng thuận trong xã hội, mọi đổi mới giáo dục khó lòng thành công, tâm lý chung là ngại đổi mới và muốn quay về với cái cũ. Bởi vì, đổi mới là chứa đầy những thách thức và rủi ro mà người lãnh đạo chưa chắc đã lường hết các khía cạnh phức tạp tác động đến người tham gia giáo dục.

Giáo viên phải là trung tâm của đổi mới

Mỗi lần đổi mới sẽ có người hài lòng và chào đón, nhưng không ít người  tìm cách chống lại với những biện luận của mình. Đổi mới sẽ làm cho một nhóm người này tăng quyền lực. Nhưng những nhóm người khác lại đứng trước nguy cơ bị đẩy ra bên lề của công cuộc đổi mới do năng lực hạn chế hoặc do thiếu sự tin tưởng vào thành công. Điều này thấy rõ nhất là đội ngũ giáo viên với lứa tuổi chênh lệch, năng lực, kinh nghiệm khác nhau. Họ có khả năng học hỏi khác nhau và chắc chắn ảnh hưởng đến chuyện dạy học cũng như sự tận tâm khác nhau trong tiến trình đổi mới.

doi moi giao duc luon kho khan
Một hệ thống giáo dục vốn rất lớn, nếu “người lái” thiếu niềm tin, thiếu tín hiệu dẫn đường và kỹ năng sẽ dễ mắc “cạn”.

Chúng ta cũng từng chứng kiến đổi mới giáo dục theo kiểu “đồng phục”. Nghĩa là, mọi lớp học, mọi cá nhân học sinh đều phải tuân thủ chương trình, sách giáo khoa, phương pháp mang tính áp đặt. Trong khi, mỗi cá thể học sinh là một khác biệt dẫn đến kỳ vọng “chuẩn đồng phục” về nhận thức, năng lực sẽ khó đạt được. Giáo viên khó có không gian tự do sáng tạo trong dạy học vì phải đáp ứng tiến độ cùng các điều kiện dạy học thực tế. Nếu lỡ đặt ra các mục tiêu theo kỳ vọng của các nhà thiết kế chính sách và chương trình sẽ dẫn đến căn bệnh thành tích của giáo dục. Rõ ràng, khả năng học tập khác nhau, hoàn cảnh gia đình, văn hóa khác nhau, được học chung một tiến độ đều trở nên khá giỏi hoặc toàn diện là điều phi logic.

Trong mọi cuộc đổi mới giáo dục, người giáo viên luôn là trung tâm của quá trình. Nếu nhận thức và niềm tin của giáo viên không đầy đủ, mọi cuộc đổi mới đều có thể thất bại. Họ vốn là những “công nhân” vận hành “dây chuyền sản xuất” ra sản phẩm là những người học được giáo dục. Vì thế, muốn đổi mới giáo dục thành công rất cần chăm lo cho đội ngũ này về tâm thế, chuyên môn nghiệp vụ và sẵn sàng cho quá trình đổi mới.

Bên cạnh đó, phải nói đến vai trò lãnh đạo quản lý có tính quyết định đối với thành công của đổi mới giáo dục. Ở đây cần nhấn mạnh tầm nhìn, tài năng của người lãnh đạo để chèo lái con tàu. Mọi quyết định chủ trương, đường lối đổi mới phải dựa trên những nghiên cứu khoa học, kinh nghiệm thực tiễn của thế giới, phát triển và luôn gắn với nhu cầu của xã hội. Nhưng đáng tiếc, không ít những sáng kiến đổi mới theo kiểu “chợt nghĩ”, thiếu các bằng chứng nghiên cứu hỗ trợ, dẫn đến sự đổi mới mang tính chắp vá, ngắn hạn và khi nhìn lại hệ thống thì lại bị chệch hướng.

Điều khiển một hệ thống giáo dục vốn rất lớn, nếu “người lái” thiếu niềm tin, thiếu tín hiệu dẫn đường và kỹ năng sẽ dễ mắc “cạn”. Vì thế, người lãnh đạo quản lý giáo dục cho dù ở cấp vĩ mô, hay vi mô đều phải nắm chắc kiến thức và kỹ năng quản lý sự thay đổi. Họ cũng phải xác định được tầm nhìn của thay đổi, có kế hoạch chiến lược và chuẩn bị nguồn lực cũng như các điều kiện về pháp luật để quá trình đổi mới diễn ra ít trở ngại nhất. Điều đặc biệt cần tránh là áp đặt ý muốn chủ quan trong quá trình làm chính sách, đặt ra mục tiêu theo kỳ vọng mà không phải là những mục đích thực tế và khả thi với các điều kiện về con người cũng như nguồn lực.

Sức mạnh truyền thông

Đổi mới giáo dục đụng chạm đến hàng triệu con người và truyền thông luôn là tác nhân thúc đẩy nhưng cũng có thể là rào cản cho đổi mới giáo dục. Truyền thông đại chúng là một kênh quan trọng của dư luận xã hội. Một khi giới truyền thông đại chúng được cung cấp thông tin đầy đủ về đổi mới (mục tiêu khả thi, nội dung, lộ trình và điều kiện nguồn lực cùng các nghiên cứu hỗ trợ bài bản), kiên định với đổi mới thì truyền thông là một nhân tố sức mạnh cho đổi mới.

Ngược lại, mức độ truyền thông không đầy đủ, thiếu minh bạch, rất dễ xảy ra xung đột giữa truyền thông và ngành giáo dục khi có một sự cố, còn gọi là khủng hoảng truyền thông. Thậm chí, một hiện tượng cá biệt có khi được khái quát, quy nạp thành hiện tượng mang tính phổ biến. Ví dụ, trường hợp giáo viên có hành động bạo lực với học sinh là những trường hợp cá biệt, nhưng dưới góc nhìn và ứng xử của truyền thông khiến người ta có thể nghĩ đến là giáo viên bây giờ đạo đức phẩm chất kém.

Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang mang lại nhiều cơ hội cho đổi mới nền giáo dục tương đối khép kín sang một nền giáo dục mở, đòi hỏi chính các chính sách đổi mới cần được điều chỉnh. Những phương thức học tập, học liệu thay đổi, vai trò người thầy cũng thay đổi theo. Đồng thời, biên giới truyền thống trong mỗi nhà trường cũng có thể mờ đi, khái niệm nơi học tập có thể trở nên cũ kỹ đang thách thức rất lớn đối với đổi mới.

Đặc biệt những vấn đề bạo lực, đe dọa trên mạng xã hội cùng với bạo lực nơi trường học đang có nguy cơ lan truyền trong hệ thống. Từ đó, đòi hỏi các nhà quản lý và thầy cô giáo lường trước được những rủi ro chịu ảnh hưởng từ những thay đổi môi trường bên ngoài.

TS. Hoàng Ngọc Vinh

Phó chủ tịch Hiệp hội Giáo dục nghề nghiệp Việt Nam

doi moi giao duc luon kho khan Sớm đưa khởi nghiệp vào chương trình giảng dạy đại học

Kết luận phiên họp của Ủy ban quốc gia Đổi mới giáo dục đào tạo và Hội đồng quốc gia Giáo dục và phát triển ...

doi moi giao duc luon kho khan Gỡ bỏ các rào cản trên con đường đến với giáo dục

Giáo dục mở có nghĩa là từng người dân đều có thể học tập thuận lợi. Đây là công việc của toàn xã hội chứ ...

doi moi giao duc luon kho khan Đổi mới giáo dục: Trước hết cần cởi trói

Sự việc Giáo sư Trương Nguyện Thành không đáp ứng tiêu chuẩn làm hiệu trưởng trường Đại học Hoa Sen dù được tín nhiệm 16/18 ...

Bài viết cùng chủ đề

Giáo dục Việt Nam

Đọc thêm

Bài tarot hôm nay 30/3/2024: Trong tháng 4 này, bạn có điều gì đáng chú ý?

Bài tarot hôm nay 30/3/2024: Trong tháng 4 này, bạn có điều gì đáng chú ý?

Hãy chọn một lá bài tarot dưới đây theo trực giác để khám phá xem trong tháng 4 này, bạn có điều gì đáng chú ý nhé!
Người lao động trong thời gian thử việc cần nắm rõ những quy định gì?

Người lao động trong thời gian thử việc cần nắm rõ những quy định gì?

Sắp tới tôi sẽ đi làm ở công ty với vai trò thử việc, cho tôi hỏi tôi cần phải lưu ý những điều Luật nào trước khi đi làm? ...
Lễ Tết Thanh minh 2024 là ngày nào? Nguồn gốc và ý nghĩa của lễ Tết Thanh minh

Lễ Tết Thanh minh 2024 là ngày nào? Nguồn gốc và ý nghĩa của lễ Tết Thanh minh

Tết Thanh minh là một sự kiện tâm linh quan trọng của người Việt, thể hiện đạo lý 'uống nước nhớ nguồn', bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên.
Phong phú hoạt động tại Liên hoan Chiến sĩ nhỏ Điện Biên toàn quốc lần thứ V

Phong phú hoạt động tại Liên hoan Chiến sĩ nhỏ Điện Biên toàn quốc lần thứ V

Baoquocte.vn. Liên hoan Chiến sĩ nhỏ Điện Biên toàn quốc lần thứ V diễn ra từ ngày 24-26/4 với sự tham dự của khoảng 200 đại biểu tiêu biểu từ 63 ...
Chuyển nhượng cầu thủ: Lý do Real Madrid lùi ngày ra mắt Kylian Mbappe

Chuyển nhượng cầu thủ: Lý do Real Madrid lùi ngày ra mắt Kylian Mbappe

Real Madrid được cho phải hoãn kế hoạch ra mắt Kylian Mbappe trước VCK EURO 2024, thay vào đó có thể phải đợi đến tháng 8.
Nhà quản lý doanh nghiệp nước ngoài được nới lỏng các quy định để cư trú tại Nhật Bản

Nhà quản lý doanh nghiệp nước ngoài được nới lỏng các quy định để cư trú tại Nhật Bản

Người sáng lập công ty khởi nghiệp có thể sử dụng vốn của nhà đầu tư để đáp ứng đủ tiêu chí về cư trú.
Người lao động trong thời gian thử việc cần nắm rõ những quy định gì?

Người lao động trong thời gian thử việc cần nắm rõ những quy định gì?

Sắp tới tôi sẽ đi làm ở công ty với vai trò thử việc, cho tôi hỏi tôi cần phải lưu ý những điều Luật nào trước khi đi làm? – Độc giả Hùng Cường
Lễ Tết Thanh minh 2024 là ngày nào? Nguồn gốc và ý nghĩa của lễ Tết Thanh minh

Lễ Tết Thanh minh 2024 là ngày nào? Nguồn gốc và ý nghĩa của lễ Tết Thanh minh

Tết Thanh minh là một sự kiện tâm linh quan trọng của người Việt, thể hiện đạo lý 'uống nước nhớ nguồn', bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên.
Những điều cần biết về lỗi xe không chính chủ năm 2024

Những điều cần biết về lỗi xe không chính chủ năm 2024

Mượn xe người thân, bạn bè,… chạy trên đường thì có bị CSGT xử phạt lỗi xe không chính chủ không? Mức phạt của lỗi này là bao nhiêu?
Điện Biên 'thay áo mới'

Điện Biên 'thay áo mới'

Baoquocte.vn. Từ vùng đất từng chịu bao 'bom cày đạn xới', đến nay, Điện Biên đã vươn mình đổi mới, đạt được nhiều thành tựu trong phát triển và hội nhập.
Không bỏ thủ tục cấp giấy khám sức khỏe cho người lái xe

Không bỏ thủ tục cấp giấy khám sức khỏe cho người lái xe

Tôi nghe nói có thông tin đã bãi bỏ thủ tục cấp giấy khám sức khỏe cho người lái xe. Vậy thông tin này có chính xác không? – Độc giả Phương Thanh
'Suối ngọt' xuất hiện ở khu vực Lan Thương - Mekong

'Suối ngọt' xuất hiện ở khu vực Lan Thương - Mekong

Trung Quốc khởi xướng dự án thí điểm nguồn nước tại Lào, cho phép khoảng 2.000 cư dân địa phương có thể tiếp cận với nước uống an toàn.
Lý do thế hệ thuốc trị ung thư tiếp theo sẽ được sản xuất ngoài Trái đất

Lý do thế hệ thuốc trị ung thư tiếp theo sẽ được sản xuất ngoài Trái đất

Về mặt lý thuyết, các loại thuốc trị liệu miễn dịch có thể tiêm được có thể được tạo ra, nhưng trọng lực ngăn cản chúng kết tinh một cách chính xác. Một công ty ...
Bất ngờ những thực phẩm không nên ăn cùng với trứng

Bất ngờ những thực phẩm không nên ăn cùng với trứng

Là thực phẩm đơn giản và được yêu thích nhất trên toàn thế giới, nhưng trứng lại được cảnh báo không nên ăn cùng những thực phẩm này.
7 cách giúp phát triển sức khoẻ tinh thần

7 cách giúp phát triển sức khoẻ tinh thần

Xã hội ngày càng có sự thừa nhận về tầm quan trọng của sức khoẻ tinh thần, những vấn đề cảm xúc, tâm lý đã thực sự được quan tâm.
Tác động của thực phẩm dát vàng đối với sức khoẻ?

Tác động của thực phẩm dát vàng đối với sức khoẻ?

Việc thưởng thức món ăn dát vàng lộng lẫy hay đồ uống lấp lánh những vảy vàng xa xỉ liệu tác động như thế nào với sức khoẻ?
Tại sao nên tiêm phòng vaccine ngừa cúm mùa?

Tại sao nên tiêm phòng vaccine ngừa cúm mùa?

Cúm là một bệnh truyền nhiễm về đường hô hấp do virus. Các biến chứng của cúm có thể dẫn đến nhập viện và đôi khi thậm chí tử vong.
Chuyên gia y tế cảnh báo nhiều người trẻ bị nhồi máu cơ tim, đột quỵ do sử dụng thuốc lá điện tử

Chuyên gia y tế cảnh báo nhiều người trẻ bị nhồi máu cơ tim, đột quỵ do sử dụng thuốc lá điện tử

Các chuyên gia y tế đề nghị cấm thuốc lá điện tử vì có hại cho sức khỏe. Bệnh lý liên quan tới sản phẩm này đang có xu hướng gia tăng.
Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3 - xổ số Vietlott Mega 29/3. Trực tiếp xổ số Vietlott hôm nay 29/3/2024 nhanh nhất và chính xác nhất. Vietlott Mega 645 hôm nay.
XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ Sáu 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3 - kết quả xổ số ngày 29 tháng 3. trực tiếp kết quả xổ số miền Nam 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xo so mien nam. SXMN 29/3
XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Sáu ngày 29/3/2024. SXMT 29/3/2024

XSMT 29/3 - xổ số hôm nay 29/3. trực tiếp xổ số miền Trung 29/3/2024. kết quả xổ số miền Trung hôm nay. xổ số miền Trung thứ 6. SXMT 29/3. dự đoán XSMT
XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. dự đoán XSMB 29/3/2024

XSMB 29/3 - Trực tiếp xổ số miền Bắc 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. kết quả xổ số miền Bắc hôm nay. dự đoán xổ số miền Bắc thứ 6. SXMB 29/3
XSMN 28/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 5 ngày 28/3/2024. xổ số hôm nay 28/3. xổ số ngày 28 tháng 5

XSMN 28/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 5 ngày 28/3/2024. xổ số hôm nay 28/3. xổ số ngày 28 tháng 5

XSMN 28/3 - SXMN 28/3. Trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay 28/3/2024. XSMN thứ 5. xổ số hôm nay 28/3. Kết quả xổ số ngày 28 tháng 3.
XSMB 28/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 5 ngày 28/3/2024. dự đoán XSMB 28/3/2024

XSMB 28/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ 5 ngày 28/3/2024. dự đoán XSMB 28/3/2024

XSMB 28/3 - SXMB 28/3. Trực tiếp xổ số miền Bắc 28/3/2024. kết quả xổ số miền Bắc hôm nay. dự đoán xổ số miền Bắc thứ 5. xổ số hôm nay 28/3.
Phiên bản di động