| Nhân viên y tế tiêm vaccine Covid-19 cho người dân. (Nguồn: QĐND) |
Theo TS.BS. Nguyễn Quang Bảy - Trưởng Khoa nội tiết và Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai, các thuốc corticoid, có nguồn gốc từ hormon cortisol của tuyến thượng thận, có tác dụng chính là chống viêm, ức chế miễn dịch nên được sử dụng trong điều trị rất nhiều bệnh như dị ứng, viêm da, hen phế quản, COPD, viêm khớp, gút, hội chứng thận hư, ghép tạng...
Quyết định 3445 ngày 15/7/2021 của Bộ Y tế nêu rõ: những người bệnh đang dùng thuốc corticoid liều cao trong ít nhất 7 ngày thì nên trì hoãn việc tiêm vaccine phòng covid 19. Lý do có thể là:
Corticoid liều cao làm giảm và/hoặc làm chậm đáp ứng sinh kháng thể của cơ thể, có thể chỉ bằng 1/10 so với người bình thường. Mức liều corticoid được chứng minh làm giảm đáp ứng với các vaccine trước đây như vaccine phòng bệnh phế cầu, là prednisolone liều ≥ 20mg/ngày.
Lo ngại những vaccine sử dụng virus bất hoạt có thể gây hại cho cơ thể khi sức đề kháng bị giảm do dùng thuốc corticoid có tác dụng ức chế miễn dịch. Tuy nhiên, những vaccine sử dụng công nghệ tái tổ hợp hay véc tơ virus như Pfizer hay Moderna thì không lo ngại điều này
Các thử nghiệm đánh giá hiệu quả của các vaccine Pfizer hay Moderna đã loại trừ, tức không tiến hành trên những người đang điều trị thuốc corticoid liều cao (ví dụ với vaccine Moderna là liều tương đương ≥ 20mg prednisolon/ngày) > 14 ngày trong vòng 6 tháng trước đó.
Các thử nghiệm vaccine Astra Zenca, Johnson & Johnson cũng loại trừ những người đang dùng thuốc ức chế miễn dịch. Do đó, không có bằng chứng về hiệu quả của tiêm vaccine cho những đối tượng này.
Tuy nhiên, nhóm thuốc corticoid có rất nhiều loại với hoạt lực khác nhau, thường được sử dụng với liều lượng khác nhau trong điều trị, tùy thuộc loại bệnh gì, giai đoạn bệnh cấp hay mạn tính và mức độ bệnh nặng hay nhẹ.
| Bảng quy đổi liều giữa các nhóm thuốc Corticoid. |
Theo khuyến cáo của Bộ y tế và của nhà sản xuất thì những người đang dùng corticoid liều tương đương ≥ 2mg prednisolon/kg/ngày, thì mới cần trì hoãn việc tiêm vaccine. Với những người lớn thì có lẽ vẫn cần tuân thủ hướng dẫn của FDA là không tiêm vaccine cho người dùng corticoid liều tương đương ≥ 20mg Prednisolon/ngày tích lũy trong 14 ngày trong vòng 6 tháng trước đó.
Chúng ta có thể quy đổi 20mg Prednisolone bằng 80mg Hydrocortisone, 16mg methylprednisolone, 3mg Dexamethasone.
Vì vậy những bệnh nhân đang điều trị thuốc corticoid liều thấp hơn thì vẫn có thể tiêm vaccine phòng Covid-19 được. Theo đó, những bệnh nhân suy thượng thận đang điều trị hormon thay thế, thường là hydrocortisone uống liều dao động từ 10 – 40mg/ngày, tương đương liều 2,5 – 10mg prednisolon/ngày, tức dưới mức khuyến cáo của Bộ y tế và nhà sản xuất nên vẫn có thể tiêm vaccine Covid-19 được.