Bất cứ ai cũng có thể học một ngôn ngữ mới. Một vài người thấy học ngoại ngữ dễ hơn so với những người khác, nhưng tất cả chúng ta đều có thể học được. Trẻ em có thể học song ngữ. Chúng có thể học ở nhà, ở trường hoặc ở nơi cộng đồng. Vài đứa trẻ học tốt cả hai ngôn ngữ. Nhưng đôi khi chúng biết một ngôn ngữ tốt hơn ngôn ngữ còn lại. Ngôn ngữ một đứa trẻ sử dụng tốt hơn gọi là ngôn ngữ trội. Qua thời gian, khả năng vận dụng ngôn ngữ trội có thể thay đổi, đặc biệt nếu đứa trẻ không sử dụng nó thường xuyên.
| Trẻ 6 tháng tuổi được xem là "thời điểm vàng" để học ngôn ngữ mới. (Nguồn: The Conversation) |
Thời điểm vàng
Học hai ngôn ngữ giống như nhiều kỹ năng khác. Để làm tốt, trẻ cần luyện tập thường xuyên, kết hợp với sự cổ vũ, ủng hộ của cha mẹ. Không luyện tập thường xuyên, trẻ có thể gặp khó khăn để hiểu hay nói với người khác bằng cả hai ngôn ngữ.
Theo các chuyên gia, giai đoạn từ 6-12 tháng tuổi là thời điểm thích hợp nhất để học ngoại ngữ, thậm chí là học hai ngôn ngữ cùng lúc. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết điều này, bởi trong suy nghĩ của nhiều người, trẻ chưa biết nói thì sao có thể học ngoại ngữ.
Khoa học đã chứng minh, ngay từ khi còn trong bụng mẹ, trẻ đã bắt đầu học ngôn ngữ âm thanh thông qua giọng nói của người mẹ. Sau khi chào đời được vài giờ, trẻ sơ sinh có thể nhận biết sự khác biệt giữa ngôn ngữ mẹ đẻ và các ngoại ngữ khác. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, sau 30 tuần của thai kỳ, các bộ phận trong não liên quan đến khả năng nghe đã phát triển đầy đủ. Thai nhi có thể cảm nhận được tiếng của người mẹ và ghi nhận các yếu tố của ngôn ngữ. Trẻ sơ sinh có thể sử dụng những gì chúng nghe trong 10 tuần cuối cùng của thai kỳ và lúc mới sinh để phân biệt ngôn ngữ.
Theo bà Patricia Kuhl, Giám đốc Viện Khoa học về Não bộ và Khả năng học tập thuộc Đại học Washington (Mỹ): “Người mẹ có ảnh hưởng đầu tiên đến não bộ của trẻ. Nguyên âm trong giọng nói của người mẹ có âm lượng lớn nhất và thai nhi sẽ ghi nhận những âm đó”.
Trẻ sơ sinh ban đầu nghe âm thanh của ngôn ngữ và sau đó mới lắng nghe ý nghĩa. Nghiên cứu này cho thấy từ rất sớm, ngay cả trước khi chào đời, trẻ đã có thể làm được nhiều hơn là chỉ lắng nghe âm thanh của ngôn ngữ.
Lợi ích nhiều mặt
Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, học một ngôn ngữ mới phụ thuộc vào việc xử lý âm thanh. Các nhà khoa học phát hiện có khoảng 800 âm thanh ngôn ngữ (âm vị) trên thế giới, và mỗi ngôn ngữ sử dụng khoảng 40 âm vị. Khi mới sinh, trẻ có thể phân biệt được 800 âm vị. Điều đó có nghĩa, giai đoạn này trẻ có thể học bất kỳ ngôn ngữ nào mà chúng được tiếp xúc.
Trẻ có khả năng xử lý cấu trúc cũng như ý nghĩa của ngôn ngữ trước khi bắt đầu nói chuyện. Ngoài ra, khả năng tiếp xúc với song ngữ là hoàn toàn có thể xảy ra sau giai đoạn 6 tháng tuổi, cụ thể là từ 6-12 tháng tuổi. Dù trẻ chưa nắm bắt được ý nghĩa chính xác của ngôn ngữ mà trẻ đang nghe, nhưng các bộ phận của não sẽ được kích thích khi ai đó trò chuyện với trẻ. Càng nghe nhiều, khả năng tiếp thu ngôn ngữ của trẻ càng tăng lên do sự phát triển của các thành phần của não. Tuy nhiên, nếu bạn không cho trẻ nghe âm thanh quen thuộc của tiếng mẹ đẻ, mà chỉ chú trọng vào âm thanh của ngoại ngữ sẽ gây khó khăn cho trẻ vì chúng chưa có khả năng phân biệt đâu là tiếng mẹ đẻ, đâu là ngoại ngữ. Vì vậy hãy bắt đầu cho trẻ học song ngữ ngay từ 6 tháng tuổi, bởi theo các chuyên gia, trẻ càng lớn càng mất dần khả năng phân biệt các âm thanh ngôn ngữ.
Các lợi ích của song ngữ với trẻ em được ghi nhận trên nhiều khía cạnh, trong số đó ít nhất là việc hỗ trợ phát triển ngôn ngữ thứ nhất. Một khả năng nổi bật khác là tính “đa nhiệm”, tăng cường khả năng tập trung, phân tích và giải quyết vấn đề, từ đó giúp trẻ thông minh hơn. Và một điều cũng không kém phần quan trọng khi học thêm ngôn ngữ mới, đó là giúp nâng cao nhận thức cũng như sự tôn trọng một nền văn hóa khác ở trẻ.