"Khẳng định cam kết chính trị cấp cao của ASEAN trong công tác phòng, chống ma tuý, với nỗ lực hợp tác và chia sẻ trách nhiệm chung của các thành viên, ASEAN sẽ hiện thực hoá mục tiêu chung được xác định trong các kế hoạch của ASEAN." Đó là ý nghĩa quan trọng được Bộ trưởng Bộ Công An, Thượng tướng Tô Lâm nêu bật trong bài phát biểu khai mạc Hội nghị.
| Bộ trưởng Bộ Công An, Thượng tướng Tô Lâm phát biểu khai mạc Hội nghị cấp Bộ trưởng ASEAN lần thứ 6 về vấn đề ma tuý. (Ảnh: AM) |
Theo số liệu thống kê của Văn phòng Liên hợp quốc về chống Ma túy và Tội phạm (UNODC), có ít nhất khoảng 250 triệu người, tương đương 5% dân số thế giới đang sử dụng ma túy. Khu vực Đông và Đông Nam Á hiện có hơn 3 triệu người sử dụng heroin và hơn 5 triệu người sử dụng ma túy tổng hợp. Thế giới đang phải đối mặt với sự xuất hiện và gia tăng các chất hướng thần mới. Khu vực Tam giác vàng bao trùm nhiều nước thành viên ASEAN, tiếp tục là "điểm nóng" về trồng cây thuốc phiện và đang nổi lên là trung tâm sản xuất ma túy tổng hợp của thế giới,…
Cùng với đó, sự phát triển về công nghệ kéo theo thủ đoạn phạm tội ngày càng tinh vi, xảo quyệt. Chúng lôi kéo, mua chuộc các chuyên gia về hóa học nghiên cứu, phát minh ra nhiều loại ma túy mới. Nhiều loại tiền chất, hóa chất mới không nằm trong danh mục kiểm soát của các Công ước quốc tế được chúng sử dụng điều chế ma túy tổng hợp. Các trang web đen, các chợ ma túy trên internet đang ngày càng phát triển. Một số quốc gia trên thế giới đang xuất hiện xu hướng hợp pháp hóa sử dụng ma túy,…
Trước tình hình đó, Bộ trưởng Tô Lâm cho biết, nỗ lực chung của các nước ASEAN trong công tác phòng, chống ma tuý đã đạt được một số kết quả quan trọng như: Lần đầu tiên sau nhiều năm hợp tác về công tác này, ASEAN đạt được đồng thuận cao khi kịp thời đưa ra Tuyên bố chung của ASEAN về vấn đề ma tuý tại Phiên họp đặc biệt của Đại hội đồng Liên hợp quốc về vấn đề ma tuý toàn cầu năm 2016 tại Hoa Kỳ;
ASEAN đã xây dựng và thông qua Kế hoạch bảo vệ cộng đồng ASEAN chống lại hiểm hoạ ma tuý giai đoạn 2016 - 2025, triển khai Kế hoạch hợp tác ASEAN trong đấu tranh phòng, chống sản xuất và vận chuyển ma tuý bất hợp pháp tại khu vực Tam giác vàng giai đoạn 2017 - 2019, đồng thời đề ra và triển khai thực hiện nhiều sáng kiến. Những sáng kiến này đã trở thành khuôn khổ hợp tác hiệu quả trong việc trao đổi thông tin và đấu tranh ngăn chặn ma tuý bất hợp pháp ở khu vực.
ASEAN cũng đã phát huy vai trò chủ đạo trong việc mở rộng hợp tác với các bên đối tác, các nước đối thoại trong phòng, chống ma tuý, trên cơ sở tôn trọng, cùng có lợi, thông qua các sáng kiến và cơ chế hợp tác do ASEAN dẫn dắt.
Tuy nhiên, Thượng tướng Tô Lâm cũng thẳng thắng nhìn nhận tình hình sử dụng, sản xuất và mua bán ma tuý bất hợp pháp trên toàn cầu và khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp. Khu vực ASEAN đang phải đối mặt với tình trạng gia tăng ngày càng nhiều các chất hướng thần mới nằm ngoài danh mục kiểm soát của Liên hợp quốc. Tình trạng lạm dụng các chất kích thích, ma tuý tổng hợp tăng mạnh ở giới trẻ đang trực tiếp ảnh hưởng đến hội nhập kinh tế và gây bất ổn xã hội cho khu vực. Khu vực Tam giác vàng tiếp tục là điểm nóng về trồng cây thuốc phiện và sản xuất ma tuý tổng hợp của khu vực và thế giới.
| Trưởng đoàn cấp Bộ trưởng các nước ASEAN chụp ảnh chung tại Hội nghị. (Ảnh: AM) |
Mối liên hệ giữa ma tuý, tội phạm và khủng bố ngày càng trở thành một hiện tượng đáng lo ngại, đặc biệt khi tội phạm ma tuý ngày càng có xu hướng liên kết với các loại tội phạm khác như tội phạm sử dụng công nghệ cao, rửa tiền và mua bán người. Thế giới cũng đang chứng kiến xu hướng kêu gọi điều chỉnh chính sách kiểm soát ma tuý toàn cầu theo hướng hợp pháp hoá sử dụng ma tuý. Đó là những thách thức, trở ngại lớn cho ASEAN trên con đường hình thành Cộng đồng chung gắn kết về chính trị, hội nhập về kinh tế, hoà bình và ổn định.
Trong bài phát biểu, Bộ trưởng Bộ Công an, Thượng tướng Tô Lâm nêu bật mong muốn ASEAN chủ động bám sát diễn biến, tình hình khu vực và thế giới; tăng cường trao đổi, chia sẻ thông tin về ma tuý giữa các thành viên và với các nước đối tác ngoài ASEAN nhằm có quyết sách hiệu quả, phù hợp với thực tế. Đặc biệt, các nước thành viên cần khẳng định sự nhất trí lập trường chung của ASEAN về chính sách kiểm soát ma tuý quốc tế, góp phần vào nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế trong ứng phó, giải quyết vấn nạn ma tuý toàn cầu.
Cơ chế Hội nghị cấp Bộ trưởng ASEAN về vấn đề ma tuý ra đời từ năm 2012 và chính thức được thể chế hoá theo Hiến chương ASEAN vào năm 2015, nhằm nâng tầm chỉ đạo và hiệu quả hợp tác cấp cao ứng phó với những diễn biến ngày càng phức tạp của tình hình sản xuất, mua bán và sử dụng ma tuý trong khu vực và thế giới. Hội nghị đã tạo ra một diễn đàn quan trọng thảo luận thống nhất giải pháp bảo vệ Cộng đồng trước hiểm hoạ của ma tuý, thúc đẩy vai trò của ASEAN đối với các vấn đề liên quan đến an ninh và phát triển của khu vực trong bối cảnh với nhiều diễn biến mới.