Khi virus Herpes 'thức giấc'

Thúy Vy
Các nhà nghiên cứu đã tìm ra cách thức tái hoạt động của virus Herpes (HSV), với những phát hiện được xem là quan trọng cho việc nghiên cứu hội chứng Covid-19 kéo dài (long Covid).
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Tuy vượt qua lần đầu nhiễm Herpes là không hề dễ dàng, song virus Herpes tái hoạt mới thực sự gây nên các vấn đề nghiêm trọng. (Nguồn: DW News)
Vượt qua lần đầu nhiễm Herpes là không hề dễ dàng, song virus Herpes tái hoạt mới thực sự gây nên các vấn đề nghiêm trọng. (Nguồn: DW News)

Các nghiên cứu chỉ ra rằng, HSV không biến mất sau lần gây bệnh đầu tiên mà sẽ “ngủ yên” trong cơ thể người mắc nhiễm, chờ cơ hội tấn công tiếp theo.

Ví dụ điển hình cho cơ chế này nằm ở bệnh thủy đậu, căn bệnh phổ biến mà hầu như ai cũng mắc phải, đặc biệt là trẻ nhỏ. Nguyên nhân gây ra mụn nước ngứa trên da ở người mắc thủy đậu là virus Varicella Zoster (VZV), một trong 9 chủng virus Herpes gây bệnh truyền nhiễm ở người.

Hầu hết người mắc thủy đậu khỏi bệnh sau một thời gian ngắn, với những vết sẹo để lại do gãi vào các nốt mụn.

Tuy nhiên, biến thể VZV không hề “rời đi” ngay, mà “định cư” bên trong loại tế bào thần kinh mang tên hạch cảm giác. Sau nhiều năm hoặc hàng thập kỷ, biến thể virus này sẽ “thức giấc” dưới dạng bệnh Zona (giời leo).

Ngoài VZV, họ Herpes cũng bao gồm virus Herpes Simplex loại 1 (HSV-1) và loại 2 (HSV-2), lần lượt là nguyên nhân gây lở loét miệng và mụn rộp sinh dục.

Bên cạnh đó, một chủng Herpes gây bệnh nhiễm trùng phổ biến khác là cytomegalovirus (CMV) cũng có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng và làm tổn thương các cơ quan trong cơ thể, đặc biệt ở những người mắc chứng suy giảm miễn dịch.

“Tắt” chế độ “ngủ đông”

Chỉ ra điểm tương đồng ở các chủng Herpes, nhà virus học Lars Dölken tại Đại học Würzburg (Đức) cho biết: “Điều nguy hiểm nhất ở virus Herpes là chúng có thể âm ỉ “trú ngụ” trong cơ thể suốt đời sau lần lây nhiễm đầu tiên”.

Với mong muốn tìm hiểu cơ chế đằng sau sự “thức tỉnh” đột ngột của các mầm bệnh, ông cùng các đồng nghiệp đã “mổ xẻ” kỹ lưỡng virus Herpes loại 6A (HHV-6A).

Theo kết quả công bố trên tạp chí khoa học Nature sau đó, nhóm nghiên cứu đã phát hiện một cơ chế giúp virus tự “đánh thức” bản thân khỏi “giấc ngủ” chưa từng được biết đến trước đây.

Bệnh Zona (giời leo) do virus Herpes zoster gây ra. (Nguồn: DW News)
Bệnh Zona (giời leo) do virus Herpes zoster gây ra. (Nguồn: DW News)

Những người nhiễm virus Herpes lần đầu thường không biết mình mắc bệnh do cơ chế tái hoạt không ngừng của virus.

Virus này lợi dụng giai đoạn mà hệ thống miễn dịch của vật chủ phải “chiến đấu” với các virus gây bệnh khác để tái tấn công.

Bởi vậy, từ người mắc các bệnh nhẹ như cảm lạnh, rối loạn căng thẳng thể chất và tâm lý, cho đến người nhiễm HIV, bệnh nhân cấy ghép…, ai cũng có nguy cơ mắc Herpes.

Nghiên cứu của ông Dölken cho thấy, virus HHV-6A sẽ “chui” vào bộ gien của con người và “bí mật ngụ cư” ở đó cho đến khi tìm được cơ hội tốt để tái tấn công và nhân bản, dưới sự trợ giúp của một microRNA (miRNA) nhất định.

Ông Dölken cho biết: "Hầu hết các chủng Herpes đều tạo ra miRNA của riêng mình, điều này cực kỳ quan trọng đối với chúng.

Nhưng chưa từng có loại virus Herpes nào lấy miRNA làm cơ sở kích hoạt giống như vậy trước đây. Chỉ cần thiếu đi một miRNA, virus này sẽ chết".

MiRNA – “mạch chủ” của virus

Khác với mRNA, miRNA không chịu trách nhiệm hỗ trợ tế bào thiết lập protein. Thay vào đó, miRNA của virus can thiệp quá trình trao đổi chất của một số miRNA nhất định trong cơ thể con người, đồng thời ức chế sự phát triển của chúng.

Cách hoạt động này của miRNA dẫn đến sự xáo trộn trong việc tạo ra interferon (IFN) loại I của tế bào chủ. Đây là tổ hợp các chất truyền tin giúp tế bào báo hiệu sự hiện diện của virus cho hệ thống miễn dịch.

Tuy nhiên, theo nhà virus học Dölken, đây chắc chắn không phải là cơ chế duy nhất bị xáo trộn. Ông khẳng định, nghiên cứu của các nhà khoa học hiện mới chỉ “bóc tách” được “bề nổi của tảng băng chìm”.

MiRNA giúp virus Herpes đủ khả năng thoát khỏi hệ thống miễn dịch, hay chính xác hơn là khỏi sự “truy đuổi” của tế bào B và T. Các tế bào này có tác dụng “đọc” các protein lạ với cơ thể, giúp loại bỏ các tế bào gây bệnh truyền nhiễm ở con người.

Ông Dölken giải thích: “Tuy nhiên, với sự trợ giúp của RNA, virus Herpes hoàn toàn có thể tái lập trình các tế bào chủ, đồng thời sử dụng các tế bào này theo cách có lợi cho chúng mà không để cho hệ miễn dịch của chúng ta, tức các tế bào B và T, có cơ hội nhận ra tế bào chủ đã bị xâm nhập”.

Từ Herpes đến Covid kéo dài

Việc phát hiện tầm quan trọng của miRNA đối với các virus tái hoạt không chỉ giúp ngăn chặn sự “thức tỉnh” lần nữa của virus Herpes trong các thí nghiệm nuôi cấy tế bào. Hơn nữa, những phát hiện và nghiên cứu sâu hơn về vấn đề cũng có thể giúp tái kích hoạt các tế bào tiềm ẩn trong cơ thể, nhằm “gửi gắm” cho hệ thống miễn dịch sớm nhận diện và chuyển hóa các tế bào này thành vô hại.

Ông Dölken nhấn mạnh: “Trước khi cấy ghép một cơ quan, sẽ rất tốt nếu có thể loại bỏ các tế bào tiềm ẩn bị nhiễm virus Herpes”.

Ngoài ra, nghiên cứu về cơ chế tái hoạt của virus Herpes cũng có thể góp phần giải quyết hội chứng Covid kéo dài, một vấn đề khác trong nghiên cứu của các nhà virus học tại Würzburg.

Do virus Herpes thường tấn công hệ thống miễn dịch vốn đã suy yếu, các nhà khoa học nghi ngờ chúng có liên quan đến các dạng bệnh khác nhau của Covid kéo dài.

Ông Dölken cho biết: “Nhiều giả thiết cho rằng virus Herpes có thể tái hoạt động do người bệnh mắc nhiễm virus Corona, dẫn đến tổn thương thứ cấp. Tuy vẫn còn nhiều nghi vấn đặt ra, song các nhà khoa học đã bắt đầu kiểm chứng với HHV-6”.

Phát hiện mới về mối liên hệ giữa bệnh tiểu đường và virus Herpes

Phát hiện mới về mối liên hệ giữa bệnh tiểu đường và virus Herpes

Nghiên cứu mới nhất của các nhà khoa học Đức đã chỉ ra rằng hai loại virus Herpes phổ biến có liên quan trực tiếp ...

Phủ vaccine Covid-19 toàn dân kết hợp phổ biến sớm thuốc kháng virus

Phủ vaccine Covid-19 toàn dân kết hợp phổ biến sớm thuốc kháng virus

Mô hình phủ vaccine Covid-19 toàn dân kết hợp phổ biến sớm thuốc kháng virus là giải pháp tối ưu để thay thế cho mô ...

(theo DW News)

Đọc thêm

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 24/12 và sáng 25/12: Lịch thi đấu Cup quốc gia Jordan - Mgaear Al Sarhan vs Al-Faisaly; VĐQG Ai Cập -  ZED FC vs ENPPI

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 24/12 và sáng 25/12: Lịch thi đấu Cup quốc gia Jordan - Mgaear Al Sarhan vs Al-Faisaly; VĐQG Ai Cập - ZED FC vs ENPPI

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 24/12 và sáng 25/12: Lịch thi đấu Cup quốc gia Jordan - Mgaear Al Sarhan vs Al-Faisaly; Hạng 2 Azerbaijan...
Anh: Ông già Noel thảnh thơi phát quà đến 40 triệu mái nhà bằng công nghệ AI

Anh: Ông già Noel thảnh thơi phát quà đến 40 triệu mái nhà bằng công nghệ AI

Công cụ AI giúp ông già Noel tìm được những bến đỗ hoàn hảo để đáp cỗ xe tuần lộc, trên tổng số 40 triệu mái nhà trải dài khắp ...
Tin bão trên Biển Đông: Bão số 10 trên khu vực Tây Bắc quần đảo Trường Sa, gió vùng tâm bão giật cấp 10

Tin bão trên Biển Đông: Bão số 10 trên khu vực Tây Bắc quần đảo Trường Sa, gió vùng tâm bão giật cấp 10

Áp thấp nhiệt đới trên vùng biển phía Tây Bắc quần đảo Trường Sa mạnh lên thành bão, cơn bão số 10 năm 2024, tên quốc tế Pabuk.
Phát hiện sự sống trong hồ nước bí mật ở Nam Cực ẩn dưới lớp băng

Phát hiện sự sống trong hồ nước bí mật ở Nam Cực ẩn dưới lớp băng

Các nhà khoa học đã phát hiện ra một hồ nước bí mật ở Nam Cực ẩn dưới lớp băng, với một hệ sinh thái chưa từng được biết trước ...
Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Ba ngày 24/12/2024: Nhân Mã đừng quá ghen tuông

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Ba ngày 24/12/2024: Nhân Mã đừng quá ghen tuông

Tử vi hôm nay 24/12/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Quỳnh Kool lên đồ thanh lịch, ngọt ngào; Việt Anh bảnh bao, lịch lãm

Quỳnh Kool lên đồ thanh lịch, ngọt ngào; Việt Anh bảnh bao, lịch lãm

Diễn viên Quỳnh Kool được khen khi lên đồ thanh lịch; Việt Anh bảnh bao, lịch lãm ; MC Thành Trung đăng ảnh tình tứ bên vợ trẻ.
Trên hành trình tham gia mạng lưới Thành phố Học tập toàn cầu (Kỳ 2): Những câu chuyện vòng quanh thế giới

Trên hành trình tham gia mạng lưới Thành phố Học tập toàn cầu (Kỳ 2): Những câu chuyện vòng quanh thế giới

Những câu chuyện truyền cảm hứng của các thành phố đoạt giải thưởng ở Hội nghị quốc tế Thành phố Học tập toàn cầu có thể trở thành bài học quý...
Vùng 4 Hải quân giáo dục truyền thống cho sĩ quan tương lai

Vùng 4 Hải quân giáo dục truyền thống cho sĩ quan tương lai

250 cán bộ, học viên của Vùng 4 Hải quân đã tham quan, học tập tại Nhà truyền thống Vùng và khu tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma.
Học viện Ngoại giao tổ chức Hội thảo khoa học cho sinh viên về Luật quốc tế

Học viện Ngoại giao tổ chức Hội thảo khoa học cho sinh viên về Luật quốc tế

Ngày 15/12, khoa Luật quốc tế, Học viện Ngoại giao tổ chức Hội thảo khoa học cho sinh viên về Luật quốc tế lần thứ ba với chủ đề 'Trí tuệ nhân tạo (AI) ...
Phú Thọ cho học sinh nghỉ ngày thứ Bảy

Phú Thọ cho học sinh nghỉ ngày thứ Bảy

Bắt đầu từ học kỳ 2 năm học 2024-2025, tỉnh Phú Thọ thí điểm dạy học 5 ngày/tuần, học sinh được nghỉ ngày thứ Bảy.
GS. Mạch Quang Thắng: Cần tô thắm vẻ đẹp Quân đội nhân dân Việt Nam, thấm nhuần vào thế hệ trẻ

GS. Mạch Quang Thắng: Cần tô thắm vẻ đẹp Quân đội nhân dân Việt Nam, thấm nhuần vào thế hệ trẻ

80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Quân đội Nhân dân Việt Nam là một hành trình đầy tự hào.
Chung kết DAV's Leaders 2024 - Lưu danh dấu ấn những thủ lĩnh sinh viên

Chung kết DAV's Leaders 2024 - Lưu danh dấu ấn những thủ lĩnh sinh viên

Ngày 15/12, chung kết chương trình 'Tìm kiếm thủ lĩnh sinh viên Học viện Ngoại giao' - DAV's Leaders 2024 khép lại trong không khí sôi động và đầy cảm xúc.
Tin bão trên Biển Đông: Bão số 10 trên khu vực Tây Bắc quần đảo Trường Sa, gió vùng tâm bão giật cấp 10

Tin bão trên Biển Đông: Bão số 10 trên khu vực Tây Bắc quần đảo Trường Sa, gió vùng tâm bão giật cấp 10

Áp thấp nhiệt đới trên vùng biển phía Tây Bắc quần đảo Trường Sa mạnh lên thành bão, cơn bão số 10 năm 2024, tên quốc tế Pabuk.
Sang tên xe máy phải đổi sang biển số mới từ ngày 1/1/2025

Sang tên xe máy phải đổi sang biển số mới từ ngày 1/1/2025

Theo quy định mới thì từ 1/1/2025 khi thực hiện thủ tục sang tên xe máy phải đổi sang biển số mới. Mời độc giả tham khảo bài viết dưới đây.
Dự báo áp thấp nhiệt đới: Trên khu vực quần đảo Trường Sa, có khả năng sẽ mạnh thành bão

Dự báo áp thấp nhiệt đới: Trên khu vực quần đảo Trường Sa, có khả năng sẽ mạnh thành bão

Hồi 1h ngày 23/12, vị trí tâm áp thấp nhiệt đới ở vào khoảng 10,9 độ vĩ Bắc; 113,6 độ kinh Đông, trên khu vực quần đảo Trường Sa.
Quân đội nhân dân Việt Nam gồm những quân chủng nào?

Quân đội nhân dân Việt Nam gồm những quân chủng nào?

Quân đội nhân dân Việt Nam bao gồm bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương; các quân khu, quân chủng, bộ đội biên phòng, quân đoàn, binh chủng...
Thêm đối tượng được hỗ trợ mức đóng BHYT từ ngày 1/7/2025

Thêm đối tượng được hỗ trợ mức đóng BHYT từ ngày 1/7/2025

Từ ngày 1/7/2025 sẽ bổ sung thêm nhiều đối tượng được ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng BHYT.
Dự báo áp thấp nhiệt đới: Trên vùng biển phía Nam khu vực Nam Biển Đông, gió giật cấp 8, sóng cao 3-5m

Dự báo áp thấp nhiệt đới: Trên vùng biển phía Nam khu vực Nam Biển Đông, gió giật cấp 8, sóng cao 3-5m

Sáng nay (ngày 21/12), một vùng áp thấp trên vùng biển phía Nam của khu vực Nam Biển Đông đã mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới.
Phiên bản di động