Lễ hội dân gian ở Thụy Điển [Kỳ I]

Hữu Ngọc
Ở khắp nơi trên thế giới, lễ hội dân gian đều bắt nguồn từ thời tiết, tôn giáo hoặc sinh hoạt kinh tế xã hội. Có khi một trong những yếu tố ấy nổi bật lên, có khi tất cả những yếu tố ấy quyện vào nhau.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Lễ Phục sinh (giữa tháng Ba và 25 tháng Tư): Lễ này tưởng niệm Đức Chúa Jesus sống lại và mang một số nét chung cho các dân tộc theo đạo Kito; trứng Phục sinh vẽ màu sặc sỡ, các mụ phù thủy đi tìm quỷ dữ.
Ảnh minh họa Lễ Phục sinh (giữa tháng Ba và 25 tháng Tư) tưởng niệm Đức Chúa Jesus sống lại và mang một số nét chung cho các dân tộc theo đạo Kito; trứng Phục sinh vẽ màu sặc sỡ, các mụ phù thủy đi tìm quỷ dữ. (Nguồn: Internet)

Thụy Điển là một nước còn giữ nhiều truyền thống nông dân và tôn giáo, có nhiều lễ hội dân gian. Người Thụy Điển gắn bó và thích những cảnh thiên nhiên hoang dã. Vì mùa Đông khắc nghiệt, họ tha thiết yêu mùa Xuân, và nhất là mùa Hạ. Mùa Thu của họ cũng đẹp lộng lẫy, không kín đáo như ở ta, nhưng lại buồn vì nó báo mùa Đông tới.

Ở Thụy Điển ngày nay, khoảng hơn 80% dân cư ở thành phố và dưới 5% sống về nghề nông. Nhưng cách đây hơn 100 năm, thành phố còn rất ít, dân cư chủ yếu là nông dân. Do đó, sinh hoạt xóm làng được đánh dấu bởi những lễ hội dựa vào thời tiết các mùa trong năm.

Thụy Điển có chiều dài hơn 1.600 km từ Nam lên Bắc, khí hậu và địa hình đa dạng, từ miền Nam với đồng bằng và đồi đến miền Trung với các thành phố, vùng nông nghiệp và công nghiệp, hồ rộng; miền Bắc với đồi và rừng, có truyền thống công nghiệp rừng và mỏ; đi xa hơn nữa lên miền Bắc là đất hoang lạnh lẽo mênh mông, dân cư thưa thớt ở các thung lũng.

Quan hệ con người ảnh hưởng đến những lễ hội, vì lễ hội mang tính cộng đồng; người dân ở các bờ hồ và bờ biển đông nên ý thức cộng đồng hơn là ở các vùng rừng thưa người. Các lễ hội gắn với mùa trong năm phát triển và được gìn giữ tốt hơn ở những nơi làng mạc gần nhau.

Các lễ hội ấy ít nhiều có gốc tôn giáo; mặc dù ngày nay, tôn giáo ở Thụy Điển không còn giữ vai trò quan trọng nữa, nhưng vẫn là yếu tố kết tinh truyền thống (như lễ rửa tội, lễ cưới, lễ tang...). Tuy từ thế kỷ XVI, giáo phái Tin lành Luther đã thay thế Công giáo La Mã, nhiều nghi lễ của đạo này vẫn tồn tại trong các lễ hội theo mùa.

Đời sống hiện đại với thông tin bùng nổ đã khiến cho các lễ hội truyền thống mất tính chất riêng biệt địa phương. Rất nhiều nét phong tục tập quán địa phương được phổ biến toàn quốc. Đài, vô tuyến dạy các bài đồng ca trước đây do ông bà bố mẹ truyền lại cho con cháu, báo chí phổ biến cách làm món ăn đặc sản địa phương. Hiện tượng này làm mờ tính đa dạng của các địa phương nhưng lại có cái hay là bảo vệ tốt hơn các truyền thống dân tộc.

Dưới đây, xin giới thiệu một số lễ hội dân gian Thụy Điển:

+ Lễ Tết đầu năm không phải là lễ hội quan trọng nhất, nhưng vì theo trình tự thời gian trong năm, xin nói trước.

Tối 31 tháng Chạp, người ta thường mời một vài bạn đến chơi đợi Giao thừa trước máy vô tuyến, đợi 12 tiếng chuông nửa đêm báo hiệu năm cũ đã qua, năm mới đã đến.

Skansen ở trung tâm thủ đô là nơi người ta thường tụ tập vui chơi, nghe đọc vào lúc nửa đêm bài thơ của nhà thơ Anh Tennyson: “Chuông hỡi, hãy vang lên để đuổi cái cũ, mang lại cái mới”.

Từ những năm 20 của thế kỷ XIX, bài thơ này được đọc ở radio lúc đó vừa mới xuất hiện. Về sau, nghi lễ ấy được truyền qua vô tuyến nên nhiều người ở nhà theo dõi trên màn ảnh nhỏ trong đêm Giao thừa. Lễ Giao thừa có xu hướng trở thành lễ trong nhà, mặc dù cửa hàng ăn chật cứng, nhiều nơi đốt pháo bông. Đêm đó có phong tục đun chì ra rồi đổ xuống nước lạnh, tùy theo hình thù cục chì, người ta đoán tương lai. Xưa kia, trong đêm tối, nông dân xuất hành ra ngõ hay ra đồng, nếu nghe thấy tiếng lưỡi hái phạt cỏ thì năm mới được mùa; nếu nghe tiếng dao chạm nhau thì sẽ có binh đao, chiến tranh.

+ Lễ Carem (Tuần chay-Fastlag och fasta): Trước kia, Thụy Điển theo Công giáo La Mã và người ta ăn chay trong 40 ngày trước lễ Phục sinh. Từ khi đất nước theo đạo Tin lành, một số nghi lễ Công giáo còn tồn tại, đặc biệt là lễ Trước tuần chay, trước thời kỳ tuần chay ăn ít.

Đó là thời kỳ ăn uống lu bù, ăn nhiều mỡ nhiều thịt; ngày thứ Ba trước Tuần chay còn gọi là thứ Ba béo. Ngày đó, ở những tỉnh miền Bắc, người ta làm nhiều hổ lốn rau và thịt; ở miền Nam, làm bánh Semla (tẩm bột rán), hiện thường có bán ở các hiệu bánh. Đó là một thứ bánh sữa cắt đôi, nhồi hạnh nhân kem, thường thả vào sữa nóng và rắc quế.

Người ta cũng hái cành bu-rô đính lông xanh đỏ rồi cắm vào lọ cho lễ Phục sinh. Có thể tục lệ này gắn với sự tích Chúa Jesus bị đánh bằng roi trước khi đi tới nơi cực hình. Do đó, ngày xưa, vào ngày thứ Sáu Thánh, chủ nhà cầm cành cây vờ đánh thân nhân và kẻ ăn người ở.

+ Lễ Phục sinh (giữa tháng Ba và 25 tháng Tư): Lễ này tưởng niệm Đức Chúa Jesus sống lại và mang một số nét chung cho các dân tộc theo đạo Kito; trứng Phục sinh vẽ màu sặc sỡ, các mụ phù thủy đi tìm quỷ dữ. Ở Thụy Điển, tuần lễ Phục sinh vẫn còn có không khí trầm trầm; người ta tránh làm lễ cưới, lễ rửa tội. Tuần lễ bắt đầu vào Chủ nhật, người ta vẫn giữ tục cắt cành liễu để trong nhà.

Để chống các mụ phù thủy và tai họa chúng mang lại, có tục bắn súng chỉ thiên, vẽ những búa chữ thập lên trên các súc vật. Trẻ em ăn mặc giả làm phù thủy đi bấm chuông các nhà, trao cho người lớn một mảnh bìa có vẽ trang trí, gọi là “Bức thư lễ Phục sinh”, chúng được thưởng bánh kẹo, có khi người ta lén đút thư lễ Phục sinh vào hộp thư hay dưới cánh cửa.

Ở một số tỉnh miền Tây, người ta thi nhau trong làng, trong phố xem ai đốt đống lửa to nhất tối hôm thứ Bảy Thánh. Trong dịp lễ, nhất là đêm trước lễ Phục sinh, người ta thường ăn trứng, đặc biệt trứng luộc (nhiều khi vỏ trứng có vẽ màu)

[Còn tiếp]

Một thoáng văn học Thụy Điển: Linné-nhà thực vật học, nhà văn du ký

Một thoáng văn học Thụy Điển: Linné-nhà thực vật học, nhà văn du ký

Du khách đến thủ đô Stockholm của Thụy Điển muốn tới Thư viện Hoàng gia thường qua một phố giàu ở trung tâm mang tên ...

Từ Viện hàn lâm Thụy Điển đến giải thưởng Nobel [Kỳ cuối]

Từ Viện hàn lâm Thụy Điển đến giải thưởng Nobel [Kỳ cuối]

Năm 1895, Alfred Nobel ký ở Paris bức chúc thư gồm 300 từ kết thúc sự nghiệp và tư tưởng của cả cuộc đời.

Sôi động 'Lễ hội mùa Xuân' dành cho cộng đồng người Việt tại Thụy Điển

Sôi động 'Lễ hội mùa Xuân' dành cho cộng đồng người Việt tại Thụy Điển

Ngày 30/4, tại thành phố Linkoping, Thụy Điển, Hội Người Việt vùng Ostergotland đã tổ chức chương trình “Lễ hội mùa Xuân năm 2023”.

Lễ hội Văn hóa-Ẩm thực Việt Nam 2023 tại Quảng Trị: ‘Hồn dân tộc-Vị quê hương’

Lễ hội Văn hóa-Ẩm thực Việt Nam 2023 tại Quảng Trị: ‘Hồn dân tộc-Vị quê hương’

Lễ hội Văn hóa - Ẩm thực Việt Nam 2023 mang tới sắc màu dân gian, truyền thống của Việt Nam ở các vùng miền, ...

Cộng đồng người Việt gây ấn tượng tại Lễ hội các Dân tộc ở Italy

Cộng đồng người Việt gây ấn tượng tại Lễ hội các Dân tộc ở Italy

Tại lễ hội năm nay, cộng đồng người Việt tại Italy đã mang đến những nét tiêu biểu của văn hóa dân tộc, qua đó ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Bắt đầu hành trình phát triển đầy cơ hội và thành công của doanh nghiệp Thái Lan tại Bình Định

Bắt đầu hành trình phát triển đầy cơ hội và thành công của doanh nghiệp Thái Lan tại Bình Định

Sáng 22/11, UBND tỉnh Bình Định tổ chức Hội nghị Gặp gỡ các doanh nghiệp Thái Lan tại Bình Định.
Dự báo thời tiết ngày mai (23/11): Bắc Bộ sáng sớm trời rét, trưa chiều nắng; Trung Bộ cục bộ có nơi mưa rất to

Dự báo thời tiết ngày mai (23/11): Bắc Bộ sáng sớm trời rét, trưa chiều nắng; Trung Bộ cục bộ có nơi mưa rất to

Thông tin dự báo thời tiết các khu vực ngày mai (23/11) từ Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia.
Miễn phí vé tham quan Thành nhà Hồ nhân ngày Di sản văn hóa Việt Nam

Miễn phí vé tham quan Thành nhà Hồ nhân ngày Di sản văn hóa Việt Nam

Nhân kỷ niệm ngày Di sản văn hóa Việt Nam, sẽ miễn vé cho du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, trải nghiệm tại Di sản Thành ...
Thủ tướng Hungary tuyên bố 'ngó lơ' lệnh bắt giữ quốc tế với Thủ tướng Israel

Thủ tướng Hungary tuyên bố 'ngó lơ' lệnh bắt giữ quốc tế với Thủ tướng Israel

Thủ tướng Hungary Viktor Orbán ngày 22/11 lên tiếng chỉ trích Tòa án hình sự quốc tế (ICC) về việc phát lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.
Lịch cúp điện Hậu Giang hôm nay ngày 23/11/2024

Lịch cúp điện Hậu Giang hôm nay ngày 23/11/2024

Thông tin lịch cúp điện tại Hậu Giang theo từng khu vực được cập nhật mới nhất từ Điện lực miền Nam ngày 23/11/2024.
Nga đẩy nhanh tốc độ tiến quân ở Ukraine, Hạ viện vung mạnh tiền cho quốc phòng

Nga đẩy nhanh tốc độ tiến quân ở Ukraine, Hạ viện vung mạnh tiền cho quốc phòng

Nga chuẩn bị đối phó với bất kỳ diễn biến nào liên quan tình hình xung đột Ukraine, dù luôn ưu tiên và đã sẵn sàng cho các biện pháp ...
Miễn phí vé tham quan Thành nhà Hồ nhân ngày Di sản văn hóa Việt Nam

Miễn phí vé tham quan Thành nhà Hồ nhân ngày Di sản văn hóa Việt Nam

Nhân kỷ niệm ngày Di sản văn hóa Việt Nam, sẽ miễn vé cho du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, trải nghiệm tại Di sản Thành nhà Hồ.
Xứ Đài mùa Thu Đông: Thiên đường cho những người yêu hoa

Xứ Đài mùa Thu Đông: Thiên đường cho những người yêu hoa

Thiên nhiên của đảo Đài Loan (Trung Quốc) quanh năm như một bức tranh sống động, mùa nào cũng thu hút đông đảo du khách đến thưởng ngoạn.
Australia: Ngành du lịch kỳ vọng tăng trưởng tốt nhờ công cụ mới

Australia: Ngành du lịch kỳ vọng tăng trưởng tốt nhờ công cụ mới

LIVE Framework là một công cụ tương tác, thân thiện với người dùng, giúp doanh nghiệp, tổ chức và chính phủ truy cập thông tin kịp thời và chính xác.
Festival Huế 2024: Những trải nghiệm mới trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe

Festival Huế 2024: Những trải nghiệm mới trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe

Từ ngày 22-24/11, Tuần lễ du lịch Chăm sóc sức khỏe - Wellness Tourism Weekend sẽ diễn ra trong khuôn khổ Lễ hội mùa Đông của Festival Huế 2024.
Nhật Bản: Trải nghiệm đặc biệt vào ban đêm với đoàn tàu nghệ thuật kỹ thuật số

Nhật Bản: Trải nghiệm đặc biệt vào ban đêm với đoàn tàu nghệ thuật kỹ thuật số

Những hành khách trên 'đoàn tàu nghệ thuật kỹ thuật số' chạy ban đêm ở Osaka (Nhật Bản) sẽ có dịp chiêm ngưỡng khung cảnh theo cách đặc biệt.
Tà Lài (Đồng Nai): Nơi giao thoa giữa văn hóa và thiên nhiên

Tà Lài (Đồng Nai): Nơi giao thoa giữa văn hóa và thiên nhiên

Tà Lài không chỉ nổi bật với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, mà còn là một địa phương giàu bản sắc văn hóa của tỉnh Đồng Nai.
Vịnh Hạ Long và những lần được thế giới trao 'vương miện'

Vịnh Hạ Long và những lần được thế giới trao 'vương miện'

Cách đây gần 30 năm, ngày 17/12/1994, tại Thái Lan, lần đầu tiên Vịnh Hạ Long được công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới.
Di sản văn hóa phi vật thể: 15 năm bảo tồn, phát huy giá trị Dân ca Quan họ Bắc Ninh

Di sản văn hóa phi vật thể: 15 năm bảo tồn, phát huy giá trị Dân ca Quan họ Bắc Ninh

Bắc Ninh đã không ngừng nỗ lực bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại Dân ca Quan họ với nhiều cơ chế đặc thù.
Khám phá xác tàu đắm bí ẩn nhiều thế kỷ trong hồ lớn nhất Na Uy

Khám phá xác tàu đắm bí ẩn nhiều thế kỷ trong hồ lớn nhất Na Uy

Một xác tàu đắm được các nhà nghiên cứu Na Uy phát hiện ra tại Hồ Mjøsa của nước này, được xác định là có niên đại khoảng 7 thế kỷ trước.
Bộ sưu tập lấy cảm hứng từ các bảo vật quốc gia của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam

Bộ sưu tập lấy cảm hứng từ các bảo vật quốc gia của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam

Mang tên 'Khơi dậy tinh hoa, nối dài di sản', bộ sưu tập độc đáo đến từ thượng hiệu lụa DeSilk đã được giới thiệu tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.
Nghiên cứu xây dựng Bảo tàng Quốc gia 'Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình'

Nghiên cứu xây dựng Bảo tàng Quốc gia 'Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình'

Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã có Công văn gửi UBND tỉnh Quảng Trị về việc xây dựng Bảo tàng Quốc gia 'Ký ức chiến tranh và khát vọng hòa bình'.
Theo dấu chân Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Trung Quốc

Theo dấu chân Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Trung Quốc

Bảo tàng Hồ Chí Minh phối hợp với Cục Lưu trữ Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức trưng bày chuyên đề 'Dấu chân Hồ Chí Minh ở Trung Quốc'.
Phiên bản di động