Mặt tối của Squid Game: Bẫy nợ và sự nghiệt ngã từ những mảnh đời có thật

Một cảnh trong bộ phim Squid Game - về câu chuyện của những người dám đặt cược cả mạng sống để có cơ hội giành 38 triệu USD. (Nguồn: AP)

Nhiều chủ doanh nghiệp nhỏ ở Hàn Quốc nhận ra bóng dáng mình trong mỗi nhân vật xuất hiện ở bộ phim truyền hình đang “làm mưa làm gió” khắp thế giới - Squid Game - trong đó, người ta dám đặt cược cả mạng sống để có cơ hội giành được 38 triệu USD và thoát khỏi nợ nần.

Sắp nghỉ hưu ở tuổi 58, Yu Hee-sook đã trả hết nợ từ lâu, nhưng vẫn nhận được các cuộc gọi từ các đơn vị thu nợ, đe dọa thu giữ tài khoản ngân hàng, vì các khoản vay đã được chứng khoán hóa và bán cho các nhà đầu tư mà cô không hề hay biết.

"Ở Hàn Quốc, cuộc sống sẽ giống như ngày tận thế nếu bạn trở thành kẻ vi phạm luật tín dụng", Yu chia sẻ. Công việc hiện tại của Yu Hee-sook không mang lại nhiều thu nhập, bà làm việc cho các tạp chí điện ảnh, tuy nhiên, trong suốt 13 năm qua bà đã phải gánh chịu một khoản nợ lớn sau khi hứng thất bại của một dự án phim vào năm 2002.

“Tất cả những gì tôi muốn là một cơ hội trả nợ, nhưng các ngân hàng không cho phép bạn kiếm đủ tiền để trả", Yu nói thêm. Người ta sẽ cảm thấy bị mắc kẹt trong một thử thách kéo dài cả cuộc đời không bao giờ có thể được tha thứ, giống như 456 thí sinh của game show Squid Game.

Người ta vẫn liên tưởng tới một cuộc sống Hàn Quốc đẹp lung linh với sắc màu tươi mới của nhóm nhạc đình đám BTS, hay những chiếc điện thoại thông minh kiểu dáng đẹp của Samsung, nhưng những mảnh đời trong Squid Game lại chỉ ra mặt tối của việc vay nợ cá nhân ngày càng tăng đến báo động.

Tỷ lệ người tự tử ở Hàn Quốc đang cao nhất trong số các quốc gia tiên tiến và một trong những vấn đề nan giải, thậm chí bế tắc đối với họ là gần như không có khả năng thoát nợ.

Các khoản vay hộ gia đình thường là thúc đẩy đầu tư tư nhân và tăng trưởng nhà ở, nhưng sự nghiệt ngã không khoan nhượng đối với nợ không chỉ rõ ranh giới giữa các khoản vay cá nhân và khoản vay phát triển doanh nghiệp, đã tạo gánh nặng cho những người điều hành các doanh nghiệp nhỏ.

Các vụ phá sản cá nhân đã tăng vọt lên mức cao nhất trong 5 năm qua, lên tới 50.379 vụ vào năm ngoái, hồ sơ tòa án cho thấy.

Tỷ lệ những người phải trả nhiều hơn một loại nợ cá nhân đã tăng đều đặn lên 55,47% vào tháng 6/2021, từ mức 48% vào năm 2017, theo số liệu từ Dịch vụ Thông tin tín dụng Hàn Quốc.

"Nếu Donald Trump là người Hàn Quốc, có lẽ ông ấy đã không thể trở thành tổng thống, vì đã quá nhiều lần bị phá sản", một luật sư ở Seoul chuyên về phá sản cá nhân nói.

"Ở Mỹ, nợ doanh nghiệp được tách biệt rõ ràng với nợ cá nhân".

Một mạng lưới bảo hiểm không đầy đủ cho các doanh nghiệp nhỏ và việc thiếu một chương trình phục hồi cho những dự án vô tình gặp rủi ro có thể khiến một số người Hàn Quốc đi đến tuyệt vọng. Trong khi đó, các ngân hàng thường bỏ qua giới hạn 5 năm để hủy bỏ các hồ sơ mất khả năng thanh toán.

"Theo thông lệ truyền thống trong ngành ngân hàng, các chủ doanh nghiệp ở Hàn Quốc thường đối mặt với khả năng phải chịu gánh nặng nợ từ hoạt động kinh doanh mà họ điều hành", thẩm phán Ahn Byung-wook cho biết.

Các ngân hàng thường yêu cầu các chủ sở hữu doanh nghiệp đứng ra bảo lãnh cho khoản vay của công ty - một hành vi mà chính phủ Hàn Quốc đã cấm đối với các tổ chức tài chính công từ năm 2018, vẫn có 3 chủ sở hữu nói với Reuters rằng, một số nhà cung cấp vẫn "kiên trì" giữ cách làm này.

Những người đăng ký khoản vay kinh doanh có xếp hạng tín dụng kém hoặc tiền sử vỡ nợ còn phải được các tổ chức tài chính nhà nước ở Hàn Quốc bảo lãnh.

"Về mặt văn hóa, các doanh nhân thất bại bị xã hội kỳ thị, vì vậy việc bắt đầu lại rất khó khăn, vì mọi người không còn tin tưởng họ", Ahn, người từng làm việc tại Tòa án về phá sản ở Seoul trong 4 năm, chia sẻ. Trước hết, những người khai từng bị phá sản sẽ phải đối mặt với một danh sách dài các hạn chế về việc làm.

Số lượng lao động tự do của Hàn Quốc được xếp vào hàng cao nhất thế giới, chiếm 1/4 thị trường việc làm, khiến thị trường nhạy cảm này dễ bị suy thoái. Một nghiên cứu của ngân hàng trung ương vào năm 2017 cho thấy, chỉ 38% doanh nghiệp kiểu như vậy tồn tại được 3 năm.

Tuy nhiên, khi triển vọng kinh tế suy giảm, với việc ít người Hàn Quốc có công việc tốt hơn, trong bối cảnh giá nhà tăng cao, nhiều người đang đặt cược rằng, đầu cơ là con đường duy nhất dẫn đến sự giàu có. Tư tưởng đó đã "thúc giục" họ vay nợ nhiều hơn bao giờ hết, để "đánh cược" với cổ phiếu và đầu cơ vào các loại tài sản khác.

Khoản vay hộ gia đình gần tương đương với GDP đã ở mức kỷ lục 1.806 nghìn tỷ Won (1,54 nghìn tỷ USD) trong quý 6.

"Chính phủ khuyến khích các công ty khởi nghiệp, nhưng lại họ không chăm sóc các doanh nghiệp thất bại", Ryu Kwang-han - một doanh nhân 40 tuổi, vừa thoát khỏi chương trình phục hồi sau nợ nần vào năm 2019, hiện vẫn đang gặp khó khăn trong việc vay vốn.

Vậy đời thực khác với phim Squid Game như thế nào, nếu họ không có cơ hội thứ hai?"