Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến quyết định đầy kịch tính này của ông Conte là vì Tổng thống Italy Sergio Mattarella không đồng ý với đề cử ứng viên vị trí Bộ trưởng Kinh tế và Tài chính của ông.
Ông Giuseppe Conte, 53 tuổi, được Tổng thống Sergio Mattarella chỉ định thành lập chính phủ liên minh giữa đảng Phong trào 5 Sao (M5S) và đảng Liên đoàn phương Bắc (LN). Tuy nhiên, ông Conte đã từ bỏ nỗ lực thành lập chính phủ liên minh khi vừa chớm nở, sau khi Tổng thống Mattarella phủ quyết đề cử của ông về việc cựu Bộ trưởng Công nghiệp Paolo Savona, nhân vật có quan điểm bài châu Âu, làm Bộ trưởng Kinh tế và Tài chính.
| Ông Giuseppe Conte trước báo giới sau cuộc gặp với Tổng thống Mattarella ngày 23/ 5. (Nguồn: Getty Images) |
Trước đó, ông Savona từng tuyên bố rằng ông muốn châu Âu trở nên “khác biệt, mạnh mẽ hơn và công bằng hơn”. Ông Savona cũng nói thêm rằng ông ủng hộ việc "thực hiện đầy đủ các hiệp ước Maastricht và hiệp ước Lisbon của EU, đồng thời sẽ tìm cách theo đuổi giảm nợ công thông qua tăng trưởng kinh tế hơn là tăng thuế hoặc cắt giảm chi tiêu”. Mặc dù ông Savona có một bề dày lý lịch trong ngành ngân hàng và kinh tế Italy nhưng điều này là không đủ để giải quyết những lo ngại của ông Mattarella.
Theo Tổng thống Mattarella, người có quyền phê chuẩn hoặc phủ quyết các vị trí nội các, ông Savona là mối đe dọa đối với vị trí của Italy trong Khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) tại thời điểm nợ công của Italy đang ở mức cao kỷ lục chỉ sau Hy Lạp (lên tới 2,3 nghìn tỷ Euro, tương đương 132% tổng sản phẩm quốc nội của nước này). Ông khẳng định đã cân nhắc kỹ càng quyết định của mình và đã làm tất cả những gì có thể nhằm tạo điều kiện cho một chính phủ do đảng M5S và đảng LN dẫn đầu.
Ngay sau đó, ông Mattarella triệu tập ông Carlo Cottarelli, cựu Giám đốc điều hành của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) để thảo luận về hình thành một chính phủ chuyển tiếp, đưa nước này đến các cuộc bầu cử mới.
Trong khi đó, lãnh đạo đảng M5S và đảng LN, hai đảng thắng lớn trong cuộc bầu cử ngày 4/3, đã lên tiếng chỉ trích sự lựa chọn của ông Mattarella. Thậm chí, một số nhà lập pháp trong liên minh đã cáo buộc ông Mattarella lạm dụng quyền hạn hiến pháp của mình và kêu gọi tổ chức một cuộc bầu cử mới.
Hiện nguy cơ lớn nhất mà ông Mattarella phải đối mặt là việc đảng M5S và đảng LN sẽ tiếp tục chiến thắng trong một cuộc bỏ phiếu mới, với lý do họ bị từ chối quyền thành lập liên minh. Francesco Galietti, một nhà phân tích tại Policy Sonar ở Rome, cho biết: “Chiến dịch này có thể là cuộc chiến với tư cách của người dân và chính phủ”.
Vậy là một ngày mới của bộ phim truyền hình dài tập u ám ở Rome lại đến, khi cuộc khủng hoảng chính trị của nước này sắp tròn ba tháng, khoảng thời gian dài nhất trong lịch sử mà Italy không có chính phủ kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai.