Chương trình Xây dựng Lòng tin được khởi xướng từ năm 2000. |
Xây dựng lòng tin
Do các tù nhân và quản giáo tại một nhà tù ở California khởi xướng, Chương trình Xây dựng Lòng tin đã được thực hiện từ năm 2000. Mục đích của chương trình là tạo ra môi trường an toàn, tôn trọng và hợp tác để tù nhân có thể sống thanh thản trong khi tiếp tục cải tạo, tự sửa đổi bản thân và đạt những mục tiêu và kế hoạch cụ thể nhằm tái hòa nhập cộng đồng. Tù nhân muốn áp dụng chương trình này buộc phải cam kết từ bỏ ma túy, không tụ tập gây rối và bạo lực. Họ còn phải bằng lòng sống và làm việc cùng với các bạn tù thuộc mọi chủng tộc.
Tổng kết sau năm đầu tiên, chương trình Xây dựng Lòng tin đã giảm được 88% các vụ phạm tội có liên quan đến vũ khí và 85% trong tổng số các vụ bạo lực cấp độ A. Chương trình cũng đã tiết kiệm cho Bộ Điều chỉnh Hành vi và Tái hòa nhập cộng đồng California trên 200.000 USD/năm trong tổng chi phí cho việc áp chế những hành vi bạo lực.
Cai nghiện
Những người nghiện ma túy chiếm khoảng một nửa trong số tội phạm nghiêm trọng ở các thành phố lớn nước Mỹ. Theo báo cáo Điều tra Phạm nhân và Lạm dụng ma túy của Viện Tư pháp Quốc gia Mỹ, gần 2/3 số người trưởng thành và hơn một nửa thanh thiếu niên bị bắt có xét nghiệm cho kết quả dương tính với ít nhất một loại ma túy. 1/3 tù nhân của bang và khoảng 1/5 tù nhân trong các nhà tù liên bang cho biết họ phạm tội do chịu ảnh hưởng của ma túy.
Do quá nhiều người nghiện ma túy liên quan đến tội hình sự, nên chương trình cai nghiện trong tù đã tiêu tốn một phần đáng kể ngân quỹ dành cho việc thi hành và sửa đổi luật pháp của Mỹ. Các nhà tù mặc nhiên là những nơi để cai nghiện. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cũng đã chứng minh rằng, khi người ta bị bắt buộc điều trị thì kết quả sẽ khả quan hơn.
Dạy thiền
Các chương trình dạy thiền trong trại giam bao gồm thiền định, yoga, thiền nguyện... - những hình thức điều chỉnh áp dụng cả với tù nhân và quản giáo. Theo nhiều nghiên cứu, có nhiều lợi ích đã được kiểm nghiệm và báo cáo từ những chương trình này như giải tỏa stress cho phạm nhân và quản giáo. Các chương trình này đang nhận được sự tán thưởng ở Bắc Mỹ và châu Âu, nhưng vẫn chưa được áp dụng phổ biến.
Các hoạt động thiền định trong nhà tù đã tồn tại ít nhất là đối với những cải cách nhà tù ở Pennsylvania vào cuối thế kỉ 18 và có lẽ tương tự trong lịch sử nhà tù. Ở Bắc Mỹ, hoạt động này được các hoạt động tôn giáo phương Đông, đạo Thiên chúa, cũng như các tổ chức đa tín ngưỡng bảo trợ.
Giải quyết nhu cầu tình cảm
Nhiều nhà tù cho phép có những cuộc gặp giải quyết nhu cầu sinh lý là nhằm duy trì quan hệ gia đình và tăng cơ hội thành công cho tù nhân tái hòa nhập với cuộc sống ngoài nhà tù. New York, California, Mississipi, Washington, Connecticut và New Mexico là 6 bang của nước Mỹ hiện cho phép áp dụng hình thức này trong trại giam. Ngoài việc được định hướng tình dục và tình trạng bệnh tật, tù nhân ở Mỹ phải đáp ứng những yêu cầu nhất định như không được vi phạm quy định trong vòng 6 tháng, có biểu hiện hành vi tích cực...
Ở Pháp và Canada, những tù nhân được quyền gặp gỡ giải quyết nhu cầu sinh lý sẽ được bố trí sống trong các căn phòng trang hoàng như nhà riêng. Ở Brazil, nam tù nhân có quyền nhận được những cuộc gặp để giải quyết sinh lý cho cả những quan hệ tình dục đồng giới và khác giới, trong khi vấn đề này đối với các nữ phạm nhân lại bị quy định cực kỳ chặt chẽ.
Dạy học trong nhà tù
Từ chương trình xóa mù chữ đến việc chuẩn bị cho các chương trình dạy nghề, trên thực tế, nhiều nhà tù đã cố gắng đưa ra ít nhất một vài chương trình giáo dục cơ bản cho phạm nhân. Những người hoài nghi cho rằng, trong nhiều trường hợp, giáo dục trong trại giam chẳng mang lại được gì hơn “những tên tội phạm có trình độ cao”. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy tỉ lệ tái phạm đã giảm đáng kể. Một nghiên cứu do Cục Nhà tù Liên bang Mỹ tiến hành đã chứng minh rằng: “Mỗi chương trình giáo dục trong 6 tháng kết thúc càng thành công thì tỉ lệ tái phạm càng thấp”.
Trẻ em sống trong tù
Đầu những năm 1990, chính quyền thành phố Mexico đã quyết định những đứa trẻ sinh ra trong tù sống với mẹ đến khi lên 6 và chúng được phép về thăm người thân vào cuối tuần và trong các kỳ nghỉ. Luật pháp nước này cũng quy định trẻ em phải đựợc sống với mẹ chúng. Tuy cũng có những tranh luận về việc liệu một đứa trẻ sống trong tù những năm đầu đời sau này có gặp phải những vấn đề về tâm thần hay không, song phần lớn câu trả lời đều cho rằng như thế sẽ tốt hơn nhiều so với việc gửi chúng cho họ hàng nuôi dưỡng hoặc cho làm con nuôi.
Còn tại bang Ohio (Mỹ), người ta vẫn đang thử nghiệm chương trình “Để nuôi dạy trẻ tốt”, được khởi động từ năm 2001. 12 bà mẹ sống trong một khu vực đặc biệt của nhà tù. Những đứa trẻ ngủ trong những chiếc nôi đặc biệt trong phòng giam của người mẹ và ban ngày được gửi tới nhà trẻ trong tù.
Phạm Hồng Quang