| Iran quyết định đình chỉ hợp tác với IAEA. (Nguồn: Dunya News) |
Hãng thông tấn RIA Novosti dẫn lời Phó Đại diện thường trực Nga tại các tổ chức quốc tế ở Vienna (Áo) Roman Ustinov nhấn mạnh, đây là bước đi đáng lo ngại, đặc biệt với tư cách một quốc gia bảo trợ Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT).
Trước đó, ngày 25/6, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cũng đã lên tiếng về sự đổ vỡ quan hệ giữa Iran và IAEA, cho rằng việc Tehran đình chỉ hợp tác với cơ quan của Liên hợp quốc này là điều dễ hiểu, là hậu quả trực tiếp của các cuộc tấn công vô cớ vào các cơ sở hạt nhân của Iran - điều chưa từng có tiền lệ.
Theo ông Peskov, việc IAEA không hành động trong cuộc tấn công của Mỹ vào các cơ sở hạt nhân của Iran đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến danh tiếng của cơ quan này, đồng thời bày tỏ lo ngại về sự đổ vỡ trong quan hệ Iran-IAEA.
Ông lưu ý, Nga đang theo dõi chặt chẽ tình hình cũng như duy trì liên lạc với Tehran.
Hôm 25/6, Quốc hội Iran đã thông qua dự luật đình chỉ hợp tác với IAEA, đồng thời tuyên bố động thái sẽ có hiệu lực cho đến khi "an ninh của các cơ sở hạt nhân được bảo đảm". Sau quyết định của Quốc hội, ngày 26/6, Hội đồng Giám hộ Iran đã thông qua kế hoạch đình chỉ.
Tại Iran, Hội đồng Giám hộ có quyền lực đáng kể đối với các văn bản luật do Quốc hội thông qua, khi có thể rà soát tất cả dự luật để bảo đảm những văn kiện này tuân thủ luật Hồi giáo cũng như Hiến pháp và thậm chí có quyền phủ quyết. Sau khi được Hội đồng Giám hộ thông qua, các văn kiện này sẽ chính thức trở thành luật.
Phát biểu trên kênh truyền hình nhà nước IRIB khi đó, người phát ngôn Hội đồng Giám hộ Iran Hadi Tahan Nazif cho biết, kế hoạch đình chỉ hợp tác với IAEA đã được xem xét và được xác định là phù hợp với các quy định tôn giáo, pháp luật và Hiến pháp của Iran.
Ông Nazif khẳng định: “Trước việc Mỹ và Israel vi phạm chủ quyền quốc gia của Iran, tấn công sự toàn vẹn lãnh thổ cũng như các cơ sở hạt nhân hòa bình và gây nguy hiểm cho lợi ích quốc gia, chính phủ Iran có trách nhiệm đình chỉ mọi hợp tác với IAEA vào thời điểm quyền chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của quốc gia không được tôn trọng đầy đủ và an ninh cho các trung tâm và nhà khoa học hạt nhân Iran cũng không được bảo đảm”.
Ông cho biết thêm, kế hoạch cũng nhấn mạnh tới việc bảo vệ các quyền hạt nhân vốn có của Iran, bao gồm quyền làm giàu urani trên lãnh thổ nước này.
Tuy nhiên, cùng ngày 26/6, IAEA cho biết vẫn chưa nhận được thông báo chính thức nào từ phía Iran liên quan việc đình chỉ này.
Căng thẳng trong khu vực bắt đầu leo thang từ ngày 13/6 khi Israel phát động chiến dịch quy mô lớn nhằm vào Iran, với cáo buộc Tehran đang phát triển chương trình hạt nhân quân sự bí mật. Đáp trả, Iran đã tiến hành chiến dịch Lời hứa chân thật III, tấn công các mục tiêu quân sự bên trong lãnh thổ Israel.
Tình hình càng trở nên phức tạp khi Mỹ tham gia vào cuộc xung đột. Ngày 22/6, Washington đã tiến hành không kích 3 cơ sở hạt nhân Iran tại Natanz, Fordow và Isfahan.
Hôm 24/6, Tổng thống Donald Trump đã công bố lệnh ngừng bắn giữa hai bên, chấm dứt 12 ngày xung đột, sau các cuộc tấn công qua lại giữa Iran và lực lượng Mỹ tại căn cứ không quân Al Udeid ở Qatar.