| Hệ thống phòng không S-500 Prometheus của Nga đã được đưa vào trực chiến. (Nguồn: Bộ Quốc phòng Nga) |
Thông tin được Bộ trưởng Quốc phòng Nga Andrei Belousov công bố ngày 17/12 tại phiên họp tổng kết của Hội đồng Bộ Quốc phòng.
Theo ông Belousov, Lực lượng Hàng không-Vũ trụ Nga lần đầu tiên đã thành lập một đơn vị phòng không và phòng thủ tên lửa chuyên biệt, nói rõ: "Trung đoàn đầu tiên được trang bị hệ thống tên lửa phòng không S-500 độc nhất vô nhị đã chính thức vào trực chiến".
Ông nhấn mạnh hệ thống này có khả năng đánh trúng các mục tiêu được chỉ định, kể cả trong không gian vũ trụ.
Cũng tại phiên họp trên, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố, nước này tiếp tục đưa vào trang bị các loại vũ khí mới, bao gồm những hệ thống "chưa từng có trên thế giới". Theo ông, lá chắn hạt nhân của Nga hiện đại hơn lực lượng hạt nhân của bất kỳ cường quốc nào khác.
Trước đó, trong số ra ngày 13/3, tạp chí The National Interest cũng đề cập hệ thống phòng thủ tên lửa S-500 Prometheus của Nga, đánh giá đây là một trong những hệ thống hàng đầu thế giới và vượt trội so với các phiên bản tiền nhiệm.
Tờ báo dẫn nhận định của nhiều nhà phân tích cho rằng, phiên bản S-500 Prometheus mới nhất của Nga được xem là “đẳng cấp hàng đầu”. Các tác giả đồng thời lưu ý rằng, sự phụ thuộc của Ukraine vào nguồn cung vũ khí phương Tây khiến nước này dễ bị tác động hơn trước năng lực của hệ thống S-500.
Vậy, vũ khí này có gì?
Vũ khí 'tiêu tốn' hơn hai thập niên phát triển
S-500 Prometheus (trước đây còn được gọi là Triumfator-M) là hệ thống tên lửa phòng không của Nga, được thiết kế để đối phó toàn bộ phổ vũ khí tiến công đường không ở mọi độ cao và tốc độ.
Dù các thông số kỹ thuật – chiến thuật cụ thể của S-500 đến nay vẫn chưa được công bố chính thức, song TASS cho biết, hệ thống được phát triển với mục tiêu có thể duy trì năng lực tác chiến trong khoảng 25 năm tới.
Đơn vị thiết kế và sản xuất S-500 Prometheus là Tập đoàn Phòng thủ Hàng không-Vũ trụ Almaz-Antey. Hệ thống được nghiên cứu và phát triển từ những năm 2000 đến thập niên 2020, nhằm bổ trợ cho hệ thống phòng không S-400 Triumph (được đưa vào trang bị tại Nga từ năm 2007) và các hệ thống thế hệ trước.
Prometheus được kỳ vọng sẽ lấp khoảng trống giữa phòng không – phòng thủ tên lửa cấp chiến dịch và cấp chiến lược. Hệ thống mới sẽ phối hợp với các tổ hợp phòng không tầm trung và tầm xa (S-300, S-400) cũng như hệ thống phòng không bảo vệ Moscow và Khu công nghiệp Trung tâm.
Tạp chí Militarnyi ngày 17/12 cho rằng, một trọng tâm chính trong quá trình phát triển là việc tích hợp hệ thống S-500 cùng các tên lửa 77N6-N và 77N6-N1 của nó với hệ thống phòng thủ tên lửa cố định A-135 Amur được sử dụng để bảo vệ Moscow trước các mối đe dọa từ tên lửa đạn đạo.
Các nhà phân tích quân sự phương Tây cho rằng, nếu đạt được mức độ tích hợp cao, tên lửa đánh chặn 77N6-N có thể tấn công các mục tiêu đạn đạo ở độ cao và tầm bắn khoảng 100 km.
Một đặc điểm nổi bật của loại tên lửa này là tốc độ được báo cáo khoảng 5.500 m/giây. Theo các báo cáo chưa được xác nhận, tên lửa đạt tốc độ tối đa trong vòng 4 đến 5 giây.
Hồi tháng 2/2020, trong bài viết đăng trên tạp chí chuyên ngành Radioelectronic Technologies, Thứ trưởng Quốc phòng Nga Alexey Krivoruchko cho biết, các cuộc thử nghiệm tên lửa S-500 đã được tiến hành trong năm 2019 với việc phóng các loại tên lửa mới.
Theo ông, S-500 có khả năng đánh chặn tên lửa đạn đạo tầm trung (tự động đánh chặn các tên lửa có tầm phóng tới 3.500 km) và tên lửa đạn đạo xuyên lục địa ở giai đoạn cuối quỹ đạo, và trong một số trường hợp, cả ở giai đoạn giữa quỹ đạo.
Các nguồn tin trong ngành công nghiệp quốc phòng cho biết, phiên bản S-500 trên bộ “cũng có thể được sử dụng để tấn công mục tiêu trên biển khi cần thiết”.
Vũ khí 'vô đối'?
Cục trưởng cục Phân tích quân sự-chính trị Alexander Mikhailov nhận định với hãng thông tấn TASS rằng, các đặc tính chiến thuật-kỹ thuật của hệ thống tên lửa phòng không S-500 Prometheus hiện không có đối thủ nào của Nga có thể đạt tới.
Theo ông Mikhailov, dù các đối thủ có những hệ thống tầm xa được thiết kế để đánh chặn nhiều loại vũ khí tiến công khác nhau, song các thông số riêng biệt của Prometheus vẫn vượt trội và chưa thể bị sánh kịp bởi những đối thủ gần nhất của Nga.
Chuyên gia này cũng nhấn mạnh, S-500 trong tương lai được thiết kế để đánh chặn các loại tên lửa siêu vượt âm của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) hiện vẫn đang trong quá trình phát triển, qua đó thể hiện ưu thế chiến lược của hệ thống.
Ông Mikhailov đồng thời nhấn mạnh, S-500 thực chất là một hệ thống phòng thủ không gian tinh vi, có thể phát hiện mục tiêu ở khoảng cách lên tới 600 km và tiêu diệt chúng bằng tên lửa đất đối không ở tầm bắn tới 500 km.
Các mục tiêu này không chỉ bao gồm tên lửa đạn đạo mà còn cả mục tiêu khí động học như máy bay siêu thanh của NATO, cùng nhiều loại tên lửa khác.
"Đáng chú ý, S-500 có khả năng tấn công các tên lửa tầm trung cũng như các vệ tinh quỹ đạo thấp phục vụ trinh sát và thông tin liên lạc", ông Mikhailov nói.
Theo chuyên gia này, những tiến bộ của Nga trong lĩnh vực phòng thủ tên lửa đang đặt NATO, đặc biệt là Mỹ, vào thế bất lợi đáng kể: "Việc triển khai S-500 đã tạo ra một thách thức mới đầy sức nặng đối với ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ".