08:00 | 01/02/2024
 |
| Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị đối ngoại toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, ngày 14/12/2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ ra rằng, "cây tre Việt Nam, cũng như ngoại giao Việt Nam là sự kết hợp hài hòa giữa gốc vững, thân chắc, cành uyển chuyển..." Hình tượng, cốt cách ấy của cây tre rất gần gũi với nền ngoại giao Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh. Đó là nền ngoại giao độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa và hội nhập quốc tế, kiên trì về nguyên tắc, linh hoạt về sách lược, thủy chung, chí nghĩa, chí tình… |
 |
| Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng dự khai mạc và có bài phát biểu chỉ đạo quan trọng tại Hội nghị Ngoại giao lần thứ 32, ngày 19/12/2023. |
| Những tư tưởng, phương châm và phong cách ngoại giao mang đậm bản sắc cây tre Việt Nam mà Tổng Bí thư chỉ ra đã góp phần tạo nên trường phái ngoại giao Việt Nam, trong một thế giới biến động, đa dạng và phụ thuộc lẫn nhau như hiện nay. Đó là nét độc đáo dựa trên nền tảng tư tưởng, phương pháp, phong cách và nghệ thuật ngoại giao Hồ Chí Minh, thấm đậm truyền thống, bản sắc ngoại giao và khí phách, cốt cách của dân tộc Việt Nam. “Đẹp, sinh động và có sức hấp dẫn cao” Như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định trong bài phát biểu chỉ đạo quan trọng tại Hội nghị Ngoại giao lần thứ 32 (tháng 12/2023), công tác đối ngoại là “điểm sáng nổi bật” trong bức tranh Việt Nam năm 2023 “rất đẹp, rất sinh động và có sức hấp dẫn cao”, thể hiện rõ nét trường phái đối ngoại mang đậm bản sắc "cây tre Việt Nam": Gốc vững, thân chắc, cành uyển chuyển, thấm đượm tâm hồn, cốt cách và khí phách của dân tộc Việt Nam… Dưới ánh sáng soi đường của triết lý ngoại giao mang hồn cốt Việt Nam ấy, kể từ sau Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, và đặc biệt trong năm 2023 - năm lịch sử của công tác đối ngoại, ngoại giao Việt Nam với những bước phát triển về chất, nâng tầm quan hệ có ý nghĩa chiến lược, lịch sử với hàng loạt nước đối tác quan trọng. Trong năm 2023, Việt Nam đã thực hiện thành công 22 chuyến thăm của lãnh đạo chủ chốt của Đảng, Nhà nước, Chính phủ và Quốc hội tới các nước láng giềng, đối tác quan trọng, bạn bè truyền thống. Lãnh đạo cấp cao các nước thực hiện 28 chuyến thăm đến Việt Nam cùng hàng trăm cuộc gặp cấp cao tại các diễn đàn, hội nghị đa phương phản ánh nhịp độ đặc biệt sôi động của ngoại giao Việt Nam. Trong số đó, có những chuyến thăm mang ý nghĩa lịch sử như hai chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình (tháng 12/2023) và Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden (tháng 9/2023) đã làm sâu sắc hơn quan hệ của Việt Nam với Trung Quốc, đánh dấu việc nâng cấp lên quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện với Hoa Kỳ. Hai sự kiện đặc biệt trên cùng chuyến thăm chính thức Nhật Bản của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng hồi tháng 11/2023 với việc hai nước nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới là một điểm son mới trong tổng thể hoạt động đối ngoại của đất nước trong năm 2023. Bên cạnh tăng cường quan hệ với các nước lớn, có tiếng nói quan trọng trong cục diện thế giới, Việt Nam tiếp tục củng cố, phát triển mối quan hệ hợp tác hữu nghị với các nước láng giềng, bạn bè truyền thống, thông qua các hoạt động, sự kiện như: cuộc gặp cấp cao Việt Nam - Campuchia - Lào giữa Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch Đảng Nhân dân Campuchia (CPP) Samdech Techo Hun Sen và Tổng Bí thư Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith ở Hà Nội (tháng 9/2023); Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Chính quyền Nhân dân Cuba Esteban Lazo Hernandez thăm Việt Nam và đại diện Lãnh đạo Đảng, Nhà nước Cuba dự Lễ Kỷ niệm 50 năm chuyến thăm của Lãnh tụ Cuba Fidel Castro tới vùng Giải phóng miền Nam Việt Nam (9/1973 - 9/2023)… |
| Vị thế mới, tầm vóc mới và tâm thế mới Tất cả những hoạt động trên khẳng định đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ và cân bằng mà ngoại giao Việt Nam kiên trì thực hiện, nhằm củng cố vững chắc hơn môi trường hòa bình, ổn định, bảo vệ độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, huy động được nguồn lực bên ngoài, đẩy nhanh quá trình phục hồi và phát triển kinh tế xã hội, tiếp tục nâng cao vị thế, uy tín quốc tế của đất nước. Từ một nước bị bao vây, cấm vận, đến nay, Việt Nam đã có quan hệ ngoại giao với 193 quốc gia, trong đó có quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện với 7 nước, gồm Trung Quốc, Nga, Nhật Bản, Ấn Độ, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Australia. Lần đầu tiên, Việt Nam có quan hệ từ cấp độ Đối tác chiến lược với toàn bộ 5 nước Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (Trung Quốc, Nga, Hoa Kỳ, Anh và Pháp), qua đó tạo khuôn khổ quan hệ ổn định, lâu dài với các đối tác quan trọng, góp phần củng cố thế đối ngoại vững chắc cho đất nước... Bên cạnh đó, Việt Nam tiếp tục khẳng định mạnh mẽ quan điểm nhất quán đề cao chủ nghĩa đa phương, tôn trọng luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên hợp quốc, thúc đẩy đối thoại, hợp tác, đoàn kết, hành động vì hòa bình, phát triển bền vững và ứng phó hiệu quả với các thách thức toàn cầu. Năng lực, uy tín của Việt Nam tiếp tục được khẳng định khi đảm nhiệm nhiều vị trí quốc tế quan trọng như Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc (2023-2025), Ủy ban Di sản Thế giới (2023-2027), Hội đồng thống đốc IAEA (2021-2023), Hội đồng Chấp hành UNESCO (2021-2026), Ủy ban Luật pháp quốc tế (2023-2027). Điều phối viên thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam Pauline Tamesis cho rằng, Việt Nam đang khẳng định vị trí, vai trò trong khu vực, trên toàn cầu, trong đó có đảm nhận vai trò Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an, thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc, một trong những nước đóng góp hàng đầu cho hoạt động giữ gìn hòa bình. Trong khi đó, Trưởng Đại diện Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) tại Việt Nam Rana Flowers khẳng định, Việt Nam là thành viên chủ động, tích cực và đầy trách nhiệm trong các tiến trình đa phương. Việt Nam đã thể hiện vai trò, trách nhiệm trong giải quyết các vấn đề toàn cầu bằng những hành động cụ thể, thiết thực. Việt Nam lần đầu tiên cử lực lượng cứu hộ, cứu nạn, khắc phục hậu quả động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ. Nói về sự kiện này, Đại sứ Thổ Nhĩ Kỳ tại Việt Nam Haldun Tekneci chia sẻ, “Khi trận động đất dữ dội xảy ra ở Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 6/2/2023, Việt Nam đã thể hiện cam kết vững chắc bằng việc đóng góp viện trợ nhân đạo quốc tế và tham gia các nhiệm vụ tìm kiếm cứu nạn. Chúng tôi đánh giá cao sự hỗ trợ và đoàn kết của Việt Nam trong giúp Thổ Nhĩ Kỳ giảm nhẹ hậu quả mất mát, tàn phá do thảm họa động đất gây ra”.
Bên cạnh tiếp tục đảm nhận các trọng trách quốc tế, Việt Nam đã đề xuất nhiều sáng kiến, giải pháp thúc đẩy hợp tác, đóng góp có trách nhiệm vào các vấn đề chung của thế giới như phòng, chống dịch bệnh, thiên tai, biến đổi khí hậu, an ninh lương thực, an ninh nguồn nước, gìn giữ hòa bình ở châu Phi… Có thể nói, chưa bao giờ vị thế, uy tín và hình ảnh nước Việt Nam độc lập, tự chủ, phát triển năng động, là bạn bè thuỷ chung, chân thành, là đối tác tin cậy, là thành viên tích cực và có trách nhiệm lại nổi bật trên trường quốc tế như hiện nay. Trên các trụ cột khác trong tổng thể đối ngoại Việt Nam thời gian qua, công tác nghiên cứu, tham mưu và dự báo về đối ngoại cũng đạt nhiều kết quả quan trọng. Ngành ngoại giao cùng các ngành, các cấp đã tham mưu cho Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Chính phủ chỉ đạo xử lý nhiều vấn đề đối ngoại trước diễn biến phức tạp của tình hình quốc tế, đề ra phương hướng, giải pháp căn cơ về phát triển quan hệ với các đối tác quan trọng, hợp tác ASEAN, tiểu vùng sông Mekong, ứng xử trước các sáng kiến liên kết quốc tế… Ngoại giao kinh tế tiếp tục được đẩy mạnh trên cơ sở quán triệt Chỉ thị 15 của Ban Bí thư, lấy địa phương, doanh nghiệp và người dân là trung tâm phục vụ. Hợp tác kinh tế, mở rộng thị trường và thu hút các nguồn vốn đầu tư có chất lượng là nội dung trọng tâm trong các hoạt động đối ngoại, nhất là đối ngoại cấp cao. Bên cạnh tranh thủ các hiệp định thương mại tự do đã ký, Việt Nam đã chủ động, tích cực tham gia các liên kết kinh tế mới, thúc đẩy hợp tác với nhiều đối tác tiềm năng. Các hoạt động ngoại giao kinh tế đã đóng góp quan trọng vào thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, xuất nhập khẩu năm 2023 đạt trên 680 tỷ USD, thu hút FDI đạt 36,6 tỷ USD, tăng 32,8%, nhiều tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới đã cam kết đầu tư lâu dài ở Việt Nam… Trong các lĩnh vực như thông tin đối ngoại, ngoại giao văn hóa, công tác người Việt Nam ở nước ngoài, bảo hộ công dân cũng đạt nhiều kết quả quan trọng. Trong năm 2023, vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà được UNESCO công nhận là di sản thiên nhiên thế giới, hai thành phố là Đà Lạt và Hội An được công nhận là thành phố sáng tạo của UNESCO... Các hoạt động bảo hộ, hỗ trợ công dân ở nước ngoài được triển khai đồng bộ, hiệu quả, đã kịp thời hỗ trợ, bảo hộ hàng trăm ngư dân, đưa về nước an toàn hàng nghìn công dân, nhất là từ các địa bàn có xung đột, thiên tai như Myanmar, Israel... Đồng bào ta ở nước ngoài có địa vị pháp lý được bảo đảm, ngày càng ổn định, hội nhập và phát triển, đóng góp tích cực vào phát triển ở nước sở tại và có nhiều hoạt động phong phú, góp phần vào sự nghiệp xây dựng, phát triển và bảo vệ Tổ quốc Tiếp tục thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII, đồng thời triển khai nhiều công việc chuẩn bị Đại hội XIV của Đảng, trước bối cảnh tình hình thế giới, khu vực được dự báo sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, trong nước còn nhiều khó khăn, thách thức. Song, như Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn khẳng định, những thành công của đối ngoại năm 2023 cùng bản sắc "Ngoại giao Cây tre Việt Nam" và truyền thống vẻ vang của Ngoại giao Cách mạng Việt Nam là nền tảng vững chắc cho đối ngoại, ngoại giao Việt Nam vượt khó khăn, thử thách để đóng góp thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, đưa đất nước Việt Nam bước sang trang sử mới, tự tin, với vai trò, vị thế và một tâm thế mới. Từ những kết quả đạt được, ngoại giao Việt Nam đã góp phần tiếp tục nâng cao vị thế và uy tín quốc tế của đất nước. Có thể nói, chưa bao giờ vị thế, uy tín và hình ảnh nước Việt Nam độc lập, tự chủ, phát triển năng động, là bạn bè thủy chung, chân thành, là đối tác tin cậy, là thành viên tích cực và có trách nhiệm lại nổi bật trên trường quốc tế như hiện nay. Những thành tựu nói trên là minh chứng sinh động cho đường lối đối ngoại đúng đắn của đất nước, là kết tinh nỗ lực của các ngành, các cấp và cả hệ thống chính trị, trong đó có đóng góp quan trọng của các cơ quan đối ngoại và ngành ngoại giao. Những kết quả đó cũng cho thấy một cách rõ nét bản sắc rất độc đáo của nền ngoại giao Việt Nam dựa trên nền tảng tư tưởng ngoại giao Hồ Chí Minh, thấm đượm tâm hồn, cốt cách, khí phách và truyền thống ngoại giao hòa hiếu của dân tộc, tiếp thu có chọn lọc tinh hoa tư tưởng của nhân loại. Như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đánh giá trong phát biểu chỉ đạo tại phiên khai mạc Hội nghị Ngoại giao lần thứ 32 ngày 19/12/2023, công tác đối ngoại và ngoại giao từ sau Đại hội XIII đến nay, trong đó nổi bật là năm 2023, đã "đạt được nhiều kết quả, thành tựu quan trọng, có ý nghĩa lịch sử, trở thành một điểm sáng đầy ấn tượng trong toàn bộ những kết quả, thành tựu chung của đất nước". |
|
| Quốc tế đánh giá cao, ngưỡng mộ Những thành tựu to lớn đó minh chứng sinh động cho đường lối đối ngoại đúng đắn, mang hồn cốt của Ngoại giao Việt Nam. Đồng thời, là những minh chứng hùng hồn, khẳng định nền đối ngoại và ngoại giao mang đậm bản sắc "cây tre Việt Nam", dựa trên nền tảng chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, bản sắc văn hóa và truyền thống ngoại giao hòa hiếu, nhân văn nhưng quật cường của dân tộc, đồng thời tiếp thu tinh hoa tư tưởng của thế giới, hoàn toàn phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh của Việt Nam, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Về những thành tựu đối ngoại của Việt Nam và dấu ấn của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào Thongsavanh Phomvihane khẳng định: “Những thành tựu của Việt Nam nói chung, những thành tựu trong công tác đối ngoại nói riêng cũng chính là những thành tựu, là bài học kinh nghiệm quý báu cho đất nước Lào”. Trong bài viết của ông Hàn Phương Minh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Chính hiệp toàn quốc Trung Quốc, Chủ tịch Học hội ngoại giao và quan hệ quốc tế CHARHAR, nhận định: “Ngoại giao ‘cây tre Việt Nam’... là vừa kiên trì sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, vừa tích cực mở rộng trong lĩnh vực ngoại giao, bảo vệ và phát triển lợi ích quốc gia của Việt Nam, kết hợp nhuần nhuyễn tính linh hoạt và tính nguyên tắc, nỗ lực thích ứng với thế giới không ngừng biến đổi; mặt khác, cùng với việc phát triển các quan hệ ngoại giao hiện có, thiết lập các quan hệ hợp tác mới. Đây chính là nền tảng ngoại giao để Việt Nam vẫn phát triển ổn định, lành mạnh dù đứng trước tình hình thế giới vô cùng phức tạp”. Nói về những thành tựu của đối ngoại Việt Nam, cựu Đại sứ Cuba tại Việt Nam Fredesmán Turró González, Phó Chủ tịch Hội hữu nghị Cuba-Việt Nam nhắc đến đường lối đối ngoại mang bản sắc “cây tre Việt Nam” vừa khôn khéo, linh hoạt nhưng rất bản lĩnh, kiên cường và mang dấu ấn mạnh mẽ của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Đại sứ Gonzalez khẳng định, Việt Nam đã trở thành hình mẫu cho các nước đang phát triển, nhất là đối với những nước đang trong giai đoạn quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Qua bài viết “Ấn tượng về Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong ngoại giao văn hóa Việt Nam - Nhật Bản”, ông Kuroiwa Yuji, Thống đốc tỉnh Kanagawa, Nhật Bản không chỉ bày tỏ tình cảm yêu mến, kính trọng đối với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng bởi sự gần gũi, thân thiện dành cho người dân tỉnh Kanagawa, mà còn thể hiện niềm tin tưởng rằng: “mở rộng, uyển chuyển và vững chắc thực sự là kết quả triển khai trên thực tiễn “ngoại giao cây tre Việt Nam”… Trong khi đó, theo cựu Phó Cố vấn an ninh quốc gia Ấn Độ S.D. Pradhan nhận định, niềm tin vững chắc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng vào giải quyết hòa bình các tranh chấp đã đặt nền móng vững chắc cho sự hình thành của ngoại giao “cây tre Việt Nam”. Còn Giáo sư Go Ito, chuyên ngành Quan hệ quốc tế, Khoa học chính trị, Đại học Meiji (Nhật Bản) thì cho rằng, cách gọi ngoại giao “cây tre Việt Nam” là một phép ẩn dụ thú vị. Theo ông, những nét chính của đường lối ngoại giao này là khả năng phục hồi, tính linh hoạt và sự khiêm tốn. Nhận định về “ngoại giao cây tre” Việt Nam, Chủ tịch Hội Hữu nghị Israel-Việt Nam, cựu Đại sứ Israel tại Việt Nam Amikam Levy cho rằng ngoại giao “cây tre Việt Nam” là sáng kiến tuyệt vời, trở thành một phong cách lãnh đạo và sự cam kết. Với nhà ngoại giao Israel, sự kết hợp giữa “ngoại giao” và “cây tre” phản ánh nền ngoại giao Việt Nam: Mềm dẻo nhưng mạnh mẽ, dẻo dai và đáng tin cậy. Trong một bài viết chia sẻ góc nhìn về cách tiếp cận ngoại giao mang bản sắc ‘cây tre Việt Nam’, ông Amiad Horowitz, Ủy viên Uỷ ban Đối ngoại Đảng Cộng sản Mỹ nhận định, “Thế giới đang chứng kiến sự gia tăng bạo lực và chiến tranh. Trong bối cảnh này, "ngoại giao cây tre" của Việt Nam đã cung cấp mô hình tốt hơn cho các quốc gia trên thế giới, một mô hình vừa không gây ra tổn hại đến sức mạnh và nguyên tắc của ngoại giao vừa có tính linh hoạt và tiếp tục theo đuổi hòa bình…Các nhà ngoại giao và những cường quốc trên thế giới phải học hỏi cách tiếp cận độc đáo của Việt Nam để có được nhiều bài học có thể áp dụng cho các tình huống cụ thể. Nhờ đó, chúng ta có thể có một tương lai hòa bình hơn cho tất cả mọi người, ở khắp mọi nơi... |
| Còn rất nhiều nhận định, khẳng định quý báu và đầy tâm huyết của các học giả, nhà nghiên cứu nước ngoài về "Ngoại giao cây tre Việt Nam" qua các bài viết với các tiêu đề như: “Ngoại giao Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - kiên cường và ngày càng phát triển”; “Ngoại giao Việt Nam cung cấp mô hình tốt hơn cho các quốc gia trên thế giới”; “Trường phái ngoại giao mang đậm bản sắc “cây tre Việt Nam” đã được Việt Nam áp dụng thành công trong thực tiễn”... Hay đơn giản, ngắn gọn như tiêu đề “Ấn tượng Việt Nam”, song lại chứa đựng suy ngẫm và tình cảm sâu sắc của bà Lorena Pena Mendoza, Chủ tịch Liên đoàn Phụ nữ dân chủ quốc tế, về những kinh nghiệm thực tiễn của Việt Nam và hệ thống lý luận của Đảng Cộng sản Việt Nam; từ đó hun đúc nên niềm hy vọng về một tương lai tươi sáng cho cuộc đấu tranh mà Việt Nam đang tiến hành vì một thế giới hòa bình, công bằng, đa cực, nơi quyền của các dân tộc được tôn trọng đầy đủ… Có thể khẳng định, chính phong cách ngoại giao mang đậm cốt cách văn hóa dân tộc Việt Nam của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã làm sâu sắc thêm tình cảm quý trọng, ngưỡng mộ và sự tin cậy của bạn bè quốc tế đối với Đảng ta và đất nước ta, trở thành một trong những nhân tố tạo nên sức mạnh của Ngoại giao Việt Nam, một trường phái ngoại giao đặc sắc của thời đại Hồ Chí Minh, thấm đượm tâm hồn và khí phách của dân tộc Việt Nam. Nền ngoại giao đó đã mang lại một hình ảnh mới cho đất nước Việt Nam, đúng như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng nhấn mạnh, rằng "chưa bao giờ đất nước ta có được cơ đồ, tiềm lực, uy tín và vị thế quốc tế như ngày nay". Thực hiện: Đức Khải | Đồ họa: Lim Dim | Ảnh: TG&VN, TTXVN... |
