Kỷ niệm 200 năm ngày mất đại thi hào Nguyễn Du (1820-2020)

Nguyễn Du và tầm cao mới sau hai thế kỷ

Bảo Anh
TGVN. Trải qua bao biến động lịch sử, Truyện Kiều in sâu vào tâm thức người Việt như một áng văn chương giàu tính nhân bản, nuôi dưỡng những nỗi niềm nhân thế...
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
Dancesport cùng nàng Kiều, tại sao không?
Minh họa Truyện Kiều dưới cách nhìn minh triết Việt
nguyen du va tam cao moi sau hai the ky
Kiệt tác Truyện Kiều của Nguyễn Du thể hiện giá trị hiện thực sâu sắc, giá trị nhân đạo cao cả, là kết tinh nhiều giá trị nghệ thuật đặc sắc.

Nguyễn Du (1765-1820) là nhà thơ lớn của dân tộc Việt Nam, là tác giả của nhiều tác phẩm bất hủ được viết bằng cả chữ Hán và chữ Nôm. Đặc biệt Truyện Kiều (Đoạn trường tân thanh) được xem là di sản vĩ đại, kiệt tác của nền văn học dân tộc. Năm 1965 tại thành phố Berlin (Đức), Hội đồng hòa bình thế giới ra quyết nghị tổ chức kỷ niệm 200 năm ngày sinh Nguyễn Du. Năm 2013, UNESCO đã chính thức ban hành quyết định vinh danh Nguyễn Du là Danh nhân văn hóa thế giới.

Kiệt tác Truyện Kiều của Nguyễn Du thể hiện giá trị hiện thực sâu sắc, giá trị nhân đạo cao cả, là kết tinh nhiều giá trị nghệ thuật đặc sắc. Sức sống của Truyện Kiều trong tâm thức người Việt nói chung, trong dòng chảy văn hóa văn học dân tộc nói riêng vô cùng mãnh liệt. Đầu thế kỷ XX, nhà văn hóa Phạm Quỳnh từng có phát biểu nổi tiếng khẳng định: “Truyện Kiều còn, tiếng ta còn. Tiếng ta còn, nước ta còn”.

Trải qua bao biến động lịch sử, Truyện Kiều in sâu vào tâm thức người Việt như một áng văn chương giàu tính nhân bản, nuôi dưỡng những nỗi niềm nhân thế. Không thể thống kê một cách chính xác đã có bao nhiêu hội thảo, bao nhiêu bài viết nghiên cứu về Truyện Kiều của Nguyễn Du. Chỉ biết rằng, người Việt không bao giờ hết ngâm Kiều, vịnh Kiều, viết về Truyện Kiều, kiếm tìm những vỉa tầng ý nghĩa đằng sau kiệt tác bất hủ ấy.

Từ những sự đồng cảm vượt thời gian

Truyện Kiều của Nguyễn Du kể về cuộc đời và thân phận nàng Kiều ở thời vua Minh Thế Tông (1521-1567) ở Trung Quốc dựa trên cốt truyện Kim Vân Kiều truyện của Thanh Tâm Tài Nhân.

Bắt đầu với cuộc du xuân của ba chị em Thúy Kiều, Thúy Vân và Vương Quan, nàng Kiều đã nhỏ lệ đồng cảm với cuộc đời của người phụ nữ tài hoa nhưng bạc mệnh Đạm Tiên. Qua Kim Vân Kiều truyện, Thanh Tâm Tài Nhân đã rơi những giọt lệ đồng cảm cho nàng Kiều về số phận nghiệt ngã của người phụ nữ tài hoa nhưng bất hạnh ngày xưa.

Rồi 200 năm sau, Nguyễn Du đã chuyển thể Kim Vân Kiều truyện của Thanh Tâm Tài Nhân thành kiệt tác Truyện Kiều mà chúng ta có ngày hôm nay. Theo đó, một cái vòng hệ lụy, một sự liên tình ấy là một sự đồng cảm vượt thời gian của Nguyễn Du mà không phải ai cũng có được.

Nguyễn Du không chỉ thể hiện sự đồng cảm này trong Truyện Kiều, mà còn ở những tác phẩm khác của ông. Trong bài Độc Tiểu Thanh ký (Được rút từ Thanh Hiên thi tập), ông cũng đã nhỏ lệ đồng cảm với nàng Tiểu Thanh tài sắc vẹn toàn nhưng có số phận nhiều cay đắng.

Và rồi, Nguyễn Du cũng đã khóc than cho chính mình:

Chẳng biết ba trăm năm lẻ nữa,

Người đời ai khóc Tố Như chăng?

Phải chăng, Nguyễn Du quá đa sầu, đa cảm, quá sâu sắc khi sợ rằng, sau ba trăm năm nữa, thiên hạ không có ai hiểu được tiếng lòng Nguyễn Du như ông đã hiểu được nàng Tiểu Thanh, một sự thần giao kì lạ của trái tim.

Năm 1965, trong một chuyến công tác qua huyện Nghi Xuân (quê hương Nguyễn Du), nhà thơ Tố Hữu cũng đã có những chia sẻ, đồng cảm với cụ Nguyễn qua bài Kính gửi cụ Nguyễn Du:

Tiếng đàn xưa đứt ngang dây

Hai trăm năm lại càng say lòng người

Trải bao gió dập sóng dồi

Tấm lòng thơ vẫn tình đời thiết tha…

Đến văn hóa ngoại giao Truyện Kiều

Truyện Kiều hiện nay đã được dịch ra gần 30 thứ tiếng trên thế giới với khoảng 50 bản dịch khác nhau. Đã có nhiều đề tài luận văn, luận án nghiên cứu về Truyện Kiều và Nguyễn Du ở các trường đại học trên thế giới.

Theo bà Katherine Muller Marin, nguyên Trưởng Văn phòng đại diện UNESCO tại Việt Nam, Truyện Kiều của Nguyễn Du có 5 giá trị phổ quát được UNESCO vinh danh, đó là giá trị khát vọng hòa bình, giá trị nhân văn cao cả, giá trị về truyền thống gia đình, giá trị về truyền thống văn hóa và giá trị về bình đẳng giới.

Trong 20 năm qua, các tổng thống, phó tổng thống Mỹ khi thăm và làm việc với Việt Nam đều viện dẫn Truyện Kiều trong các bài phát biểu:

Tháng 11/2000, trong chuyến thăm đầu tiên đến Việt Nam với vai trò Tổng thống Mỹ, tại bữa tiệc chiêu đãi quốc khách ở Phủ Chủ tịch, Tổng thống Bill Clinton đã lẩy hai câu thơ trong Truyện Kiều của Nguyễn Du: “Sen tàn cúc lại nở hoa/Sầu dài ngày ngắn, đông đà sang xuân”.

Tháng 7/2015, khi tiếp Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng ở thủ đô Washington D.C, Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden đã đọc hai câu Kiều rất rất ý nghĩa: “Trời còn để có hôm nay/Tan sương đầu ngỏ, vén mây giữa trời”.

Tháng 5/2016, khi kết thúc bài phát biểu của mình trong chuyến thăm chính thức Việt Nam tại Hà Nội, Tổng thống Mỹ Barack Obama cũng đã trích dẫn hai câu Kiều khi nhấn mạnh về niềm tin chiến lược hai nước dành cho nhau: “Rằng: trăm năm cũng từ đây/Của tin gọi một chút này làm ghi”

Hai thế kỷ sau khi cụ Nguyễn ra đi, Truyện Kiều của người không những còn vang mãi mà còn được nâng lên tầm cao mới, phong cách văn hóa mới: Phong cách ngoại giao Kiều của các nguyên thủ quốc gia. Với những bậc đại nhân, đại trí, đại dũng như Nguyễn Du, thật đúng là: “Thác là thể phách, còn là tinh anh”.

Nhạc kịch Kim Vân Kiều: Tấm lòng của những nghệ sĩ Pháp

Nhạc kịch Kim Vân Kiều: Tấm lòng của những nghệ sĩ Pháp

TGVN. Đạo diễn Christophe Thiry - Giám đốc Nghệ thuật của Nhà hát L’Attrape (Paris - Pháp) cho biết ông đã không nhầm khi đặt ...

Vị Tổng thống giỏi làm ngoại giao văn hóa

Vị Tổng thống giỏi làm ngoại giao văn hóa

Là một ngôi sao sáng trong nền chính trị nước Mỹ, Tổng thống Bill Clinton đã có nhiều đóng góp để củng cố hoà khí ...

Khu lưu niệm Đại thi hào Nguyễn Du tiếp nhận tư liệu quý

Khu lưu niệm Đại thi hào Nguyễn Du tiếp nhận tư liệu quý

Ban Quản lý Di tích quốc gia đặc biệt Khu lưu niệm Đại thi hào Nguyễn Du vừa tiếp nhận cuốn Truyện Kiều bằng tiếng ...

Rằng trăm năm cũng từ đây…

Rằng trăm năm cũng từ đây…

“Truyện Kiều còn, tiếng ta còn. Tiếng ta còn, nước ta còn”

Đọc thêm

Giá vàng hôm nay 30/3/2024: Giá vàng thế giới phá kỷ lục, ngân hàng bán tháo USD 'gom hàng'; trong nước tiếp tục bứt phá?

Giá vàng hôm nay 30/3/2024: Giá vàng thế giới phá kỷ lục, ngân hàng bán tháo USD 'gom hàng'; trong nước tiếp tục bứt phá?

Giá vàng hôm nay 30/3/2024, thế giới tăng giá như không thể ngăn cản, các ngân hàng trung ương bán tháo USD để mua vàng. Điều gì đang xảy ra?
Giá tiêu hôm nay 30/3/2024, người tiêu dùng sẵn sàng trả nhiều tiền cho hàng chất lượng cao, nông dân khó khăn với nhiều lựa chọn thay thế cây tiêu

Giá tiêu hôm nay 30/3/2024, người tiêu dùng sẵn sàng trả nhiều tiền cho hàng chất lượng cao, nông dân khó khăn với nhiều lựa chọn thay thế cây tiêu

Giá tiêu hôm nay 30/3/2024 tại thị trường trong nước giảm nhẹ ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 92.000 – 95.000 đồng/kg.
Kỷ niệm 120 năm ngày sinh của đồng chí Nguyễn Lương Bằng tại Nga

Kỷ niệm 120 năm ngày sinh của đồng chí Nguyễn Lương Bằng tại Nga

Đại sứ quán Việt Nam tại Nga kỷ niệm 120 năm ngày sinh đồng chí Nguyễn Lương Bằng, nhà lãnh đạo tiền bối tiêu biểu của Đảng và cách mạng ...
Luồng gió mới của chính trường Senegal

Luồng gió mới của chính trường Senegal

Tân Tổng thống Bassirou Diomaye Faye hứa hẹn định hình lại tương lai ổn định và phát triển của Senegal.
XSMB 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ Bảy ngày 30/3/2024. dự đoán XSMB 30/3/2024

XSMB 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc hôm nay thứ Bảy ngày 30/3/2024. dự đoán XSMB 30/3/2024

XSMB 30/3 - Trực tiếp kết quả xổ số miền Bắc 30/3/2024. xổ số hôm nay 30/3. dự đoán xổ số miền Bắc thứ 7. kết quả xổ số ngày ...
XSMT 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Bảy ngày 30/3/2024. SXMT 30/3/2024

XSMT 30/3, trực tiếp kết quả xổ số miền Trung hôm nay thứ Bảy ngày 30/3/2024. SXMT 30/3/2024

XSMT 30/3 - Kết quả xổ số ngày 30 tháng 3. SXMT 30/3. trực tiếp kết quả xổ số miền Trung 30/3/2024. xổ số hôm nay 30/3. xổ số miền ...
Xu hướng 'hoán đổi điểm đến' đang lan rộng trong ngành du lịch - 5 lý do cân nhắc

Xu hướng 'hoán đổi điểm đến' đang lan rộng trong ngành du lịch - 5 lý do cân nhắc

Lựa chọn một điểm đến phù hợp, tối giảm chi phí mà vẫn tận hưởng được những cảm xúc mới mẻ, tuyệt vời đang trở thành xu hướng lan rộng trong ngành du lịch toàn ...
Những lễ hội độc đáo ở Thổ Nhĩ Kỳ không thể bỏ lỡ trong năm 2024

Những lễ hội độc đáo ở Thổ Nhĩ Kỳ không thể bỏ lỡ trong năm 2024

Thổ Nhĩ Kỳ là một quốc gia có nền lịch sử lâu đời và nền văn hóa chứa đựng nhiều điều thú vị, đặc biệt là những lễ hội đặc sắc, ấn tượng.
Phú Thọ: Nhiều trải nghiệm cho du khách dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội đền Hùng năm 2024

Phú Thọ: Nhiều trải nghiệm cho du khách dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội đền Hùng năm 2024

Trong dịp Giỗ Tổ Hùng Vương-Lễ hội đền Hùng, tỉnh Phú Thọ sẽ tổ chức nhiều hoạt động phong phú, đa dạng, mang lại cho du khách những trải nghiệm mới.
Choáng ngợp với sắc màu sặc sỡ và không khí sôi động tại lễ hội Holi

Choáng ngợp với sắc màu sặc sỡ và không khí sôi động tại lễ hội Holi

Hơn 1,2 tỷ tín đồ Hindu trên thế giới đã đón lễ hội Holi, một lễ hội mùa Xuân nổi tiếng với những sắc màu rực rỡ.
Du lịch thể thao: Mở ra cơ hội phát triển cho du lịch Hà Nội

Du lịch thể thao: Mở ra cơ hội phát triển cho du lịch Hà Nội

Việc khai thác lợi thế sẵn có về vị trí, dịch vụ sẽ mở ra những cơ hội lớn để thúc đẩy phát triển du lịch thể thao, thu hút du khách đến Hà Nội.
Đảo Cô Tô - Điểm hẹn hòn ngọc xanh

Đảo Cô Tô - Điểm hẹn hòn ngọc xanh

Đảo Cô Tô được mệnh danh là hòn ngọc xanh của vùng Đông Bắc, đồng thời là nơi có vị trí chiến lược về an ninh quốc phòng của Tổ quốc.
Lễ hội Ẩm thực Pháp 2024 có quy mô lớn nhất từ trước đến nay

Lễ hội Ẩm thực Pháp 2024 có quy mô lớn nhất từ trước đến nay

Lễ hội Ẩm thực Pháp - Balade en France 2024 sẽ trở lại Việt Nam từ ngày 5-7/4 tại Công viên Thống Nhất, Hà Nội với số lượng gian hàng tăng gấp rưỡi năm ngoái.
Trâm hoa nhung - Dấu ấn của nghệ thuật và văn hóa Trung Quốc

Trâm hoa nhung - Dấu ấn của nghệ thuật và văn hóa Trung Quốc

Xuất hiện thường xuyên trong các bộ phim cổ trang, trâm hoa nhung dần trở thành một xu hướng thời trang mới. Tuy vậy, ít ai biết đây là một di sản văn hoá.
Ra mắt nhiều tác phẩm văn học mới viết cho thiếu nhi

Ra mắt nhiều tác phẩm văn học mới viết cho thiếu nhi

Giải thưởng Văn học Kim Đồng lần thứ nhất là giải thưởng do Nhà xuất bản Kim Đồng tổ chức với mong muốn phát hiện thêm những cây bút viết cho thiếu nhi.
Nét độc đáo và giá trị văn hóa Mỹ [Kỳ 2]

Nét độc đáo và giá trị văn hóa Mỹ [Kỳ 2]

Cú 'sốc' tương lai: Tên cuốn sách nổi tiếng của Alvin Toffler có thể dùng để miêu tả người Mỹ sống trong tâm trạng 'sốc' do nhịp độ sống gấp, cập rập...
Tháng lễ Ramadan rơi vào mùa Đông: Sự thú vị của lịch Hồi giáo

Tháng lễ Ramadan rơi vào mùa Đông: Sự thú vị của lịch Hồi giáo

Lịch Hồi giáo không có tháng nhuận giống như một số lịch khác khiến tháng lễ Ramadan năm 2024 chính thức bắt đầu trong tiết trời mùa Đông.
Nồng ấm hương vị Tết truyền thống của người Azerbaijan tại Việt Nam

Nồng ấm hương vị Tết truyền thống của người Azerbaijan tại Việt Nam

Đại sứ quán Azerbaijan và Đại sứ quán Kazakhstan tại Việt Nam phối hợp cùng Trường Cao đẳng Thương mại và Du lịch Hà Nội tổ chức Lễ hội 'Tết Novruz'.
Mexico tìm được bộ sách quý hiếm về lịch sử của người Aztec

Mexico tìm được bộ sách quý hiếm về lịch sử của người Aztec

Chính phủ Mexico vừa mua được ba cuốn sách cổ chép tay có tranh minh họa từ một gia đình đã lưu trữ các tài liệu của người Aztec qua nhiều thế hệ.
Kỷ niệm 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly: Tái hiện nghi lễ tế Đàn Nam Giao

Kỷ niệm 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly: Tái hiện nghi lễ tế Đàn Nam Giao

Đại diện dòng họ Hồ Thanh Hóa đã trình tấu chúc văn 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly và ôn lại truyền thống lịch sử, đóng góp to lớn của Hồ Quý ...
Hang động chứa hơn 2000 tượng Phật tại Trung Quốc

Hang động chứa hơn 2000 tượng Phật tại Trung Quốc

Hang đá Mạc Cao nằm tại trung tâm của Con đường Tơ lụa huyền thoại và trở thành giao điểm văn hóa, tôn giáo Đông Tây.
Khám phá một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ

Khám phá một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ

Là một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ, đền thờ Mặt trời Konark trở thành Di sản văn hóa thế giới do UNESCO công nhận năm 1984.
Pháo đài quân sự 2.000 năm tuổi của Hàn Quốc

Pháo đài quân sự 2.000 năm tuổi của Hàn Quốc

Được xây dựng từ thời Joseon, Thành Namhansanseong được vinh danh là di tích lịch sử quốc gia Hàn Quốc và di sản văn hóa thế giới.
Họa sĩ Phan Ngọc Khuê trao tặng bộ tranh truyện Hàng Trống hàng trăm năm tuổi cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Họa sĩ Phan Ngọc Khuê trao tặng bộ tranh truyện Hàng Trống hàng trăm năm tuổi cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Chiều 18/3, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam và họa sĩ Phan Ngọc Khuê phối hợp tổ chức khai mạc triển lãm 'Tranh truyện Hàng Trống'.
Phiên bản di động