MỸ - TRUNG QUỐC THỜI ĐẠI DỊCH COVID-19

Nhìn từ Trung Quốc: Quan hệ Mỹ-Trung Quốc trước ngã rẽ lịch sử 

Hà Linh
TGVN. Quan hệ Trung - Mỹ xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ, những ngôn từ và cử chỉ ngoại giao thông thường nay bị thay thế bằng những lời chỉ trích khó nghe, đổ lỗi thẳng thừng và đe dọa đáp trả. Học giả Trung Quốc đánh giá thế nào?
Theo dõi Baoquocte.vn trên
TIN LIÊN QUAN
nhin tu trung quoc quan he my trung quoc truoc nga re lich su Mỹ-Trung Quốc với châu Âu: Hoán đổi vị thế?
nhin tu trung quoc quan he my trung quoc truoc nga re lich su Tạp chí Foreign Policy: 5 trận chiến Mỹ-Trung Quốc
nhin tu trung quoc quan he my trung quoc truoc nga re lich su

Tuần qua, Viện Nghiên cứu Tài chính Trùng Dương và Trung tâm Nghiên cứu Giao lưu Nhân dân Trung - Mỹ, Đại học Nhân dân Trung Quốc tổ chức diễn đàn về chủ đề “Quan hệ Trung - Mỹ trước ngã rẽ lịch sử”. Đánh giá của giới học giả Trung Quốc về mối quan hệ Mỹ-Trung thể hiện một góc nhìn riêng từ phía Trung Quốc, rất đáng chú ý.

Trung Quốc đang đứng trước “ngã rẽ lịch sử”

Nhận định này được đưa ra xuất phát từ đánh giá: cục diện thế giới đang diễn ra những thay đổi lớn lao chưa từng có trong 100 năm qua; bản thân Trung Quốc cũng đang từng bước tiến vào thời đại mới, có những thay đổi mạnh mẽ kể từ Đại hội 18 đến nay; sự phát triển của khoa học công nghệ đang làm thay đổi phương thức sản xuất và sinh hoạt của toàn nhân loại; đại dịch Covid-19 trong một thời gian ngắn đã nhanh chóng thúc đẩy những thay đổi trong quan hệ giữa Trung Quốc với thế giới bên ngoài. Thời đại đã thay đổi, chiến lược của Mỹ đối với Trung Quốc cũng đã thay đổi. Vì vậy, chiến lược của Trung Quốc đối với Mỹ cũng cần phải thay đổi.

Chiến lược của Mỹ đối với Trung Quốc đã trải qua nhiều giai đoạn khác nhau.

Giai đoạn 1, từ năm 1949 - 1972: Mỹ thực hiện chiến lược kiềm chế Trung Quốc. Biểu hiện cơ bản nhất là, giữa hai nước không có giao lưu, trao đổi; không có quan hệ thương mại. Về chính trị, Mỹ không thừa nhận nước Trung Quốc mới.

Giai đoạn 2, từ năm 1972 - 1979: Sau chuyến thăm Trung Quốc của Tổng thống Mỹ Nixon, xuất phát từ nhu cầu của Chiến tranh lạnh, Mỹ thực hiện chiến lược quân sự đối với Trung Quốc, hình thành tam giác Trung - Mỹ - Xô.

Giai đoạn 3, từ năm 1979: Mỹ thực hiện chiến lược “can dự là chính” đối với Trung Quốc. Kể từ sau năm 1978, giữa Trung Quốc và Mỹ hình thành thời cơ chiến lược “can dự - hội nhập”. Sau năm 1978, Mỹ hy vọng thông qua quan hệ với Trung Quốc để lôi kéo Trung Quốc vào hệ thống quốc tế do Mỹ dẫn dắt. Mỹ cho rằng, thông qua chiến lược này có thể đạt được lợi ích kinh tế và chiến lược, đồng thời, tác động tới phương hướng phát triển của Trung Quốc trong tương lai, đây là mục đích chính của Mỹ.

nhin tu trung quoc quan he my trung quoc truoc nga re lich su
Quan hệ Trung - Mỹ xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ.

Mỹ muốn gì ở Trung Quốc?

Tin liên quan
nhin tu trung quoc quan he my trung quoc truoc nga re lich su Mỹ-Trung Quốc với châu Âu: Hoán đổi vị thế?

Chiến lược can dự của Mỹ vừa có yếu tố tích cực, vừa có yếu tố tiêu cực. Yếu tố tích cực là không đối đầu. Nhờ tham gia sâu vào hệ thống quốc tế, Trung Quốc có thể phát triển. Đây là mặt có lợi đối với Trung Quốc. Nhưng Trung Quốc cũng nhận ra, Mỹ luôn muốn gây ảnh hưởng lên Trung Quốc, muốn thay đổi Trung Quốc.

Sau năm 1978, Trung Quốc đã hình thành chiến lược tương đối ổn định đối với Mỹ. Trung Quốc muốn thông qua quan hệ với Mỹ để: lôi kéo Mỹ ủng hộ Trung Quốc gia nhập hệ thống quốc tế; thực hiện hiện đại hóa kinh tế - xã hội; duy trì bản sắc của mình. Điểm thống nhất tương đối lớn về phương hướng, chiến lược giữa Trung Quốc và Mỹ là Mỹ muốn kéo và Trung Quốc cũng muốn ngả theo Mỹ. Điểm khác biệt lớn nhất giữa hai nước chính là Mỹ muốn thay đổi Trung Quốc, nhưng Trung Quốc kiên quyết không thay đổi con đường đặc sắc của mình.

Sau khủng hoảng kinh tế, tại Mỹ đã nhiều lần xuất hiện tranh cãi về chiến lược đối với Trung Quốc, nổi bật nhất là hai lần: (i) từ 2009-2010, sau khủng hoảng tiền tệ, tại Mỹ nổi lên “thuyết Trung Quốc ngạo mạn”, sau đó chuyển sang “thuyết Trung Quốc cứng đầu”; (ii) năm 2015, một năm trước khi diễn ra cuộc tranh cử Tổng thống giữa bà Clinton và ông Donald Trump.

Lần này, Mỹ nhận định chiến lược can dự với Trung Quốc đã thất bại. Mỹ từng nghĩ lôi kéo Trung Quốc vào hệ Hillary thống quốc tế do Mỹ dẫn dắt thì Trung Quốc sẽ “tự diễn biến”. Trên thực tế, Trung Quốc đã “bị lôi kéo”, đã phát triển và đã có những thay đổi vô cùng to lớn, nhưng theo cách nhìn của Mỹ, những thay đổi này chưa đủ lớn, không theo đúng mong muốn của Mỹ.

Mỹ thay đổi chính sách ra sao?

Tin liên quan
nhin tu trung quoc quan he my trung quoc truoc nga re lich su Mỹ-Trung Quốc: Tin cậy thấp nhất kể từ 1979

Những thay đổi trong chiến lược của Chính quyền Tổng thống Donald Trump đối với Trung Quốc xuất phát từ những thay đổi trong cách định vị của Mỹ về Trung Quốc, chủ yếu trên 2 phương diện.

Một là Mỹ nhận định thực lực của Trung Quốc đã khác. Báo cáo chiến lược an ninh quốc gia Mỹ năm 2017 lần đầu tiên xác định “giấy trắng mực đen” rằng “Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh chiến lược của Mỹ”. Trong chiến lược can dự với Trung Quốc, Mỹ vẫn nhìn nhận có thể hợp tác được với Trung Quốc, dù Mỹ muốn thay đổi Trung Quốc nhưng về tổng thể vẫn muốn kéo Trung Quốc về phía mình. Nhưng hiện nay, Mỹ nhận ra rằng, Mỹ không thể tiếp tục chiến lược can dự này nữa. Hai là Mỹ xác định Trung Quốc là “quốc gia xét lại” - đây là thay đổi hết sức to lớn. Chính điều này đã dẫn đến việc từ năm 2018 đến nay, Mỹ liên tục xung khắc với Trung Quốc, nổi bật nhất chính là “chiến tranh thương mại”.

Tuy nhiên, bản thân cách nhìn nhận trong nội bộ Trung Quốc về Mỹ cũng đã dần thay đổi. Theo đó, Mỹ vẫn rất quan trọng, nhưng tầm quan trọng của Mỹ đối với Trung Quốc đã giảm sút so với trước đây. Mặt khác, nếu như trước đây rất nhiều người Trung Quốc cho rằng Mỹ quản trị nội bộ rất tốt, nhưng gần 10 năm nay, ngày càng nhiều người cảm thấy, nội bộ Mỹ dường như cũng có vấn đề, đặc biệt là kể từ khi xảy ra dịch bệnh, cách thể hiện của Mỹ càng “mất điểm”.

Tất cả những nguyên nhân trên đã dẫn đến việc Mỹ quyết định kết thúc chiến lược can dự với Trung Quốc. Song, trong nội bộ Mỹ vẫn chưa đạt được nhận thức chung về việc sẽ dùng chiến lược gì để thay thế chiến lược can dự với Trung Quốc.

Mỹ-Trung tách rời

Trong tương lai, khả năng Mỹ-Trung Quốc tách rời (decoupling) ở mức độ nhất định là khó tránh khỏi. Vấn đề là, tách rời trong lĩnh vực gì, tách rời như thế nào.

Cách đây 2 năm, có một số chuyên gia Mỹ từng nói vui rằng, chỉ có một khả năng giúp quan hệ Trung - Mỹ tốt trở lại, đó là xuất hiện người ngoài hành tinh vào Trái đất, khiến Trung - Mỹ buộc phải cùng nhau chống lại kẻ thù chung. Thời điểm đó, ai cũng nghĩ đó chỉ là câu nói đùa, nhưng không ngờ, 2 năm sau, câu nói đùa đó đã trở thành sự thật. “Người ngoài hành tinh” đó chính là virus Covid-19.

Tuy nhiên, điểm khác biệt là, “người ngoài hành tinh” này khiến quan hệ Trung - Mỹ thêm bất hòa. Rất nhiều người trong chính quyền Tổng thống Trump coi dịch bệnh là thời cơ chiến lược của Mỹ trong việc làm suy yếu Trung Quốc. Chỉ trong vài tháng, Mỹ liên tục công khai chỉ trích Trung Quốc, phát động cuộc chiến dư luận, kêu gọi “thoát Trung” trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Thực tế cho thấy, Mỹ không sản xuất được khẩu trang, không sản xuất được máy thở, một số dược phẩm y tế cơ bản nhất cũng phải nhập khẩu từ Trung Quốc. Ngày càng nhiều chính khách Mỹ kêu gọi chuyển dịch ngành sản xuất thiết bị y tế, dược phẩm quay về Mỹ. Nhưng khả năng điều chỉnh chuỗi cung ứng trong thời gian ngắn là không cao. Về lâu dài, Trung - Mỹ tách rời là một xu thế, nhưng về ngắn hạn thì chưa thể.

nhin tu trung quoc quan he my trung quoc truoc nga re lich su Nguy cơ 'chiến tranh nóng' giữa Mỹ và Trung Quốc trên Biển Đông?

TGVN. Không nơi nào tàu chiến, máy bay chiến đấu của Mỹ và Trung Quốc lại “chạm trán” với tần suất nhiều như ở Biển Đông.

nhin tu trung quoc quan he my trung quoc truoc nga re lich su Ngoại trưởng Vương Nghị: Quan hệ Mỹ-Trung Quốc đang 'bị bắt làm con tin'

TGVN. Trung Quốc ngày 24/5 cho biết mối quan hệ của nước này với Mỹ đang bên bờ vực của một cuộc “Chiến tranh Lạnh mới”, ...

nhin tu trung quoc quan he my trung quoc truoc nga re lich su Góc nhìn từ Trung Quốc: Xung khắc Mỹ-Trung Quốc có phải là định mệnh?

TGVN. Lưỡng hội Trung Quốc thảo luận về quan hệ Mỹ-Trung Quốc. Các chuyên gia bên trong Trung Quốc đánh giá thế nào về triển ...

nhin tu trung quoc quan he my trung quoc truoc nga re lich su Cuộc ‘so găng’ Mỹ - Trung Quốc sẽ đi đến đâu?

TGVN. Lịch sử thế giới đương đại đang chứng kiến một cuộc đọ sức ngoạn mục giữa hai siêu cường được dẫn dắt bởi Tổng ...

(Theo “Tin tức Trung Quốc”)

Bài viết cùng chủ đề

Dịch virus corona

Đọc thêm

Lịch cúp điện An Giang hôm nay ngày 30/3/2024

Lịch cúp điện An Giang hôm nay ngày 30/3/2024

Thông tin lịch cúp điện tại An Giang theo từng khu vực được cập nhật mới nhất từ Điện lực miền Nam ngày 30/3/2024.
Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 30/3 và sáng 31/3: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh vòng 30 -  Brentford vs MU; Bundesliga vòng 27 - Munich vs Dortmund

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 30/3 và sáng 31/3: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh vòng 30 - Brentford vs MU; Bundesliga vòng 27 - Munich vs Dortmund

Lịch thi đấu bóng đá hôm nay 30/3 và sáng 31/3: Lịch thi đấu Ngoại hạng Anh vòng 30 - Brentford vs MU; La Liga vòng 30 - ...
XSMN 29/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xổ số ngày 29 tháng 3

XSMN 29/3, kết quả xổ số miền Nam hôm nay thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số hôm nay 29/3. xổ số ngày 29 tháng 3

XSMN 29/3 - xổ số hôm nay 29/3. trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay 29/3/2024. xo so mien nam. SXMN 29/3. kết quả xổ số ngày ...
Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Bảy ngày 30/3/2024: Cự Giải vận trình sự nghiệp tốt

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Bảy ngày 30/3/2024: Cự Giải vận trình sự nghiệp tốt

Tử vi hôm nay 30/3/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Việt Nam đảm nhiệm cương vị Chủ tịch Nhóm châu Á-Thái Bình Dương tại Liên hợp quốc

Việt Nam đảm nhiệm cương vị Chủ tịch Nhóm châu Á-Thái Bình Dương tại Liên hợp quốc

Đại sứ Đặng Hoàng Giang khẳng định Việt Nam sẽ hợp tác chặt chẽ với các thành viên và nỗ lực hoàn thành tốt công việc của Chủ tịch Nhóm.
Trực tiếp kết quả xổ số miền Nam - XSMN 29/3 - SXMN 29/3/2024 - kết quả xổ số hôm nay 29/3

Trực tiếp kết quả xổ số miền Nam - XSMN 29/3 - SXMN 29/3/2024 - kết quả xổ số hôm nay 29/3

XSMN 29/3 - Trực tiếp kết quả xổ số miền Nam hôm nay 29/3/2023. kết quả xổ số ngày 29 tháng 3. xổ số hôm nay 29/3. SXMN 29/3. XSMN ...
Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga bảo vệ Triều Tiên trước động thái mới của Mỹ

Nga phủ quyết dự thảo nghị quyết do Mỹ đề xuất gia hạn nhiệm vụ của Nhóm chuyên gia giám sát trừng phạt Triều Tiên thêm một năm.
Khủng hoảng ở Haiti: LHQ nói thảm họa, Hội đồng chuyển tiếp quyết giảm bớt nỗi thống khổ cho người dân

Khủng hoảng ở Haiti: LHQ nói thảm họa, Hội đồng chuyển tiếp quyết giảm bớt nỗi thống khổ cho người dân

Chỉ tính riêng từ đầu năm đến ngày 22/3, số người thiệt mạng vì bạo lực ở Haiti đã là 1.554 và 826 người bị thương.
Đổ tại phương Tây chậm trễ, cố vấn Ukraine thừa nhận 'đình trệ' trên tiền tuyến, Tổng thống Zelensky gây sức ép lên Mỹ

Đổ tại phương Tây chậm trễ, cố vấn Ukraine thừa nhận 'đình trệ' trên tiền tuyến, Tổng thống Zelensky gây sức ép lên Mỹ

Quan chức Ukraine cho hay, nước này hiện không có đủ nguồn lực để thực hiện các hành động tấn công hiệu quả nhằm làm suy yếu Nga.
Bầu cử Mỹ 2024: 'Tất tả' ứng phó các vụ truy tố hình sự, ông Donald Trump 'thua' Tổng thống Biden ở một điểm

Bầu cử Mỹ 2024: 'Tất tả' ứng phó các vụ truy tố hình sự, ông Donald Trump 'thua' Tổng thống Biden ở một điểm

Chiến dịch tranh cử của Tổng thống Mỹ Joe Biden đang có ngân sách lớn gấp 3 lần 'túi tiền' để chạy đua trong cuộc bầu cử 2024 của ông Trump.
Israel-Hezbollah leo thang nghiêm trọng nhất gần 20 năm qua, Mỹ tuyên bố phản đối một cuộc chiến

Israel-Hezbollah leo thang nghiêm trọng nhất gần 20 năm qua, Mỹ tuyên bố phản đối một cuộc chiến

Nhà Trắng kêu gọi Israel và Lebanon đặt ưu tiên hàng đầu đối với việc khôi phục ổn định sau các cuộc trả đũa nhau giữa Israel và Hezbollah.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga tuyên bố tình tiết mới chứng tỏ Ukraine dính líu, Mỹ lập tức lên tiếng

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: Nga tuyên bố tình tiết mới chứng tỏ Ukraine dính líu, Mỹ lập tức lên tiếng

Nga đã bắt giữ một đối tượng bị cáo buộc hỗ trợ tài chính cho những kẻ tấn công khủng bố nhà hát ở ngoại ô Moscow hôm 22/3.
Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Quan hệ Pháp-Brazil: Nối lại nồng ấm

Chuyến đi của Tổng thống Pháp tới Brazil được cho là làm nồng ấm trở lại mối quan hệ băng giá dưới thời Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro.
Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Ngoại trưởng Mỹ thăm Hàn Quốc: Thông điệp nồng ấm

Sự hiện diện của Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tại Seoul lần này cũng cho thấy quan hệ đồng minh tiếp tục gắn kết chặt chẽ giữa Mỹ và Hàn Quốc.
Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Phía sau kỳ vọng của Thái Lan ở EU

Thông điệp mà Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin muốn chuyển tới châu Âu, đặc biệt là Pháp và Đức là 'Thái Lan đã mở cửa kinh doanh trở lại'.
Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Tăng gắn kết, tìm đồng thuận

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cùng Thủ tướng Donald Tusk có thể coi là nỗ lực nâng tầm gắn kết mối quan hệ đồng minh với Mỹ.
Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Bầu cử Tổng thống Mỹ: Định hình cuộc đua ‘song mã’

Sau ngày Siêu thứ Ba, việc lựa chọn ứng viên Tổng thống của đảng Dân chủ và Cộng hòa gần như đã an bài.
Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp thăm CH Czech: Nỗ lực tìm kiếm đồng minh

Tổng thống Pháp đến CH Czech không chỉ đáp lễ mà còn là nỗ lực thể hiện vai trò dẫn dắt của nước Pháp và tìm kiếm sự ủng hộ của đồng minh.
Thiếu hụt đạn dược trong xung đột với Nga, Ukraine tăng cường sản xuất vũ khí 'cây nhà lá vườn'

Thiếu hụt đạn dược trong xung đột với Nga, Ukraine tăng cường sản xuất vũ khí 'cây nhà lá vườn'

Trong bối cảnh xung đột Nga-Ukraine vẫn tiếp diễn, Kiev đang nỗ lực tự sản xuất vũ khí với sự hỗ trợ của phương Tây để đáp ứng nhu cầu.
Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Điều gì đang xảy ra với quan hệ Mỹ-Israel?

Việc Mỹ bỏ phiếu trắng với nghị quyết kêu gọi ngừng bắn ở Gaza của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc liệu có thể làm chuyển hướng quan hệ với Israel?
Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Nhật Bản cho phép xuất khẩu máy bay chiến đấu tối tân: 3 điều cần biết

Kế hoạch theo Chương trình Không quân Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) của Nhật Bản, Anh và Italy báo hiệu sự thay đổi then chốt trong chiến lược an ninh khu vực.
Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ thăm Đông Nam Á: Dấu ấn Hành động hướng Đông, khẳng định giá trị chung với ASEAN

Ngoại trưởng Ấn Độ tìm cách tối đa hóa hoạt động ngoại giao để đưa mối quan hệ của Ấn Độ với các đối tác Đông Nam Á lên một tầm cao mới.
Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Vụ tấn công khủng bố ở Moscow: 'Điểm mù' của Cơ quan an ninh Nga hay thuyết âm mưu đánh lạc hướng?

Khi chính lực lượng IS đã nhận là chủ mưu cuộc khủng bố, Nga vẫn chưa thể vội vàng tin bởi nếu vội tin rất có thể Moscow đã dính bẫy.
Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

EU đồng lòng hỗ trợ Ukraine 'bằng mọi giá' vì hòa bình trong bối cảnh Nga đang dành nhiều lợi thế trong cuộc xung đột.
Phiên bản di động