| Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte phát biểu trước toàn quốc hôm 27/7, tuyên bố Manila sẽ không cho phép Mỹ đặt căn cứ quân sự ở nước này. (Nguồn: AFP) |
Tuy nhiên, một cuộc khảo sát đã chỉ ra rằng, quan điểm này không được nhiều người Philippines, vốn tin rằng Trung Quốc đã xuống thang do tranh chấp lãnh thổ kéo dài, hưởng ứng.
Ba thách thức lớn
Phát biểu tại một hội thảo trực tuyến, do Hiệp hội Nghiên cứu Trung Quốc của Philippines có trụ sở ở Manila và Trung tâm Nghiên cứu Philippines thuộc Đại học Tế Nam (Jinan) đồng tổ chức, Đại sứ Trung Quốc tại Manila Hoàng Khê Liên hôm 3/8 nói rằng, ông đồng ý với các bình luận của Ngoại trưởng Philippines Teodoreo Locsin Jr.
Đại sứ Trung Quốc nhấn mạnh: “Ngày 22/7, Ngoại trưởng Locsin đã tuyên bố vấn đề Biển Đông không phải là tổng thể trong các mối quan hệ Trung Quốc-Philippines. Đây chỉ là một "viên sỏi nhỏ" trên con đường dẫn đến sự phát triển kinh tế cùng có lợi của hai nước và chúng ta không được vấp ngã vì viên sỏi đó”.
Đáp lại tuyên bố của ông Hoàng Khê Liên, Ngoại trưởng Philippines đã tweet trên trang cá nhân: “Chấp nhận có sự bất đồng đối với phán quyết của Tòa Trọng tài ở The Hague. Hành xử một cách văn minh”. Ông Locsin cũng nói thêm rằng, hai nước tiếp tục thảo luận về quyền lợi của cả hai bên dựa trên luật pháp.
Trong bài phát biểu, ông Hoàng Khê Liên nêu ra 3 thách thức lớn đang cản bước quan hệ Philippines-Trung Quốc: tranh chấp hàng hải dai dẳng, tâm lý tiêu cực đối với Trung Quốc bắt nguồn từ những tuyên bố của các chính trị gia Philippines và “những xáo trộn từ bên ngoài đáng báo động” do một số siêu cường mà ông không nêu tên, nhưng nhiều khả năng là ám chỉ Mỹ.
“Bị bao trùm bởi tâm lý Chiến tranh Lạnh, một số siêu cường đang kích động ngăn chặn và chèn ép Trung Quốc bằng mọi cách có thể, cố gây bất hòa giữa các quốc gia trong khu vực và thậm chí còn buộc họ phải chọn phía. Dưới áp lực và tình thế phức tạp như vậy, Philippines cần phải có sự sáng suốt chiến lược và ý chí mạnh mẽ để duy trì chính sách đối ngoại độc lập của họ”, ông này cho hay.
Tại cuộc hội thảo trực tuyến, Đại sứ Philippines tại Trung Quốc Chito Sta. Romana cũng đã hạ thấp mức độ nghiêm trọng của cuộc xung đột hàng hải mà ông nói là khu vực do Philippines tuyên bố chủ quyền và gọi là Biển Tây Philippines.
Ông Romana đã đề cập Cơ chế tham vấn song phương (BCM) và các cuộc đàm phán đang diễn ra về Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC), mà phía Bắc Kinh cũng kêu gọi giải quyết theo cách “xử lý tranh chấp hàng hải thông qua đối thoại và tham vấn hữu nghị”.
Tuần trước, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân tuyên bố nước này công nhận “quyền của tất cả các quốc gia duy trì chính sách đối ngoại độc lập và để phát triển quan hệ ngoại giao dựa trên lợi ích quốc gia”.
Tuyên bố trên được đưa ra sau khi Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte, trong bài phát biểu trước toàn quốc hôm 27/7, tuyên bố Manila sẽ không cho phép Mỹ đặt căn cứ quân sự ở nước này.
Ông Uông Văn Bân cũng nói thêm rằng Philippines, với tư cách là “láng giềng thân thiện” sẽ được ưu tiên khi (Trung Quốc) phát triển được vaccine Covid-19.
Hướng đi nào?
Tiến sĩ Aaron Jed Rabena chuyên gia về quan hệ quốc tế tại Đại học Sơn Đông (Trung Quốc) và hiện là chuyên gia nghiên cứu của chương trình Asia-Pacific Pathways to Progress, đã đặt câu hỏi tại sao sự giúp đỡ của Trung Quốc trong cuộc chiến chống dịch Covid-19 bùng phát ở nước này lại “không được nhiều người Philippines đánh giá cao”.
Một cuộc khảo sát mới đây, do hãng thăm dò dư luận tư nhân Social Weatherstation tiến hành cho thấy, niềm tin của người Philippines đối với Trung Quốc đã sụt giảm đáng kể trong khi niềm tin vào Mỹ lại có xu hướng gia tăng. Lý do chủ yếu, theo ông Rabena đến từ những căng thẳng ở Biển Đông/Biển Tây Philippines.
Vì vậy, ông Rabena cho rằng, Trung Quốc cần cải thiện chiến lược quan hệ công chúng, đồng thời phải tính đến những tác động của các hành động ở Biển Đông. Bên cạnh đó, Tổng thống Duterte cũng cần phải giảm bớt “sự ca ngợi quá mức hoặc ưu tiên đặc biệt dành cho Trung Quốc”, đồng thời thể hiện sự cứng rắn đối với các hoạt động trốn thuế và bất hợp pháp của công ty vận hành sòng bạc trực tuyến (POGO) đang nở rộ ở Philippines.
Ông Rabena cũng cho rằng, cả hai nước cần đẩy nhanh các cuộc đàm phán về những khoản vay và đầu tư trị giá 24 tỷ USD mà Trung Quốc từng cam kết hồi năm 2016.
Bất chấp căng thẳng giữa hai nước, ông Rabena nhận định, chính sách đối ngoại của Tổng thống Duterte đã không lặp lại chính sách của cựu Tổng thống Benigno Aquino III và không có sự “ủng hộ rõ ràng” nào đối với các lập trường của chính phủ Mỹ. “Theo tôi, mọi thứ vẫn ổn định và đang đi đúng hướng”, ông này bình luận.