Schengen - nơi ra đời thị thực quyền lực nhất thế giới

Từng đi du lịch châu Âu, không ai không biết tới thị thực (visa) Schengen, “tấm thẻ căn cước” cho phép tự do đi lại giữa 27 nước châu Âu. Nhưng ít người biết Schengen cũng là tên của một ngôi làng nhỏ bé thuộc Luxembourg - nơi ra đời Hiệp ước Schengen.

Hiểu thêm về bản sắc của Dân ca Quan họ Bắc Ninh Du lịch Hoà Bình: Tận hưởng cảnh sắc yên bình ở bản Ngòi Hoa Hà Nội giữ vững vị trí lá cờ đầu trong xây dựng nông thôn mới Đến An Giang, thưởng thức món ‘vũ nữ chân dài’ Trùng Khánh: Vùng biên viễn yên bình, thơ mộng giữa non nước Cao Bằng

Schengen, nơi ra đời thị thực quyền lực nhất thế giới

Cờ của các nước trong khối Schengen trước cửa Bảo tàng châu Âu ở Schengen. (Nguồn: TGCC)

Thị trấn Schengen cho phép hơn 400 triệu người dân châu Âu và các du khách thập phương tự do đi lại xuyên biên giới giữa 27 nước châu Âu. Vì thế, thị thực Schengen được coi là thị thực quyền lực nhất thế giới.

Nơi ngã ba biên giới

Ngày 14/6/1985, trên con tàu mang tên Công chúa Marie-Astrid thả neo tại khúc sông Moselle ở ngã ba biên giới Pháp, Đức, Luxembourg, thuộc Schengen, năm nước trong cộng đồng châu Âu (EEC) lúc bấy giờ là Pháp, Bỉ, Hà Lan, Luxembourg và Tây Đức đã ký một hiệp ước bãi bỏ việc kiểm soát biên giới để cho công dân các nước này đi lại tự do trong vùng lãnh thổ thuộc năm nước, gọi là “khối Schengen”. Đến nay, hiệp ước này đã được mở rộng tới 27 nước châu Âu.

Luxembourg là một trong những quốc gia nhỏ nhất châu Âu, tiếp giáp với Pháp, Đức và Bỉ. Quốc gia này có diện tích nhỏ đến mức thường vô tình bị bỏ qua trong các tour du lịch châu Âu và tại khu vực rộng nhất bạn có thể chạy xe từ đầu này đến đầu kia chỉ trong một giờ đồng hồ

Tại sao Schengen lại được chọn là nơi ký Hiệp ước? Lúc đó, Luxembourg là Chủ tịch khối EEC nên Schengen được lựa chọn. Nơi đây cũng là điểm giáp giới giữa ba quốc gia thành viên Pháp - Đức - Luxembourg. Để đảm bảo đó là lựa chọn trung tính, các bên tham gia được sắp xếp lên một du thuyền có tên MS Princesse Marie-Astrid, được neo ở vị trí gần sát biên giới giữa ba quốc gia, giữa dòng sông Moselle. Ban đầu, hiệp ước này bị đánh giá thấp. Các thủ tục quan liêu khiến cho việc bãi bỏ hoàn toàn việc kiểm soát biên giới giữa năm quốc gia sáng lập không được áp dụng cho mãi đến năm 1995.

Tuy nhiên, với đa số người dân châu Âu, lợi ích mà hiệp ước Schengen đem lại lớn hơn nhiều so với những phiền toái. Hiệp ước đã tác động đến đời sống hàng ngày của tất cả các quốc gia thành viên khối Schengen với tổng dân số khoảng 400 triệu người.

Tác giả tại triển lãm ảnh ngoài trời về sự kiện ký Hiệp ước Schengen. (Nguồn: TGCC)

Thanh bình Schengen

Từ thành phố Vienna của Áo, tôi đi tàu nhanh của hãng Deutsche Bahn DB (Đức) tới Schengen sau ba lần chuyển tàu (ở Stuggart, Muchen và Dusseldorf) và tới nhà ga Perl, ga cuối cùng của nước Đức. Sau khi xuống tàu, tôi đi bộ chừng hơn 1 km, vượt qua một cây cầu nhỏ bắc qua sông Moselle là tới ngôi làng Schengen.

Ngôi làng thanh bình hiện ra trước mắt tôi với những chiếc xe hơi mang biển số của Đức, Pháp, Luxembourg và những người đạp xe thong thả ngang qua. Không ai ngờ, ngôi làng nhỏ bé nằm ở Đông Nam của Luxembourg này là nơi ra đời Hiệp ước Schengen cách đây gần 40 năm.

Bước trên cây cầu nhỏ xinh, tôi nhìn thấy biển báo hết địa phận nước Đức, tiến dần vào lãnh thổ Luxembourg. Vì có hiệp định tự do đi lại giữa 27 nước châu Âu, nên có thể thấy những chiếc ô tô mang biển số của nhiều nước chạy băng qua mà không có rào cản (barrier), phổ biến là biển số của Đức, Pháp và Luxembourg. Từ trên cầu, tôi cứ ngẩn ngơ ngắm nhìn dòng sông Moselle hiền hòa - còn được biết đến là đường biên giới tự nhiên giữa Đức và Luxembourg. Nếu không đi về hướng Luxembourg, không qua cầu, mà từ nhà ga Perl, bạn đi về bên trái một đoạn sẽ nhìn thấy biểu tượng tháp Eiffel và tấm pano chào mừng quốc khánh Pháp 14/7 - bắt đầu bước sang địa phận của nước Pháp. Một vị trí có ý nghĩa lịch sử như vậy nhưng tôi không thấy có cột mốc hoành tráng nào đánh dấu biên giới ba nước Pháp - Đức - Luxembourg. Đọc thông tin trên mạng, tôi thấy có một cột mốc nhỏ xíu nằm lọt thỏm giữa những lùm cây, đánh dấu ngã ba biên giới. Tôi đi tìm khắp Schengen và hỏi cả người dân nơi đây, nhưng không ai biết cột mốc đó có ý nghĩa gì.

Biển báo địa phận lãnh thổ Đức. (Nguồn: TGCC)

Từ nhà ga Perl thuộc địa phận của Đức, bước qua cầu là tới địa phận Schengen, nơi bạn có thể nhìn thấy khu vực sát bờ sông Moselle cắm cờ của các nước châu Âu cùng các bức ảnh ngoài trời về sự kiện ký kết Hiệp ước Schengen năm 1985.

Tôi gặp một số cặp vợ chồng trung niên vui vẻ đạp xe quanh bờ sông. Họ cho biết: “Chúng tôi là người Pháp, đạp xe hơn 50 km tới đây chơi. Chúng tôi thường đạp xe tới đây vào những dịp nghỉ lễ”.

Một cặp đôi khác cho biết, nhà họ ở Pháp, cách đây hơn 100 km nên thường đến đây bằng ô tô và chở theo xe đạp. Tới đây họ lấy xe đạp xuống đạp dạo chơi khắp Schengen. Khi tôi hỏi vì sao tới đây, họ cho biết, họ có thói quen đi chơi vào cuối tuần, nên cứ cuối tuần là họ đạp xe đi chơi.

Không có du khách xa xôi nào như tôi tới đây, ngoài những du khách Pháp, Đức ngay gần biên giới. Đi bộ một lát đã tới Bảo tàng châu Âu mở cửa miễn phí cho du khách. Tại đây, bạn có thể tìm hiểu các câu chuyện về việc hình thành khối Schengen qua các màn hình tương tác bên trong và rất nhiều di tích bên ngoài bảo tàng. Đừng bỏ lỡ cơ hội bộ sưu tập mũ của nhân viên kiểm soát biên giới từ các quốc gia thành viên vào thời họ gia nhập khối.

Khuôn viên xinh xắn trước Bảo tàng châu Âu là nơi bạn có thể thưởng thức các món đặc sản của Luxembourg như các loại bánh mặn, bánh mỳ pate và đặc biệt là rượu vang trắng cremant ngon nức tiếng của Luxembourg. Schengen nằm ở thung lũng Moselle ở Luxembourg. Thung lũng này cũng là trung tâm của ngành sản xuất rượu của Luxembourg.

Schengen nằm tách rời khỏi tất cả những tuyến giao thông chính và chỉ cách Luxembourg khoảng 35km lái xe. Với tôi, được đi bộ, được đạp xe ở những đồi trồng nho và được thưởng thức ly rượu vang trắng ở Schengen là trải nghiệm vô cùng tuyệt vời, chẳng gì hơn khi được thưởng thức hương vị thực sự của cuộc sống ở đây, ngôi làng nhỏ bé đậm dấu ấn lịch sử này.

Hiệp ước Schengen là Hiệp ước về tự do đi lại do hầu hết các nước châu Âu ký kết. Hiệp ước quy định quyền tự do đi lại của công dân các nước thành viên. Đối với công dân nước ngoài chỉ cần có visa của một trong các nước thuộc khối Schengen là được phép đi lại trong toàn bộ khu vực.

Tính đến 1/1/2023, tổng số quốc gia công nhận hoàn toàn Hiệp ước này là 27 nước, được gọi là các quốc gia Schengen, trong đó có 22 nước thuộc khối Liên minh châu Âu (EU) và năm nước không thuộc EU gồm: Ba Lan, Cộng hòa Czech, Hungary, Slovakia, Slovenia, Estonia, Latvia, Lithuania, Malta, Iceland, Na Uy, Thụy Điển, Phần Lan, Đan Mạch, Hà Lan, Bỉ, Luxembourg, Pháp, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Đức, Áo, Italy, Hy Lạp, Thụy Sỹ, Liechtenstein và Croatia.