Schengen và ‘giấc mơ có thật’ của hai nước Đông Âu

Đào Anh
Trước Thế chiến I, công dân châu Âu có thể đi từ Paris, Pháp đến Saint Petersburg, Liên Xô mà không cần có hộ chiếu hay loại giấy thông hành nào. Sau Thế chiến II, sự nghi kỵ lẫn nhau dẫn đến việc hộ chiếu trở thành vật cần thiết khi di chuyển trong phạm vi châu lục.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Schengen và ‘giấc mơ có thật’ của hai nước Đông Âu
Ngày 31/3, Romania và Bulgaria chính thức gia nhập một phần khối Schengen của Liên minh châu Âu. (Nguồn: AFP)

Ngày 14/6/1985 tại Schengen, một thị trấn nhỏ nổi tiếng về nghề nấu rượu nằm ở cực Đông - Nam của nước Luxembourg, năm nước thuộc Cộng đồng châu Âu (EU) là Pháp, Bỉ, Hà Lan, Luxembourg và Tây Đức cùng nhau ký Hiệp ước Schengen, thỏa thuận bãi bỏ việc kiểm soát biên giới giữa năm nước này.

Hiệp ước Schengen nhằm khôi phục lại trật tự, niềm tin lẫn nhau giữa các quốc gia châu Âu được hình thành từ lâu đời. Văn bản này chính là tiền đề cho công dân được đi lại tự do trong vùng lãnh thổ chung của năm nước mà không cần xin visa (thị thực).

Từ năm quốc gia đến "đại lãnh thổ"

Đến năm 1995, Thỏa thuận và Hiệp ước Schengen đi vào thực hiện chính thức, biến khu vực Schengen trở thành một “đại lãnh thổ” thống nhất, trong đó các nước thành viên đều mở cửa, bãi bỏ các biện pháp kiểm soát ở biên giới, cho phép công dân đi lại tự do trong khu vực.

Gần 40 năm qua, các quốc gia thành viên Schengen không ngừng đề xuất những sáng kiến và áp dụng các chính sách phù hợp để phát triển kinh tế, văn hóa, du lịch trong khối.

Thứ nhất, đó là visa Schengen. Đối với công dân các nước ngoài khối Schenghen, sự ra đời visa Schengen giúp họ có cơ hội tiếp cận một lúc với 27 nước chỉ bằng một lần thực hiện thủ tục xin visa. Điều này giúp Schengen trở thành điểm đến thống nhất, rộng lớn và hấp dẫn hơn rất nhiều so với từng nước riêng lẻ trước đó.

Thêm nữa, đây là lợi thế cạnh tranh để thu hút vốn đầu tư, nguồn lực lao động và du khách nước ngoài đến tham quan, sinh sống, học tập, làm việc, kinh doanh, góp phần phát triển kinh tế xã hội trong khu vực vượt bậc so với trước kia. Ngoài ra, việc xoá bỏ kiểm soát biên giới góp phần giảm thời gian, giá thành vận chuyển hàng hóa qua châu Âu, thúc đẩy xúc tiến thương mại và hợp tác nhiều mặt giữa các nước.

Thứ hai, đó là hệ thống thông tin Schengen (SIS). SIS giúp các nước thành viên tăng cường hợp tác xuyên biên giới thông qua việc thiết lập hệ thống cảnh sát, hải quan, biên phòng và hệ thống thông tin chung đối với tất cả các bên tham gia Hiệp ước. SIS là kho cơ sở dữ liệu chung bao gồm thông tin về người cần tìm kiếm, mất tích hoặc đang bị truy nã cũng như xe và giấy tờ tùy thân liên quan, góp phần đáng kể cho quá trình tìm kiếm thông tin cũng như bảo vệ an ninh trong khu vực.

Đây cũng là công cụ đắc lực nhằm giúp cảnh sát và cơ quan lãnh sự truy cập kho dữ liệu chung về tội phạm, trao đổi thông tin trực tiếp, giám sát xuyên biên giới và truy bắt tội phạm nhằm chống khủng bố, buôn bán người và nhập cư bất hợp pháp.

Thứ ba, đó là hệ thống xuất nhập cảnh (EES). EES đã thúc đẩy tự động hóa việc đăng ký và kiểm soát dữ liệu cá nhân của công dân các quốc gia ngoài EU qua biên giới bên ngoài Khu vực Schengen. Trong đó, ESS sẽ thay thế hệ thống đóng dấu hộ chiếu thủ công và giám sát điện tử từng lần nhập cảnh và xuất cảnh, từ chối nhập cảnh và thời gian lưu trú của công dân các nước ngoài EU khi họ đi qua biên giới.

Quá trình không ngừng mở rộng

Kể từ khi thành lập, khối Schengen đã trải qua bảy lần mở rộng. Bắt đầu từ năm 1991, khối Schengen được mở rộng với sự gia nhập của Italy, Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha (1991), Hy Lạp (1992), Áo (1995), Đan Mạch, Phần Lan, Thụy Điển cùng với Iceland, Na Uy (1996). Sau đợt mở rộng trên, khu vực Hiệp ước Schengen có 15 thành viên.

Ngày 21/12/2007, khu vực Schengen có thêm chín thành viên mới là Czech, Estonia, Hungary, Latvia, Lithuania, Malta, Ba Lan, Slovakia và Slovenia, nâng tổng số các nước trong khối lên 24 nước với hơn 400 triệu dân, đưa biên giới khu vực Schengen tiến sát tới các nước Ukraine, Belarus và Nga.

Những năm tiếp theo, Schengen lại được mở rộng với sự kết nạp của Thụy Sỹ (2008), Liechtenstein (2011) và Croatia (1/1/2023). Đến 31/3/2024, sau 13 năm chờ đợi, Bulgaria và Romania gia nhập một phần khối đi lại tự do Schengen với việc bỏ kiểm soát biên giới đường hàng không và đường biển.

Tuy nhiên, các biện pháp kiểm soát trên biên giới đất liền sẽ vẫn được duy trì do Áo phản đối việc các nước Đông Âu trở thành thành viên chính thức của khu vực Schengen vì lo ngại làn sóng người xin tị nạn tràn vào.

Sau khi Bulgaria và Romania gia nhập, khu vực Schengen hiện có 29 thành viên, bao gồm 25 trong số 27 quốc gia thành viên EU, cùng với và các quốc gia còn lại trong khối Schengen là Thụy Sỹ, Na Uy, Iceland và Liechtenstein.

Trước khi kết nạp thêm Bulgaria và Romania, khu vực này gồm 27 quốc gia thành viên, trải rộng trên diện tích 4 triệu km2, với dân số gần 420 triệu người. Với việc gia nhập của Romania và Bulgaria, khu vực Schengen tăng lên 4,5 triệu km2 trong khi dân số tăng lên 450 triệu người.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen cho rằng, đây là thời khắc lịch sử của khối Schengen và nêu rõ các nước đang cùng nhau xây dựng một châu Âu mạnh mẽ, đoàn kết hơn cho mọi công dân. Tuyên bố của EC nhấn mạnh, Bulgaria và Romania sẽ góp phần tăng cường các nỗ lực chung của châu Âu nhằm giải quyết vấn đề an ninh của EU ở các biên giới ngoài khối và thách thức về di cư.

Tác động của sức hấp dẫn mới

Việc Bulgaria và Romania gia nhập một phần khối đi lại tự do Schengen đã có ảnh hưởng lớn đến hợp tác và hội nhập ở châu Âu.

Đầu tiên, sự gia nhập Schengen của Bulgaria và Romania đã xóa bỏ rào cản tự do di chuyển của hai quốc gia này trên đường biển và đường hàng không cũng như gỡ bỏ đường biên giới đất liền với các nước còn lại trong khối.

Đầu tháng 3/2024, Ủy ban châu Âu đã đưa ra các Khung hợp tác tăng cường hợp tác về di cư, an ninh biên giới và các thủ tục tị nạn. Những khuôn khổ này được xây dựng dựa trên các dự án thí điểm thành công về quy trình tị nạn và hồi hương nhanh chóng.

Ngoài ra, sáng kiến hợp tác cảnh sát khu vực đã được thiết lập giữa các quốc gia thành viên dọc theo các tuyến đường di cư lớn như Bulgaria, Romania, Áo, Hy Lạp, Hungary và Slovakia nhằm mục đích tìm giải pháp lâu dài để giải quyết các nguy cơ cấp bách hiện tại, trong đó có vấn đề giải quyết tội phạm xuyên biên giới.

Sự gia nhập của Bulgaria và Romania được dự báo tạo nên những thay đổi mới trong làn sóng nhập cư. Thủ tục nhập cư của EU cần có những thay đổi phù hợp để thích ứng với việc Bulgaria và Romania gia nhập Schengen bằng đường hàng không và đường biển. Các quốc gia sẽ cần điều chỉnh việc cấp thị thực và chính sách biên giới bên ngoài để phù hợp với các quy định cập nhật của Schengen. Điều này dẫn đến một số thay đổi trong thủ tục nhập cư nói chung.

Bên cạnh đó, việc khối Schengen có thêm hai nước Đông Âu mở ra một kỷ nguyên mới cho châu Âu thống nhất cũng như chứng minh về giá trị và an ninh Schengen.

Đây là cột mốc lịch sử tượng trưng cho cam kết của EU đối với một liên minh ngày càng chặt chẽ hơn, được xây dựng dựa trên những lợi ích căn bản trong việc bảo đảm quyền tự do di chuyển cho người dân.

Bằng cách tham gia khối Schengen, hai nước này giúp mở rộng khu vực di chuyển tự do lớn nhất trên toàn cầu, khiến nó càng trở nên hấp dẫn hơn.

Cuối cùng, đối với công dân Bulgaria và Romania, họ đã phần nào hoàn thành “giấc mơ 13 năm”. Việc gia nhập khu vực Schengen mang lại cảm giác tự hào và kết nối mạnh mẽ với châu Âu.

Theo các chuyên gia về chính sách đối ngoại, nhiều người Bulgaria và Romania cảm thấy bị cô lập khi phải đi qua làn đường riêng tại các cửa khẩu biên giới. Việc dỡ bỏ hàng đợi kiểm soát biên giới giúp họ có thể vượt qua các chốt kiểm tra biên giới chỉ trong vài phút, giúp hành trình của họ thuận tiện và tự do hơn.

Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội mới được mở ra, Bulgaria và Romania vẫn còn gặp nhiều thách thức sau khi gia nhập, trong đó phải kể đến những trở ngại trong giao thông đường bộ. Các đơn vị vận tải đường bộ vẫn đang phải đối mặt với những tổn thất tài chính do phải chờ đợi không thời hạn ở biên giới đất liền với các nước láng giềng. Cả hai chính phủ đều quyết tâm đàm phán để đạt được quyền tự do đi lại trên bộ, tiến tới đạt được tư cách thành viên đầy đủ của Schengen vào cuối năm nay.

Sự mở rộng mới nhất cho thấy lục địa châu Âu đang tiếp tục nỗ lực thể hiện sự gắn kết mạnh mẽ hướng tới phát triển mới. Chắc chắn, vẫn sẽ có những tồn tại, chẳng hạn như di cư, an ninh và bảo đảm hợp tác giữa các quốc gia tham gia…

Khu vực Schengen cần tiếp tục phát triển, đổi mới và thích ứng với thay đổi của hoàn cảnh, đặc biệt là những thay đổi địa chính trị ngày nay. Giải quyết được những thách thức này chắc chắn sẽ là một trong những ưu tiên trước mắt của EU để bảo đảm cho khu vực này duy trì và củng cố hình ảnh của mình, vốn là biểu tượng của sự thống nhất và tiến bộ của châu Âu.

Thêm 2 quốc gia Đông Âu gia nhập khu vực Schengen

Thêm 2 quốc gia Đông Âu gia nhập khu vực Schengen

Sau 13 năm chờ đợi, bắt đầu từ ngày 31/3, Bulgaria và Romania sẽ gia nhập một phần khu vực tự do đi lại Schengen ...

Rủi ro mới của EU: Từ chối 'yêu' Nga, đặt cược hết vào Mỹ, nguồn năng lượng mới của châu Âu có thật an toàn?

Rủi ro mới của EU: Từ chối 'yêu' Nga, đặt cược hết vào Mỹ, nguồn năng lượng mới của châu Âu có thật an toàn?

EU đã chính thức thay thế nguồn năng lượng Nga bằng nguồn cung cấp Mỹ, kể từ sau khi Moscow phát động chiến dịch quân ...

Hà Lan bất ngờ ‘quay xe’, bật đèn xanh để quốc gia Đông Âu này gia nhập khu vực đi lại tự do Schengen

Hà Lan bất ngờ ‘quay xe’, bật đèn xanh để quốc gia Đông Âu này gia nhập khu vực đi lại tự do Schengen

Một phái đoàn do Ủy ban châu Âu dẫn đầu mới đây đã tới Bulgaria và không phát hiện thiếu sót nào, bao gồm vấn ...

EU mở đường cho Bulgaria và Romania toàn quyền tiếp cận khu vực Schengen

EU mở đường cho Bulgaria và Romania toàn quyền tiếp cận khu vực Schengen

Bắt nguồn từ một dự án liên chính phủ giữa 5 quốc gia thành viên EU vào năm 1985, khu vực Schengen đã dần dần ...

Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

Chuyên gia EU: Châu Âu thức tỉnh sau 'giấc ngủ Đông', cục diện xung đột Nga-Ukraine sắp có bước chuyển?

Mặc dù bức ảnh chụp chung (family photo) sau cuộc họp thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo EU ngày 21/3 cho thấy mỗi người ...

Xem nhiều

Đọc thêm

Châu Âu và hồi chuông cảnh tỉnh cho việc tự vệ: Sự thật bẽ bàng bị phơi bày, bầu cử Mỹ có thể là 'giọt nước' tràn ly

Châu Âu và hồi chuông cảnh tỉnh cho việc tự vệ: Sự thật bẽ bàng bị phơi bày, bầu cử Mỹ có thể là 'giọt nước' tràn ly

Xung đột Ukraine phơi bày nhiều điểm yếu trong khả năng tự vệ của châu Âu và việc ông Trump tái đắc cử có thể làm đảo lộn an ninh ...
Hậu bầu cử Mỹ: Ông Trump trở lại Nhà Trắng, lộ diện 'kẻ thua cuộc' lớn nhất, Trung Quốc đã có sự chuẩn bị

Hậu bầu cử Mỹ: Ông Trump trở lại Nhà Trắng, lộ diện 'kẻ thua cuộc' lớn nhất, Trung Quốc đã có sự chuẩn bị

Chiến thắng trong cuộc bầu cử Mỹ 2024 sẽ đưa ông Trump trở lại Nhà Trắng - một sự trở lại có khả năng gây ra tác động to lớn ...
Lịch cúp điện Sóc Trăng hôm nay ngày 9/11/2024

Lịch cúp điện Sóc Trăng hôm nay ngày 9/11/2024

Thông tin lịch cúp điện tại Sóc Trăng theo từng khu vực được cập nhật mới nhất từ Điện lực miền Nam ngày 9/11/2024.
Chuyên gia Nga lý giải vì sao Moscow không mặn mà với chiến thắng của ông Trump

Chuyên gia Nga lý giải vì sao Moscow không mặn mà với chiến thắng của ông Trump

Tiến sĩ Andrey Evseenko thuộc Viện Hàn lâm khoa học Nga dự báo về tương lai quan hệ Nga-Mỹ dưới thời Tổng thống Mỹ Donald Trump.
'Thần đồng pickleball' gốc Việt Quang Dương thắng VĐV số 1 thế giới

'Thần đồng pickleball' gốc Việt Quang Dương thắng VĐV số 1 thế giới

Tay vợt gốc Việt Quang Dương vào tứ kết ở 3 nội dung tại giải vô địch pickleball thế giới, trong đó có chiến thắng trước cặp VĐV số 1 ...
Takeda với Đổi mới y tế và Chiến lược Net Zero

Takeda với Đổi mới y tế và Chiến lược Net Zero

Là đơn vị đã đạt mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2020, Tập đoàn dược phẩm sinh học toàn cầu Takeda nhận thức rõ sứ mệnh bảo vệ hành ...
Châu Âu và hồi chuông cảnh tỉnh cho việc tự vệ: Sự thật bẽ bàng bị phơi bày, bầu cử Mỹ có thể là 'giọt nước' tràn ly

Châu Âu và hồi chuông cảnh tỉnh cho việc tự vệ: Sự thật bẽ bàng bị phơi bày, bầu cử Mỹ có thể là 'giọt nước' tràn ly

Xung đột Ukraine phơi bày nhiều điểm yếu trong khả năng tự vệ của châu Âu và việc ông Trump tái đắc cử có thể làm đảo lộn an ninh lục địa này.
Tổng thống Putin làm điều chưa từng có tại Valdai và loạt tuyên bố: Trật tự mới, thế giới cần Nga, lòng tham địa chính trị...

Tổng thống Putin làm điều chưa từng có tại Valdai và loạt tuyên bố: Trật tự mới, thế giới cần Nga, lòng tham địa chính trị...

Tổng thống Nga cho rằng, thế giới đã bước vào giai đoạn dài biến động và thay đổi mà cuối cùng sẽ dẫn đến một trật tự thế giới đa cực.
Rabbi Silverman: Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ giải quyết vấn đề Ukraine và Trung Đông thế nào?

Rabbi Silverman: Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ giải quyết vấn đề Ukraine và Trung Đông thế nào?

Thế giới và Việt Nam phỏng vấn nhanh ông Rabbi Silverman, công dân Mỹ gốc Do Thái về chiến thắng của ông Donald Trump và đường hướng giải quyết các vấn đề nóng của nước ...
NÓNG! Hàn Quốc phóng tên lửa ra biển Hoàng Hải

NÓNG! Hàn Quốc phóng tên lửa ra biển Hoàng Hải

Vụ phóng diễn ra trong khuôn khổ một cuộc tập trận bắn đạn thật của Hàn Quốc, diễn ra tại quận ven biển Taean, cách Seoul 108 km về phía tây Nam.
Quốc hội Nicaragua vừa quyết định mở cửa đón quân đội Nga, Mỹ và loạt nước, vì sao?

Quốc hội Nicaragua vừa quyết định mở cửa đón quân đội Nga, Mỹ và loạt nước, vì sao?

Nicaragua sẽ cho phép quân đội, tàu và máy bay quân sự của Nga, Mỹ, Cuba, Venezuela và Mexico vào nước này trong nửa đầu năm 2025.
Liên minh cầm quyền tan rã, Tổng thống Đức lên kế hoạch giải tán Quốc hội

Liên minh cầm quyền tan rã, Tổng thống Đức lên kế hoạch giải tán Quốc hội

Ngày 7/11, Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier thông báo kế hoạch chuẩn bị giải tán Quốc hội và dọn đường cho các cuộc bầu cử sớm.
Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác?

Thế giới sẽ phải thích ứng với một nước Mỹ rất khác?

Những thay đổi dưới thời Trump 2.0 sẽ tác động nhiều mặt tới nước Mỹ và thế giới.
Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Malaysia-Trung Quốc: Thắt chặt tình thân

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Malaysia phản ánh mong muốn tăng cường quan hệ song phương toàn diện, đặc biệt là kinh tế và thương mại.
Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Chiến thắng của ông Trump: 8 cụm từ đặc tả hành trình phi thường vào Nhà Trắng, đằng sau ngày thứ Ba 'nhàn nhã' là gì?

Không cần phải chờ đợi thêm, ứng cử viên Donald Trump đã giành chiến thắng thuyết phục trong cuộc Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Màu sắc chính sách đối ngoại của ông Trump và bà Harris nếu đắc cử

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Màu sắc chính sách đối ngoại của ông Trump và bà Harris nếu đắc cử

Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 sẽ tác động tới tình hình thế giới thế nào và chính sách đối ngoại của ông Trump và bà Harris khác biệt ra sao?
Đại sứ Phạm Quang Vinh: 'Độc lạ', gay cấn bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 và câu chuyện với Việt Nam

Đại sứ Phạm Quang Vinh: 'Độc lạ', gay cấn bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 và câu chuyện với Việt Nam

Theo Đại sứ Phạm Quang Vinh, cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm nay rất sít sao, nhưng dù là ai thì quan hệ Việt Nam-Mỹ vẫn tiếp đà phát triển tích cực.
Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Ý nghĩa và tác động

Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Ý nghĩa và tác động

Bầu cử Tổng thống Mỹ luôn có ý nghĩa quan trọng không chỉ trong nội bộ nước Mỹ mà còn với cộng đồng quốc tế.
Tổng thống Putin làm điều chưa từng có tại Valdai và loạt tuyên bố: Trật tự mới, thế giới cần Nga, lòng tham địa chính trị...

Tổng thống Putin làm điều chưa từng có tại Valdai và loạt tuyên bố: Trật tự mới, thế giới cần Nga, lòng tham địa chính trị...

Tổng thống Nga cho rằng, thế giới đã bước vào giai đoạn dài biến động và thay đổi mà cuối cùng sẽ dẫn đến một trật tự thế giới đa cực.
Hiệp định Paris liệu có lâm nguy vì kết quả bầu cử Mỹ?

Hiệp định Paris liệu có lâm nguy vì kết quả bầu cử Mỹ?

Bầu cử Mỹ khép lại với những lo ngại từ giới chuyên gia rằng Washington có thể suy giảm cam kết trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu.
Chủ tịch Tập Cận Bình nhắn nhủ gì tới ông Trump trong thông điệp chúc mừng?

Chủ tịch Tập Cận Bình nhắn nhủ gì tới ông Trump trong thông điệp chúc mừng?

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã gửi thông điệp chúc mừng tới Tổng thống Mỹ mới đắc cử Donald Trump, khẳng định hai bên nên hợp tác, thay vì đối đầu.
Bầu cử Mỹ trước 'giờ G': 'Kỳ phùng địch thủ' Trung Quốc vẫn gia tăng sức ảnh hưởng, chiến lược châu Á sẽ được định hình ra sao?

Bầu cử Mỹ trước 'giờ G': 'Kỳ phùng địch thủ' Trung Quốc vẫn gia tăng sức ảnh hưởng, chiến lược châu Á sẽ được định hình ra sao?

Cả ông Trump và bà Harris đều đang tìm cách mô tả bên kia là 'yếu thế trước Trung Quốc' trong nỗ lực vượt qua phe đối lập.
Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ Mỹ-Anh hậu bầu cử: Hai ngã rẽ trước chân trời mới

Quan hệ truyền thống Mỹ-Anh có thể sẽ đổi khác, khi cuộc bầu cử sắp tới mở ra hai viễn cảnh khác nhau cho mối thâm tình này.
Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Bài phát biểu tranh cử cuối cùng của bà Kamala Harris: Những 'đòn công kích' phút chót, so sánh rất giàu hình ảnh

Phó Tổng thống Kamala Harris đã có bài phát biểu khép lại chiến dịch tranh cử tại công viên Ellipse ở Washington, D.C.
Phiên bản di động