Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 41]

Hữu Ngọc
Chúng tôi tiếp tục giới thiệu tới bạn đọc những tác phẩm tập thể hay vô danh (không xác định được tác giả) của nền văn học Pháp thời Trung cổ nổi tiếng.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Nhà viết kịch cổ điển Racin Jean.
Nhà viết kịch cổ điển Racin Jean.

Racin Jean (1639-1669) là nhà viết kịch cổ điển (dục vọng - những giằng xé bi đát trước định mệnh).

Tác phẩm chính: Andromaque (1667), Britannicus (1669), Bérénice (1670), Bajazet (1672); Mithridate (1673), Iphigénie (1674), Phèdre (1667), Estherm (1689), Athalié (1691), Những người sính kiện cáo (Les Plaideurs, 1668, hài kịch).

Andromaque là bi kịch cổ điển bằng thơ năm màn, cải biên một truyền thuyết cổ Hy Lạp về tình mẹ con và những mối tình đam mê bị trở ngại. Chiến tranh thành Troie kết thúc, vua Pyrhus trở về, bắt mang theo Andromaque và con nhỏ Astyanax. Pyrhus đã đính hôn với Hermione, nhưng mê Andromaque và muốn lấy nàng. Nàng không chịu, Pyrhus dọa sẽ giết con nàng theo yêu cầu của liên quân Hy Lạp. Oreste, đang yêu tha thiết Hermione mà không được yêu, được cử đến gặp Pyrhus đòi thi hành bản án ấy. Oreste thầm mong Andromaque bằng lòng lấy Pyrhus để cứu con và như vậy mình lấy được Hermione.

Mới đầu, Pyrhus không chịu giao đứa bé cho sứ giả Oreste, nhưng thấy Andromaque vẫn không chịu lấy mình, Pyrhus đổi quyết định và sẽ lấy Hermione. Andromaque van xin Pyrhus mãi không được, đành nhận lấy Pyrhus để cứu con mình (định sẽ tự tử sau đám cưới). Được tin ấy, Hermione ghen tức, mượn tay Oreste giết Pyrhus. Nhưng sau đó, nàng tự tử bên thây Pyrhus. Oreste phát điên. Mẹ con Andromaque thoát nạn.

Vở Andromaque mang vinh quang cho Racine và cũng mang lại nhiều cái mới cho sân khấu cổ điển Pháp. Ông đã tái tạo được tính chất bị động xuất phát từ cảm giác chứng kiến sự bất lực của con người (các vai chính) trước sự cay nghiệt của Định mệnh (các dục vọng đẩy họ lao một cách mù quáng xuống vực thẳm).

Người xem hồi hộp do theo dõi diễn biến nội tâm, chứ không do sự việc bên ngoài. Con người được miêu tả là sinh linh yếu đuối, tội nghiệp (ngược với những nhân vật của Corneille). Văn phong thích hợp với hiện thực tâm lý, câu chữ rất tự nhiên, thích hợp vô cùng với từng hoàn cảnh.

Britannicus là vở bi kịch cổ điển, lấy đề tài trong lịch sử cổ La Mã. Hoàng đế Claude có con riêng là Britannicus, ông lấy Agrippine cũng có con riêng là Néron. Agrippine giết chồng rồi đưa con riêng lên chiếm ngôi của Britannicus. Hoàng hậu âm mưu như vậy để giữ lấy quyền thế, nhưng Néron cũng muốn có quyền thế thật sự. Néron đã cho bắt Junie, vợ chưa cưới của Britannicus và truất quyền mẹ.

Mẹ dọa con sẽ ủng hộ cho Britannicus là hoàng tử hợp pháp lên ngôi. Con ác quỷ trong Néron (sau này trở thành bạo chúa khét tiếng) bắt đầu hình thành: hắn không nghe lời khuyên của người hiền Brutus mà nghe lời xúc xiểm của gian thần Narcisse. Hắn trù trừ đôi chút, rồi quyết tâm đánh thuốc độc giết Britannicus. Junie đi tu. Tác giả thành công trong việc miêu tả diễn biến tâm lý của Néron khi nhúng tay vào tội ác đầu tiên.

Bérénice là bi kịch cổ điển về một cuộc chia ly đau khổ và cương quyết, lấy đề tài trong lịch sử cổ La Mã. Hoàng đế La Mã Titus định lấy nữ hoàng Bérénice xứ Palestine, nhưng còn ngần ngừ vì Thượng viện không tán thành. Antiochus vua nước Camogène thú thật với nữ hoàng là mình đã yêu nàng thầm lặng năm năm rồi nhưng nàng dửng dưng.

Vì quyền lợi quốc gia, Tutus đau khổ báo cho Bérénice quyết định cắt đứt của mình. Antiochus cũng kiềm chế mối tình vô vọng của mình và ra đi. Bérénice cảm kích về hai tấm gương hào hiệp, từ bỏ ý đồ tự tử. Cả ba rứt ruột ra đi theo số mệnh riêng của mình. Cốt truyện rất đơn giản: tất cả hành động đều ở trong nội tâm. Đó là tài của Racine.

Phèdre là bi kịch cổ điển thơ năm màn. Phèdre, vợ vua Thésée, tưởng là chồng chết. Phèdre thầm yêu con riêng của chồng là Hippolyte đã lâu, bèn tỏ tình với Hyppolyte. Không ngờ chồng Phèdre không chết, lại sắp về. Vì hối hận, nàng định sẽ thú thật với chồng. Rồi nàng biết là Hippolyte yêu Aricie, do đó cơn ghen nổi lên, nàng để cho vú nuôi tố cáo với Thésée là Hippolyte định tằng tịu với nàng.

Thésée nguyền rủa Hippolyte và kêu gọi thần biển Neptune trừng phạt đứa con bất hiếu Hippolyte. Một con quái vật làm cho ngựa của Hippolyte sợ hãi, gây ra cái chết của Hippolyte. Tuyệt vọng vì tội của mình, Phèdre uống thuốc độc tự tử và thú tội với chồng.

Phèdre là một vở kịch theo quan điểm cổ Hy Lạp (Định Mệnh cay nghiệt), nhưng đồng thời lại có nội dung Kitô giáo (Phèdre là vai nữ tội lỗi nhất của Racine biết day dứt, hối hận trong khi theo cái ác; ở đây có cả ảnh hưởng định mệnh cay nghiệt của giáo phái Jansen).

Estherm là vở bi kịch ba hồi, có đồng ca, không có tình yêu nam nữ, để các nữ sinh quý tộc một trường tu viện có thể đóng được. Đề tài lấy ở Kinh Thánh. Assuerus, vua Ba Tư, cưới Esther mà không biết nàng là người Do Thái.

Tể tướng là Aman đề nghị vua ký lệnh giết sạch người Do Thái sống ở Ba Tư. Theo lời khuyên của ông cậu, Esther thú nhận với vua gốc Do Thái của mình và xin vua tha cho những người đồng hương. Vua đồng ý và sai treo cổ Tể tướng.

Athalié là vở bi kịch năm màn bằng thơ, có đồng ca. Sau Esther, Racine lại viết vở này cho các nữ sinh quý tộc một trường tu viện.

Để tài lấy Kinh Thánh-Nữ hoàng Athalie sai giết hết cháu để giữ quyền hành. Nhưng đại pháp sư Joad và vợ cứu được đứa cháu nhỏ của bà Joas và bí mật nuôi trong đền thần. Joad bàn với vợ lật đổ nữ hoàng và đưa Joas lên ngôi. Nữ hoàng được báo mộng, vào đền hỏi chuyện đứa trẻ, định mang nó đi, nhưng không được. Joas được tôn lên làm vua. Athalie bị giết.

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 40]

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 40]

Chúng tôi tiếp tục giới thiệu tới bạn đọc những tác phẩm tập thể hay vô danh (không xác định được tác giả) của nền ...

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 39]

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 39]

Chúng tôi tiếp tục giới thiệu tới bạn đọc những tác phẩm tập thể hay vô danh (không xác định được tác giả) của nền ...

Đêm hòa nhạc kết nối văn hóa Việt Nam và Tây Ban Nha

Đêm hòa nhạc kết nối văn hóa Việt Nam và Tây Ban Nha

Ngày 30/9, tại Hà Nội sẽ diễn ra đêm hoà nhạc “Melodia de Espana Concerto - Giai điệu Tây Ban Nha” do Học viện Âm ...

UNESCO ghi danh Di sản văn hóa Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam

UNESCO ghi danh Di sản văn hóa Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam

Lễ đón nhận bằng ghi danh Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam vào danh sách Di sản văn hóa phi ...

'Cô bé ngón tay' và câu chuyện nhân văn trong kỷ nguyên kỹ thuật số

'Cô bé ngón tay' và câu chuyện nhân văn trong kỷ nguyên kỹ thuật số

Ngày 12/5, trong khuôn khổ Những ngày văn học châu Âu 2022, Viện Pháp tại Hà Nội đã tổ chức tọa đàm 'Cô bé ngón ...

Đọc thêm

Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam tặng bằng khen cho Báo Thế giới & Việt Nam

Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam tặng bằng khen cho Báo Thế giới & Việt Nam

Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam Yamada Takio đánh giá cao những đóng góp của Báo Thế giới & Việt Nam trong việc củng cố và phát triển quan ...
Palestine có Nội các mới

Palestine có Nội các mới

Nội các mới của Palestine sẽ bao gồm 23 bộ trưởng, trong đó có 3 phụ nữ và 6 người ở Dải Gaza.
Điểm tin thế giới sáng 29/3: Quốc hội Malta bổ nhiệm Tổng thống mới, Australia hủy vụ kiện Trung Quốc tại WTO, Ngoại trưởng Latvia từ chức

Điểm tin thế giới sáng 29/3: Quốc hội Malta bổ nhiệm Tổng thống mới, Australia hủy vụ kiện Trung Quốc tại WTO, Ngoại trưởng Latvia từ chức

Báo Thế giới & Việt Nam điểm một số tin tức thế giới đáng chú ý sáng nay, 29/3.
Giá tiêu hôm nay 29/3/2024, nối dài chuỗi đi ngang, sản lượng thu hoạch có thể thấp hơn dự kiến, thị trường tiếp tục tăng?

Giá tiêu hôm nay 29/3/2024, nối dài chuỗi đi ngang, sản lượng thu hoạch có thể thấp hơn dự kiến, thị trường tiếp tục tăng?

Giá tiêu hôm nay 29/3/2024 tại thị trường trong nước ổn định ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 92.500 – 96.000 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 29/3/2024: Giá vàng 'miệt mài' đi lên, cán mốc quan trọng, thế giới sẽ tăng đến mức nào?

Giá vàng hôm nay 29/3/2024: Giá vàng 'miệt mài' đi lên, cán mốc quan trọng, thế giới sẽ tăng đến mức nào?

Giá vàng hôm nay 29/3/2024 tại thị trường thế giới và trong nước đều giữ nhịp đi lên, cán mốc quan trọng.
Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3, kết quả xổ số Vietlott Mega thứ 6 ngày 29/3/2024. xổ số Mega 645

Vietlott 29/3 - xổ số Vietlott Mega 29/3. Trực tiếp xổ số Vietlott hôm nay 29/3/2024 nhanh nhất và chính xác nhất. Vietlott Mega 645 hôm nay.
Những lễ hội độc đáo ở Thổ Nhĩ Kỳ không thể bỏ lỡ trong năm 2024

Những lễ hội độc đáo ở Thổ Nhĩ Kỳ không thể bỏ lỡ trong năm 2024

Thổ Nhĩ Kỳ là một quốc gia có nền lịch sử lâu đời và nền văn hóa chứa đựng nhiều điều thú vị, đặc biệt là những lễ hội đặc sắc, ấn tượng.
Phú Thọ: Nhiều trải nghiệm cho du khách dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội đền Hùng năm 2024

Phú Thọ: Nhiều trải nghiệm cho du khách dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội đền Hùng năm 2024

Trong dịp Giỗ Tổ Hùng Vương-Lễ hội đền Hùng, tỉnh Phú Thọ sẽ tổ chức nhiều hoạt động phong phú, đa dạng, mang lại cho du khách những trải nghiệm mới.
Choáng ngợp với sắc màu sặc sỡ và không khí sôi động tại lễ hội Holi

Choáng ngợp với sắc màu sặc sỡ và không khí sôi động tại lễ hội Holi

Hơn 1,2 tỷ tín đồ Hindu trên thế giới đã đón lễ hội Holi, một lễ hội mùa Xuân nổi tiếng với những sắc màu rực rỡ.
Du lịch thể thao: Mở ra cơ hội phát triển cho du lịch Hà Nội

Du lịch thể thao: Mở ra cơ hội phát triển cho du lịch Hà Nội

Việc khai thác lợi thế sẵn có về vị trí, dịch vụ sẽ mở ra những cơ hội lớn để thúc đẩy phát triển du lịch thể thao, thu hút du khách đến Hà Nội.
Đảo Cô Tô - Điểm hẹn hòn ngọc xanh

Đảo Cô Tô - Điểm hẹn hòn ngọc xanh

Đảo Cô Tô được mệnh danh là hòn ngọc xanh của vùng Đông Bắc, đồng thời là nơi có vị trí chiến lược về an ninh quốc phòng của Tổ quốc.
Chính thức khai hội Tây Thiên 2024

Chính thức khai hội Tây Thiên 2024

Được tổ chức từ ngày 15-17/2 Âm lịch hằng năm, Lễ hội Tây Thiên diễn ra nhiều hoạt động phong phú, thu hút số lượng du khách tới hành hương, chiêm bái.
Mexico tìm được bộ sách quý hiếm về lịch sử của người Aztec

Mexico tìm được bộ sách quý hiếm về lịch sử của người Aztec

Chính phủ Mexico vừa mua được ba cuốn sách cổ chép tay có tranh minh họa từ một gia đình đã lưu trữ các tài liệu của người Aztec qua nhiều thế hệ.
Kỷ niệm 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly: Tái hiện nghi lễ tế Đàn Nam Giao

Kỷ niệm 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly: Tái hiện nghi lễ tế Đàn Nam Giao

Đại diện dòng họ Hồ Thanh Hóa đã trình tấu chúc văn 602 năm ngày mất Hoàng đế Hồ Quý Ly và ôn lại truyền thống lịch sử, đóng góp to lớn của Hồ Quý ...
Hang động chứa hơn 2000 tượng Phật tại Trung Quốc

Hang động chứa hơn 2000 tượng Phật tại Trung Quốc

Hang đá Mạc Cao nằm tại trung tâm của Con đường Tơ lụa huyền thoại và trở thành giao điểm văn hóa, tôn giáo Đông Tây.
Khám phá một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ

Khám phá một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ

Là một trong 7 kỳ quan bậc nhất của Ấn Độ, đền thờ Mặt trời Konark trở thành Di sản văn hóa thế giới do UNESCO công nhận năm 1984.
Pháo đài quân sự 2.000 năm tuổi của Hàn Quốc

Pháo đài quân sự 2.000 năm tuổi của Hàn Quốc

Được xây dựng từ thời Joseon, Thành Namhansanseong được vinh danh là di tích lịch sử quốc gia Hàn Quốc và di sản văn hóa thế giới.
Họa sĩ Phan Ngọc Khuê trao tặng bộ tranh truyện Hàng Trống hàng trăm năm tuổi cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Họa sĩ Phan Ngọc Khuê trao tặng bộ tranh truyện Hàng Trống hàng trăm năm tuổi cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam

Chiều 18/3, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam và họa sĩ Phan Ngọc Khuê phối hợp tổ chức khai mạc triển lãm 'Tranh truyện Hàng Trống'.
Phiên bản di động