Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 53]

HỮU NGỌC
Chúng tôi tiếp tục giới thiệu tới bạn đọc những tác phẩm tập thể hay vô danh (không xác định được tác giả) của nền văn học Pháp thời Trung cổ nổi tiếng.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Nhà triết học và nhà văn Voltaire.
Nhà triết học và nhà văn Voltaire.

Voltaire (1694-1778) là nhà triết học và nhà văn (Ánh sáng).

Tác phẩm chính: Zaire (1732, kịch), Thư triết học (Lettre Philosophiques, 1734, triết), Truyện Charles XII (Histoire de Charles XII, 1731, sử), Thế kỷ Louis XIV (Le Siècle de Louis XIV, 1751), Zadig hay số mệnh (Zadig ou la Destinée, 1747, truyện triết học), Candide hay Lạc quan (Candide ou l’Optimisme, 1759, truyện triết học), Công chúa thành Babylone (La Princesse de Babylone, 1768).

Truyện Charles XII là tác phẩm sử học về một vị vua Thụy Điển thế kỷ XVII, uy danh lừng lẫy. Sách có tám tập, viết về nước Thụy Điển trước khi Charles XII trị vì cho đến khi vua mất. Phần đầu, vua gặp toàn thắng lợi (đánh bại Đan Mạch, Nga, Ba Lan, áp đặt một vị vua ở Ba Lan).

Phần hai, vua bị thua Pierre, Đại đế Nga, chống lại số mệnh một cách vô ích. Giá trị tác phẩm ở tính khoa học thu thập và nghiên cứu tư liệu (đọc sử gia, các bản báo cáo, thư từ các đại sứ, hỏi chuyện nhân chứng).

Mặt khác, Voltaire cũng nhằm mục đích luân lý như các nhà văn cổ điển khác: nhân vật Charles XII là một anh hùng cái thế, một thiên tài quân sự, có những tham vọng lớn lao, nhưng tất cả các mưu đồ đều trở thành phù phiếm. Cách viết giản dị, chính xác, dễ đọc.

Zadig hay số mệnh là truyện triết học, phê phán xã hội (phụ nữ lăng nhăng, đàn ông ngu ngốc, quan tòa ăn hối lộ, vua chúa mù quáng, quần thần nịnh hót) và tôn giáo (linh mục cuồng tín). Voltaire phản ánh những vấp váp của bản thân ở triều đình.

Câu chuyện xảy ra ở Babylone tại phương Đông. Zadig là một thanh niên tốt, chân thật, và tài ba, nhưng gặp đủ hoạn nạn. Tình yêu mang lại cho Zadig thất vọng. Do yêu khoa học, Zadig suýt bị kết tội. Làm Tể tướng, Zadig yêu Hoàng hậu Astarté, bị vua ghen, phải trốn khỏi Babylone. Zadig cứu một người phụ nữ bị tình nhân hành hạ, do đó trở thành nô lệ ở Ai Cập.

Chủ giải phóng cho Zadig và giao nhiệm vụ đi gặp một ông vua. Zadig lại trốn đi, bị cướp bắt. May Zadig thoát nạn trở về Babylone, giải phóng cho hoàng hậu Astarté (bị bắt làm nô lệ). Cách mạng nổ ra nhưng sau nhân dân đòi lập vua mới. Zadig đấu võ thắng, được lên ngôi và lấy Astarté. Thiên thần khuyên Zadig nên chịu đựng những quyết định của Số mệnh.

Candide hay Lạc quan chỉ trích triết lý lạc quan của triết gia Đức Leibniz và chủ trương một triết lý sống thực tế. Candide được nuôi ở tòa lâu đài của một vị Nam tước, cùng con trai và con gái xinh đẹp của ông là Cunégonde.

Gia sư là Pangloss; Pangloss dạy là tất cả mọi việc luôn luôn tốt đẹp nhất trong cái thế giới tốt đẹp nhất này. Candide bị đuổi vì yêu Cunégonde. Bị ép vào quân đội Bungari, chàng trốn sang Hà Lan, gặp lại thầy Pangloss trong tình trạng khốn đốn (lâu đài bị đốt, gia đình Nam tước bị giết). Hai thầy trò sang Bồ Đào Nha, gặp động đất, rồi bị Tòa án xử dị giáo kết tội oan.

May cho Candide được Cunégonde cứu thoát (Cunégonde lưu lạc sau khi thoát chết). Candide phải giết hai người để cứu Cunégonde và cùng nàng sang Nam Mỹ. Candide bị truy nã phải trốn đi một mình. Anh tình cờ xích mích với em trai Cunégonde và giết y. Candide trở về Pháp, gặp toàn bọn đểu giả. Anh sang Thổ Nhĩ Kỳ, gặp lại thầy Pangloss, em trai Cunégonde (chết hụt) và bản thân Cunégonde, già và cay nghiệt.

Tất cả đều lĩnh canh đất làm ăn yên ổn. Nhân sinh quan của Voltaire bi quan: thế giới hỗn độn, cuộc sống vô lý. Câu cuối cùng của Candide là: “Cần phải trồng vườn của chúng ta”, chấp nhận thế giới này, đừng viển vông chạy theo phiêu lưu, siêu hình, hãy làm công việc hàng ngày cho tốt.

* * *

Nhà viết tiểu thuyết Zola Émile.
Nhà viết tiểu thuyết Zola Émile.

Zola Émile (1840-1902) là nhà viết tiểu thuyết tự nhiên chủ nghĩa (chủ trương thực nghiệm, điều tra, quan sát, cho gốc cái xấu là bản năng di truyền; tố cáo tư bản, có cảm tình với người nghèo).

Tác phẩm chính: Thérèse Raquin (1867), Bộ: Gia đình Rougon- Macquart (Les Rougon- Macquart), 1871-1873), Quán rượu (L’Assommoir, 1877), Germinal (1884-1885).

Quán rượu là cuốn tiểu thuyết, tập thứ bảy trong bộ tiểu thuyết trường thiên Gia đình Rougon-Macquart gồm 20 tập. Bộ này nghiên cứu lịch sử một gia đình (căn bệnh di truyền qua nhiều thế kỷ) dưới Đế chế thứ hai; đây là một bức tranh xã hội Pháp vào nửa sau thế kỷ XIX.

Chuyện xảy ra trong xóm thợ thuyền cơ cực ở Paris. Cô Gervaise, hiền lành, thật thà, yêu anh thợ làm mũ Lantier. Cặp tình nhân bỏ quê lên Paris sinh sống; họ sinh được hai trai.

Gervaise làm thợ giặt, dành dụm được ít tiền. Nhưng Lantier lười biếng, chỉ thích ăn chơi, bỏ rơi người tình. Gervaise vẫn làm lụng và thương con. Coupeu, một người thợ kẽm, lấy chị làm vợ.

Nhưng anh ta bị thương nặng vì ngã từ mái nhà xuống; chị dốc hết vốn ra chạy chữa cho chồng. Anh chán nản, nghiện rượu. Chị cũng ngán cuộc đời, mặc dù có anh công nhân khác yêu thầm và tìm cách giúp đỡ chị. Để giải sầu, chị cũng uống rượu. Tình nhân cũ là Lantier đánh bạn với chồng chị và đến ở nhà chị, cặp tình nhân cũ lại đi lại với nhau. Chị già trước tuổi, bỏ việc, nghiện rượu, đi làm đĩ. Chồng chết trong nhà tế bần, chị cũng chết. Một cuộc đời tủi nhục!

Lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc vùng Tây Bắc

Lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc vùng Tây Bắc

Ngày hội Văn hóa, thể thao và du lịch các dân tộc vùng Tây Bắc lần thứ XV với chủ đề “Sắc màu văn hóa ...

Chung tay hành động vì một xã hội Việt Nam già hóa chủ động

Chung tay hành động vì một xã hội Việt Nam già hóa chủ động

Vừa qua, Công ty TNHH Bảo hiểm Nhân Thọ Prudential Việt Nam (Prudential) đã tổ chức Hội thảo chuyên đề Aging Summit 2022 với chủ ...

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 51]

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 51]

Chúng tôi tiếp tục giới thiệu tới bạn đọc những tác phẩm tập thể hay vô danh (không xác định được tác giả) của nền ...

Hội thảo Văn hóa 2022: Kiến nghị 9 nhóm chính sách, thể chế và 7 giải pháp cần thực hiện ngay để chấn hưng nền văn hóa

Hội thảo Văn hóa 2022: Kiến nghị 9 nhóm chính sách, thể chế và 7 giải pháp cần thực hiện ngay để chấn hưng nền văn hóa

Phát biểu kết luận Hội thảo Văn hóa 2022, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định, hoàn thiện thể chế chính sách, khơi ...

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 52]

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 52]

Chúng tôi tiếp tục giới thiệu tới bạn đọc những tác phẩm tập thể hay vô danh (không xác định được tác giả) của nền ...

Đọc thêm

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Ba ngày 17/6/2025: Bọ Cạp mắc sai lầm trong công việc

Tử vi 12 cung hoàng đạo Thứ Ba ngày 17/6/2025: Bọ Cạp mắc sai lầm trong công việc

Tử vi hôm nay 17/6/2025 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Cập nhật bảng giá xe hãng Audi mới nhất tháng 6/2025

Cập nhật bảng giá xe hãng Audi mới nhất tháng 6/2025

Bảng giá xe hãng Audi của các dòng xe Q2 2021, Q3 2021, A6 2022, A6 2025, Q3 2024, Q8 e-tron 2024, Q8 2024, A4 2024, Q7 2024, Q5 2021, ...
Bài tarot hôm nay 17/6: Mối quan hệ tiếp theo của bạn sẽ như thế nào?

Bài tarot hôm nay 17/6: Mối quan hệ tiếp theo của bạn sẽ như thế nào?

Hãy chọn một lá bài tarot dưới đây, bạn sẽ biết được thông điệp về mối quan hệ tiếp theo của bạn sẽ như thế nào?
Cập nhật bảng giá xe Honda Rebel 1100 2023 mới nhất tháng 6/2025

Cập nhật bảng giá xe Honda Rebel 1100 2023 mới nhất tháng 6/2025

Bảng giá xe Honda Rebel 1100 2023 mới nhất tháng 6/2025 tại các đại lý trên cả nước được cập nhật chi tiết trong bài viết dưới đây.
Gỡ bỏ ngay 20 ứng dụng độc hại này khỏi smartphone của bạn

Gỡ bỏ ngay 20 ứng dụng độc hại này khỏi smartphone của bạn

Người dùng Android cần gỡ bỏ ngay 20 ứng dụng độc hại này khỏi smartphone ngay nếu không muốn bị kẻ xấu đánh cắp toàn bộ tài sản của mình.
Cách tính phí bảo hiểm thân vỏ xe cũ mới nhất 2025

Cách tính phí bảo hiểm thân vỏ xe cũ mới nhất 2025

Cách tính phí bảo hiểm thân vỏ xe cũ như thế nào, mời độc giả tìm hiểu ở bài viết dưới đây.
Du lịch du thuyền chuyển mình

Du lịch du thuyền chuyển mình

Đối mặt với tăng trưởng chững lại và áp lực hạ tầng, du lịch du thuyền đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc. Các 'ông lớn' đang lần lượt chuyển hướng...
Bánh mì Việt vào top bánh kẹp ngon nhất thế giới, dù giản dị nhưng được yêu thích trên khắp hành tinh

Bánh mì Việt vào top bánh kẹp ngon nhất thế giới, dù giản dị nhưng được yêu thích trên khắp hành tinh

Bánh mì Việt Nam là một trong 25 đại diện xuất hiện trong danh sách những loại bánh kẹp ngon nhất thế giới của CNN.
Nỗ lực 'làm mới' các tour du lịch hấp dẫn, doanh thu của Bắc Ninh tăng 78%

Nỗ lực 'làm mới' các tour du lịch hấp dẫn, doanh thu của Bắc Ninh tăng 78%

Trong 6 tháng đầu năm 2025, doanh thu du lịch trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh ước đạt 2.070 tỷ đồng, tăng 78%.
Bangkok vươn lên vị trí thứ 7 thế giới về tổ chức hội nghị quốc tế

Bangkok vươn lên vị trí thứ 7 thế giới về tổ chức hội nghị quốc tế

Ngành công nghiệp du lịch kết hợp hội họp, khen thưởng, hội nghị, triển lãm (MICE) của Thái Lan hiện đứng đầu Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á.
'Quẩy' hết mình tại VinWonders Nha Trang cùng Traveloka

'Quẩy' hết mình tại VinWonders Nha Trang cùng Traveloka

Nếu đang tìm kiếm một điểm đến kết hợp giữa giải trí, khám phá và nghỉ dưỡng, thì VinWonders Nha Trang là cái tên không thể bỏ qua. Traveloka chính là người bạn đồng hành ...
Nha Trang trở thành điểm đến hàng đầu của du khách Hàn Quốc

Nha Trang trở thành điểm đến hàng đầu của du khách Hàn Quốc

Thành phố biển Nha Trang nổi lên như điểm đến được khách du lịch Hàn Quốc ưa chuộng trong bối cảnh nắng nóng bất thường ở quốc gia này.
Độc đáo lễ hội giàu bản sắc văn hoá tại Quan Lạn

Độc đáo lễ hội giàu bản sắc văn hoá tại Quan Lạn

Lễ hội đình Quan Lạn mang đậm giá trị lịch sử mà còn là một đợt sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng dân gian, phản ánh sâu sắc văn hóa biển đảo đặc trưng của ...
Đưa gốm Việt vào dòng chảy nghệ thuật đương đại

Đưa gốm Việt vào dòng chảy nghệ thuật đương đại

Một chương trình nghệ thuật đặc biệt - nơi những thanh âm từ gốm Việt được đánh thức và ngân vang, sẽ công diễn tại Nhà hát Lớn Hà Nội.
Một cách kể khác về Truyện Kiều

Một cách kể khác về Truyện Kiều

Văn Miếu - Quốc Tử Giám đón bước chân của những người yêu văn hóa đến với một không gian thưởng lãm đặc biệt của sen và Truyện Kiều.
Dệt sắc thổ cẩm Tây Nguyên giữa nhịp sống mới

Dệt sắc thổ cẩm Tây Nguyên giữa nhịp sống mới

Tại một góc bản làng của tỉnh Lâm Đồng, còn đó một cô gái H’Mông âm thầm may vá, thêu thùa, níu giữ những nét văn hóa thổ cẩm truyền thống.
Festival Thăng Long - Hà Nội năm 2025 kỳ vọng tạo nên không gian giao lưu văn hóa sôi động

Festival Thăng Long - Hà Nội năm 2025 kỳ vọng tạo nên không gian giao lưu văn hóa sôi động

Festival Thăng Long - Hà Nội năm 2025 sẽ diễn ra từ ngày 31/10 đến 9/11 tại nhiều địa điểm như phố đi bộ hồ Hoàn Kiếm, Hoàng thành Thăng Long, Bảo tàng Hà Nội.
Văn khắc Hán Nôm núi Non Nước: Tiềm năng trở thành di sản tư liệu của UNESCO

Văn khắc Hán Nôm núi Non Nước: Tiềm năng trở thành di sản tư liệu của UNESCO

Di tích núi Non Nước không chỉ nổi tiếng với các giá trị lịch sử, văn hóa, cảnh quan, mà còn là kho tàng di sản tư liệu đặc sắc.
Phiên bản di động