Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 53]

HỮU NGỌC
Theo dõi TGVN trên
Baoquocte.vn. Chúng tôi tiếp tục giới thiệu tới bạn đọc những tác phẩm tập thể hay vô danh (không xác định được tác giả) của nền văn học Pháp thời Trung cổ nổi tiếng.
Nhà triết học và nhà văn Voltaire.
Nhà triết học và nhà văn Voltaire.

Voltaire (1694-1778) là nhà triết học và nhà văn (Ánh sáng).

Tác phẩm chính: Zaire (1732, kịch), Thư triết học (Lettre Philosophiques, 1734, triết), Truyện Charles XII (Histoire de Charles XII, 1731, sử), Thế kỷ Louis XIV (Le Siècle de Louis XIV, 1751), Zadig hay số mệnh (Zadig ou la Destinée, 1747, truyện triết học), Candide hay Lạc quan (Candide ou l’Optimisme, 1759, truyện triết học), Công chúa thành Babylone (La Princesse de Babylone, 1768).

Truyện Charles XII là tác phẩm sử học về một vị vua Thụy Điển thế kỷ XVII, uy danh lừng lẫy. Sách có tám tập, viết về nước Thụy Điển trước khi Charles XII trị vì cho đến khi vua mất. Phần đầu, vua gặp toàn thắng lợi (đánh bại Đan Mạch, Nga, Ba Lan, áp đặt một vị vua ở Ba Lan).

Phần hai, vua bị thua Pierre, Đại đế Nga, chống lại số mệnh một cách vô ích. Giá trị tác phẩm ở tính khoa học thu thập và nghiên cứu tư liệu (đọc sử gia, các bản báo cáo, thư từ các đại sứ, hỏi chuyện nhân chứng).

Mặt khác, Voltaire cũng nhằm mục đích luân lý như các nhà văn cổ điển khác: nhân vật Charles XII là một anh hùng cái thế, một thiên tài quân sự, có những tham vọng lớn lao, nhưng tất cả các mưu đồ đều trở thành phù phiếm. Cách viết giản dị, chính xác, dễ đọc.

Zadig hay số mệnh là truyện triết học, phê phán xã hội (phụ nữ lăng nhăng, đàn ông ngu ngốc, quan tòa ăn hối lộ, vua chúa mù quáng, quần thần nịnh hót) và tôn giáo (linh mục cuồng tín). Voltaire phản ánh những vấp váp của bản thân ở triều đình.

Câu chuyện xảy ra ở Babylone tại phương Đông. Zadig là một thanh niên tốt, chân thật, và tài ba, nhưng gặp đủ hoạn nạn. Tình yêu mang lại cho Zadig thất vọng. Do yêu khoa học, Zadig suýt bị kết tội. Làm Tể tướng, Zadig yêu Hoàng hậu Astarté, bị vua ghen, phải trốn khỏi Babylone. Zadig cứu một người phụ nữ bị tình nhân hành hạ, do đó trở thành nô lệ ở Ai Cập.

Chủ giải phóng cho Zadig và giao nhiệm vụ đi gặp một ông vua. Zadig lại trốn đi, bị cướp bắt. May Zadig thoát nạn trở về Babylone, giải phóng cho hoàng hậu Astarté (bị bắt làm nô lệ). Cách mạng nổ ra nhưng sau nhân dân đòi lập vua mới. Zadig đấu võ thắng, được lên ngôi và lấy Astarté. Thiên thần khuyên Zadig nên chịu đựng những quyết định của Số mệnh.

Candide hay Lạc quan chỉ trích triết lý lạc quan của triết gia Đức Leibniz và chủ trương một triết lý sống thực tế. Candide được nuôi ở tòa lâu đài của một vị Nam tước, cùng con trai và con gái xinh đẹp của ông là Cunégonde.

Gia sư là Pangloss; Pangloss dạy là tất cả mọi việc luôn luôn tốt đẹp nhất trong cái thế giới tốt đẹp nhất này. Candide bị đuổi vì yêu Cunégonde. Bị ép vào quân đội Bungari, chàng trốn sang Hà Lan, gặp lại thầy Pangloss trong tình trạng khốn đốn (lâu đài bị đốt, gia đình Nam tước bị giết). Hai thầy trò sang Bồ Đào Nha, gặp động đất, rồi bị Tòa án xử dị giáo kết tội oan.

May cho Candide được Cunégonde cứu thoát (Cunégonde lưu lạc sau khi thoát chết). Candide phải giết hai người để cứu Cunégonde và cùng nàng sang Nam Mỹ. Candide bị truy nã phải trốn đi một mình. Anh tình cờ xích mích với em trai Cunégonde và giết y. Candide trở về Pháp, gặp toàn bọn đểu giả. Anh sang Thổ Nhĩ Kỳ, gặp lại thầy Pangloss, em trai Cunégonde (chết hụt) và bản thân Cunégonde, già và cay nghiệt.

Tất cả đều lĩnh canh đất làm ăn yên ổn. Nhân sinh quan của Voltaire bi quan: thế giới hỗn độn, cuộc sống vô lý. Câu cuối cùng của Candide là: “Cần phải trồng vườn của chúng ta”, chấp nhận thế giới này, đừng viển vông chạy theo phiêu lưu, siêu hình, hãy làm công việc hàng ngày cho tốt.

* * *

Nhà viết tiểu thuyết Zola Émile.
Nhà viết tiểu thuyết Zola Émile.

Zola Émile (1840-1902) là nhà viết tiểu thuyết tự nhiên chủ nghĩa (chủ trương thực nghiệm, điều tra, quan sát, cho gốc cái xấu là bản năng di truyền; tố cáo tư bản, có cảm tình với người nghèo).

Tác phẩm chính: Thérèse Raquin (1867), Bộ: Gia đình Rougon- Macquart (Les Rougon- Macquart), 1871-1873), Quán rượu (L’Assommoir, 1877), Germinal (1884-1885).

Quán rượu là cuốn tiểu thuyết, tập thứ bảy trong bộ tiểu thuyết trường thiên Gia đình Rougon-Macquart gồm 20 tập. Bộ này nghiên cứu lịch sử một gia đình (căn bệnh di truyền qua nhiều thế kỷ) dưới Đế chế thứ hai; đây là một bức tranh xã hội Pháp vào nửa sau thế kỷ XIX.

Chuyện xảy ra trong xóm thợ thuyền cơ cực ở Paris. Cô Gervaise, hiền lành, thật thà, yêu anh thợ làm mũ Lantier. Cặp tình nhân bỏ quê lên Paris sinh sống; họ sinh được hai trai.

Gervaise làm thợ giặt, dành dụm được ít tiền. Nhưng Lantier lười biếng, chỉ thích ăn chơi, bỏ rơi người tình. Gervaise vẫn làm lụng và thương con. Coupeu, một người thợ kẽm, lấy chị làm vợ.

Nhưng anh ta bị thương nặng vì ngã từ mái nhà xuống; chị dốc hết vốn ra chạy chữa cho chồng. Anh chán nản, nghiện rượu. Chị cũng ngán cuộc đời, mặc dù có anh công nhân khác yêu thầm và tìm cách giúp đỡ chị. Để giải sầu, chị cũng uống rượu. Tình nhân cũ là Lantier đánh bạn với chồng chị và đến ở nhà chị, cặp tình nhân cũ lại đi lại với nhau. Chị già trước tuổi, bỏ việc, nghiện rượu, đi làm đĩ. Chồng chết trong nhà tế bần, chị cũng chết. Một cuộc đời tủi nhục!

Lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc vùng Tây Bắc

Lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc vùng Tây Bắc

Ngày hội Văn hóa, thể thao và du lịch các dân tộc vùng Tây Bắc lần thứ XV với chủ đề “Sắc màu văn hóa ...

Chung tay hành động vì một xã hội Việt Nam già hóa chủ động

Chung tay hành động vì một xã hội Việt Nam già hóa chủ động

Vừa qua, Công ty TNHH Bảo hiểm Nhân Thọ Prudential Việt Nam (Prudential) đã tổ chức Hội thảo chuyên đề Aging Summit 2022 với chủ ...

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 51]

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 51]

Chúng tôi tiếp tục giới thiệu tới bạn đọc những tác phẩm tập thể hay vô danh (không xác định được tác giả) của nền ...

Hội thảo Văn hóa 2022: Kiến nghị 9 nhóm chính sách, thể chế và 7 giải pháp cần thực hiện ngay để chấn hưng nền văn hóa

Hội thảo Văn hóa 2022: Kiến nghị 9 nhóm chính sách, thể chế và 7 giải pháp cần thực hiện ngay để chấn hưng nền văn hóa

Phát biểu kết luận Hội thảo Văn hóa 2022, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định, hoàn thiện thể chế chính sách, khơi ...

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 52]

Sổ tay văn hóa Đông-Tây: Một thoáng văn học Pháp [Kỳ 52]

Chúng tôi tiếp tục giới thiệu tới bạn đọc những tác phẩm tập thể hay vô danh (không xác định được tác giả) của nền ...

Đọc thêm

Đoàn Trưởng Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài nhiệm kỳ 2023-2026 làm việc với Vietnam Airlines

Đoàn Trưởng Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài nhiệm kỳ 2023-2026 làm việc với Vietnam Airlines

Baoquocte.vn. Ngày 28/3, đoàn Đại sứ, Trưởng cơ quan đại diện Việt Nam tại nước ngoài đã có buổi làm việc với Tổng công ty hàng không Việt Nam.
Lịch cúp điện hôm nay tại Quảng Nam ngày 29/3/2023

Lịch cúp điện hôm nay tại Quảng Nam ngày 29/3/2023

Baoquocte.vn. Thông tin lịch cúp điện tại Quảng Nam theo từng khu vực được cập nhật mới nhất từ Điện lực miền Trung ngày 29/3/2023.
Đừng nói khi yêu tập 26: Tình địch của Quy chính thức xuất hiện

Đừng nói khi yêu tập 26: Tình địch của Quy chính thức xuất hiện

Baoquocte.vn. Đừng nói khi yêu tập 26, xuất hiện tình địch của Quy, Tú tỏ ra khó chịu khi xung quanh Linh có nhiều 'vệ tinh' vây quanh...
Việt Nam – Mexico quyết tâm làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hữu nghị truyền thống

Việt Nam – Mexico quyết tâm làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hữu nghị truyền thống

Baoquocte.vn. Thứ trưởng Ngoại giao Mexico Carmen Moreno Toscano thăm chính thức Việt Nam từ ngày 27-29/3 và đồng chủ trì phiên Tham khảo chính trị hai nước.
TP. Hồ Chí Minh khuyến cáo về trò lừa đảo mới ở trường học

TP. Hồ Chí Minh khuyến cáo về trò lừa đảo mới ở trường học

Baoquocte.vn. Sở GD&ĐT TP. Hồ Chí Minh vừa có thông báo khẩn, khuyến cáo tới các đơn vị trực thuộc về trò lừa đảo mới với học sinh.
Giải Marathon quốc gia 2023 xác lập kỷ lục Việt Nam

Giải Marathon quốc gia 2023 xác lập kỷ lục Việt Nam

Baoquocte.vn. Giải Marathon quốc gia và cự ly dài báo Tiền Phong vừa xác lập kỷ lục là giải chạy có số lượng VĐV tham gia chào cờ và hát quốc ...
Hợp tác liên ngành đẩy mạnh quảng bá du lịch Việt Nam ra nước ngoài hậu Covid-19

Hợp tác liên ngành đẩy mạnh quảng bá du lịch Việt Nam ra nước ngoài hậu Covid-19

Baoquocte.vn. Thông qua hợp tác giữa ngành du lịch và ngoại giao, hoạt động xúc tiến, quảng bá du lịch Việt Nam sẽ ngày càng hiệu quả, mạnh mẽ hơn.
Du lịch văn hóa sẽ là điểm nhấn của Hội chợ Du lịch quốc tế Việt Nam 2023

Du lịch văn hóa sẽ là điểm nhấn của Hội chợ Du lịch quốc tế Việt Nam 2023

Baoquocte.vn. Khoảng 15 quốc gia và vùng lãnh thổ sẽ tham dự Hội chợ Du lịch quốc tế Việt Nam - VITM Hà Nội 2023 diễn ra từ ngày 13-16/4.
Dầu olive: ‘Vàng lỏng’ thời cổ đại đến thức quý thời hiện đại

Dầu olive: ‘Vàng lỏng’ thời cổ đại đến thức quý thời hiện đại

Baoquocte.vn. Từ một sản vật quý thời cổ đại, quả olive đã trở thành một nét đặc sắc trong văn hóa, ẩm thực của người dân Địa Trung Hải, Bắc Phi và thế giới.
Năm Du lịch quốc gia 2023 chính thức khai mạc, góp phần đẩy nhanh phục hồi du lịch Việt Nam

Năm Du lịch quốc gia 2023 chính thức khai mạc, góp phần đẩy nhanh phục hồi du lịch Việt Nam

Baoquocte.vn. Khai mạc Năm Du lịch quốc gia 2023, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang khẳng định chủ trương của Đảng là phát triển kinh tế phải hài hòa với thiên nhiên.
16 phút chơi DJ trên 'nóc nhà của châu Phi', đưa Tanzania đến với toàn thế giới

16 phút chơi DJ trên 'nóc nhà của châu Phi', đưa Tanzania đến với toàn thế giới

Baoquocte.vn. Khoảnh khắc biểu diễn trên núi Kilimanjaro đã biến ước mơ của DJ trẻ người Tanzania Joseph Simon Misa trở thành hiện thực.
Lễ hội Du lịch Hà Nội năm 2023: Tạo động lực mới cho ngành du lịch Thủ đô

Lễ hội Du lịch Hà Nội năm 2023: Tạo động lực mới cho ngành du lịch Thủ đô

Baoquocte.vn. Lễ hội Du lịch Hà Nội năm 2023 góp phần nâng cao hình ảnh, thương hiệu Hà Nội, tạo ra những động lực mới cho ngành du lịch Thủ đô.
Giám đốc Trung tâm Di sản thế giới UNESCO: Việt Nam là hình mẫu về bảo tồn và phát huy di sản

Giám đốc Trung tâm Di sản thế giới UNESCO: Việt Nam là hình mẫu về bảo tồn và phát huy di sản

Baoquocte.vn. Giám đốc Trung tâm Di sản thế giới UNESCO Lazare Eloundou Assomo cho rằng Việt Nam là hình mẫu về quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di sản.
Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Bùi Thanh Sơn tiếp Giám đốc Trung tâm Di sản thế giới của UNESCO

Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Bùi Thanh Sơn tiếp Giám đốc Trung tâm Di sản thế giới của UNESCO

Baoquocte.vn. Bộ trưởng nhấn mạnh các di sản thế giới tại Việt Nam đã và đang đóng góp hết sức tích cực cho việc nâng cao đời sống của cộng đồng địa phương.
Bàn về tín ngưỡng thờ Mẫu ở Việt Nam

Bàn về tín ngưỡng thờ Mẫu ở Việt Nam

Baoquocte.vn. Ngày 24/3, Viện Nhân học Văn hóa tổ chức Tọa đàm khoa học 'Tín ngưỡng thờ Mẫu ở Việt Nam', bàn về những vấn đề sơ khởi đầu tiên của tín ngưỡng thờ Mẫu.
Nhà làm việc của bác sĩ Alexandre Yersin được công nhận là di tích lịch sử lưu niệm cấp quốc gia

Nhà làm việc của bác sĩ Alexandre Yersin được công nhận là di tích lịch sử lưu niệm cấp quốc gia

Baoquocte.vn. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa bổ sung nhà làm việc của bác sĩ Alexandre Yersin vào Cụm các di tích lịch sử lưu niệm cấp quốc gai về danh nhân này.
Độc đáo cách quảng bá văn hóa trầu cau Việt qua không gian ảo 3D

Độc đáo cách quảng bá văn hóa trầu cau Việt qua không gian ảo 3D

Baoquocte.vn. Với sự hỗ trợ của Liên minh châu Âu (EU), các nghiên cứu viên Đại học RMIT đã đưa văn hóa trầu cau Việt đến với khán giả toàn cầu qua trải nghiệm ảo 3D.
Đồng bào Chăm ở Bình Thuận đón Tết cổ truyền Ramưwan như thế nào?

Đồng bào Chăm ở Bình Thuận đón Tết cổ truyền Ramưwan như thế nào?

Baoquocte.vn. Đồng bào Chăm theo đạo Bà ni ở Bình Thuận tập trung về các động để cùng nhau thực hiện nghi thức tảo mộ, cúng thỉnh tổ tiên, ông bà.
Phiên bản di động