Sứ mệnh ngoại giao nào cũng có thể hoàn thành nếu quyết tâm

Sau một thời gian dài làm việc tại Kho bạc Nhà nước tỉnh Hà Giang, năm 2007, tôi được chuyển công tác về Ủy ban Biên giới quốc gia, Bộ Ngoại giao.

Trải qua cương vị Phó Chánh Văn phòng rồi Chánh Văn phòng Ủy ban, tháng 5/2019 tôi được bổ nhiệm làm Tổng Lãnh sự Việt Nam tại tỉnh Preah Sihanouk, cơ quan phụ trách ngoại giao và lãnh sự ở khu vực Tây Nam Campuchia (gồm các tỉnh Preah Sihanouk, Koh Kong, Kampot, Kep, Kampong Speu và Takeo).

Khởi đầu mới

Đối với tôi thời điểm đó, việc được bổ nhiệm làm Trưởng Cơ quan đại diện ngoại giao ở nước ngoài là một vinh dự lớn nhưng cũng đầy thách thức bởi lẽ việc tác nghiệp ngoại giao khi ấy với tôi là một lĩnh vực khá mới mẻ.

Gấp rút nhận bàn giao từ Tổng Lãnh sự tiền nhiệm Nguyễn Thế Cường, tôi và bà xã đặt chân đến Preah Sihanouk vào tuần cuối của tháng 5/2019. Trên quãng đường hơn 230 km từ sân bay quốc tế Phnom Penh về trụ sở cơ quan, tôi dường như cảm nhận được những thử thách phía trước...

Đúng như lời Tổng Lãnh sự tiền nhiệm Nguyễn Thế Cường chia sẻ, thành phố Preah Sihanouk thời điểm đó đang có những bước chuyển lớn.

Làn sóng ồ ạt của các nhà đầu tư Trung Quốc đã biến thành phố bình yên này trở thành một đại công trường. Đời sống của người dân Campuchia và cả Cơ quan đại diện ta cũng bị xáo trộn.

Thấy được sự xuống cấp nghiêm trọng về hạ tầng ở nơi đây và tiềm lực phát triển của một trong ba địa phương đầu tàu kinh tế của cả nước (bên cạnh Phnom Penh và Siem Reap), Samdech Techo Thủ tướng Hun Sen đã quyết định cho cải tạo lại 34 tuyến đường chính ở thành phố Preah Sihanouk.

Thời gian này, việc đi lại của Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại Preah Sihanouk (TLSQ) gặp không ít khó khăn, nhất là vào mùa mưa xe cộ hầu như không thể di chuyển được.

Khi tới làm việc với TLSQ thời điểm cuối tháng 7/2019, Đoàn công tác liên đơn vị của Bộ ta do Đại sứ Nguyễn Tất Thành, Vụ trưởng Vụ Đông Nam Á-Nam Á-Nam Thái Bình Dương dẫn đầu đã rất chia sẻ với chúng tôi về khó khăn này.

Phải mất gần 1 năm, việc chỉnh trang đô thị ở tỉnh Preah Sihanouk mới cơ bản hoàn tất. Giờ thì hạ tầng nơi đây đã khang trang hơn rất nhiều.

Chủ động và đồng hành

Tháng 1/2020, dịch bệnh Covid-19 xuất hiện tại Campuchia. Trường hợp đầu tiên nhiễm Covid-19 ở nước này là 1 du khách Trung Quốc tại tỉnh Preah Sihanouk.

Sớm nắm bắt được tình hình, tôi chỉ đạo anh em chủ động thiết lập kênh trao đổi thông tin nhanh với các Chủ tịch tỉnh hội Khmer-Việt Nam tại các tỉnh trong khu vực lãnh sự thông qua mạng Viber và Facebook để cập nhật hằng ngày cho bà con về thông tin, kiến thức cơ bản về dịch bệnh Covid-19 cũng như các biện pháp phòng chống dịch.

Điều quan trọng là vận động bà con an tâm, không ồ ạt về nước trong thời điểm dịch bùng phát, đồng thời cần tuân thủ các biện pháp phòng chống dịch ở sở tại.

Không những thế, chúng tôi thường xuyên tổ chức các chuyến thăm, nắm bắt tình hình, trực tiếp hướng dẫn bà con biện pháp phòng tránh dịch; liên tục phát động các đợt quyên góp, chuẩn bị hàng nghìn phần quà (gạo, khẩu trang và dung dịch sát khuẩn, nhu yếu phẩm…) phát tặng cho bà con Việt kiều nghèo cũng như các gia đình người Campuchia có hoàn cảnh khó khăn sống xen kẽ với bà con ta để tạo sự đoàn kết, gắn bó.

Với sự tác động của TLSQ, chính quyền 6 tỉnh trong khu vực lãnh sự đã tổ chức tiêm miễn phí vaccine ngừa Covid-19 cho cộng đồng người gốc Việt và công dân Việt Nam lao động tự do tại địa bàn.

Trên 90% bà con tại địa bàn đã được tiêm vaccine đủ 2 liều, thậm chí tại Preah Sihanouk, Koh Kong và Kampot nhiều người đã được tiêm tăng cường mũi thứ ba.

Khơi dậy nghĩa đồng bào

Tính đến tháng 8/2021, TLSQ đã quyên góp được tổng số tiền tương đương trên 150.000 USD (trong đó có 10.000 USD được Đại sứ quán tại Phnom Penh phân bổ từ nguồn 85.000 USD mà Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hỗ trợ cộng đồng người Việt tại Campuchia) và tổ chức 9 đợt cứu trợ cho hơn 9.000 lượt hộ gia đình gốc Việt và người Campuchia sống xen kẽ; hỗ trợ chính quyền sở tại hơn 50.000 khẩu trang và 10.000 chai dung dịch sát khuẩn.

Những chương trình cứu trợ bà con đều diễn ra vào các thời điểm quan trọng và là lúc bà con cần sự giúp đỡ hơn bao giờ hết (dịp Tết Nguyên đán của Việt Nam, Tết và các ngày lễ của Campuchia, ảnh hưởng của thiên tai, lũ lụt…).

Bà con được cứu trợ hầu hết đều cảm động trước sự quan tâm hỗ trợ của Đảng, Nhà nước thông qua TLSQ, đồng thời khẳng định sẽ nỗ lực khắc phục khó khăn, không về nước trong giai đoạn hiện nay để tránh gây khó khăn cho lực lượng phòng chống Covid-19 trong nước.

Không những thế, việc chúng tôi chủ động hỗ trợ chính quyền và các hộ gia đình Campuchia xung quanh khu vực bà con ta sinh sống cũng góp phần tạo nên sự gắn kết giữa bà con với chính quyền và nhân dân sở tại.

Mặc dù là địa bàn còn nhiều khó khăn song hưởng ứng các lời kêu gọi từ trong nước, chúng tôi đã tổ chức quyên góp từ các nhà hảo tâm và cộng đồng người gốc Việt tại địa bàn gửi về ủng hộ đồng bào các tỉnh miền Trung khắc phục hậu quả lũ lụt tháng 10/2020 được 8.100 USD và ủng hộ Quỹ vaccine và công tác phòng chống Covid-19 tại Việt Nam số tiền 3.000 USD.

Các hoạt động nêu trên ngoài ý nghĩa về vật chất còn khơi dậy tình yêu quê hương, nguồn cội, nghĩa đồng bào và tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái trong cộng đồng, tạo sự gắn bó giữa bà con với Tổ quốc.

Tôi thực sự xúc động khi tiếp nhận tiền ủng hộ từ những bà con Việt kiều nghèo lam lũ, hay những đồng tiền riel lẻ mà các cháu học sinh gốc Việt nhỏ tuổi tiết kiệm được từ những đồng quà sáng của mình.

Tôi và một số anh em cán bộ bảo nhau rằng, có lẽ ý nghĩa và sự minh bạch trong các hoạt động thiện nguyện của TLSQ đã thực sự khơi dậy trong cộng đồng tinh thần đoàn kết, nhân ái, sự sẻ chia, đùm bọc lẫn nhau trong lúc khó khăn nên đã tạo được sức lan tỏa mạnh mẽ cả ở trong và ngoài địa bàn.

Mặc dù địa bàn hầu như không có doanh nghiệp Việt Nam, nhưng nhiều nhà hảo tâm trong và ngoài địa bàn, thậm chí có cả những người kinh tế không mấy khá giả cũng chủ động tham gia chung tay cùng TLSQ.

Thấy được ý nghĩa đó, nhiều cơ quan truyền thông Việt Nam tại địa bàn và cả ở trong nước như Báo Nhân dân, Thông tấn xã Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam… và cả Báo Thế giới & Việt Nam của ngành ta đã quan tâm, đăng nhiều tin, bài về các hoạt động của chúng tôi.

Điểm tựa của công dân

Trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 tại Campuchia diễn biến phức tạp, rất nhiều lao động Việt Nam bị mất việc làm, không có thu nhập và hoang mang lo sợ nguy cơ lây nhiễm bệnh nên tìm mọi cách để về nước.

Vào thời điểm tháng 4 và tháng 5/2021, để ngăn chặn dịch bệnh Covid-19, Campuchia phong tỏa, cấm đi lại giữa các tỉnh trên toàn quốc, khi Campuchia dỡ lệnh cấm đi lại thì Việt Nam tạm dừng cho nhập cảnh dẫn đến hàng nghìn lao động người Việt tại khu vực lãnh sự có nhu cầu về nước nhưng lại bị mắc kẹt lại.

Trong bối cảnh này, ngoài việc chủ động giải thích với công dân ta về chính sách xuất, nhập cảnh của Nhà nước, TLSQ đã hỗ trợ kịp thời cho hàng trăm lao động Việt Nam về cả vật chất và tinh thần.

Đặc biệt, chúng tôi đã tạo điều kiện để hơn 50 lượt người Việt Nam có các hoàn cảnh đặc biệt (ốm đau, tai nạn, nạn nhân của các vụ lừa đảo,…) được ăn, ở, sinh hoạt tạm thời trong trụ sở cơ quan trong khi chờ về Việt Nam.

Từ cuối năm 2020 đến nay, hàng trăm trường hợp lao động người Việt bị lừa sang làm việc cho các cơ sở phi pháp tại thành phố Preah Sihanouk đã được TLSQ giải cứu thành công và hỗ trợ cả về vật chất và pháp lý để hồi hương.

***

Với một địa bàn nhỏ, đời sống của cộng đồng người Việt còn nhiều khó khăn và hầu như không có hiện diện của doanh nghiệp Việt Nam, những thành quả nêu trên là một nỗ lực rất lớn của tập thể cán bộ, nhân viên TLSQ.

Tôi thật may mắn khi là thủ trưởng của một cơ quan đại diện có truyền thống đoàn kết và có những cán bộ năng lực và giàu nhiệt huyết. Quả là trời không phụ ai, những nỗ lực không mệt mỏi của chúng tôi đã được sự quan tâm, khích lệ của Lãnh đạo Bộ và các đơn vị trong Bộ. Liên tiếp trong năm 2019 và 2020, TLSQ đều được đánh giá là đơn vị xuất sắc và được nhận Cờ thi đua của Bộ.

Thành tích này đã góp phần làm dày thêm cuốn lịch sử đầy tự hào về 32 năm hình thành và phát triển của TLSQ Việt Nam tại tỉnh Preah Sihanouk mà tôi vinh dự là Tổng Lãnh sự thứ 11.

Ông cha ta thường nói “cái khó ló cái khôn”. Những lo lắng trước khi lên đường làm nhiệm vụ và những khó khăn phải đối mặt thực tế tại địa bàn đã thôi thúc tôi luôn nỗ lực hoàn thành tốt trọng trách của mình.

Từ đó, tôi ngẫm ra rằng sứ mệnh nào đều cũng có thể hoàn thành được nếu có sự quyết tâm.