Sự tích ông Công ông Táo gắn liền huyền tích 'hai ông một bà'

Vạn Xuân
Sự tích Táo quân là một tín ngưỡng cổ truyền của người Việt cúng ông Công ông Táo vào 23 tháng Chạp hằng năm. Các ngài là những vị thần cai quản việc trong gia đình.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Sự tích ông Công ông Táo một bà hai ông

Sự tích Táo quân hay sự tích ông Công ông Táo là câu chuyện cảm động về tình nghĩa vợ chồng và có nguồn gốc từ ba vị thần là Thổ Địa, Thổ Công và Thổ Kỳ của Lão giáo Trung Quốc thời xưa nhưng được dân gian Việt hóa trở thành huyền tích "hai ông một bà" - vị thần Nhà, vị thần Đất, vị thần Bếp núc. Tuy vậy người dân vẫn quen gọi chung là Táo quân hoặc ông Táo.

Sự tích Ông Táo

Chuyện kể lại rằng:

Ngày xưa có hai vợ chồng nghèo lấy nhau đã lâu nhưng không có con. Trọng Cao có vợ là Thị Nhi, cả hai ăn ở với nhau mà lâu có con nên sinh ra buồn phiền, hay cãi nhau.

Một hôm, Trọng Cao tức giận đã ra tay đánh vợ. Thị Nhi buồn bực bỏ nhà ra đi sau đó gặp và phải lòng Phạm Lang. Cả hai nên duyên vợ chồng. Khi Trọng Cao nguôi giận vợ, anh chàng lại nghĩ mình là người có lỗi nên đi tìm vợ. Khi đi tìm vì tiền bạc mang theo tiêu hết nên Trọng Cao đành phải đi ăn xin.

Khi Trọng Cao ăn xin ghé tới nhà Thị Nhi, cả hai nhận ra nhau. Thị Nhi đã rước Trọng Cao vào nhà rồi ngồi kể chuyện và Thị Nhi tỏ lòng ân hận vì đã trót lấy Phạm Lang làm chồng.

Phạm Lang trở về nhà, sợ chồng bắt gặp Trọng Cao thì khó giải thích nên Thị Nhi bảo Trọng Cao ẩn trong đống rơm ngoài vườn. Đúng lúc đó, Phạm Lang về nhà liền ra đốt đống rơm lấy tro bón ruộng.

Lúc này, Trọng Cao vì sợ không dám chui ra nên bị chết thiêu. Thị Nhi trong nhà chạy ra thấy Trọng Cao đã chết bởi sự sắp đặt của chính mình nên đã nhào vào đống rơm để chết theo.

Gặp phải tình cảnh bất ngờ này, Phạm Lang không biết tính sao, liền nhảy vào đống rơm đang cháy để chết theo vợ.

Cả ba linh hồn của các vị này được đưa lên Thượng Đế. Thượng Đế thấy cả ba đều là người có nghĩa, có tình nên sắc phong làm Táo quân, gọi chung là Định Phúc Táo quân, nhưng mỗi người lại trông giữ một việc:

Trọng Cao làm Thổ Địa, phụ trách trông coi việc nhà cửa được phong danh hiệu: Thổ Địa Long Mạch Tôn Thần

Phạm Lang làm Thổ Công, sẽ trông coi việc bếp với danh hiệu là Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân

Thị Nhi làm Thổ Kỳ, phụ trách trông coi việc chợ búa. được phong danh hiệu là Ngũ Phương Ngũ Thổ Phúc Đức Chánh Thần.

Từ đó, cả ba vị thần Táo được coi là ba vị thần định đoạt phước đức cho gia đình, phước đức này sẽ do việc làm đúng đạo lý của gia chủ và những người trong nhà. Bài vị thờ vua Bếp thường sẽ được ghi vắn tắt là "Định Phúc Táo quân" nghĩa là thần định mọi hạnh phúc.

Đó là lý do vì sao mỗi năm, cứ đến Tết ông Công ông Táo vào 23 tháng Chạp, ba vị thần Táo sẽ lên trời báo cáo Ngọc Hoàng Thượng đế về những điều tai mắt ở trần gian, về những việc làm tốt xấu của các thành viên trong gia đình trong một năm một cách trung thực, khách quan nhất.

Sự tích ông Công ông Táo một bà hai ông
Mâm cỗ cúng ông Công ông Táo ngày 23 tháng Chạp.

Ý nghĩa ngày ông Công ông Táo

Theo quan niệm của người Việt, không chỉ cai quản việc trong gia đình, các vị Táo còn ngăn cản sự xâm phạm của ma quỷ vào thổ cư, giữ bình yên cho mọi người trong nhà.

Vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm, Táo quân lại cưỡi cá chép hóa rồng lên Thiên đình báo cáo tất cả việc làm tốt và chưa tốt của con người trong một năm để Thiên đình định đoạt công tội, thưởng phạt phân minh cho tất cả loài người. Đến đêm Giao thừa, Táo quân mới trở lại trần gian để tiếp tục công việc trông coi bếp lửa gia đình.

Ngày ông Công ông Táo đã đi vào tiềm thức người Việt. Vào ngày này, người dân làm mâm cơm để bày tỏ lòng biết ơn với các vị thần. Đồng thời, đây cũng là dịp để người người, nhà nhà trở về sum họp, quây quần sau một năm làm ăn vất vả.

Trong mâm cúng, người Việt thường chuẩn bị thêm cá chép - khoảng 2 hoặc 3 con thả trong chậu nước, cúng cùng các đồ lễ khác. Sau khi cúng xong, người dân sẽ đem phóng sinh ở sông, ao, hồ... với ý nghĩa đưa ông Táo về trời. Bên cạnh đó, tục lệ phóng sinh cũng thể hiện sự nhân ái, từ bi của người Việt.

Sự tích Táo quân và chuyện hai ông một bà
Thả cá chép ngày 23 tháng Chạp. (Ảnh: Nam Nguyễn)

Lễ cúng ông Công ông Táo

Theo chuyên gia phong thủy, lễ vật cúng ông Công ông Táo bao gồm:

Một chiếc áo và 1 đôi hia bằng giấy

Mũ ông Công có ba chiếc, trong đó hai mũ được dành cho các ông Táo (có hai cánh chuồn) và mũ dành cho Táo bà (không có cánh chuồn).

Ba con cá chép sống để các ông và bà Táo có phương tiện để về chầu trời.

Mâm cúng không thể thiếu: đĩa muối, đĩa gạo, ba chén rượu, quả bưởi, quả cau, lá trầu, năm lạng thịt vai luộc, một bát canh mọc, giấy tiền, vàng mã, đĩa xào thập cẩm, giò, xôi gấc, chè kho. Tùy thuộc vào điều kiện của mỗi gia đình mà mâm cỗ cúng ông Công ông Táo khác nhau.

Tại miền Bắc, người ta còn cúng một con cá chép còn sống thả trong chậu nước, ngụ “cá hoá long” nghĩa là cá sẽ biến thành rồng đưa ông Táo về trời. Con cá chép này sẽ được “phóng sinh” ra ao hồ, sông sau khi đã cúng xong.

Lưu ý: Thông tin bài viết chỉ mang tính tham khảo và giải trí

Thông báo số 1 về chương trình Xuân Quê hương 2022

Thông báo số 1 về chương trình Xuân Quê hương 2022

Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (Bộ Ngoại giao) sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức ...

Lời chúc Tết 2022. Những lời chúc mừng năm mới 2022 hay và ý nghĩa

Lời chúc Tết 2022. Những lời chúc mừng năm mới 2022 hay và ý nghĩa

Tổng hợp những câu chúc Tết Dương lịch 2022 hay nhất. Những lời chúc mừng năm mới 2022 độc đáo, ngắn gọn và ý nghĩa ...

Vạn Xuân (tổng hợp)

Bài viết cùng chủ đề

Tết Nguyên đán 2022
Ý kiến bạn đọc

* Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Đọc thêm

Tử vi 12 cung hoàng đạo Chủ Nhật 16/2/2025: Song Tử có cơ hội phát triển

Tử vi 12 cung hoàng đạo Chủ Nhật 16/2/2025: Song Tử có cơ hội phát triển

Tử vi hôm nay 16/2/2024 của 12 cung hoàng đạo - Ma Kết, Bảo Bình, Song Ngư, Bạch Dương, Kim Ngưu, Song Tử, Cự Giải, Sư Tử, Xử Nữ, Thiên ...
Lịch âm hôm nay 2025: Xem lịch âm 16/2/2025, Lịch vạn niên ngày 16 tháng 2 năm 2025

Lịch âm hôm nay 2025: Xem lịch âm 16/2/2025, Lịch vạn niên ngày 16 tháng 2 năm 2025

Lịch âm 16/2. Lịch âm hôm nay 16/2/2025? Âm lịch hôm nay 16/2. Lịch vạn niên 16/2/2025. Ngày hôm nay tốt hay xấu? Xem ngày giờ, hướng tốt xấu...
Quốc vương Qatar thăm Ấn Độ vào tuần tới

Quốc vương Qatar thăm Ấn Độ vào tuần tới

Đây là chuyến thăm thứ hai của Quốc vương Qatar Tamim Bin Hamad Al-Thani tới Ấn Độ trong vòng 10 năm.
Sau 6 năm, Nhật Bản mới chuẩn bị đón chuyến thăm cấp nhà nước, đó là…

Sau 6 năm, Nhật Bản mới chuẩn bị đón chuyến thăm cấp nhà nước, đó là…

Vị khách trong chuyến thăm cấp nhà nước gần đây nhất tới Nhật Bản là Tổng thống Mỹ Donald Trump vào tháng 5/2019.
Bước tiến mới trong lịch sử Togo

Bước tiến mới trong lịch sử Togo

Các ủy viên hội đồng thành phố và khu vực của Togo đã bỏ phiếu vào hôm nay 15/2, trong cuộc bầu cử Thượng viện đầu tiên trong lịch sử ...
Tuyết dày hàng mét phủ trắng Hokkaido (Nhật Bản)

Tuyết dày hàng mét phủ trắng Hokkaido (Nhật Bản)

Gió mạnh và tuyết rơi dày đặc gây ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân Nhật Bản. Ít nhất 91 chuyến bay đến và đi từ sân bay New ...
Cách Tân Hóa 'sống chung với lũ', chuyển mình thành điểm đến du lịch hấp dẫn

Cách Tân Hóa 'sống chung với lũ', chuyển mình thành điểm đến du lịch hấp dẫn

Từ một làng quê quanh năm đối diện với nghèo khó, mưa lũ, Tân Hóa bắt đầu tham gia vào hoạt động du lịch.
Ngắm Trùng Khánh, Cao Bằng 'đẹp như mơ' qua phim Đèn âm hồn hot nhất rạp Việt

Ngắm Trùng Khánh, Cao Bằng 'đẹp như mơ' qua phim Đèn âm hồn hot nhất rạp Việt

Đèn âm hồn ra mắt vào ngày 7/2, hiện đang là một trong những bộ phim hot nhất rạp Việt.
Khách du lịch Việt Nam được miễn thị thực vào Khu tự trị dân tộc Thái Tây Song Bản Nạp

Khách du lịch Việt Nam được miễn thị thực vào Khu tự trị dân tộc Thái Tây Song Bản Nạp

Đi theo đoàn do công ty du lịch Trung Quốc đón tiếp, khách du lịch Việt Nam sẽ được miễn thị thực vào Khu tự trị dân tộc Thái Tây Song Bản Nạp.
Du lịch Kiên Giang, một trong mười điểm đến thân thiện nhất thế giới năm 2025

Du lịch Kiên Giang, một trong mười điểm đến thân thiện nhất thế giới năm 2025

Không chỉ sở hữu cảnh sắc ấn tượng, tỉnh Kiên Giang còn mời gọi du khách bước vào hành trình khám phá những giá trị truyền thống độc đáo.
Cảnh báo hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng trong lĩnh vực du lịch

Cảnh báo hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng trong lĩnh vực du lịch

Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam khuyến cáo các doanh nghiệp cần tăng cường phòng ngừa, xử lý hoạt động lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng.
Du lịch Việt Nam vươn mình: 'Bản hòa ca' văn hóa, thiên nhiên, công nghệ và con người

Du lịch Việt Nam vươn mình: 'Bản hòa ca' văn hóa, thiên nhiên, công nghệ và con người

Du lịch là hành trình gieo hạt - hạt giống của sự trân trọng di sản, kết nối con người và nuôi dưỡng tình yêu thiên nhiên.
Đậm giá trị văn hóa truyền thống tại Lễ Khai ấn đền Trần Nam Định

Đậm giá trị văn hóa truyền thống tại Lễ Khai ấn đền Trần Nam Định

Lễ Khai ấn đền Trần là một tục lệ cổ tại Tiên miếu nhà Trần với ý nghĩa nhân văn lớn lao, cầu mong quốc thái dân an, mọi nhà chung hưởng lộc ấn.
Đi Lào,  ‘chậm lại’ để… yêu!

Đi Lào, ‘chậm lại’ để… yêu!

Người ta ví von Đông Nam Á như bức tranh đa sắc: Thái Lan rực rỡ ánh đèn sân khấu, Việt Nam hối hả nhịp xe cộ, còn Lào tựa bản nhạc thiền tĩnh lặng.
Cuốn sách mới của Tổng Bí thư Tô Lâm về người Công an cách mạng

Cuốn sách mới của Tổng Bí thư Tô Lâm về người Công an cách mạng

Cuốn sách cung cấp nguồn tư liệu phong phú, giáo dục truyền thống anh hùng cách mạng vẻ vang của lực lượng Công an nhân dân Việt Nam.
Tưng bừng Tuần văn hóa lễ hội Cổ Loa (Hà Nội) năm 2025

Tưng bừng Tuần văn hóa lễ hội Cổ Loa (Hà Nội) năm 2025

Lễ hội Cổ Loa 2025 diễn ra trong không khí vui tươi, phấn khởi khi nhân dân cả nước chào mừng kỷ niệm 95 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam.
Lan toả tiếng Việt và văn hoá Việt Nam ra thế giới

Lan toả tiếng Việt và văn hoá Việt Nam ra thế giới

Trường Đại học Ngoại ngữ vừa chính thức thành lập Khoa Ngôn ngữ - Văn hoá Việt Nam và Đông Nam Á và dự kiến tuyển sinh ngành Tiếng Việt và Văn hóa Việt Nam.
Chợ phiên Tả Sìn Thàng - Nơi hội tụ giá trị văn hóa và tiềm năng du lịch Điện Biên

Chợ phiên Tả Sìn Thàng - Nơi hội tụ giá trị văn hóa và tiềm năng du lịch Điện Biên

Bức tranh chợ Tả Sìn Thàng không chỉ được tạo nên bởi cảnh sắc thiên nhiên mà còn từ sắc màu văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số ở Điện Biên.
Yêu cầu có ngay biện pháp bảo vệ di tích quốc gia chùa Làng Vẽ

Yêu cầu có ngay biện pháp bảo vệ di tích quốc gia chùa Làng Vẽ

Cục Di sản văn hóa đề nghị Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Giang khẩn trương kiểm tra thực tế và có ngay biện pháp bảo vệ di tích chùa Làng ...
50 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam-Đức: Đưa nghệ thuật thị giác trở thành cầu nối hữu nghị

50 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam-Đức: Đưa nghệ thuật thị giác trở thành cầu nối hữu nghị

Đại sứ quán Đức tại Việt Nam phát động dự án nghệ thuật độc đáo biến bức tường bên ngoài Đại sứ quán thành tác phẩm tranh vẽ ngoài trời.
Xây dựng kế hoạch tu bổ khu di tích Quốc Tử Giám triều Nguyễn

Xây dựng kế hoạch tu bổ khu di tích Quốc Tử Giám triều Nguyễn

Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế sẽ xây dựng kế hoạch tu bổ để phát huy giá trị di tích Quốc Tử Giám triều Nguyễn.
Dù trời giá rét, lễ khai hội Tây Yên Tử tỉnh Bắc Giang vẫn thu hút hàng chục nghìn người

Dù trời giá rét, lễ khai hội Tây Yên Tử tỉnh Bắc Giang vẫn thu hút hàng chục nghìn người

Sáng 9/2, dù thời tiết Bắc Giang rất lạnh, hàng chục nghìn người dân và du khách vẫn có mặt tại quảng trường trung tâm dự lễ khai hội.
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng di tích, lễ hội, tín ngưỡng để trục lợi

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng di tích, lễ hội, tín ngưỡng để trục lợi

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Chỉ thị số 03/CT-TTg ngày 4/2/2025 đôn đốc thực hiện nhiệm vụ trọng tâm sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán Ất Tỵ.
Náo nức Hội chữ Xuân Ất Tỵ 2025

Náo nức Hội chữ Xuân Ất Tỵ 2025

Hội chữ Xuân Ất Tỵ 2025 là sự kiện văn hóa đặc sắc chào đón Năm mới.
Phiên bản di động