Tài nguyên khoáng sản - 'kho báu' khổng lồ của Afghanistan sẽ thế nào dưới thời Taliban?

Linh Chi
Afghanistan là một trong những quốc gia nghèo nhất trên thế giới. Nhưng vào năm 2010, các quan chức Mỹ từng tiết lộ rằng, đất nước này sở hữu mỏ khoáng sản trị giá gần 1.000 tỷ USD, có thể thay đổi đáng kể triển vọng kinh tế.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Quặng đồng được nhìn thấy tại Aynak, tỉnh Logar của Afghanistan. (Nguồn: CNN)
Quặng đồng được tìm thấy tại Aynak, tỉnh Logar, Afghanistan. (Nguồn: CNN)

Nguồn khoáng sản phong phú như sắt, đồng và vàng nằm rải rác trên khắp đất nước. Ngoài ra, Afghanistan còn có các khoáng chất đất hiếm và quan trọng nhất là một trong những mỏ lithium lớn nhất chưa được khai thác trên thế giới. Lithium là một thành phần thiết yếu nhưng lại khan hiếm trong pin sạc và các công nghệ khác cần thiết để giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu.

Rod Schoonover, một nhà khoa học và chuyên gia an ninh, người thành lập Ecological Futures Group cho biết: “Afghanistan là một trong những khu vực giàu nhất về kim loại quý truyền thống và cũng là kim loại cần thiết cho nền kinh tế trong thế kỷ XXI.

Những thách thức về an ninh, thiếu cơ sở hạ tầng và hạn hán nghiêm trọng đã ngăn cản việc Afghanistan khai thác hầu hết các loại khoáng sản có giá trị trong quá khứ. Điều đó càng khó thay đổi dưới sự kiểm soát của Taliban.

Tiềm năng to lớn

Ngay cả trước khi Tổng thống Joe Biden tuyên bố sẽ rút quân đội Mỹ khỏi Afghanistan vào đầu năm nay, tạo tiền đề cho sự kiểm soát trở lại của Taliban, triển vọng kinh tế của quốc gia này vẫn còn mờ mịt.

Năm 2020, ước tính có khoảng 90% người Afghanistan đang sống dưới mức nghèo khổ. Ngân hàng Thế giới (WB) cũng cho biết: “Nền kinh tế quốc gia này vẫn mong manh và phụ thuộc vào viện trợ.

Sự phát triển và đa dạng hóa của khu vực tư nhân bị hạn chế bởi tình trạng mất an ninh, bất ổn chính trị, thể chế yếu kém, cơ sở hạ tầng thiếu thốn, tham nhũng phổ biến và môi trường kinh doanh khó khăn”.

Trong khi đó, các nỗ lực khai thác tài nguyên thiên nhiên không mang lại lợi ích cho người dân địa phương và nền kinh tế Afghanistan.

Mặc dù vậy, những tiết lộ về nguồn khoáng sản khổng lồ của Afghanistan đã mang lại nhiều hứa hẹn cho sự phát triển kinh tế của quốc gia này.

Nhu cầu về kim loại như lithium và coban, cũng như các nguyên tố đất hiếm như neodymium đang tăng cao khi các quốc gia đang tập trung phát triển ô tô điện và các công nghệ sạch khác để giảm lượng khí thải carbon.

Tháng 5/2021, Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho rằng, nguồn cung cấp toàn cầu của các nguyên tố lithium, đồng, niken, coban và đất hiếm cần phải tăng mạnh, nếu không thế giới sẽ thất bại trong nỗ lực giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu.

Ba quốc gia là Trung Quốc, Congo và Australia hiện chiếm 75% sản lượng lithium, coban và đất hiếm toàn cầu.

Theo IEA, lithium, niken và coban rất quan trọng đối với pin. Các mạng lưới điện cũng đòi hỏi một lượng lớn đồng và nhôm, trong khi các nguyên tố đất hiếm được sử dụng trong các nam châm cần thiết để làm cho tuabin gió hoạt động.

Chính phủ Mỹ đã ước tính, số lượng lithium ở Afghanistan có thể sánh ngang với Bolivia, nơi có trữ lượng lớn nhất thế giới.

Ông Mirzad thuộc Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ năm 2010 đã khẳng định với Tạp chí Science: “Nếu Afghanistan có một vài năm yên bình và tập trung phát triển các nguồn tài nguyên khoáng sản, nước này có thể trở thành một trong những quốc gia giàu có nhất trong khu vực trong vòng một thập kỷ”.

Một người đàn ông Afghanistan cầm một cục vàng nhỏ
Nếu có vài năm yên bình và tập trung phát triển các nguồn tài nguyên khoáng sản, Afghanistan có thể trở thành một trong những quốc gia giàu có nhất trong khu vực. (Nguồn: CNN)

Nhiều trở ngại

Mosin Khan, thành viên cấp cao không thường trú tại Hội đồng Đại Tây Dương, đồng thời là cựu giám đốc Trung Đông và Trung Á tại Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) thông tin, Afghanistan đã có một số hoạt động khai thác vàng, đồng và sắt.

Tuy nhiên, việc khai thác lithium và các khoáng sản đất hiếm đòi hỏi sự đầu tư lớn hơn nhiều cũng như bí quyết kỹ thuật và như thời gian.

IEA ước tính, trung bình phải mất 16 năm kể từ khi phát hiện ra một mỏ lithium và bắt đầu khai thác.

"Hiện tại, khoáng sản chỉ tạo ra 1 tỷ USD ở Afghanistan mỗi năm. Tuy nhiên, có tới 30-40% đã bị bòn rút bởi tham nhũng", ông Khan nói.

Ông Schoonover cho rằng, vẫn có khả năng Taliban sử dụng sức mạnh mới để phát triển lĩnh vực khai thác khoáng sản. Nhưng trước mắt Taliban cần phải tập trung ngay lập tức vào một loạt các vấn đề an ninh và nhân đạo.

Nhà phân tích an ninh châu Á của công ty tình báo rủi ro Verisk Maplecroft Joseph Parkes thì nhận thấy, Taliban đã lên nắm quyền nhưng quá trình chuyển đổi từ một nhóm nổi dậy sang một lực lượng cầm quyền quốc gia sẽ không đơn giản.

Do đó, để phát triển lĩnh vực khoáng sản có thể mất thêm nhiều thời gian.

Cựu giám đốc Trung Đông và Trung Á tại IMF cũng lưu ý rằng, đầu tư nước ngoài sẽ gặp khó. Việc thu hút vốn tư nhân cũng vậy, đặc biệt, trong bối cảnh hiện tại, nhiều doanh nghiệp và nhà đầu tư trên thế giới đang phải tuân theo các tiêu chuẩn quản trị, xã hội và môi trường ngày càng cao.

Ông Khan nhấn mạnh: "Ai sẽ đầu tư vào Afghanistan vì thậm chí trước đây họ cũng không sẵn sàng đầu tư? Các nhà đầu tư tư nhân sẽ không chấp nhận rủi ro".

Ngoài ra, các hạn chế của Mỹ cũng có thể là một thách thức, bởi Taliban từng được Bộ Tài chính Mỹ đưa vào danh sách khủng bố toàn cầu.

Cơ hội cho Trung Quốc?

Chỉ vài giờ sau khi Taliban chiếm Afghanistan, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh cho biết, Bắc Kinh đã sẵn sàng cho “hợp tác hữu nghị với Afghanistan".

Bà Hoa Xuân Oánh nhấn mạnh: "Trung Quốc tôn trọng quyền của người dân Afghanistan được tự quyết định vận mệnh của mình và sẵn sàng tiếp tục phát triển quan hệ hữu nghị và hợp tác với Afghanistan". Đồng thời, bày tỏ hy vọng "về một sự chuyển đổi suôn sẻ" ở quốc gia Nam Á.

Trong khi đó, ông Schoonover nhận định: “Trung Quốc - quốc gia đứng đầu thế giới về khai thác đất hiếm, đang bắt tay vào một chương trình phát triển năng lượng xanh rất quan trọng.

Lithium và đất hiếm cho đến nay là không thể thay thế được vì mật độ và tính chất vật lý. Và có thể, những khoáng chất đó sẽ nằm trong kế hoạch dài hạn nền kinh tế lớn thứ hai thế giới".

Thời gian tới, nếu Trung Quốc tham gia vào các dự án khai thác khoảng sản tại Afghanistan, sẽ có những lo ngại về tính bền vững của các dự án khai thác.

“Khi việc khai thác không được thực hiện cẩn thận có thể dẫn đến hệ sinh thái bị ảnh hưởng và tác động đến cuộc sống của người dân", ông Schoonover nói.

Tuy nhiên, Bắc Kinh có thể nghi ngờ về việc hợp tác với Taliban trong bối cảnh bất ổn đang diễn ra và có thể tập trung vào các khu vực khác.

"Tôi tin rằng, Trung Quốc không chọn Afghanistan do Taliban lãnh đạo, quốc gia này sẽ ưu tiên hợp tác với các khu vực khác trong lĩnh vực khai thác khoáng sản", Howard Klein, đối tác của RK Equity, người tư vấn cho các nhà đầu tư về lithium nhấn mạnh.

Taliban: Từ nhóm sinh viên đến mối quan hệ thăng trầm với Mỹ và 2 lần nắm quyền tại Afghanistan

Taliban: Từ nhóm sinh viên đến mối quan hệ thăng trầm với Mỹ và 2 lần nắm quyền tại Afghanistan

Lực lượng Taliban đã lật đổ chính quyền ở thủ đô Kabul, Afghanistan ngày 15/8, và đây không phải là lần đầu tiên Taliban làm ...

Nguyên nhân nào khiến quân đội Afghanistan sụp đổ chóng vánh?

Nguyên nhân nào khiến quân đội Afghanistan sụp đổ chóng vánh?

Dù được Mỹ huấn luyện trong 20 năm và đầu tư hàng tỷ USD, quân đội Afghanistan lại để cho Taliban chiếm lấy thủ đô ...

(theo CNN)

Xem nhiều

Đọc thêm

C asean Vietnam tổ chức thành công Buổi chia sẻ 'Việt Nam trong ASEAN'

C asean Vietnam tổ chức thành công Buổi chia sẻ 'Việt Nam trong ASEAN'

Sự kiện diễn ra vào ngày 20/12 có sự tham dự và chia sẻ của các diễn giả đã và đang công tác tại Bộ Ngoại giao, Bộ Văn hóa, ...
Thứ trưởng Hoàng Xuân Chiến: Triển lãm Quốc phòng giúp người dân tin tưởng vào sức mạnh Quân đội

Thứ trưởng Hoàng Xuân Chiến: Triển lãm Quốc phòng giúp người dân tin tưởng vào sức mạnh Quân đội

Thông qua Triển lãm Quốc phòng, người dân có thêm hiểu biết về nền công nghiệp quốc phòng quốc gia, tin tưởng vào sức mạnh của Quân đội.
Giá tiêu hôm nay 23/12/2024: Tiếp đà giảm, thị trường bị ảnh hưởng bởi đồng USD và dòng tiền đổ về cà phê

Giá tiêu hôm nay 23/12/2024: Tiếp đà giảm, thị trường bị ảnh hưởng bởi đồng USD và dòng tiền đổ về cà phê

Giá tiêu hôm nay 23/12/2024 tại thị trường trong nước tiếp tục giảm ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 144.000 - 145.500 đồng/kg.
Giá vàng hôm nay 23/12/2024: Giá vàng 'chao đảo', kim loại quý chuẩn bị vào đợt tăng mới, thận trọng với 'điểm rơi' của giá Bitcoin trong năm 2025?

Giá vàng hôm nay 23/12/2024: Giá vàng 'chao đảo', kim loại quý chuẩn bị vào đợt tăng mới, thận trọng với 'điểm rơi' của giá Bitcoin trong năm 2025?

Giá vàng hôm nay 23/12/2024: Giá vàng 'chao đảo', kim loại quý chuẩn bị vào đợt tăng mới, 'điểm rơi' của Bitcoin là năm 2025?
Ấn tượng Trung Nguyên E-Coffee tại Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam 2024

Ấn tượng Trung Nguyên E-Coffee tại Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam 2024

Trong khuôn khổ Triển lãm Quốc phòng Quốc tế Việt Nam 2024 (19 – 23/12/2024), duy nhất mô hình Trung Nguyên E-Coffee – Cộng đồng 3 nền văn minh cà ...
Tổng thống Putin đe dọa sẽ hủy diệt Ukraine, khẳng định Nga sẽ 'luôn đáp trả mọi thách thức' đến từ phương Tây

Tổng thống Putin đe dọa sẽ hủy diệt Ukraine, khẳng định Nga sẽ 'luôn đáp trả mọi thách thức' đến từ phương Tây

Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 22/12 đã tuyên bố sẽ mang tới Ukraine nhiều 'sự hủy diệt' hơn nữa.
Giá tiêu hôm nay 23/12/2024: Tiếp đà giảm, thị trường bị ảnh hưởng bởi đồng USD và dòng tiền đổ về cà phê

Giá tiêu hôm nay 23/12/2024: Tiếp đà giảm, thị trường bị ảnh hưởng bởi đồng USD và dòng tiền đổ về cà phê

Giá tiêu hôm nay 23/12/2024 tại thị trường trong nước tiếp tục giảm ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 144.000 - 145.500 đồng/kg.
Ấn tượng Trung Nguyên E-Coffee tại Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam 2024

Ấn tượng Trung Nguyên E-Coffee tại Triển lãm Quốc phòng quốc tế Việt Nam 2024

Trong khuôn khổ Triển lãm Quốc phòng Quốc tế Việt Nam 2024 (19 – 23/12/2024), duy nhất mô hình Trung Nguyên E-Coffee – Cộng đồng 3 nền văn minh cà phê được Bộ Quốc Phòng ...
Giá cà phê hôm nay 22/12/2024: Giá cà phê trong nước mất đến 4.000 đồng/kg, nhu cầu tiêu thụ nội địa tăng mạnh, nông sản Việt bứt phá trong khó khăn

Giá cà phê hôm nay 22/12/2024: Giá cà phê trong nước mất đến 4.000 đồng/kg, nhu cầu tiêu thụ nội địa tăng mạnh, nông sản Việt bứt phá trong khó khăn

Giá cà phê hôm nay 22/12/2024: Giá cà phê trong nước mất đến 4.000 đồng/kg, nhu cầu tiêu thụ nội địa tăng mạnh, nông sản Việt ghi điểm trong khó khăn.
Giá heo hơi hôm nay 22/12: Giá heo tăng trên cả 3 miền, nông dân Bình Phước chống dịch bệnh để đảm bảo nhu cầu tiêu thụ cuối năm và dịp Tết

Giá heo hơi hôm nay 22/12: Giá heo tăng trên cả 3 miền, nông dân Bình Phước chống dịch bệnh để đảm bảo nhu cầu tiêu thụ cuối năm và dịp Tết

Nhìn chung, thị trường heo hơi đang trên đà tăng nhanh và được dự báo sẽ đạt đỉnh mới trong tuần sau.
Giá xăng dầu hôm nay 22/12: Quay đầu đảo chiều

Giá xăng dầu hôm nay 22/12: Quay đầu đảo chiều

Giá xăng dầu hôm nay 22/12, giá dầu tuần này quay đầu đảo chiều, 'trượt dốc' khoảng 2,5% sau khi tăng mạnh trong tuần trước.
Giá tiêu hôm nay 22/12/2024: Thị trường phản ứng trái chiều, cơ cấu hồ tiêu Việt Nam xuất khẩu có chuyển biến tích cực

Giá tiêu hôm nay 22/12/2024: Thị trường phản ứng trái chiều, cơ cấu hồ tiêu Việt Nam xuất khẩu có chuyển biến tích cực

Giá tiêu hôm nay 22/12/2024 tại thị trường trong nước đồng loạt giảm ở một số địa phương trọng điểm, giao dịch từ 145.000 – 146.200 đồng/kg.
Bất động sản: Chung cư không còn sốt nóng, ‘soi’ bảng giá đất mới nhất tại Hà Nội, bãi bỏ 5 văn bản liên quan việc cấp sổ đỏ

Bất động sản: Chung cư không còn sốt nóng, ‘soi’ bảng giá đất mới nhất tại Hà Nội, bãi bỏ 5 văn bản liên quan việc cấp sổ đỏ

Thị trường địa ốc Thủ đô hạ nhiệt, Hà Nội ban hành bảng giá đất mới, bãi bỏ 5 văn bản liên quan việc cấp sổ đỏ… là tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Vốn FDI tác động tích cực tới thị trường căn hộ dịch vụ Hà Nội

Vốn FDI tác động tích cực tới thị trường căn hộ dịch vụ Hà Nội

Thị trường căn hộ dịch vụ Hà Nội vẫn giữ vị trí nổi bật. Trong 3 năm tới, sẽ có khoảng hơn 2.000 căn hộ dịch vụ được đưa ra phục vụ thị trường Thủ ...
Bất động sản: Công điện yêu cầu chấn chỉnh công tác đấu giá đất, 3 yếu tố tác động giá địa ốc, thủ tục xác nhận thu nhập khi mua nhà ở xã hội

Bất động sản: Công điện yêu cầu chấn chỉnh công tác đấu giá đất, 3 yếu tố tác động giá địa ốc, thủ tục xác nhận thu nhập khi mua nhà ở xã hội

Thủ tướng ban hành Công điện yêu cầu chấn chỉnh công tác đấu giá đất, người trẻ gặp khó khi mua nhà… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Những nơi đáng sống, làm việc và phát triển nhất được vinh danh tại Giải thưởng Bất động sản châu Á

Những nơi đáng sống, làm việc và phát triển nhất được vinh danh tại Giải thưởng Bất động sản châu Á

Hơn 130 chủ đầu tư, đơn vị thiết kế hàng đầu đã hội tụ tại đêm chung kết Giải thưởng Bất động sản châu Á Propertyguru 2024 tổ chức tại Bangkok (Thái Lan).
Bất động sản: Không phải chung cư, đây mới là phân khúc ‘đẻ ra tiền’; phác họa chân dung và tâm lý người thuê, Hà Nội rà soát hơn 700 dự án

Bất động sản: Không phải chung cư, đây mới là phân khúc ‘đẻ ra tiền’; phác họa chân dung và tâm lý người thuê, Hà Nội rà soát hơn 700 dự án

Nên rót tiền vào đầu tư chung cư hay đất nền? Người thuê địa ốc ưa thích phân khúc dưới 10 triệu đồng/tháng… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Bất động sản: Cửa hàng ‘đất vàng’ Hà Nội ế khách thuê, giá nhà tăng chóng mặt, thu nhập cao cũng khó mua

Bất động sản: Cửa hàng ‘đất vàng’ Hà Nội ế khách thuê, giá nhà tăng chóng mặt, thu nhập cao cũng khó mua

Nhóm người có thu nhập cao nhất cũng khó mua nhà; cửa hàng trên 'đất vàng' Hà Nội ế khách thuê… là những tin bất động sản (BĐS) mới nhất.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 20/12: USD tăng phi mã, vượt mốc 108, Won Hàn Quốc 'ì ạch'

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 20/12: USD tăng phi mã, vượt mốc 108, Won Hàn Quốc 'ì ạch'

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 20/12 ghi nhận đồng USD tăng trên mốc 108, đạt mức cao nhất trong hai năm.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/12: USD 'tỏa sáng', leo đỉnh hai năm

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/12: USD 'tỏa sáng', leo đỉnh hai năm

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 19/12 ghi nhận đồng USD tăng so với các loại tiền tệ khác, đạt mức cao nhất trong hai năm.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 18/12: USD và Yen Nhật đi cùng đường, EUR tiếp tục giảm

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 18/12: USD và Yen Nhật đi cùng đường, EUR tiếp tục giảm

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 18/12 ghi nhận đồng USD tăng so với các loại tiền tệ chính.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 17/12: EUR tăng nhẹ trong phiên giao dịch đầy biến động

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 17/12: EUR tăng nhẹ trong phiên giao dịch đầy biến động

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 17/12 ghi nhận đồng USD giảm nhẹ so với các loại tiền tệ chính.
Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 16/12: USD hướng đến tuần tăng tốt nhất

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 16/12: USD hướng đến tuần tăng tốt nhất

Tỷ giá ngoại tệ, tỷ giá USD/VND hôm nay 16/12 ghi nhận đồng USD hướng đến tuần tăng tốt nhất trong một tháng.
Lợi suất trái phiếu chính phủ Đức sẽ đi về đâu?

Lợi suất trái phiếu chính phủ Đức sẽ đi về đâu?

Ngày 14/12, thị trường tài chính châu Âu chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ của lợi suất trái phiếu chính phủ Đức (Bund), đánh dấu mức tăng mạnh nhất trong vòng 8 tháng qua.
Phiên bản di động