Tên lửa tầm trung quay trở lại?

Tùng Lâm
Bi kịch tên lửa tầm ngắn và tầm trung của Liên Xô đã trở thành một phần của thảm họa địa chính trị chính của thế kỷ 20, sự sụp đổ của Liên Xô. Nhà lãnh đạo Mikhail Gorbachev, người được coi là tác giả chính của các sự kiện, đã thực sự giải giáp các loại vũ khí chiếm ưu thế của Liên Xô vào tháng 3/1987. Ông đề nghị cùng Mỹ phá hủy tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình mặt đất theo sáng kiến ​​của Liên Xô.
Theo dõi Baoquocte.vn trên
Tên lửa Oka của Nga
Tên lửa Oka của Nga. (Nguồn: topwar.ru)

“Sự hào phóng”

Trên giấy tờ, mọi thứ đều rất tuyệt: các tên lửa có tầm bắn từ 500 đến 1000 km (tầm ngắn) và từ 1000 đến 5500 km (tầm trung) đều bị cắt giảm. Phải nói rằng, tên lửa đạn đạo là mối nguy hiểm lớn nhất. Thời gian tiếp cận của những tên lửa như vậy không phải tính bằng hàng chục phút như tên lửa liên lục địa mà chỉ là vài phút. Thực tế đã chứng minh, sự “an toàn” của tên lửa Iskanders ở Ukraine hiện nay cho thấy các hệ thống phòng không hiện đại chưa thể khắc chế được loại tên lửa đạn đạo này.

Quyết định cắt giảm số lượng tên lửa hành trình phóng từ mặt đất tầm xa được đưa ra cuối những năm 80 của thế kỷ trước. Việc cắt giảm vũ khí hủy diệt hàng loạt sẽ không thành vấn đề nếu hai bên cùng thực hiện. Tuy nhiên, trong trường hợp của Hiệp ước Washington (Hiệp ước về loại bỏ tên lửa tầm trung và tầm ngắn INF), các sự kiện diễn ra không có lợi cho Liên Xô. Điện Kremlin đã ra lệnh tiêu hủy 1.846 tên lửa, còn Nhà Trắng chỉ là 846.

Trường hợp một quốc gia tự nguyện đề nghị xóa bỏ ưu thế quân sự của mình so với đối thủ là trường hợp độc nhất trong lịch sử thế giới. Ông Gorbachev không chỉ đem số lượng tên lửa đi xử lý nhiều gấp đôi so với người Mỹ mà còn làm điều đó với sự “hào phóng”: Liên Xô đã tiêu hủy các sản phẩm này hoàn toàn, còn Hoa Kỳ chỉ đốt cháy động cơ tên lửa. Khi cần, tất cả các tên lửa của Mỹ như Pershing và Tomahawk bị xử lý đều có thể được phục hồi. Người Mỹ không vứt bỏ đầu đạn hạt nhân W85 trên tên lửa Pershing-2 mà sử dụng chúng cho những quả bom rơi tự do.

Tên lửa Iskander của Nga
Tên lửa Iskanders của Nga. (Nguồn: topwar.ru)

Như vậy, tỷ lệ đầu đạn bị cắt giảm là 4:1, không có lợi cho Liên Xô. Điều này là do RSD-10 Pioneer của Liên Xô mang đầu đạn tách biệt với ba đầu đạn hạt nhân, còn các tên lửa của Mỹ mang đầu đạn hạt nhân không phải cắt giảm như vậy.

Thỏa thuận về việc loại bỏ các tên lửa tầm trung và tầm ngắn được ký kết đáng lẽ không chỉ với Mỹ mà còn với toàn bộ khối NATO, nhưng sự việc không phải như vậy. Trong khi Tổng thống Mỹ Reagan và nhà lãnh đạo Liên Xô Gorbachev bắt tay kìm nhau, thì các cường quốc hạt nhân khác như Anh và Pháp có thể dễ dàng cho phép mình trang bị các tên lửa bị cấm.

Sự lùi bước về chính sách đối ngoại to lớn của Liên Xô vẫn chưa dừng lại ở đó. Các chính trị gia phương Tây đã thuyết phục nhà lãnh đạo Gorbachev loại bỏ tên lửa chiến thuật Oka. Tên lửa mới ra lò này vào năm 1987 và không có loại tương tự trên thế giới đã khiến Washington vô cùng lo lắng. Do tầm bắn tối đa 450 km nên loại tên lửa này không nằm trong danh mục đưa vào Hiệp ước Washington, nhưng đối với Tổng bí thư Gorbachev và Ngoại trưởng Shevardnadze, điều này không thành vấn đề.

Nhà ngoại giao Liên Xô Kornienko đã nói về vấn đề này như sau: “Chuyện thế này, trước sự ngạc nhiên thú vị của người Mỹ, tên lửa Oka của chúng ta cháy và bay theo mùi thuốc lá”.

Xa và Gần

Mặc dù người ta có thể gọi các tác giả của quyết định trên đây là thiển cận, nhưng như vậy là hơi quá. Bởi vì người Nga đã nghĩ đến việc tạo ra một tên lửa Lance-2 hiện đại hóa với tầm bay 450–470 km, trong khi loại tên lửa này ở Mỹ chỉ mới thiết kế trên giấy. Những nhà lãnh đạo Liên Xô cho rằng họ sẽ từ bỏ tên lửa Oka của mình và người Mỹ sẽ không đưa loại tên lửa tương tự của họ vào sản xuất hàng loạt. Tuy nhiên, tên lửa của người Nga đã được sản xuất với số lượng hàng trăm chiếc nhưng với tốn phí hơn nhiều. Nhưng đó là chuyện sau này.

Hãy tưởng tượng rằng vào năm 1987, nếu như ông Gorbachev không ký Hiệp ước Washington và không phá hủy các hệ thống tên lửa rất quan trọng đối với quốc phòng vào năm 1991, thì chuyện gì sẽ xảy ra:

Thứ nhất, không cần thiết phải “tái sáng chế” Iskander. Dựa trên tên lửa Oka đã có, một loại tên lửa thậm chí còn tiên tiến hơn sẽ xuất hiện. Theo các tài liệu lưu trữ, ngoài việc loại những tên lửa đã hoàn thiện, các nhà lãnh đạo Liên Xô còn hủy bỏ tất cả tài liệu về chúng.

Tên lửa Persing -1
Tên lửa Persing -1. (Nguồn: topwar.ru)

Iskander, rõ ràng là một tên lửa tốt, nhưng nó gần như được phát triển lại từ đầu, đòi hỏi chi phí đáng kể.

Thứ hai, quân đội Nga hiện không có tên lửa tầm ngắn và tầm trung phóng từ mặt đất. Cần phải sử dụng tên lửa hành trình từ tàu sân bay và tàu hải quân (Loại tên lửa hải quân Calibre hoạt động ở khoảng cách 5.500 km), điều này làm giảm đáng kể mức độ ẩn náu.

Tất nhiên, sự an nguy của những hệ thống vận chuyển tên lửa như vậy cũng rất cao, điều này đã được xác nhận nhiều lần trong cuộc xung đột. Khoảng cách giữa miền đông và miền tây Ukraine hơn 1.000 km nên không thể bắn tên lửa đạn đạo từ mặt đất vào một cơ sở quân sự ở vùng Lviv. Còn máy bay cất cánh với tên lửa Kinzhal hoặc X-32, thì kẻ thù lại có thời gian để ẩn náu.

Kết quả là, những hành động theo chủ nghĩa hòa bình của ông Gorbachev đã dẫn đến việc Nga không những không có vũ khí hạt nhân tầm ngắn và tầm trung mà còn không có cả những phương tiện chiến đấu tương đối rẻ tiền trong các cuộc xung đột như ở Ukraine hiện nay.

Vì vậy, việc đưa những tên lửa như Pioneers (loại tên lửa đạn đạo tầm trung mang đầu đạn hạt nhân, được Liên Xô triển khai từ năm 1976 đến năm 1988) trở lại kho vũ khí của Quân đội Nga là điều cấp thiết. Ngoài ra, cần tăng tầm bắn của tên lửa đạn đạo Iskander thêm vài trăm km nữa.

Hệ thống tên lửa tầm trung  Pioneer
Hệ thống tên lửa tầm trung Pioneer. (Nguồn: topwar.ru)

Điều này hoàn toàn có thể thực hiện bởi ngày 1/2/2019 Tổng thống Mỹ Donald Trump đã rút khỏi Hiệp ước Washington, và phía Nga cũng tuyên bố rút lui vào ngay ngày hôm sau (2/2/2019). Tổng thống Mỹ cáo buộc Nga vi phạm Hiệp ước, trong khi đó Nga đổ lỗi cho NATO đã thiết lập hệ thống phòng thủ tên lửa Aegis với các bệ phóng Mk41 có thể phóng tên lửa Tomahawk từ hạm đội hải quân thuộc lãnh thổ Romania và Ba Lan.

Sẽ mất bao lâu để tạo ra tên lửa tầm trung và tầm ngắn mới của Nga? Nếu các cơ sở khoa học hàng đầu Nga tham gia vào thì sẽ mất rất ít thời gian. Các nhà phát triển có thể sửa đổi “Yars” cho phù hợp với nhu cầu của các nhà khoa học tên lửa và điều chỉnh nó cho phạm vi từ 1000 đến 6000 km, còn những phương tiện vận chuyển tên lửa mặt đất này thì không thiếu.

Sự xuất hiện của tên lửa đạn đạo thuộc lớp này sẽ giúp nó có thể tiếp cận các căn cứ xa xôi nhất của NATO ở châu Âu. Và phương án tấn công tầm xa của Iskander từ Kolomna (thành phố thuộc vùng Moscow) sẽ củng cố thành công ở cự ly gần. Có lẽ khi đó các “đối tác” sẽ chú ý hơn đến “lằn ranh đỏ” của người Nga.

Hàn Quốc xác định Triều Tiên phóng tên lửa đạn đạo tầm trung, Nhật Bản lập đội đặc trách điều tra, Mỹ kêu gọi kiềm chế

Hàn Quốc xác định Triều Tiên phóng tên lửa đạn đạo tầm trung, Nhật Bản lập đội đặc trách điều tra, Mỹ kêu gọi kiềm chế

Ngày 30/1, Hàn Quốc, Nhật Bản và Mỹ đều có những phản ứng sau vụ phóng một vật thể bay của Triều Tiên trước đó ...

Nhật Bản nêu điều kiện về việc triển khai tên lửa tầm trung của Mỹ

Nhật Bản nêu điều kiện về việc triển khai tên lửa tầm trung của Mỹ

Tờ Sankei Shimbun dẫn một nguồn thạo tin ngày 4/2 cho hay chính phủ Nhật Bản sẵn sàng xem xét việc triển khai tên lửa ...

Mỹ tăng cường triển khai tên lửa đất liền tầm trung ở châu Á-Thái Bình Dương

Mỹ tăng cường triển khai tên lửa đất liền tầm trung ở châu Á-Thái Bình Dương

Quân đội Mỹ có kế hoạch triển khai tên lửa tầm trung mới ở châu Á-Thái Bình Dương để bảo đảm an ninh khu vực.

Mỹ có ý định đưa tên lửa tầm trung tới Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương?

Mỹ có ý định đưa tên lửa tầm trung tới Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương?

Tướng Mỹ Charles Flynn thông báo, nước này có ý định triển khai hệ thống phóng tên lửa tầm trung ở khu vực Ấn Độ ...

Căng thẳng với phương Tây chưa thể hạ nhiệt, Tổng thống Putin để ngỏ khả năng triển khai vũ khí hạt nhân gần NATO

Căng thẳng với phương Tây chưa thể hạ nhiệt, Tổng thống Putin để ngỏ khả năng triển khai vũ khí hạt nhân gần NATO

Tổng thống Vladimir Putin mới đây cam kết Nga sẽ sản xuất các tên lửa tầm trung mới có khả năng mang đầu đạn hạt ...

(theo topwar.ru)

Đọc thêm

Từ khát vọng quảng bá đặc sản quê hương đến hành trình khởi nghiệp trên không gian số

Từ khát vọng quảng bá đặc sản quê hương đến hành trình khởi nghiệp trên không gian số

Với mong muốn quảng bá ẩm thực địa phương, Vũ Thị Thu Thảo quyết định sáng lập thương hiệu Nem Bùi 2 Chị Em, kinh doanh nông sản địa phương ...
Hệ thống thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tiếp tục khẳng định vai trò là 'cánh tay nối dài' của Bộ Công Thương

Hệ thống thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tiếp tục khẳng định vai trò là 'cánh tay nối dài' của Bộ Công Thương

Chiều 30/12, tại Hà Nội, Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị Tham tán thương mại năm 2025.
Nâng cao hiệu quả quản lý người lao động Việt Nam làm việc cho tổ chức, cá nhân nước ngoài

Nâng cao hiệu quả quản lý người lao động Việt Nam làm việc cho tổ chức, cá nhân nước ngoài

Một trong những kết quả nổi bật của Phòng Quản lý lao động đoàn ngoại giao trong năm 2025 là công tác tuyển dụng, đăng ký.
Giá vàng hôm nay 31/12/2025 thế giới phục hồi nhanh, vàng trong nước tiếp tục 'rơi tự do'; Kỷ lục của vàng và bạc là cơn sốt mang tính thời điểm?

Giá vàng hôm nay 31/12/2025 thế giới phục hồi nhanh, vàng trong nước tiếp tục 'rơi tự do'; Kỷ lục của vàng và bạc là cơn sốt mang tính thời điểm?

Giá vàng hôm nay 31/12/2025 thế giới phục hồi nhanh, vàng trong nước tiếp tục 'rơi tự do'; Kỷ lục của vàng và bạc là cơn sốt mang tính thời ...
Ủy ban Hòa bình Việt Nam: 75 năm kết nối Việt Nam với phong trào hòa bình thế giới

Ủy ban Hòa bình Việt Nam: 75 năm kết nối Việt Nam với phong trào hòa bình thế giới

Ủy ban Hòa bình Việt Nam luôn là cầu nối giữa nhân dân Việt Nam và các lực lượng yêu chuộng hòa bình trên thế giới, đóng góp tích cực ...
Vai trò của thanh niên trong đổi mới tư duy, tiếp cận và triển khai công tác đối ngoại nhân dân

Vai trò của thanh niên trong đổi mới tư duy, tiếp cận và triển khai công tác đối ngoại nhân dân

Bí thư Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã có bài tham luận về vai trò của thanh niên trong công tác đối ngoại nhân dân ...
Israel công nhận Somaliland: Nga–Trung Quốc đưa ra phản ứng, Tổng thống Somalia có hành động

Israel công nhận Somaliland: Nga–Trung Quốc đưa ra phản ứng, Tổng thống Somalia có hành động

Nga và Trung Quốc đều bày tỏ phản đối việc Israel công nhận Somaliland là một quốc gia độc lập.
Tổng thống Mỹ không hài lòng với đồng minh Israel về chính sách ở Bờ Tây?

Tổng thống Mỹ không hài lòng với đồng minh Israel về chính sách ở Bờ Tây?

Tổng thống Mỹ Donald Trump và các phụ tá cấp cao của ông đã bày tỏ lo ngại về một số chính sách của Israel tại Bờ Tây.
Campuchia ra một lệnh cấm tại các tỉnh biên giới giáp Thái Lan

Campuchia ra một lệnh cấm tại các tỉnh biên giới giáp Thái Lan

Campuchia chính thức triển khai lệnh cấm bay UAV/drone khi chưa được cấp phép, đặc biệt tại các tỉnh giáp biên giới với Thái Lan.
Iraq có tân Chủ tịch Quốc hội, chính phủ mới sẽ sớm được 'khai sinh' sau thời gian biến động?

Iraq có tân Chủ tịch Quốc hội, chính phủ mới sẽ sớm được 'khai sinh' sau thời gian biến động?

Hội đồng Đại diện Nhân dân Iraq bầu ông Haibet al-Halbousi làm Chủ tịch mới, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc thành lập chính phủ mới.
Cáo buộc Ukraine tấn công nơi ở Tổng thống Putin: Nga tố hành vi 'chưa từng có tiền lệ' sẽ phải hứng chịu trả đũa, Tổng thống Mỹ nói  'rất tệ'

Cáo buộc Ukraine tấn công nơi ở Tổng thống Putin: Nga tố hành vi 'chưa từng có tiền lệ' sẽ phải hứng chịu trả đũa, Tổng thống Mỹ nói 'rất tệ'

Nga tuyên bố sẽ tiến hành trả đũa đối với Ukraine sau khi cáo buộc gần 100 UAV của Kiev đã nhằm vào một trong những nơi ở của Tổng thống Putin.
Thực hư tin đồn Mỹ lần đầu tấn công bên trong lãnh thổ Venezuela, Tổng thống Trump đã thừa nhận?

Thực hư tin đồn Mỹ lần đầu tấn công bên trong lãnh thổ Venezuela, Tổng thống Trump đã thừa nhận?

Tổng thống Mỹ Donald Trump dường như đã lần đầu thừa nhận cuộc tấn công của nước này vào các mục tiêu trên bộ ở Venezuela.
Tổng thống Ukraine thăm Mỹ: Bước đệm chiến thuật

Tổng thống Ukraine thăm Mỹ: Bước đệm chiến thuật

Chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky diễn ra trong một thời điểm đặc biệt nhạy cảm của cuộc xung đột Nga - Ukraine...
Thế giới 2025 - Cơ hội giữa bão giông

Thế giới 2025 - Cơ hội giữa bão giông

Thế giới năm 2025, nếu vẽ ra, sẽ hiện lên bức tranh đầy những gam màu tương phản.
Căng thẳng Thái Lan - Campuchia: Kêu gọi vì hòa bình

Căng thẳng Thái Lan - Campuchia: Kêu gọi vì hòa bình

Những diễn biến căng thẳng leo thang giữa Campuchia và Thái Lan trong năm 2025 đang đặt ra những thách thức nghiêm trọng đối với hòa bình khu vực Đông Nam Á.
Khi nước Mỹ nhìn lại chính mình

Khi nước Mỹ nhìn lại chính mình

Chiến lược an ninh quốc gia (NSS) được Tổng thống Donald Trump công bố mới đây cho thấy bước chuyển lớn trong tư duy chiến lược của Washington.
Cú hích mới cho quan hệ Nga-Ấn

Cú hích mới cho quan hệ Nga-Ấn

Chuyến thăm của ông chủ Điện Kremlin tới New Delhi ngày 4-5/12 kỳ vọng sẽ 'tiếp lửa' cho mối quan hệ truyền thống Nga-Ấn Độ giữa bộn bề thách thức.
Phép thử cho kế hoạch hòa bình 28 điểm của Mỹ với Ukraine

Phép thử cho kế hoạch hòa bình 28 điểm của Mỹ với Ukraine

Kế hoạch hòa bình do Mỹ đề xuất mở ra một hướng tiếp cận mới trong vấn đề Ukraine, nhưng cũng cho thấy những khác biệt lớn về lợi ích và quan điểm.
Kinh tế Mỹ năm 2026: 10 yếu tố vĩ mô và thị trường quan trọng cần xem xét

Kinh tế Mỹ năm 2026: 10 yếu tố vĩ mô và thị trường quan trọng cần xem xét

J.P Morgan mới đây đã đưa ra dự báo về triển vọng kinh tế Mỹ năm 2026 với 10 xu hướng lớn đáng lưu tâm.
Triển vọng Trung Đông năm 2026: Thử thách sức bền của những thành tựu mong manh, xuất hiện phép màu hay vực sâu tiếp nối?

Triển vọng Trung Đông năm 2026: Thử thách sức bền của những thành tựu mong manh, xuất hiện phép màu hay vực sâu tiếp nối?

Các lệnh ngừng bắn mong manh trong khu vực và những cuộc xung đột chưa được giải quyết sẽ tiếp tục định hình bức tranh chính trị Trung Đông trong năm 2026.
Báo Tây Ban Nha nhận định Mỹ đã chấm dứt liên minh kéo dài 80 năm với châu Âu

Báo Tây Ban Nha nhận định Mỹ đã chấm dứt liên minh kéo dài 80 năm với châu Âu

El Pais cho rằng chỉ một thông tin cũng đủ để trở thành biểu tượng của thời đại hiện nay: “Năm 2025, Mỹ đã chấm dứt liên minh kéo dài 80 năm với châu Âu”.
Thấy gì qua chính sách năng lượng xanh của Uzbekistan?

Thấy gì qua chính sách năng lượng xanh của Uzbekistan?

Uzbekistan đang nỗ lực để trở thành quốc gia dẫn đầu trong khu vực Trung Á trong việc thực hiện các mục tiêu xanh hoá.
Kinh tế không gian mới: Một mặt trận cạnh tranh đang nóng lên?

Kinh tế không gian mới: Một mặt trận cạnh tranh đang nóng lên?

Theo học giả He Yan trên Modern Diplomacy, “nền kinh tế không gian mới” đã trở thành một mặt trận cạnh tranh đang nóng lên giữa các quốc gia.
Nhìn lại thế giới 2025: 12 tháng gian nan đầy thử thách, lực đẩy xung đột như 'ngựa bất kham', hòa bình mờ lối

Nhìn lại thế giới 2025: 12 tháng gian nan đầy thử thách, lực đẩy xung đột như 'ngựa bất kham', hòa bình mờ lối

Năm 2025 thế giới chứng kiến những đổi thay đầy bất định và khó lường.
Phiên bản di động