| Hoàng Thái tử UAE Mohammed bin Zayed al-Nahyan và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan ngày 14/2 tại Cung điện Qasr Al Watan, Abu Dhabi (UAE). (Nguồn: EPA) |
Trung Đông đang chứng kiến nhiều thay đổi nhanh chóng, chưa từng có trong nhiều năm trở lại đây: Iran và Saudi Arabia đã bắt đầu đối thoại, Abu Dhabi cũng nỗ lực cải thiện quan hệ với Tehran. Mới đây, bốn nước Arab đã nhất trí mời Qatar trở lại Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC) sau chiến dịch tẩy chay từ năm 2019. Tiến trình hòa giải giữa Thổ Nhĩ Kỳ với Ai Cập và Israel cũng chứng kiến nhiều bước tiến lớn.
Tuy nhiên, điều khiến nhiều người kinh ngạc hơn cả là tiến trình hòa giải nhanh chóng giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE).
Rạn nứt bắt đầu sau khi Ankara công khai ủng hộ Tổ chức Anh em Hồi giáo khi Mùa Xuân Arab nổ ra năm 2011. Khác biệt trở nên sâu sắc hơn sau khi Thổ Nhĩ Kỳ tố cáo UAE hỗ trợ vụ đảo chính tại nước này năm 2016 và công khai ủng hộ Qatar chống lại chiến dịch tẩy chay của các nước Vùng Vịnh năm 2019. Đã có lúc, hai nước ở thế đối đầu trong hầu hết các bất đồng, xung đột lớn tại Trung Đông trong thập kỷ vừa qua.
Song giờ đây, mối quan hệ song phương trắc trở này lại chuyển biến tích cực bắt đầu từ mùa Hè năm 2021, với chuyến thăm bất ngờ của Cố vấn An ninh quốc gia UAE và điện đàm giữa lãnh đạo song phương.
Tháng 11/2021, Hoàng Thái tử UAE Mohammed bin Zayed al-Nahyan đã phá băng khi tới thăm Ankara sau gần một thập kỷ. Đây là cơ sở để ngày 14/2, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan đáp lại với chuyến công du đầu tiên tới Abu Dhabi kể từ năm 2013, mở ra cột mốc mới đầy tích cực trong quan hệ song phương.
Hãng thông tấn Anadolu (Thổ Nhĩ Kỳ) cho biết tại hội đàm giữa Hoàng Thái tử Mohammed bin Zayed al-Nahyan và Tổng thống Erdogan ngày 14/2, hai bên đã ký 13 thỏa thuận về quốc phòng, y tế, công nghiệp, công nghệ, thương mại, kinh tế...
Theo hãng thông tấn WAM (UAE), hai nhà lãnh đạo cũng thảo luận về quan hệ song phương, diễn biến quốc tế và khu vực cùng quan tâm, nhấn mạnh sẽ tiếp tục chia sẻ tầm nhìn chung về hòa bình, cùng giải pháp củng cố an ninh và ổn định của khu vực.
Vậy đâu là lý do cho điều chỉnh nhanh chóng trong mối quan hệ này? Đó là lợi ích.
Cả UAE lẫn Thổ Nhĩ Kỳ đều đang đối mặt với nhiều thách thức đối nội và đối ngoại.
Đối mặt với đại dịch Covid-19, cạnh tranh kinh tế từ láng giềng Saudi Arabia cùng chi phí quân sự khu vực ngày càng tăng mùa Hè năm 2021, UAE đã đưa ra nhiều điều chỉnh lớn trong chính sách đối ngoại của mình.
Theo đó, các lợi ích kinh tế sẽ chi phối các mối quan hệ ngoại giao của Abu Dhabi. Đồng thời, UAE mong muốn đóng vai trò ngoại giao tích cực hơn tại khu vực. Trong hai lĩnh vực này, Ankara đều là đối tác quan trọng Abu Dhabi không thể bỏ qua.
Ở phía bên kia, trong bối cảnh nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ chịu nhiều sức ép từ đại dịch Covid-19, Tổng thống Tayyip Erdogan nhìn thấy tiềm năng to lớn trong mối quan hệ với UAE. Mới đây, dòng vốn khổng lồ từ Abu Dhabi bắt đầu dịch chuyển về phía Ankara: Chính phủ UAE đã công bố quý đầu tư vào Thổ Nhĩ Kỳ trị giá 10 tỷ USD và hoạt động trao đổi tiền tệ trị giá 5 tỷ USD để tăng cường dự trữ ngoại hối.
Quan hệ song phương cải thiện đồng nghĩa rằng lượng khách từ Vùng Vịnh sẽ tăng, thúc đẩy tăng trưởng ngành du lịch, cấu phần quan trọng của kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ. Đặc biệt, phục hồi và tăng trưởng kinh tế sau đại dịch là cơ sở then chốt để ông Tayyip Erdogan chiến thắng trong bầu cử tổng thống dự kiến diễn ra năm sau.
Vì thế, cả UAE và Thổ Nhĩ Kỳ đã nhanh chóng gác lại bất hòa trong quá khứ, nối lại hợp tác vì lợi ích chính trị và kinh tế trong gian đoạn hậu đại dịch Covid-19.