| Ngoại trưởng Nhật Bản Hayashi Yoshimasa cho biết Nhật Bản mong muốn tổ chức thượng đỉnh Nhật-Trung. (Ảnh: Tuấn Anh) |
Báo Thế giới & Việt Nam điểm tin thế giới nổi bật ngày 19/8:
Nga-Ukraine
* Ukraine-Nga “đấu khẩu” về nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia: Ngày 19/8, Công ty hạt nhân nhà nước Ukraine Energoatom cho biết, lực lượng Nga đã lên kế hoạch tắt các tổ máy phát điện đang hoạt động tại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia và ngắt đấu nối với mạng lưới điện của Ukraine. Trong tuyên bố, Energoatom cho rằng Nga, hiện nắm quyền kiểm soát nhà máy điện hạt nhân ở miền Nam Ukraine, đang chuẩn bị tiến hành một “vụ khiêu khích quy mô lớn”.
Trong khi đó, cùng ngày, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov nhấn mạnh sự hiện diện quân sự của Moscow tại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia là nhằm đảm bảo không tái diễn điều mà ông gọi là “kịch bản Chernobyl”, thảm họa hạt nhân năm 1986. Trước đó một ngày, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Ivan Nechaev tuyên bố đề xuất của Liên hợp quốc về việc phi quân sự hóa khu vực xung quanh cơ sở hạt nhân trên là “không thể chấp nhận được”. (Reuters)
* Chuyên gia IAEA có thể tới Zaporizhzhia đầu tháng 9: Ngày 19/8, Đại diện thường trực của Nga tại các tổ chức quốc tế ở Vienna (Áo), ông Mikhail Ulyanov cho rằng một phái đoàn của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) có thể đến nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia đầu tháng 9 tới. Ông Ulyanov nói: “Theo cảm nhận của tôi, chúng ta có thể dự báo chuyến thăm này diễn ra vào những ngày đầu tháng 9, nếu các yếu tố khác liên quan đến mục đích và mục tiêu trong chuyến thăm của phái đoàn IAEA không phát sinh một lần nữa”.
Bình luận về việc thiết lập khu phi quân sự xung quanh nhà máy Zaporizhzhia, ông Ulyanov nhận định IAEA sẽ không ủng hộ ý tưởng này vì nó vượt ra ngoài nhiệm vụ của họ. Ngoài ra, ông cho rằng dường như Ukraine đang tìm cách ngăn cản chuyến thăm trên của IAEA. (Sputnik)
* Thổ Nhĩ Kỳ sẽ thảo luận về Zaporizhzhia với Nga: Ngày 19/8, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan tuyên bố sẽ thảo luận về vấn đề nhà máy Zaporizhzhia với người đồng cấp Nga Vladimir Putin và đề nghị Moscow có hành động cụ thể.
Phát biểu với báo giới trên chuyến bay trở về nước từ Lviv (Ukraine), Tổng thống Erdogan nêu rõ: “Trước tiên, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cần theo dõi sát tình hình và thực hiện một số công việc cần phải hoàn thành… (Tổng thống Ukraine Volodymyr) Zelensky đã đề nghị chúng tôi thuyết phục Nga gỡ bỏ tất cả bom mìn và các vật liệu tương tự để tình hình không còn đáng sợ nữa… Chúng tôi sẽ thảo luận vấn đề này với (Tổng thống Nga) Putin, và chúng tôi sẽ đưa ra đề nghị cụ thể đối với ông ấy để Nga góp phần giải quyết vấn đề, như một bước đi quan trọng tiến tới hòa bình thế giới”. (Reuters)
Châu Âu
* Tổng thư ký NATO tham dự hội nghị thượng đỉnh Nền tảng Crimea: Thông cáo báo chí của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) cho biết Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg sẽ tham dự hội nghị thượng đỉnh trực tuyến về Nền tảng Crimea. Trước đó, Bộ Ngoại giao Ukraine cho biết hàng chục quốc gia và tổ chức quốc tế đã xác nhận tham dự hội nghị trên.
Hội nghị thượng đỉnh Nền tảng Crimea đầu tiên được tổ chức tại thủ đô Kiev vào ngày 23/8 năm ngoái theo sáng kiến của Ukraine, nơi các bên thảo luận nỗ lực giành kiểm soát Bán đảo Crimea. Thư ký Báo chí Dmitry Peskov của Tổng thống Nga mô tả hội nghị là sự kiện chống Nga và cực kỳ thiếu thân thiện. (Sputnik)
* Ứng cử viên Thủ tướng Anh muốn cấm cửa ông Putin tại G20: Ngày 19/8, người phát ngôn của cựu Bộ trưởng Tài chính Rishi Sunak, ứng cử viên Thủ tướng Anh, đã kêu gọi Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) cấm Tổng thống Nga Vladimir Putin tham dự các hội nghị của nhóm này trừ phi Moscow chấm dứt cuộc chiến tại Ukraine.
Quan chức trên nêu rõ: “Chúng ta cần phát đi thông điệp mạnh mẽ tới Putin rằng ông ta không có chỗ trong hội nghị chừng nào ông ta chưa chấm dứt hành động tại Ukraine”.
Trước đó, Bloomberg (Mỹ) dẫn phát biểu của Tổng thống Indonesia Joko Widodo cho biết, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ tham dự thượng đỉnh G20 tại hòn đảo Bali, Indonesia tháng 11 tới. Indonesia cũng mời Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tham dự hội nghị. (Reuters)
* Latvia sẵn sàng ứng phó biểu tình phản đối phá dỡ tượng đài thời Liên Xô: Bộ trưởng Nội vụ Latvia Kristaps Eklons ngày 19/8 tuyên bố các cơ quan luật pháp, an ninh và và chính quyền thủ đô Riga đang chuẩn bị ứng phó với các cuộc biểu tình có thể xảy ra nhằm phản đối việc phá dỡ tượng đài chiến sĩ Liên Xô.
Phát biểu trên kênh TV-3 (Latvia), ông Eklons nói: “Đây là điều mà tất cả các cơ quan an ninh và chính quyền Riga đang chuẩn bị. Chúng tôi chuẩn bị tất cả kịch bản, phối hợp chặt chẽ. Chúng tôi sẵn sàng ngăn chặn nguy cơ xảy ra bất ổn”.
Ngày 3/8, thị trưởng Riga Martins Stakis thông báo tượng đài chiến sĩ Liên Xô ở thủ đô Latvia sẽ bị tháo dỡ và sau đó sẽ được xử lý với lý do không có giá trị nghệ thuật. Theo cổng thông tin Delphi, Latvia dự định chi khoảng 2,12 triệu euro cho việc nàyi. Ngày 18/8, đồng chủ tịch đảng Liên hiệp Nga tại Latvia Miroslav Mitrofanov thông báo sẽ biểu tình ngày 22/8 tại quảng trường phía sau tượng đài.
Đài tưởng niệm chiến sĩ Liên Xô, những người giải phóng Latvia và Riga thuộc Liên Xô khỏi quân xâm lược Đức Quốc xã, được đặt tại Công viên Chiến thắng Riga. Công trình này mở cửa năm 1985 và có tên gọi không chính thức là Tượng đài Chiến thắng. Trung tâm công trình là một cột cao 79 mét gắn các ngôi sao năm cánh bằng vàng, hai bên có tượng đài tượng trưng cho tổ quốc và các chiến sĩ giải phóng quân.
Mùa Hè năm 1944, Hồng quân Liên Xô đã tấn công cụm tập đoàn quân phía Bắc của Đức Quốc xã ở các nước Baltic. Ngày 13/5/1945, tàn quân phát xít Đức đầu hàng tại Courland, kết thúc chiến dịch giải phóng các quốc gia vùng Baltic. Khoảng 100.000 binh sĩ và sĩ quan Liên Xô đã hy sinh trong chiến dịch này. (Reuters)
Đông Bắc Á
* Mỹ cần tránh đánh giá sai ‘quyết tâm kiên định của Trung Quốc: Ngày 19/8, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân kêu gọi Mỹ tránh đánh giá sai quyết tâm kiên định của Trung Quốc trong việc bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nước này.
Ông Uông Văn Bân nhấn mạnh: “Liên quan tới chuyến thăm đầy tính khiêu khích của (Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy) Pelosi tới Đài Loan, bối cảnh, nguyên nhân và diễn biến của các sự kiện là cực kỳ rõ ràng”.
Ông cho rằng chính Mỹ đã từ bỏ cam kết tuân thủ nguyên tắc một Trung Quốc cũng như phá hoại chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc chứ không phải điều ngược lại. Theo ông Uông Văn Bân, phản ứng cứng rắn của Trung Quốc đối với hành động khiêu khích của phía Mỹ là hợp pháp và chính đáng, được cộng đồng quốc tế thấu hiểu và ủng hộ rộng rãi.
Trong một tin liên quan, cùng ngày, Trung Quốc tuyên bố việc Bắc Kinh trừng phạt Thứ trưởng Bộ Giao thông và Truyền thông Litva Agne Vaiciukeviciute do chuyến thăm Đài Loan (Trung Quốc) gần đây của quan chức này là phản ứng phù hợp và hợp lý. Trung Quốc cũng đình chỉ hợp tác trong lĩnh vực giao thông với Litva, thành viên Liên minh châu Âu (EU). (Reuters/Tân Hoa xã)
* Nhật Bản muốn tổ chức hội nghị thượng đỉnh với Trung Quốc: Ngày 19/8, Nikkei dẫn lời Ngoại trưởng Nhật Bản Hayashi Yoshimasa cho biết nước này sẽ xem xét tổ chức cuộc gặp thượng đỉnh giữa Thủ tướng Kishida Fumio và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Theo Nikkei, cuộc gặp thượng đỉnh Nhật-Trung có thể diễn ra dưới hình thức hội đàm trực tiếp hoặc điện đàm, song nhiều khả năng đây sẽ là hội nghị trực tuyến vào mùa Thu này.
Mối quan hệ Trung-Nhật lâu nay vẫn bị cản trở bởi tranh chấp lãnh thổ liên quan đến quần đảo Senkaku/Điếu Ngư ở trên biển Hoa Đông, vốn là di sản từ cuộc hoạt động thời chiến của Nhật Bản và sự cạnh tranh trong khu vực. (Reuters)
* Chủ tịch Quốc hội Hàn Quốc tiếp Đại sứ Mỹ: Ngày 19/8, tại trụ sở Quốc hội ở thủ đô Seoul, Chủ tịch Quốc hội Hàn Quốc Kim Jin-pyo đã gặp Đại sứ Mỹ tại Hàn Quốc Philip Goldberg và thảo luận về mối quan hệ song phương.
Trong cuộc gặp, ông Kim Jin-pyo nhấn mạnh: “Tôi tin tưởng Đại sứ sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cấp quan hệ đồng minh Hàn-Mỹ lên thành đối tác chiến lược toàn cầu thông qua sự nghiệp ngoại giao giàu kinh nghiệm của ông”.
Theo ông Kim Jin-pyo, việc bổ nhiệm ông Goldberg làm Đại sứ cho thấy Washington coi trọng quan hệ, liên minh hai nước. Chủ tịch Quốc hội Hàn Quốc cũng đề cập tới chuyến thăm của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi tới Seoul hồi đầu tháng này, cho rằng bà Pelosi đã thể hiện “tài lãnh đạo chủ động” và "uy tín" cũng như tăng cường hợp tác giữa cơ quan lập pháp của hai nước. (Yonhap)
Trung Đông
* Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ không loại trừ đối thoại với Syria: Ngày 19/8, phát biểu với báo giới khi đang trên trở về từ Ukraine, Tổng thống Erdogan khẳng định hoạt động ngoại giao giữa hai nước không bao giờ có thể bị cắt đứt hoàn toàn, đồng thời nhấn mạnh “cần tiến hành thêm các bước đi với Syria”.
Ngoài ra, Tổng thống Erdogan khẳng định Thổ Nhĩ Kỳ không có ý định chiếm giữ lãnh thổ Syria vì “người dân Syria là anh em của chúng tôi”.
Các tuyên bố này dường như thể hiện một giọng điệu mềm mỏng hơn so với các bình luận trước đó của ông Erdogan. Hiện Ankara đang tiếp tục tấn công vào các khu vực ở miền Bắc và Đông Bắc Syria trong khuôn khổ chiến dịch chống lại lực lượng dân quân người Kurd. (AFP/Reuters)