| Hiện trường vụ không kích đoàn xe dân sự ở Zaporizhzhia ngày 30/9 khiến 25 người thiệt mạng. (Nguồn: Reuters) |
Báo Thế giới & Việt Nam điểm tin quốc tế nổi bật ngày 30/9.
Nga-Ukraine
* Ukraine chỉ trích Nga “khủng bố” ở Zaporizhzhia: Ngày 30/9, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã cáo buộc Nga là “quốc gia khủng bố”, cho rằng Moscow đứng sau vụ tấn công một đoàn xe dân sự ở tỉnh Zaporizhzhia, miền Nam Ukraine, khiến ít nhất 25 người thiệt mạng và 50 người khác bị thương.
Trong khi đó, ông Vladimir Rogov thuộc Hội đồng chính quyền tỉnh Zaporizhzhia thân Moscow cho rằng các binh sĩ Ukraine đã thực hiện “hành động khủng bố”. (AFP)
* Điện Kremlin: Pháo kích vào các “vùng lãnh thổ mới sáp nhập” là tấn công Nga: Ngày 30/9, trả lời báo giới, người phát ngôn Tổng thống Nga Dmitry Peskov cho biết Điện Kremlin sẽ coi hoạt động pháo kích của Ukraine vào những “vùng lãnh thổ mới sáp nhập” vào Nga là hành động gây hấn với Moscow. Ông cũng nhấn mạnh cần mở điều tra quốc tế toàn diện liên quan đến các sự cố rò rỉ trên 2 tuyến đường ống vận chuyển khí đốt Dòng chảy phương Bắc 1 và Dòng chảy phương Bắc 2. (Sputnik/Reuters)
* Ngoại trưởng Nga: Phương Tây cố ý kéo dài xung đột Nga-Ukraine: Ngày 30/9, phát biểu tại hội nghị có mặt giám đốc các cơ quan tình báo thuộc Cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG), Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cho rằng phương Tây không còn che giấu ý đồ tiếp tục đối đầu với nước này bằng “bàn tay và sinh mạng” của người Ukraine. Theo ông, Liên minh châu Âu (EU) đã đánh mất tham vọng tự chủ chiến lược và đang gánh chịu tổn thất từ chính sách của Mỹ.
Ngoại trưởng Nga cũng cho rằng Mỹ đang giấu nhiều thông tin về chương trình sinh học quân sự. Ông nhấn mạnh theo Công ước về vũ khí sinh học, Moscow yêu cầu Washington đưa ra bằng chứng cần thiết để đảm bảo tính minh bạch và hợp pháp toàn diện của chương trình sinh học Mỹ triển khai trên toàn thế giới. (Sputnik)
Châu Âu
* EU đạt thỏa thuận sơ bộ về vòng trừng phạt mới về Nga: Ngày 30/9, ba nguồn tin ngoại giao ngày 30/9 tiết lộ các nước EU đã đạt thỏa thuận sơ bộ về vòng trừng phạt thứ 8 nhằm vào Nga. Trước đó, cơ quan điều hành EU khuyến nghị khối xúc tiến áp đặt bổ sung hạn chế thương mại và mở rộng danh sách cá nhân bị trừng phạt, thay vì lập tức áp dụng mức giá trần với dầu Nga xuất khẩu qua đường biển đến nước thứ ba. Đại diện của 27 nước EU tại Brussels đã thảo luận về đề xuất trên ngày 30/9 và đạt đồng thuận ban đầu.
Dự kiến, đề xuất này sẽ nhận được sự chấp thuận cuối cùng vào tuần tới. Tuy nhiên, các nguồn tin giấu tên cho biết 27 quốc gia thành viên cần nhất trí về gói áp đặt trừng phạt. Trong trường hợp còn tồn tại bất đồng, vấn đề sẽ được đưa ra bàn thảo tại Hội nghị thượng đỉnh EU tại Praha (Czech) vào ngày 6-7/10. (Reuters)
* NATO, Đức thảo luận sự cố rò rỉ đường ống Dòng chảy phương Bắc: Ngày 30/9, Tổng Thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg đã điện đàm với Thủ tướng Đức Olaf Scholz. Hai bên đã thảo luận về sự cố rò rỉ trên 2 tuyến đường ống vận chuyển khí đốt Dòng chảy phương Bắc. Ông Stoltenberg đã cảm ơn nhà lãnh đạo Đức vì sự ủng hộ không ngừng cho Ukraine trong thời điểm quan trọng hiện nay, khẳng định cần điều tra liên quan tới các vụ rò rỉ trên, đồng thời nâng cao cảnh giác trong NATO.
Cùng ngày, Lực lượng Bảo vệ bờ biển Thụy Điển thông báo Cục Hàng hải Thụy Điển (SMA) đã mở rộng khu vực cảnh báo an toàn. Theo đó, các tàu thuyền cần tránh xa khu vực rò rỉ trên hai Dòng chảy phương Bắc. (Sputnik)
Đông Bắc Á
* Nhật Bản khẳng định cam kết hỗ trợ Ukraine: Điện đàm với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 30/9, Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio khẳng định sẽ tiếp tục hỗ trợ Ukraine nhằm chấm dứt xung đột sớm nhất có thể.
Cùng ngày, Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản thông báo Nội các nước này đã thông qua quyết định bổ sung 89 mặt hàng vào danh sách bị cấm xuất khẩu sang Nga, có hiệu lực từ ngày 7/10. Các mặt hàng này bao gồm nguyên vật liệu và thiết bị dùng để chế tạo vũ khí hóa học, các bộ phận hoặc thiết bị dùng để phát hiện và phân tích hóa chất, hay thiết bị để tách các chế phẩm sinh học, trong đó có máy ly tâm.
Bộ trưởng Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản Nishimura Yasutoshi khẳng định: “Cùng sự phối hợp chặt chẽ với cộng đồng quốc tế, bao gồm cả các nước trong Nhóm các nền công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7), chúng tôi sẽ tiếp tục áp đặt các biện pháp trừng phạt cứng rắn (đối với Nga). Đồng thời, chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ tình hình ở Ukraine”. (Kyodo)
Đông Nam Á
* Ông Prayut tôn trọng quyết định của Tòa án Hiến pháp: Ngày 30/9, phát biểu sau khi Tòa án Hiến pháp ra phán quyết, Người phát ngôn của Chính phủ Thái Lan Anucha Buraphashaisri tuyên bố, Thủ tướng Prayut Chan-o-cha tôn trọng quyết định của Tòa án Hiến pháp và cảm ơn những người đã gửi lời động viên. Quan chức này nhấn mạnh: “Từ nay, Thủ tướng (Prayut) sẽ tiếp tục nhiệm kỳ của mình để giúp đất nước tiến bộ”.
Trước đó, Tòa án Hiến pháp Thái Lan khẳng định ông Prayut chưa vượt quá giới hạn 8 năm của Thủ tướng. Tòa cho rằng Hiến pháp sửa đổi và giới hạn nhiệm kỳ mới có hiệu lực năm 2017 và nhiệm kỳ Thủ tướng của ông Prayut chỉ chính thức bắt đầu từ ngày 6/4/2017. Như vậy, ông Prayut sẽ sớm trở lại cương vị Thủ tướng sau 5 tuần gián đoạn. Phán quyết của Tòa án Hiến pháp Thái Lan là cuối cùng và không thể kháng cáo. (Bloomberg/Reuters)
* Philippines tiếp tục hợp tác với Mỹ để bảo vệ lợi ích ở Biển Đông: Ngày 29/9 tại Hawaii, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Jose Faustino Jr. đã hội đàm với người đồng cấp Mỹ Lloyd Austin.
Tại cuộc hội đàm, Bộ trưởng Jose Faustino Jr. nêu rõ: “Phải thừa nhận rằng tình hình biến động ở Biển Đông) vẫn là mối quan ngại an ninh của Philippines. Tới nay, chúng tôi vẫn tiếp tục phối hợp với các nước cùng chí hướng và đảm bảo rằng pháp quyền và trật tự quốc tế dựa trên luật định sẽ chiếm ưu thế tại đây”. T
heo đó Philippines sẽ ưu tiên hoạt động ngoại giao và đối thoại để tìm kiếm giải pháp hòa bình cho vấn đề ở Biển Đông. Philippines sẽ tiếp tục dựa vào Hiệp ước phòng thủ chung với Mỹ (MDT) năm 1951, Thỏa thuận các lực lượng thăm viếng (VFA) năm 1999 và Thỏa thuận tăng cường hợp tác quốc phòng (EDCA) với Mỹ.
Về phần mình, ông Austin khẳng định Mỹ “luôn nỗ lực duy trì khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở”. Đồng thời, quan chức này khẳng định mối quan hệ giữa hai nước “còn hơn cả một gia đình”. (Reuters)
Nam Á
* Nổ lớn ở tỉnh Balochistan, Pakistan khiến hơn 20 người thương vong: Ngày 30/9, vụ nổ lớn đã phá tan một cửa hàng trong khu chợ thuộc thị trấn Kohlu, tỉnh Balochistan, Tây Nam Pakistan. Giám đốc bệnh viện thị trấn Kohlu (DHQ), ông Asghar Marri, xác nhận 21 người đã được đưa đến bệnh viện sau vụ nổ, trong đó một người đã tử vong, 10 người khác đang ở trong tình trạng rất nguy kịch và đã được chuyển đến bệnh viện tuyến trên ở Dera Ghazi Khan.
Ông Mir Zia Langove, quan chức tỉnh Balochistan, dẫn kết quả điều tra sơ bộ cho biết đây là một vụ nổ được điều khiển từ xa.
Hiện chưa có cá nhân hay tổ chức nào thừa nhận gây ra vụ việc trên, song những vụ tấn công tương tự trước đó thường đo cho là do phiến quân và phần tử ly khai thực hiện. Các vụ tấn công khủng bố, bao gồm đánh bom liều chết và đánh bom điều khiển từ xa, từ lâu đã thường xuyên đe dọa người dân tỉnh Balochistan. (The Express Tribune)