| Tỷ phú Elon Musk bắt tay Tổng thống Donald Trump ngày 30/5, sau khi tuyên bố sẽ rời khỏi vai trò của mình trong chính quyền. (Nguồn: Fortune) |
Báo Thế giới & Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày.
Châu Á – Thái Bình Dương
*Hải quân Campuchia diễn tập bắn đạn thật: Trang tin FRESH News đưa tin Căn cứ Hải quân Ream thuộc Quân đội Hoàng gia Campuchia sẽ sử dụng tàu chiến để tiến hành diễn tập bắn đạn thật tại khu vực nằm giữa đảo Koh Puluwai và Koh Tang trên vùng biển tỉnh Preah Sihanouk, diễn ra trong 3 ngày từ ngày 11-13/6.
Trong thông báo công bố ngày 4/6 về hoạt động diễn tập, Căn cứ hải quân Ream lưu ý người dân và ngư dân không tiến hành hoạt động đánh bắt xung quanh khu vực huấn luyện bắn đạn thật, đề phòng nguy hiểm hay rủi ro bất kỳ nào có thể xảy ra. (Fresh News)
*Trung Quốc cảnh báo EU can thiệp vào vấn đề Biển Đông: Đại sứ quán Trung Quốc tại Philippines ngày 5/6 đã lên tiếng cảnh báo Manila không nên “ảo tưởng” vào sự can thiệp của các lực lượng bên ngoài để giải quyết tranh chấp Biển Đông, đồng thời kêu gọi Liên minh châu Âu (EU) “ngừng gây rối”.
Phát biểu trên được đưa ra sau chuyến thăm Manila của bà Kaja Kallas – Cao ủy phụ trách chính sách đối ngoại của EU - trong đó bà bày tỏ quan ngại về các hành động của Trung Quốc tại khu vực hàng hải đông đúc này, nơi có nhiều tuyên bố chủ quyền chồng lấn giữa Bắc Kinh và một số quốc gia Đông Nam Á.
Trong thông cáo đăng trên trang web chính thức của Đại sứ quán Trung Quốc tại Philippines, người phát ngôn Đại sứ quán nhấn mạnh “EU không phải là bên liên quan trong tranh chấp Biển Đông và không có quyền can dự vào các bất đồng giữa Trung Quốc và Philippines”. (Reuters)
*Triều Tiên khắc phục sự cố tàu khu trục bị lật: Quân đội Hàn Quốc hôm 5/6 cho biết một tàu chiến của Triều Tiên từng bị lật một phần trong lễ hạ thủy thất bại hồi tháng trước hiện đã được dựng thẳng trở lại và công tác khôi phục đang được tiến hành.
Ngày 22/5, tàu khu trục có lượng giãn nước 5.000 tấn bị nghiêng và chìm một phần trong lễ hạ thủy tại cảng Chongjin, đông bắc Triều Tiên. Chủ tịch Kim Jong Un đã chỉ trích sự cố này là một “hành động tội phạm không thể dung thứ” và ra lệnh khôi phục con tàu trước cuộc họp quan trọng của đảng dự kiến diễn ra cuối tháng 6.
Trước đó, truyền thông nhà nước Triều Tiên đánh giá mức độ thiệt hại của con tàu là “không nghiêm trọng” và đang được triển khai sửa chữa lại đúng tiến độ. Trong khi đó, quân đội Hàn Quốc cũng đánh giá Triều Tiên có thể đã thất bại trong việc áp dụng kỹ thuật hạ thủy ngang dẫn đến tai nạn trên. (Yonhap)
*Campuchia ra tuyên bố về tranh chấp biên giới với Thái Lan: Thông tấn xã Campuchia (AKP) ngày 5/6 đưa tin, Chính phủ Hoàng gia Campuchia tối 4/6 đã ra tuyên bố về căng thẳng biên giới với Thái Lan, trong đó Phnom Penh một lần nữa kêu gọi Bangkok hợp tác cùng đưa “vấn đề biên giới” ra Tòa án Công lý quốc tế (ICJ) nhằm duy trì hòa bình, quan hệ hữu nghị tốt đẹp và ngăn chặn chiến tranh, đảm bảo công lý, sự công bằng và có một giải pháp lâu dài.
Tuyên bố nêu rõ, mặc dù lựa chọn đưa vấn đề ra ICJ, Chính phủ Campuchia vẫn cam kết đối với đối thoại và ngoại giao, tiếp tục tham gia vào các khuôn khổ song phương hiện nay. Chính phủ Campuchia bày tỏ hy vọng Thái Lan sẽ hợp tác cùng đưa vụ việc ra ICJ, trên tinh thần công bằng, xây dựng lòng tin, hữu nghị lâu dài và láng giềng tốt đẹp. Tuy nhiên, trong trường hợp không được như mong muốn, Campuchia kiên quyết tiến hành các thủ tục pháp lý độc lập. (Khmer Times)
*Thụy Điển xác nhận thương vụ bán máy bay chiến đấu cho Thái Lan: Công ty Saab của Thụy Điển ngày 4/6 ra thông cáo báo chí cho biết, Không quân Hoàng gia Thái Lan đã xác nhận việc lựa chọn máy bay chiến đấu đa năng Gripen E/F thế hệ tiếp theo của hãng này nhằm hiện đại hóa đội bay của mình.
Máy bay chiến đấu Gripen E/F là phiên bản cải tiến của Gripen C/D đã được Thái Lan đưa vào sử dụng từ năm 2011. Theo một số chuyên trang quân sự, Gripen E/F được trang bị công nghệ tiên tiến với chi phí sản xuất thấp hơn so với các máy bay chiến đấu của phương Tây. (Bangkok Post)
*Philippines và Mỹ tuần tra chung ở Biển Đông: Lực lượng vũ trang Philippines ngày 5/6 tuyên bố quân đội nước này và Mỹ đã tiến hành diễn tập chung trên Biển Đông lần thứ 7 nhằm tăng cường khả năng hiệp đồng tác chiến giữa hai bên.
Cuộc diễn tập diễn ra ngày 4/6 tại các vùng biển ngoài khơi tỉnh Occidental Mindoro và Zambales, và tránh xa các khu vực có tranh chấp, bao gồm các hoạt động phối hợp gần bờ cũng như yểm trợ hỏa lực.
Các hoạt động quân sự giữa hai đồng minh hiệp ước đã gia tăng mạnh mẽ dưới thời Tổng thống Ferdinand Marcos Jr., người đã xoay trục chính sách gần hơn về phía Washington nhằm đối phó với sự hiện diện ngày càng tăng của Trung Quốc ở Biển Đông. (Reuters)
Châu Âu
*Nga tuyên bố Hội đồng Anh là "tổ chức không mong muốn": Văn phòng Tổng Công tố Nga ngày 5/6 thông báo đã đưa Hội đồng Anh (British Council) vào danh sách "tổ chức không mong muốn", tiếp tục gia tăng căng thẳng trong quan hệ ngoại giao giữa Nga và phương Tây.
Trong thông cáo, cơ quan này nêu rõ: "Dù tự nhận là một tổ chức độc lập, toàn bộ hoạt động của Hội đồng Anh đều phục vụ cho các ưu tiên của chính phủ Anh. Tổ chức này chịu trách nhiệm trước Quốc hội và được tài trợ bởi Bộ Ngoại giao Vương quốc Anh."
Hội đồng Anh – vốn tự giới thiệu là "tổ chức quốc tế của Vương quốc Anh chuyên về hợp tác văn hóa và cơ hội giáo dục" – từng bị yêu cầu ngừng hoạt động tại Nga vào năm 2018, sau khi căng thẳng ngoại giao gia tăng liên quan đến vụ đầu độc cựu điệp viên Sergei Skripal. (Reuters)
*Ukraine công bố sáng kiến sản xuất vũ khí tại nước ngoài: Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov đã công bố khởi động sáng kiến sản xuất vũ khí do Kiev thiết kế tại các quốc gia đối tác, để phục vụ nhu cầu của lực lượng vũ trang nước này.
Theo ông Umerov, các loại vũ khí được sản xuất trong khuôn khổ sáng kiến này sẽ bao gồm thiết bị không người lái, tên lửa, đạn dược, hệ thống tác chiến điện tử và nhiều loại vũ khí khác.
Ông cũng bày tỏ hy vọng sáng kiến này sẽ nhận được sự ủng hộ trong khuôn khổ Chương trình SAFE của Liên minh châu Âu – một chương trình trị giá 150 tỷ Euro (khoảng 171,3 tỷ USD) nhằm phát triển ngành công nghiệp quốc phòng. (AFP)
*Tổng thống Bồ Đào Nha phê chuẩn chính phủ mới: Ngày 5/6, Tổng thống Bồ Đào Nha Marcelo Rebelo de Sousa đã phê chuẩn chính phủ mới của nước này, được thành lập sau cuộc bầu cử quốc hội trước thời hạn hôm 18/5 và do Thủ tướng Luis Montenegro - thuộc liên minh trung hữu - lãnh đạo.
Lễ nhậm chức của Thủ tướng và các bộ trưởng sẽ diễn ra vào lúc 18h ngày 5/6 (tức 0h ngày 6/6 giờ Việt Nam) tại thủ đô Lisbon, trong khi các Quốc vụ khanh sẽ tuyên thệ nhậm chức sau đó cùng ngày.
Nội các mới gồm 16 bộ trưởng, giảm một người so với chính phủ tiền nhiệm, trong đó có 10 nam và 6 nữ. Ông Paulo Rangel được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Ngoại giao. (DW)
*EU kéo dài quy chế bảo vệ người tị nạn Ukraine: Ủy ban châu Âu (EC) vừa đưa ra đề xuất quan trọng về việc gia hạn quy chế bảo vệ tạm thời cho người tị nạn Ukraine thêm một năm, kéo dài đến ngày 4/3/2027. Động thái này nhằm tiếp tục hỗ trợ hơn 4,3 triệu người Ukraine đang sinh sống tại các quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU).
Đề xuất này cần được Hội đồng châu Âu chính thức thông qua để có hiệu lực. Điều này diễn ra trong bối cảnh Chỉ thị bảo vệ tạm thời (TPD), vốn được kích hoạt từ tháng 3/2022 như một giải pháp khẩn cấp, chỉ cho phép gia hạn hai lần. Lần gia hạn đầu tiên đã được thực hiện, kéo dài đến tháng 3/2026. (RIA Novosti)
Trung Đông-châu Phi
*Mỹ chuyển giao vũ khí phòng không từ Ukraine sang Trung Đông: Theo báo The Wall Street Journal đưa tin ngày 5/6 cho biết chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã quyết định chuyển giao các ngòi nổ đặc biệt dùng cho hệ thống tên lửa phòng không - vốn được thiết kế dành cho Ukraine – sang khu vực Trung Đông.
Trong một tuyên bố chưa từng được công bố trước đó, Lầu Năm Góc đã gửi văn bản lên Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ, nêu rõ rằng Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đã xác định nhu cầu sử dụng số ngòi nổ này là “khẩn cấp”.
Hiện chưa có phản hồi chính thức từ phía Ukraine, nhưng động thái này có thể khiến Kiev lo ngại trong bối cảnh chiến sự vẫn tiếp diễn ác liệt và nhu cầu về vũ khí phòng không đang ở mức cao. (WSJ)
*Mỹ bắt giữ thủ lĩnh IS: Giới chức quân đội Mỹ ngày 4/6 thông báo đã bắt giữ một thủ lĩnh của tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) trong các chiến dịch phối hợp với liên quân quốc tế tại Iraq và Syria, đồng thời tiêu diệt hai phần tử IS khác.
Tài khoản chính thức của Bộ Chỉ huy Trung tâm Mỹ (USCENTCOM) trên mạng xã hội X cho biết, những chiến dịch ngày được tiến hành từ ngày 21-27/5 nhằm "làm gián đoạn và suy yếu" khả năng của IS trong việc "tái tổ chức, lên kế hoạch và tiến hành các cuộc tấn công nhằm vào dân thường, lực lượng Mỹ và đối tác trong khu vực".
Trong quá trình hỗ trợ 6 chiến dịch - gồm 5 chiến dịch ở Iraq và 1 ở Syria - quân đội Mỹ xác nhận đã tiêu diệt hai phần tử IS, bắt giữ hai đối tượng khác, trong đó có một thủ lĩnh, đồng thời thu giữ nhiều vũ khí. (Al Jazeera)
*Mỹ phủ quyết nghị quyết HĐBA LHQ yêu cầu ngừng bắn tại Gaza: Ngày 5/6, Mỹ đã phủ quyết một dự thảo nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) kêu gọi một lệnh ngừng bắn ngay lập tức và vĩnh viễn tại Dải Gaza, với lý do văn kiện này không gắn với điều kiện thả con tin.
14 thành viên còn lại của HĐBA đã bỏ phiếu ủng hộ dự thảo, trong đó mô tả tình hình nhân đạo tại Gaza là “thảm khốc” và kêu gọi Israel dỡ bỏ mọi hạn chế đối với việc chuyển giao viện trợ cho 2,1 triệu người Palestine tại vùng lãnh thổ này.
Quyền Đại sứ Mỹ tại LHQ Dorothy Shea phát biểu trước Hội đồng trước khi bỏ phiếu: “Nghị quyết này sẽ làm suy yếu an ninh của Israel – một đồng minh thân cận của Mỹ". Việc Mỹ phủ quyết nghị quyết đã vấp phải sự chỉ trích gay gắt từ nhiều quốc gia thành viên, với cáo buộc Washington đang tạo ra “sự miễn trừng phạt” cho Israel. (AP)
*Israel cảnh báo sơ tán đối với người dân Gaza: Ngày 4/6, người phát ngôn tiếng Arab của Lực lượng phòng vệ Israel (IDF) Avichay Adraee thông báo trên mạng xã hội X, IDF đã cảnh báo người dân Gaza không nên quay trở lại các khu vực phía Bắc Dải Gaza.
Lời cảnh báo trên được đưa ra sau khi có báo cáo về việc người dân Gaza đang quay trở lại hoặc có kế hoạch quay trở lại các khu vực Beit Lahiya, Jabalya, Beit Hanoun. Ông Avichay Adraee đánh giá, đây là những “khu vực chiến đấu nguy hiểm”, nơi IDF vẫn tiếp tục hoạt động “với lực lượng rất mạnh”. (Al Jazeera)
Châu Mỹ - Mỹ Latinh
*Cựu Tổng thống Biden bác cáo buộc che giấu tình trạng sức khỏe: Cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày 4/6 đã chỉ trích quyết định của chính quyền đương nhiệm về việc mở cuộc điều tra liên quan đến cáo buộc có "âm mưu" che giấu tình trạng sức khỏe suy giảm của ông, gọi đây là hành động mang tính đánh lạc hướng.
Trước đó cùng ngày, đương kim Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ban hành một bản ghi nhớ chỉ đạo điều tra hàng loạt hành động hành pháp dưới thời người tiền nhiệm Joe Biden, sau khi xuất hiện cáo buộc rằng các phụ tá của ông Biden đã sử dụng chữ ký tự động (autopen) để che giấu tình trạng suy giảm nhận thức và thực hiện hàng loạt quyết định nhân danh Tổng thống.(AFP)
*Cuba và EU sắp họp cấp cao trong năm 2025: Cuba và Liên minh châu Âu (EU) đang lên kế hoạch tổ chức cuộc họp Hội đồng chung lần thứ tư trong năm nay. Đây là diễn đàn cấp cao nhất theo Thỏa thuận Đối thoại Chính trị và Hợp tác (ADPC) giữa hai bên.
Trong thông cáo ngày 4/6, Bộ Ngoại giao Cuba cho biết hai bên đã tổ chức một cuộc họp kỹ thuật nhằm rà soát tình hình hợp tác giai đoạn 2023-2024, trong đó phía EU đánh giá tích cực các dự án chung.
Các tổ chức phi chính phủ chỉ trích EU thiếu kiên quyết với Cuba về nhân quyền, đồng thời cho phép La Habana phủ quyết sự tham gia của các tổ chức xã hội dân sự độc lập. (AFP)
*Tỷ phú Elon Musk rời chính quyền Tổng thống Trump vì bất đồng: Theo ABC News trích dẫn nguồn thạo tin, Tỷ phú Elon Musk đã rút khỏi chính quyền Tổng thống Donald Trump sau khi nảy sinh nhiều bất đồng với Nhà Trắng về loạt chính sách mới.
Ông Musk, người giữ chức vụ đứng đầu Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) từ tháng 1/2025. Theo báo cáo, ông tỏ ra không hài lòng với việc chính quyền Tổng thống Trump cắt giảm các khoản trợ cấp thuế dành cho xe điện trong khuôn khổ dự luật giảm chi tiêu liên bang.
Ngoài ra, việc chính quyền Tổng thống Trump bất ngờ rút lại đề cử ông Jared Isaacman - một đồng minh thân cận của ông Musk - vào vị trí lãnh đạo Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) cũng là một nguyên nhân khiến mối quan hệ giữa vị tỷ phú và Nhà Trắng trở nên căng thẳng. (RIA Novosti)
*Tổng thống Trump và người đồng cấp Putin điện đàm: Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa tiết lộ nội dung cuộc điện đàm với người đồng cấp Nga Vladimir Putin, trong đó hai nhà lãnh đạo đã trao đổi về tình hình các cuộc tấn công bằng thiết bị bay không người lái (UAV) của Ukraine nhằm vào lãnh thổ Nga và vấn đề hạt nhân Iran.
Theo thông tin được ông Trump chia sẻ trên mạng xã hội Truth Social, Tổng thống Putin đã bày tỏ quan điểm rằng Nga sẽ buộc phải có biện pháp đáp trả trước các đợt tấn công UAV do Ukraine thực hiện. Mặc dù đánh giá cuộc trao đổi là "tốt đẹp", Tổng thống Mỹ thừa nhận rằng đây chưa phải là cuộc đối thoại có thể dẫn đến hòa bình ngay lập tức.
Liên quan đến vấn đề Iran, ông Trump khẳng định đã nêu rõ lập trường với Tổng thống Putin về việc không thể để Iran sở hữu vũ khí hạt nhân. Theo người đứng đầu Nhà Trắng, Moscow và Washington đã đạt được sự đồng thuận về quan điểm này. (Reuters)
*Venezuela đưa ra cảnh báo khẩn sau lệnh cấm mới của Mỹ: Chính phủ Venezuela ngày 4/6 đã cảnh báo công dân nước này rằng việc đến Mỹ hiện nay đồng nghĩa với việc "chấp nhận rủi ro lớn", sau khi Nhà Trắng công bố lệnh cấm và hạn chế nhập cảnh mới.
Bộ trưởng Nội vụ Venezuela Diosdado Cabello nhấn mạnh: "Việc ở Mỹ là rủi ro lớn đối với bất kỳ ai, không chỉ riêng người Venezuela".
Trước đó cùng ngày, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh cấm nhập cảnh đối với công dân từ 12 nước gồm Afghanistan, Myanmar, Chad, Cộng hòa Congo, Guinea Xích Đạo, Eritrea, Haiti, Iran, Libya, Somalia, Sudan và Yemen. Ngoài ra, Washington cũng sẽ áp đặt các hạn chế nghiêm ngặt hơn đối với công dân đến từ 7 nước khác, trong đó có Venezuela. (AFP)