| Một nạn nhân được giải cứu khỏi đống đổ nát tại Adana, Thổ Nhĩ Kỳ sau trận động đất. (Nguồn: AFP/Getty Images) |
Báo Thế giới & Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày.
Nga-Ukraine
* Ukraine báo thương vong thực sự cho Mỹ? Ngày 5/2, phát biểu trên kênh YouTube cá nhân, cựu cố vấn Lầu Năm Góc - Đại tá Douglas McGregor tiết lộ trong chuyến thăm Mỹ, Tổng Tư lệnh Các lực lượng vũ trang Ukraine (VSU) Valerii Zaluzhnyi đã thông báo cho Bộ Quốc phòng Mỹ về thương vong của Ukraine. Theo đó, gặp Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin và Tướng Mark Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, Tổng tư lệnh VSU cho biết lực lượng này đã tổn thất 257.000 người kể từ tháng 2/2022. (TTXVN)
* Palestine: NATO “góp phần” làm leo thang xung đột ở Ukraine: Trả lời phỏng vấn báo chí, Ngoại trưởng Palestine Riad al-Maliki bày tỏ: “Tôi nhận thấy Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đang tiến gần hơn đến chính sách can thiệp vào xung đột, theo cách họ đang hành xử qua việc cung cấp vũ khí”. Ông cũng nêu ra cam kết gần đây của một số quốc gia thành viên NATO về cung cấp cho Ukraine các loại xe tăng chiến đấu chủ lực Abrams và Leopard 2, cũng như việc Kiev vận động hành lang để được viện trợ máy bay chiến đấu F-16.
Nhà ngoại giao này cảnh báo: “Tôi cho rằng do mức độ đối đầu, khu vực đối đầu sẽ không chỉ giới hạn ở miền Đông Ukraine mà còn có thể mở rộng ra các nơi khác”. Ông hy vọng NATO sẽ cân nhắc lại chính sách can dự và đề nghị tổ chức hội nghị thượng đỉnh để xác định “giới hạn đỏ" nhằm ngăn xung đột tại Ukraine lan rộng. Ngoại trưởng Maliki cũng khẳng định xung đột ở Ukraine sẽ không ngăn cản Palestine tìm kiếm các mối quan hệ gần gũi hơn với Nga. (Sputnik)
Đông Nam Á
* Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Philippines tăng cường hiện diện ở Biển Đông: Trả lời phỏng vấn ngày 6/2, Chỉ huy Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Philippines (PCG), Đô đốc Artemio Abu nêu rõ: “Chúng tôi đảm bảo rằng ngư dân trong khu vực sẽ cảm nhận được sự hiện diện của các tàu tuần duyên Philippines. Chúng tôi đang tăng cường sự hiện diện. Một khi có thông báo, các tàu bảo vệ bờ biển sẽ ở đó, vì những tàu này được dành riêng và chủ yếu cho mục đích đó”. Hiện PCG có 26.000 quân nhân và 25 tàu sẵn sàng triển khai và tuần tra. (Reuters)
Nam Thái Bình Dương
* Bộ trưởng Thương mại Australia, Trung Quốc nhất trí sớm gặp gỡ: Ngày 6/2, Bộ trưởng Thương mại Australia Don Farrell đã nhất trí sẽ gặp trực tiếp với người đồng cấp Trung Quốc Vương Văn Đào tại Bắc Kinh trong tương lai gần.
Thông cáo dẫn lời ông Don Farrell nêu rõ: “Cuộc gặp của chúng tôi là một bước quan trọng khác trong tiến trình bình ổn quan hệ giữa Australia và Trung Quốc. Cuộc thảo luận sẽ đề cập đến một loạt vấn đề thương mại và đầu tư, trong đó có nội dung về nhu cầu khôi phục thương mại không bị cản trở đối với các nhà xuất khẩu Australia để người tiêu dùng Trung Quốc tiếp tục hưởng lợi từ các sản phẩm chất lượng cao của Australia”. Hai bên cũng nhất trí tăng cường đối thoại ở tất cả các cấp, hướng tới mục tiêu sớm nối lại giao thương kịp thời và toàn diện. (Reuters)
Đông Bắc Á
* Nhật Bản nghiên cứu về khinh khí cầu Trung Quốc: Trả lời họp báo ngày 6/2, Phó Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Yoshihiko Isozaki cho biết: “Về tình hình quanh đất nước chúng tôi, bao gồm cả các chuyến bay khinh khí cầu, chúng tôi đang liên tục hợp tác chặt chẽ với các đồng minh, chủ yếu là với Mỹ, và trao đổi thông tin. Trước đó, tháng 6/2020 và tháng 9/2021, các vật thể bay đã được quan sát thấy trên bầu trời của chúng tôi. Tuy nhiên, các chi tiết liên quan, bao gồm cả mối liên quan giữa chúng với vật thể tại Mỹ, đang được phân tích”.
Trước đó, các khinh khí cầu không rõ nguồn gốc từng xuất hiện trên bầu trời thành phố Sendai tháng 6/2020 và thành phố Hachinohe vào tháng 9/2021. Những sự cố này đã được thảo luận trên các phương tiện truyền thông và mạng xã hội Nhật Bản, song Tokyo đã không đưa ra bất kỳ tuyên bố nào về vấn đề này. (Sputnik)
* Quan hệ Hàn-Nhật cần “hướng tới tương lai”: Ngày 6/2, phát biểu tại buổi họp quốc hội, Thủ tướng Hàn Quốc Han Duck Soo cho biết quan hệ của nước này với Nhật Bản “nên hướng tới tương lai thay vì ám ảnh với quá khứ, trong bối cảnh những thách thức ngoại giao, an ninh và kinh tế chúng ta đang đối mặt”.
Về vấn đề lao động cưỡng bức thời chiến, ông nói: “Chúng tôi tin rằng mối quan hệ giữa Hàn Quốc và Nhật Bản nên được bình thường hóa, đồng thời cung cấp thông tin liên lạc đầy đủ cho những người đã phải chịu đựng nhiều nỗi đau khác nhau ở quê nhà”. Tháng trước, Seoul đã tiết lộ kế hoạch bồi thường cho các nạn nhân lao động cưỡng bức trong thời chiến của Nhật Bản thông qua một quỹ công, thay thế cho việc nhận tiền bồi thường từ công ty Nhật Bản. Tuy nhiên, kế hoạch của chính phủ đã vấp phải phản ứng dữ dội từ các nạn nhân và gia đình của họ. (Yonhap)
Châu Âu
* Phó Tổng Thư ký NATO nói về lá đơn của Phần Lan và Thụy Điển: Phát biểu họp báo tại Oslo ngày 6/2, Phó Tổng thư ký NATO Mircea Geoana cho rằng “đã đến lúc” các nước chấp thuận Thụy Điển và Phần Lan gia nhập liên minh này. Ông Geoana cũng nhấn mạnh NATO không thể không hành động nếu an ninh của 2 quốc gia Bắc Âu trên bị đe dọa.
Về phần mình, Bộ trưởng Quốc phòng Phần Lan Mikko Savola khẳng định việc nước này và Thụy Điển gia nhập NATO cùng lúc là điều quan trọng. Trong khi đó, Thủ tướng Na Uy Jonas Gahr Stoere cho rằng các nước NATO không nên trì hoãn thêm quá trình phê chuẩn đơn xin gia nhập của hai nước Bắc Âu. (Reuters)
* Lãnh đạo IAEA sẽ không gặp ông Putin khi thăm Moscow: Phát biểu với phóng viên ngày 6/2, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho hay Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) Rafael Grossi sẽ không gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Moscow, song sẽ tiếp xúc với quan chức từ công ty năng lượng hạt nhân nhà nước Rosatom và Bộ Ngoại giao Nga. Ông nhấn mạnh,Nga cũng mong muốn có “cuộc đối thoại thực chất” với IAEA. (Reuters)
* Ukraine bác tin thay đổi nhân sự Bộ Quốc phòng: Ngày 6/2, viết trên Telegram, ông David Arakhamia, người đứng đầu khối quốc hội của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, nêu rõ: “Sẽ không có thay đổi nhân sự trong lĩnh vực quốc phòng trong tuần này”. Trước đó, ngày 5/2, chính ông Arakhamia thông báo Bộ trưởng Quốc phòng Oleksii Reznikov sẽ chuyển sang công việc cấp Bộ khác. (Reuters)
* Ba Lan quyết xây dựng quân đội mạnh nhất châu Âu: Ngày 6/2, trả lời phỏng vấn tuần báo Sieci (Ba Lan), Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan Mariusz Blaszczak cho biết, Warsaw đang có kế hoạch tăng quy mô quân đội lên ít nhất 300.000 binh sĩ, được hỗ trợ bởi lực lượng bảo vệ lãnh thổ gồm 50.000 người. Theo ông, quân đội Ba Lan sẽ trang bị các hệ thống chiến đấu và vũ khí hiện đại, bao gồm 366 xe tăng Abrams của Mỹ và 1.000 xe tăng K2 của Hàn Quốc. Quan chức này nhấn mạnh: “Đây sẽ là lực lượng trên bộ mạnh nhất ở châu Âu. Một lực lượng tốt về nhân sự và được trang bị vũ khí hiện đại, một lực lượng NATO tích cực... cũng sẽ phối hợp với các lực lượng hùng hậu của Mỹ đóng tại Ba Lan”.
Người đứng đầu Bộ Quốc phòng Ba Lan cho biết, quân đội nước này hiện có 164.000 người, trong đó, 13.742 người nhập ngũ vào năm ngoái. Đây là con số kỷ lục từ khi Ba Lan bãi bỏ nghĩa vụ quân sự vào năm 2008, nhằm giúp Ba Lan “có khả năng ngăn chặn bất kỳ nguy cơ tiềm tàng nào”. (TTXVN)
Trung Đông-Châu Phi
* Động đất tại Thổ Nhĩ Kỳ và Syria: Hơn 1.500 người thiệt mạng: Tính đến chiều ngày 6/2, trận động đất mạnh 7,8 độ Richter sáng cùng ngày ở khu vực ở miền Nam Thổ Nhĩ Kỳ và miền Bắc Syria đã cướp đi sinh mạng của hơn 1.200 người, san bằng nhiều tòa nhà và gây dư chấn tới Iraq. Thống kê của quan chức hai nước cho thấy ít nhất 592 người đã thiệt mạng tại các khu vực do Chính phủ Syria kiểm soát, trong khi con số này ở Thổ Nhĩ Kỳ là 912 người. Theo người đứng đầu Trung tâm cảnh báo động đất quốc gia Syria, ông Raed Ahmed, đây là “trận động đất lớn nhất trung tâm này từng ghi nhận trong lịch sử”.
Cùng ngày, Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ cho biết quân đội nước này vừa thiết lập một hành lang cứu trợ nhằm cho phép các đội tìm kiếm và cứu nạn vào khu vực bị ảnh hưởng bởi trận động đất ở miền Nam. Bộ trưởng Hulusi Akar nêu rõ: “Chúng tôi đã điều các máy bay chở các đội ngũ y tế, tìm kiếm và cứu nạn cùng nhiều phương tiện đến khu vực động đất”. Trong khi đó, cơ quan hàng hải của Thổ Nhĩ Kỳ cho biết cảng Iskenderun nằm ở tỉnh Hatay, miền Nam nước này, đã bị hư hại do trận động đất cùng ngày và phải dừng hoạt động.
Theo một quan chức năng lượng Thổ Nhĩ Kỳ, trận động đất không gây thiệt hại tới đường ống dẫn dầu Kerkuk-Ceyhan từ Iraq đến Thổ Nhĩ Kỳ, hoặc đường ống Baku-Tbilisi-Ceyhan. Hiện cả hai đường ống này vẫn hoạt động bình thường. Tuy nhiên, hãng IHA (Thổ Nhĩ Kỳ) cho biết trận động đất đã dẫn đến một vụ nổ làm rung chuyển một đường ống dẫn khí đốt ở tỉnh Hatay, Đông Nam Thổ Nhĩ Kỳ. Người đứng đầu chính quyền làng Topbogazy xác nhận vụ nổ xảy ra ở 2 đoạn khác nhau của đường ống dẫn khí đốt, cách nhau khoảng 3 km và vụ cháy ở đường ống vẫn chưa được dập tắt vào thời điểm hiện tại. Trong khi đó, công ty năng lượng Botaş cho biết trận động đất không ảnh hưởng đến hoạt động của các đường ống dẫn dầu trong nước. Tuy nhiên, để đề phòng công ty đã quyết định tạm dừng cung cấp khí đốt cho một số khu vực gần tâm chấn, bao gồm tỉnh Hatay.
* Nhiều nước chia buồn, sẵn sàng hỗ trợ Thổ Nhĩ Kỳ sau động đất: Ngay sau vụ khi vụ động đất diễn ra, lãnh đạo nhiều nước đã gửi lời chia buồn và khẳng định sẵn sàng hỗ trợ Thổ Nhĩ Kỳ.
Theo Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan, Tổng thống Joe Biden đã chỉ đạo Cơ quan Phát triển Quốc tế (USAID) cùng các đối tác khác của chính phủ đánh giá phương án hỗ trợ những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria. Viết trên Twitter, quan chức này nêu rõ: “Mỹ lo ngại sâu sắc về trận động đất hủy diệt hôm nay ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria. Tôi đã liên lạc với các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ để thông báo chúng tôi sẵn sàng cung cấp mọi hỗ trợ cần thiết… Chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi chặt chẽ tình hình phối hợp với Thổ Nhĩ Kỳ”.
Ngày 6/2, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đề nghị hỗ trợ cho Syria và Thổ Nhĩ Kỳ. Trong thông điệp gửi người đồng cấp Tayyip Erdogan, ông Putin bày tỏ: “Tôi xin được gửi lời chia buồn sâu sắc vì số lượng lớn thương vong và thiệt hại do trận động đất mạnh gây ra tại Thổ Nhĩ Kỳ… Chúng tôi sẵn sàng cung cấp sự hỗ trợ cần thiết”. Ông cũng chia sẻ nỗi đau với các gia đình mất người thân ở Syria, khẳng định Nga sẵn sàng giúp đỡ. Trước đó, Bộ Quốc phòng Nga cho biết các cơ sở quân sự của nước này ở Syria chưa bị thiệt hại do động đất.
Cùng ngày, viết trên Twitter, quan chức phụ trách kiểm soát khủng hoảng của Liên minh châu Âu (EU) Janez Lenarcic cho biết: “Các đội ngũ từ Hà Lan và Romania đang trên đường đến (Thổ Nhĩ Kỳ)”, với sự giám sát của Trung tâm điều phối phản ứng khẩn cấp của EU. Ngoài ra, EU cũng đã khởi động Cơ chế bảo vệ dân sự nhằm ứng phó hậu quả trận động đất.
Tương tự, Tổng thống Pháp Emmanuel khẳng định: “Chúng tôi nhận được những hình ảnh khủng khiếp từ Thổ Nhĩ Kỳ và Syria sau một trận động đất mạnh chưa từng thấy. Pháp sẵn sàng cung cấp cứu trợ khẩn cấp cho người dân ảnh hưởng bởi động đất, nhất là những gia đình có người thiệt mạng”.
Trong một tuyên bố, Chính phủ Italy cho biết: “Cơ quan Bảo vệ Dân sự Italy (CPD) liên tục cập nhật thông tin. Thủ tướng Meloni đang theo dõi các diễn biến liên quan đến trận động đất kinh hoàng xảy ra ở Thổ Nhĩ Kỳ, giáp biên giới với Syria. Bà cũng bày tỏ sự sẻ chia và đoàn kết với những người bị ảnh hưởng”.
Trong khi đó, Ngoại trưởng Italy Antonio Tajani cho biết đã nói chuyện với người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu để bày tỏ sự ủng hộ và đề nghị giúp đỡ.
Về phần mình, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết: “Chúng tôi gửi lời chia buồn tới gia đình các nạn nhân và chúc những người bị thương nhanh chóng hồi phục. Chúng tôi đang ở gần người dân Thổ Nhĩ Kỳ thân thiện và sẵn sàng cung cấp sự hỗ trợ cần thiết”.
Cùng ngày, Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant tuyên bố lực lượng an ninh của quốc gia Do Thái đã sẵn sàng cung cấp mọi hỗ trợ cần thiết. Về phần mình, Ngoại trưởng Eli Cohen khẳng định Israel đã chuẩn bị triển khai một chương trình viện trợ khẩn cấp. (AFP/Reuters/Sputnik)